Rapport over het Verloskundig Samenwerkingsverband rond Emmen

Transcriptie

1 Concept-rapport over het Verloskundig Samenwerkingsverband rond Rapport over het Verloskundig Samenwerkingsverband rond Emmen Inspectiebezoek in het kader van het thematisch toezicht geboortezorg op 26 mei 2015 Utrecht, maart 2016

2 Inhoud 1 Inleiding Achtergrond Vraagstelling voor het inspectiebezoek Methode Afbakening Resultaten inspectiebezoek Algemene informatie en kerndata Governance; organisatiestructuur VSV Samenwerking in de praktijk Continuïteit van zorg tijdens de zwangerschap, getoetst aan het beleid voor kwetsbare zwangeren Continuïteit van zorg bij de bevalling Gegevensoverdracht Overige besproken punten Conclusies Handhaving Maatregelen en aanbevelingen voor het VSV Vervolgacties inspectie Verbeteracties gemeld door het VSV Bijlage 1. Toetsingskader Thematoezichtonderzoek Geboortezorg Bijlage 2. Bezoekprogramma Pagina 2 van 44

3 1 Inleiding In het kader van haar toezichthoudende taak heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg op 26 mei 2015 een bezoek gebracht aan het Verloskundig Samenwerkings Verband Emmen (VSV Emmen). Doel van dit bezoek was het toetsen op de werkvloer van de samenwerking rond zwangerschap en bevalling en de voortgang van de implementatie van het advies van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte Een goed begin. De nadruk lag bij dit bezoek op de zorg rond de kwetsbare zwangere. 1.1 Achtergrond De geboortezorg in Nederland staat sinds een aantal jaren hoog op de professionele, politieke en maatschappelijke agenda vanwege een relatief hoog percentage ongunstige perinatale uitkomsten. De Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte bracht in 2010 het advies Een goed begin (SZG-advies) uit met een groot aantal aanbevelingen om de kwaliteit van perinatale zorg te verbeteren. 1 De minister van VWS stelde het College Perinatale Zorg (CPZ) in om de aanbevelingen uit het SZG-advies nader uit te werken en de implementatie te coördineren en te faciliteren. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (inspectie) acht perinatale gezondheid een graadmeter voor de kwaliteit van de gezondheidszorg. Zij beschouwt het SZGadvies dan ook als niet vrijblijvend en acht het noodzakelijk dat het veld zijn eigen aanbevelingen omzet in concrete doelen en daden. Zij ziet erop toe dat het veld de adviezen voor de noodzakelijke voorwaarden voor veilige zorg rond zwangerschap en geboorte naleeft om vermijdbare schade voor moeder en kind te voorkomen. Zij heeft daartoe in 2012 en 2013 inspectiebezoeken gebracht aan een kwart van alle VSV s in Nederland. Deze bezoeken maakten deel uit van een groter inspectieonderzoek gericht op de veiligheid van zorg voor moeder en kind rond zwangerschap en geboorte. 2 De bezoeken lieten zien dat het veld voortvarend slag was gegaan met de aanbevelingen uit het SZG-advies, maar dat het tempo per regio verschilde. Op veel onderdelen voldeden de meeste bezochte VSV s in het toetsingskader genoemde en. Waar dat niet het geval was, vroeg de inspectie om binnen drie of zes maanden (afhankelijk van het onderwerp) aan te geven dat de noodzakelijke verbeteringen gerealiseerd waren. In haar eindrapport 3 vroeg de inspectie alle nietbezochte VSV s na te gaan in hoeverre zij aan diezelfde en voldeden en waar nodig eveneens binnen drie dan wel zes maanden de nodige verbetermaatregelen te nemen. In een follow-up onderzoek (periode eind ) toetste de inspectie dit met een schriftelijke vragenlijst (zelfevaluatie) bij alle niet-bezochte VSV s. Daarnaast bezoekt zij opnieuw een aantal regio s om de samenwerking rond de geboortezorg 1 Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte. Een goed begin. Veilige zorg rond zwangerschap en geboorte Inspectie voor de gezondheidszorg. Mogelijkheden voor verbetering geboortezorg nog onvolledig benut Samenvattend eindrapport van het inspectieonderzoek naar de invoering van het Advies van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte. Utrecht, juni >geboortezorg 3 Inspectie voor de gezondheidszorg. Verloskundige samenwerkingsverbanden: acute zorg veiliger, preventie is blijven liggen. Utrecht, juni >geboortezorg Pagina 3 van 44

4 in de praktijk te onderzoeken, en te zien hoe de antwoorden op de schriftelijke uitvraag zich verhouden tot de samenwerking in het VSV in de praktijk. 1.2 Vraagstelling voor het inspectiebezoek 1. In hoeverre de samenwerking binnen het VSV velden en de aanbevelingen uit het SZG-advies. 2. Hoe is de continuïteit van zorg geregeld tijdens de zwangerschap, getoetst aan het beleid en de praktijk bij de zorg voor de kwetsbare zwangere. 3. Hoe is de continuïteit van zorg geregeld bij de bevalling, zowel in de acute situatie als in de niet-acute situatie, getoetst aan het beleid en de praktijk rond overdracht en verantwoordelijkheidsverdeling. 1.3 Methode Om tot een verantwoord oordeel te kunnen komen gebruikt de inspectie een verkorte versie van het bezoekinstrument dat bij de bezoeken in 2012 en 2013 werd gebruikt. De vragen hierin sluiten aan bij het SZG-advies en bij risico s die naar voren kwamen bij calamiteiten en uit eerder thematisch toezicht. Het instrument is daarnaast gebaseerd op relevante wetgeving (Kwaliteitswet, wet BIG, WGBO) en de velden die de koepelorganisaties en beroepsverenigingen ter zake hebben ontwikkeld. De onderwerpen zijn verdeeld in aandachtsgebieden die per aandachtsgebied gescoord worden. Het hierbij gebruikte toetsingskader staat in bijlage 1. Na verwerking van commentaar op het conceptrapport voegt de inspectie in het definitieve rapport aanbevelingen en verbeteracties toe (hoofdstuk 3). De resultaten in hoofdstuk 2 zijn gebaseerd op het bestuderen van de zelfevaluatie(de ingevulde vragenlijst als webbased survey (WBS)), de vooraf opgevraagde documenten en gesprekken met: - het VSV-bestuur - vertegenwoordigers van eerstelijns verloskundigenpraktijken - leidinggevenden van de verloskundeafdeling - gynaecologen - klinisch verloskundigen - een tropenarts in opleiding - O&G-verpleegkundigen. Tijdens een onaangekondigd bezoek verlosafdeling van het ziekenhuis werden daarnaast gesprekken gevoerd met de dienstdoende professionals. Daarin kwam onder meer de dossiervoering, de personele bezetting, de overdrachten en de bekendheid van (nieuwe) protocollen orde. Een overzicht van het bezoekprogramma en opgevraagde documenten staat in bijlage Afbakening Het onderzoek betrof de samenwerking rond de (kwetsbare) zwangere. De inspectie geeft in dit rapport geen oordeel over de individuele zorgverlening en individuele zorgverleners voor zover het niet hun bijdrage samenwerking betreft. Pagina 4 van 44

5 2 Resultaten inspectiebezoek In dit hoofdstuk zijn in de tabellen de scores uit de zelfevaluatie van het VSV weergegeven, met daarnaast de beoordeling van de inspectie. Bij bijzonderheden, of indien niet wordt voldaan, of als de beoordeling afwijkt van de zelfevaluatie, is een toelichting toegevoegd. 2.1 Algemene informatie en kerndata In 2014 waren er in de regio 1251 bevallingen. Daarvan werden 409 in de eerste lijn voltooid (33%), waarvan 288 poliklinisch en 121 thuis. Het aantal tweedelijns bevallingen was 842 (67%). Er zijn geen verloskundig actieve huisartsen in de regio. Er werken 13 verloskundigen in 6 vrijgevestigde verloskundigenpraktijken Daarnaast is er een verloskundige praktijk (EVE) met 11 verloskundigen in dienst van de Tréant-groep waar ook het Scheperziekenhuis deel vanuit maakt. Deze verloskundigen werken tevens als klinisch verloskundige en continueren de zorg als er bij een eerstelijns bevalling van hun praktijk een medische indicatie ontstaat. Eén van de vrijgevestigde verloskundige praktijken fungeert als achterwacht voor de thuisbevallingen van praktijk EVE; om het weekend is EVE achterwacht voor deze eerstelijns praktijk. In geval van een thuisbevalling tijdens de achterwacht gaat de klinisch verloskundige naar buiten het ziekenhuis en komt de gynaecoloog in huis voor de tweedelijns bevallingen. In het ziekenhuis zijn 5 verloskamers. De verloskamers op de vierde etage zijn direct verbonden met een spoedlift die op de begane grond de spoed ingang geeft voor de ambulances en op de eerste verdieping voor de operatiekamers. Er is een spoedkamer op de gang van de verloskamers voor de opvang van neonaten. Op de kraam afdeling zijn 12 bedden voor (gezonde) kraamvrouwen. In het najaar van 2015 krijgen de verloskamers een opknapbeurt. In het ziekenhuis werken 8 gynaecologen (6,3 fte) en twee fertiliteitsartsen. Er zijn geen arts-assistenten maar wel een tropen arts in opleiding. Er zijn 11 klinisch verloskundigen. Zij zijn werkzaam in de bovengenoemde verloskundige praktijk EVE. Er zijn 15 kraamzorgorganisaties van verschillende grootte, waar alle praktijken wel gebruik van maken. Een relatief groot deel van de populatie in de regio heeft te maken met economische achterstandsproblematiek en een doorgaans mindere gezondheidstoestand en sociale status. De regio Emmen is een krimpregio. De Verloskundige Kring Drenthe verenigt alle Drentse verloskundigen behalve uit de omgeving van Meppel. In januari 2015 is gestart met een nieuwe bestuursvorm. Na een bestuurlijke fusie in oktober 2013 zijn het Scheper ziekenhuis, Bethesda ziekenhuis en het Refaja ziekenhuis op 1 januari 2015 juridisch gefuseerd tot de Tréant groep. Er is lang sprake van geweest dat de verloskunde in één gezamenlijk fusieziekenhuis zou worden ondergebracht. In december 2014 is besloten dat verloskunde op de drie ziekenhuis locaties van de Treant-groep zal worden gehandhaafd. De maatschappen gynaecologie hebben overleg ten behoeve van Pagina 5 van 44

6 regionale harmonisering, maar houden ieder hun eigen diensten en patiënten. Overwogen wordt de high risk zwangeren op te vangen op de locatie te Emmen omdat daar ook een IC II beschikbaar is. 2.2 Governance; organisatiestructuur VSV Het SZG-advies beschouwt deelname aan een VSV als een voorwaarde voor samenwerking op regionaal en lokaal niveau. Het geeft uitgangspunten voor goed bestuur, zoals de formalisering van het VSV, een gedeelde visie en doelstelling, en de samenstelling en verantwoordelijkheden van het VSV-bestuur. De o.b.v. velden en wetgeving (kolom C uit het Toetsingskader) Score zelfevaluatie VSV Score IGZ o.b.v. bezoek Toelichting Geformaliseerd actief VSV Er is een formeel, in een notitie vastgelegd VSV met regelmatige bijeenkomsten, met een concrete agenda. Besluiten en notulen worden actief gecommuniceerd naar alle betrokkenen. D. en meer dan de minimum eisen D. en meer dan de minimum eisen Het VSV heeft 1 januari 2015 een vernieuwde start gemaakt. Door onzekerheid over concentratie van zorg heeft de ontwikkeling van het VSV langere tijd stil gelegen. Partijen in het al bestaande VSV hebben zich in de jaren in gezamenlijkheid hard gemaakt voor behoud van de geboortezorg in de regio. Eind 2014 is fiat gegeven voor geboortezorg op alle drie de ziekenhuis locaties van de Tréant-groep. Er zijn 5 plenaire VSV-bijeenkomsten per jaar, waar ondermeer besluitvorming plaatsvindt over in werkgroepen uitgewerkte protocollen en zorgpaden. (Voorstellen voor) besluiten en notulen worden naar alle deelnemers gestuurd. De besluitvormingsprocedure is beschreven in de samenwerkingsafspraken. Samenstelling VSV Alle in het SZG-advies genoemde disciplines en instellingen nemen deel aan het VSV met gemandateerde vertegenwoordigers. Alle disciplines zijn bij de vergaderingen en in werkgroepen vertegenwoordigd. D. en meer dan de minimum eisen D. en meer dan de minimum eisen Alle partijen/disciplines zijn met één lid vertegenwoordigd in de VSV-ledenraad die uit haar midden een bestuur kiest. Totaal aantal van ledenraad is 11 (een vertegenwoordiger van de zeven verloskundigenpraktijken, een gynaecoloog, een kinderarts, een kraamzorgorganisatie en een echoscopist). Bestuur en ledenraad hebben mandaat en zorgen voor contact met achterban. Het bestuur geeft (concreet in tijd en Pagina 6 van 44

7 omvang afgebakende) opdrachten uit waaraan leden deelnemen in multidisciplinaire werkgroepen. Inhoudelijke afstemming over bijvoorbeeld protocollen vindt in de werkgroepen plaats, waardoor maximaal draagvlak wordt gecreëerd. Visie en doelstelling VSV Het VSV heeft een missie / visie vastgelegd die bekend is bij alle aan het VSV deelnemende disciplines. Doelen zijn niet concreet benoemd. Het visiedocument, in de vorm van statuten, is in mei 2010 vastgesteld en wordt in het najaar van 2015 geactualiseerd naar de nieuwe situatie van het VSV. Bestuurlijke verantwoordelijkheid VSV Het VSV heeft een multidisciplinair bestuur. De taken en bevoegdheden van het bestuur ten aanzien van de deelnemers zijn vastgelegd gedeeltelijk, maar er is nog verbetering nodig Er is een multidisciplinair bestuur bestaande uit twee eerstelijns verloskundigen (waaronder de voorzitter), een gynaecoloog en een klinisch verloskundige. De taken van het bestuur zijn vastgelegd in de samenwerkingsafspraken. De werkwijze van het bestuur zal jaarlijks door de ledenraad geëvalueerd worden. 2.3 Samenwerking in de praktijk Het SZG-advies bevat specifieke voorwaarden voor de samenwerking in het VSV. Dit betreft, naast de in hoofdstuk 2.2 beschreven aanwezigheid van een operationeel VSV, actieve samenwerking van alle professionals die samen de zorg rond zwangerschap en geboorte leveren, het realiseren van afstemming en onderling vertrouwen en het op lokaal niveau implementeren en uitvoeren van landelijke richtlijnen. De o.b.v. velden en wetgeving (kolom C uit het Toetsingskader) Score zelfevaluatie VSV Score IGZ o.b.v. bezoek Toelichting Samenwerking binnen en tussen disciplines Er is binnen het VSV consensus over het verwijsbeleid, eventuele knelpunten zijn bespreekbaar en het beleid wordt in de praktijk ook zo uitgevoerd. In de praktijk bestaat een goede werkrelatie Bij verwijzing wordt gewerkt volgens de Verloskundige Indicatielijst (VIL). Verzoeken buiten de VIL komen weinig voor. Indien orde wordt er laagdrempelig overleg gevoerd binnen de eerste en tweede lijn en zo goed mogelijk gedocumenteerd wat de Pagina 7 van 44

8 tussen en binnen eerste en tweede lijn. Deelnemers kunnen elkaar aanspreken. afspraken zijn. Samenwerking tussen eerste en tweede lijn op het niveau van de individuele patiëntenzorg verloopt goed. Gynaecologen zijn laagdrempelig bereikbaar. De klinisch verloskundigen hebben een bijzondere positie omdat zij eveneens als eerstelijns verloskundige functioneren. Vrijgevestigde eerstelijns verloskundigen ervaren in de voorlichting van de gynaecologen wel een voorkeur voor de gecombineerde eerste-tweedelijns verloskundige praktijk, mede omdat deze inzage heeft in het tweedelijns dossier en hierin aantekeningen kan maken. De werkrelatie wordt niet expliciet geëvalueerd. Toelatingsovereenkomst Alle verloskundigen en verloskundig actieve huisartsen die gebruik maken van de verloskundige faciliteiten in een ziekenhuis hebben individueel - een schriftelijk vastgelegde toelatingsovereenkomst met het betreffende ziekenhuis. Eerstelijns verloskundigen zijn allen bekend in het ziekenhuis en hebben een toelatingsovereenkomst. Dit is ook een vereiste voor deelname aan het VSV. Landelijke protocollen vertalen en implementeren Er zijn in het VSV lokale protocollen die monodisciplinair zijn opgesteld maar ook door de andere disciplines worden onderschreven, en in de praktijk ook door alle disciplines worden gevolgd / geïmplementeerd. D. en meer dan de minimum eisen Multidisciplinaire medisch inhoudelijke protocollen worden in werkgroepen op basis van consensus opgesteld. Via een Hotmail account zijn alle protocollen al jaren beschikbaar voor alle partijen. Een protocollencommissie is ingesteld ter bewaking van protocollen. De harmonisatie van de protocollen van de drie ziekenhuis locaties wordt hierin meegenomen. Het is de eigen verantwoordelijkheid van zorgverleners zich op de hoogte te stellen van nieuwe afspraken of protocollen die hieruit voortkomen. Er zijn wel aankondigende mails ter attendering. Protocollen worden nog niet geëvalueerd, hier zijn wel plannen toe. Pagina 8 van 44

9 Deelname PRN Binnen het VSV nemen alle disciplines die betrokken zijn bij de perinatale zorg deel registratie. De dekking is 100% van de zorggevallen. D. en meer dan de minimum eisen D. en meer dan de minimum eisen Registratie vindt plaats in de geïntegreerde nieuwe PRN dataset Deelname PAN Er zijn binnen het VSV structurele multidisciplinaire auditbesprekingen volgens de systematiek van de PAN, alle disciplines die betrokken zijn bij de perinatale zorg nemen daar el. De aanbevelingen worden belegd in het VSV of bij de betrokken discipline(s). De halfjaarlijkse PAN-bijeenkomsten zijn goed bezocht. Het voorzitterschap wordt ingevuld door een externe voorzitter. De sfeer is heel open, waardig. Niet alleen sterfte maar ook geboorten van kinderen met een Apgar-score onder de 8 worden besproken. Verbeterpunten gaan naar een werkgroep die ze volgens de ACTION-methodiek uitwerkt. Evaluatie van zorggegevens Binnen het VSV vindt een periodieke, tenminste jaarlijkse, evaluatie van de geboden geboortezorg plaats op basis van relevante gegevens (zoals overzicht parallelle acties, PAN, PRN en VOKS rapportages). Indien nodig leidt dit tot aanpassing van beleid. A. niet aan de. A. niet aan de. Eerstelijns verloskundigen, kraamzorg en ziekenhuis hebben ieder een eigen cliëntevaluatie. In de eerste lijn worden enquete s binnen eigen praktijk gehouden. In de tweede lijn wordt een enquête gehouden bij ontslag op kraamafdeling. Het plan is komend jaar op een VSVavond een evaluatie van de geboortezorg te agenderen. Er is een VSV-brede werkgroep PRNinsight ingesteld. De klinisch verloskundigen hebben éénmaal de PRN-cijfers met de gynaecologen besproken. Parallelle acties worden ad hoc met betrokkenen geëvalueerd maar niet structureel of op geaggregeerd niveau in VSV-verband. 2.4 Continuïteit van zorg tijdens de zwangerschap, getoetst aan het beleid voor kwetsbare zwangeren Bij calamiteiten in de verloskunde blijkt het ontbreken van voldoende continuïteit van zorg tijdens de zwangerschap vaak een rol te spelen. Dit klemt nog meer bij de Pagina 9 van 44

10 begeleiding van een kwetsbare zwangere. Het SZG-advies noemt het tijdig signaleren en inschatten van risico s essentieel voor een optimale uitkomst van zwangerschap en geboorte. Het gaat daarbij niet alleen om medische risico s, maar ook om risico s die voortvloeien uit leefstijl, huisvesting, armoede en (psycho)sociale factoren. Omdat bij de inspectiebezoeken in 2012 en 2013 bleek dat structurele, VSV-brede, aandacht voor kwetsbare zwangeren nog onvoldoende van de grond was gekomen, toetst de inspectie het beleid bij de prenatale zorg vooral hand van het beleid voor de kwetsbare zwangere. De o.b.v. velden en wetgeving (kolom C uit het Toetsingskader) Score zelfevaluatie VSV Score IGZ o.b.v. bezoek Toelichting Beleid bij ernstige psychosociale/psychiatrische problemen Het VSV heeft een samenhangend beleid van 0e, 1e en 2e lijn en kraamzorg voor zwangeren/kraamvrouwen met ernstige psychosociale/psychiatrische problemen. Dit werkt in de praktijk goed. gedeeltelij k, maar er is nog verbeterin g nodig gedeeltel ijk aan de, maar er is nog verbeteri ng nodig Zie tekst onder tabel. De POP-poli is opgeheven omdat de psychiaters zich hebben teruggetrokken toen financiering werd beëindigd. Beleid bij kwetsbare zwangeren Het VSV heeft een samenhangend beleid van 0e, 1e en 2e lijn en kraamzorg voor kwetsbare zwangeren. Dit werkt in de praktijk goed. A. niet aan de gedeeltel ijk aan de, maar er is nog verbeteri ng nodig Zie tekst onder tabel. Beleid laaggeletterden Zowel in de eerste lijn als in de tweede lijn als bij de kraamzorg en de JGZ is beleid gericht op laaggeletterden. Professionals besteden in de praktijk aandacht aan het herkennen van laaggeletterde zwangeren en passen voor de laaggeletterde zwangere de werkwijze aan. gedeeltelij k, maar er is nog verbeterin g nodig gedeeltel ijk aan de, maar er is nog verbeteri ng nodig Er is aandacht voor laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheid, maar beschikbare instrumenten zijn niet bekend en er is geen structurele toets bij de zwangere. Bespreken individuele zwangeren Binnen het VSV zijn afspraken A. In de eerste lijn bespreken verloskundigen nieuwe cliënten binnen Pagina 10 van 44

11 over hoe en welke zwangeren structureel besproken worden. Het bespreken van zwangeren vindt structureel plaats, zowel uit het eerste als uit het tweede echelon. gedeeltelij k, maar er is nog verbeterin g nodig niet aan de de eigen praktijk. In de tweede lijn is een wekelijks multidisciplinair perinataal overleg van kinderartsen, gynaecologen, klinisch verloskundigen en een psychiater ( kinderartsenoverleg ). Medisch maatschappelijk werk neemt deel op afroep. In dit overleg worden specifieke casus interdisciplinair besproken en beleid vastgesteld. Eerstelijns verloskundigen kunnen casuïstiek inbrengen en zijn dan ook bij de bespreking aanwezig. Er is een protocol medium risk. Consultatie van dienstdoende gynaecologen door klinische en eerstelijns verloskundigen gebeurt laagdrempelig. Huisbezoek Het VSV heeft een samenhangend beleid geformuleerd over doel en organisatie van het huisbezoek en over de wijze waarop de relevante gegevens van het huisbezoek met alle betrokken professionals worden gedeeld. gedeeltelij k, maar er is nog verbeterin g nodig gedeelteli jk, maar er is nog verbeteri ng nodig Er is nog geen samenhangend beleid ten aanzien van huisbezoek. De kraamzorg doet bij de eerste zwangerschap een huisbezoek bij de intake (sommige organisaties doen dit bij alle intakes) en rapporteert bijzonderheden eerstelijns verloskundige of gynaecoloog. Verloskundigen kunnen bij vermoeden van problemen een aanvraag doen voor een intake thuis ipv een telefonische intake. Dit functioneert over het algemeen goed, maar is niet formeel zo geregeld. Leefstijl en stoppen met rokenadvisering Er is een beleid voor stoppen met roken begeleiding in eerste en tweede lijn, inclusief overdracht JGZ. Dit beleid is binnen het VSV afgestemd en wordt door allen in de praktijk gebracht. gedeeltelij k, maar er is nog verbeterin g nodig gedeeltel ijk aan de, maar er is nog verbeteri ng nodig Er wordt in de regio veel gerookt. Het rookgedrag wordt door alle zorgverleners bij intake gevraagd en vervolgd. Het ingezette beleid ten aanzien van roken staat op de kaart die bij verwijzing wordt overgedragen. Men weet echter niet van elkaar wat de ander er vervolgens mee doet. In de eerste lijn zijn voor het stoppen met roken cursussen en trainingen gedaan, ondermeer motiverende gesprekstechnieken. In de tweede lijn wordt zo nodig doorverwezen naar de huisarts. De Pagina 11 van 44

12 wens bestaat het stoppen met roken onder te brengen in een lifestyle poli. Er is al een gezamenlijk protocol BMI met hierin adviezen ten aanzien van gewichtstoename, diëtiste etc. Er is nog geen gezamenlijke beleid of voorlichting binnen het VSV afgestemd. Binnen het VSV wordt een werkgroep leefstijl en stoppen met roken opgericht voor een gezamenlijk protocol VSV breed. Voorlichting zwangere Er is in het VSV afstemming over de inhoud van de (prenatale) voorlichting aan zwangeren en de voorlichting in de verschillende echelons is eenduidig. gedeeltelij k, maar er is nog verbeterin g nodig gedeeltel ijk aan de, maar er is nog verbeteri ng nodig De voorlichting is niet VSV-breed georganiseerd; de zwangere kan kiezen of ze aan een voorlichtingsavond bij de verloskundige of in het ziekenhuis wil deelnemen. In het ziekenhuis wordt de voorlichting gegeven door de tweedelijn in samenwerking met EVE. Het voornemen is ook andere eerstelijns praktijken bij deze voorlichting te betrekken. De voorlichtingsavonden betreffen algemene zaken of borstvoeding. De eerste lijn verwijst de zwangeren die poliklinisch willen bevallen ook naar de voorlichtingsavonden van het ziekenhuis. Eerste en tweedelijn hebben hun eigen voorlichtingsmateriaal; het voornemen is gezamenlijke VSV-folders uit te gaan brengen. Eerste en tweede lijn, kraamzorg en JGZ hebben elk een eigen beleid voor zwangeren en kraamvrouwen met psychosociale problemen maar de samenhang ontbreekt nog. In het algemeen wordt het vermoeden op mogelijke zorgvragen laagdrempelig ad hoc gedeeld en uitgewisseld tussen kraamzorg, eerste en tweedelijns verloskundigen, gynaecologen, maatschappelijk werk en overige instanties. Zowel eerste als tweede lijn verwijzen naar de CJG verpleegkundige en maken gebruik van het voorzorg en prezorg traject vanuit het CJG. Het VSV heeft een gezamenlijk zorgpad in voorbereiding. De eerste lijn gebruikt bij de anamnese een zelf ontwikkeld screeningsinstrument (verkorte versie van de VoorZorg-screeningslijst, met ondermeer sociale anamnese en intoxicaties), die voor een deel overeenkomt met de standaard intake vragen van de verloskundige. Er is een min 9 maanden overleggroep (eerstelijns verloskundigen, CJG, kraamzorg, medisch maatschappelijk werk) om het screeningsformulier aan te passen. Pagina 12 van 44

13 In geval van sociale problematiek overleggen verloskundigen meestal ook laagdrempelig met het CJG. Soms verwijst de verloskundige de zwangere naar de praktijkondersteuner van de huisarts, of naar maatschappelijk werk van Sedna. In geval van ernstiger problematiek kunnen verloskundigen een zwangere ter bespreking inbrengen in het wekelijkse multidisciplinaire overleg (MDO, voorheen kinderartsenoverleg geheten) in het ziekenhuis. Als er medisch maatschappelijk werk nodig is moet de zwangere naar de gynaecoloog worden verwezen. In de tweede lijn worden zorgen over een zwangere in het MDO besproken. Deelnemers aan het MDO zijn gynaecologen, kinderartsen, medisch maatschappelijk werkende, klinisch verloskundigen en co-assistenten (en, indien haar cliënt wordt besproken, de eerstelijns verloskundige). Soms worden ook andere bij de zwangere betrokken externe hulpverleners uitgenodigd, waaronder de politie die ook enkele malen per jaar op de afdeling geroepen wordt (de afdeling kan indien nodig afgesloten worden). Het is beleid om de cliënt op de hoogte brengen van de bespreking en haar waar mogelijk ook te laten participeren in het MDO. In het MDO wordt een casemanager aangewezen die verantwoordelijk is voor het opvragen van gegevens, eventueel opnieuw inbrengen in het MDO etcetera. Een van de middelen die in het MDO kan worden afgesproken is een opname postpartum van 2 dagen, om moeder en kind te begeleiden en te observeren. De verpleging heeft hiervoor een checklist. Een van de doelen van het medisch maatschappelijk werk is het toeleiden naar vervolghulpverlening. Vanuit het CJG zijn meerdere programma s mogelijk, afhankelijk van de indicatie. Het meest intensief is VoorZorg; het CJG heeft jaarlijks financiering voor 10 trajecten en dat is in de praktijk voldoende. Daarnaast is er het kleinere Prezorg, waarin de zorgcoördinator een belangrijke rol speelt. Er zijn Jongerzwanger-groepen en het CJG biedt ook zijn expertise aan aan MEE. Op verzoek van medisch maatschappelijk werk in het ziekenhuis (dat zelf geen huisbezoeken doet) kan het CJG ook een prenataal huisbezoek brengen. Er kan al voor de geboorte een elektronisch kinddossier handmatig worden aangemaakt. De VoorZorg-verpleegkundigen kunnen de gegevens dan direct invoeren in het elektronische kinddossier. Sommige kraamzorgorganisaties streven ernaar om na signalen over psychosociale problemen een meer ervaren kraamverzorgende in te zetten voor de begeleiding in het kraambed. Voor deze zaken is geen gezamenlijk beleid binnen het kraamzorgnetwerk afgesproken. Naar aanleiding van het inspectieonderzoek bij de kraamzorg-jgz is recent een convenant kraamzorg-jgz opgesteld. Voor angstige zwangere is er een zogenoemde pijncoach beschikbaar voor extra begeleiding. 2.5 Continuïteit van zorg bij de bevalling In het SZG-advies staan voorwaarden waaraan voldaan moet worden bij acute verloskundige problemen die in de eerste lijn ontstaan. Deze gelden ook voor acute situaties binnen de tweedelijn, waar tijdwinst kan worden bereikt door gelijktijdig met het oproepen van de gynaecoloog ook andere professionals met de benodigde extra of andere deskundigheid (zoals kinderarts, anesthesioloog of OK team) op te Pagina 13 van 44

14 roepen (interne parallelle actie). Voor een verantwoorde begeleiding en bewaking tijdens de bevalling moeten moeder en kind kunnen rekenen op voldoende, aantoonbaar deskundige professionals die in hun samenwerking weten wat ze van elkaar kunnen verwachten. Pagina 14 van 44

15 De o.b.v. velden en wetgeving (kolom C uit het Toetsingskader) Score zelfevaluatie VSV Score IGZ o.b.v. bezoek Toelichting Protocol parallelle actie Er is een protocol voor overdracht eerste- naar tweedelijn in geval van een acute levensbedreigende situatie, en dit functioneert in de praktijk goed. De afspraken met de ambulancedienst zijn bekend. Het protocol parallelle actie functioneert in de praktijk goed. De eerstelijns verloskundige kan zowel de gynaecoloog als de klinisch verloskundige bellen. In het geval van een parallelle actie belt de gynaecoloog het OK-team en de kinderarts. Voor een parallelle actie binnen de tweedelijn zijn vastgelegde sluitende afspraken wie de bevoegdheid heeft OK-team en kinderarts in huis te roepen. Deze afspraken worden ad hoc geëvalueerd. Indien de inzet van het OKteam achteraf gezien niet nodig was, worden hier vaak excuses voor aangeboden aan het OK team. Er is geen structurele evaluatie van parallelle acties. Bewaking bij de bevalling Er is een GOP 7x24 uur in het ziekenhuis aanwezig. De gynaecoloog/gop stelt zich regelmatig op de hoogte van de conditie van moeder en kind en het verloop van de baring. De gynaecoloog is oproepbaar en binnen 30 minuten aanwezig. Er is een beleid voor piekdrukte. niet in WBS gedeelte lijk aan de, maar er is nog verbeteri ng nodig Er is in principe 7x24 uur een klinisch verloskundige op de verloskamers aanwezig. Indien een klinisch verloskundige voor een eerstelijns bevalling in de dienst wordt opgeroepen voor een thuisbevalling, is er echter geen GOP op de afdeling. Zodra er dan een patiënte komt, moet de gynaecoloog naar het ziekenhuis komen. Een deel van de gynaecologen blijft tijdens de dienst in het ziekenhuis, alle gynaecologen zijn binnen 15 minuten aanwezig. Bij drukte op de afdeling is de gynaecoloog de achterwacht van de dienstdoend verloskundige. Er is geen regeling voor piekdrukte waarin zowel de gynaecoloog als de verloskundige bezet zijn. Dit is gemiddeld 1-2 keer per jaar noodzakelijk. Er wordt dan een collega gynaecoloog gebeld en hij/zij komt dan ondersteuning bieden. Begeleiding tijdens de bevalling Er zijn 7x 24 uur voldoende O&G verpleegkundigen/ kraamverzorgenden voor een niet in WBS Bij een poliklinische eerstelijns bevalling verleent een externe kraamverzorgster de begeleiding bij de bevalling; bij een medium risk bevalling wordt dit gedaan door een O&G- Pagina 15 van 44

16 verantwoorde begeleiding. Er is een beleid voor piekdrukte. verpleegkundige. Er is een regeling voor piekdrukte: op de dienstlijst staat voor de nacht altijd één verpleegkundige ingeroosterd met een bereikbaarheidsdienst. Bevoegdheid en bekwaamheid per discipline Professionals in opleiding treden pas zelfstandig op nadat bekwaamheid is getoetst, dit is vastgelegd in een portfolio. Er is een adequaat inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers en waarnemers. Er is structurele bijscholing voor het onderhouden van de bekwaamheid en er wordt geregistreerd en bewaakt wie welke training heeft gevolgd. niet in WBS Eerstelijns verloskundigen zijn alle ingeschreven in het kwaliteitsregister en houden in dat kader hun (bij)scholingen bij. Zes tweedelijns verloskundigen hebben een opleiding tot klinisch verloskundigen gevolgd en twee zijn hiermee bezig. Binnen het ziekenhuis onderhouden alle verpleegkundigen en verloskundigen hun bekwaamheid met regelmatige verplichte cursussen als NLS, BLS, brandpreventie en voorbehouden handelingen. Dit wordt digitaal bijgehouden. De verloskundigen hebben jaarlijkse functioneringsgesprekken met de leidinggevende en een gynaecoloog voor hun tweedelijns werk. De verpleegkundigen zijn uit financiële overwegingen niet opgenomen in het Kwaliteitsregister. Er was voor hen tot heden geen structurele systematiek van functioneringsgesprekken. De tropenarts in opleiding (TAIO) wordt begeleid door de klinisch verloskundige en gesuperviseerd door de gynaecoloog. De TAIO wordt niet s nachts ingezet op de verloskamers maar drukt wel op de formatie van klinisch verloskundigen. Er zijn elke week calamiteitentrainingen in het ziekenhuis, met een maandelijks wisselend thema. De eerste lijn is hier ook welkom, maar hun deelname loopt terug. Tweemaal per jaar is er een geaccrediteerde calamiteitentraining in VSV-verband, die ruim van tevoren wordt aangekondigd. Pagina 16 van 44

17 Taakafbakening in multidisciplinair verband Binnen het ziekenhuis zijn duidelijke, vastgelegde afspraken over taakafbakening van de verschillende disciplines en het inroepen van extra deskundigheid en deze verlopen in de praktijk 24 uur per dag goed. Niet in WBS Bij een overdracht durante partu gaat de eindverantwoordelijkheid over van de eerstelijns verloskundige naar de klinisch verloskundige. Indien de eerstelijns verloskundige van de praktijk EVE is, verandert formeel de status van de verloskundige van eerstelijns naar klinisch en wordt de gynaecoloog ingelicht en de kraamverzorgende vervangen door een verpleegkundige. De persoon van verloskundige blijft dan dezelfde. Taakafbakening tussen O&Gverpleegkundige en klinisch verloskundige verloopt in de praktijk goed. De klinisch verloskundige overlegt alle stappen die zij wil nemen met de gynaecoloog. De gynaecoloog komt laagdrempelig in huis Er is geen structurele evaluatie van werkafspraken tussen de gynaecologen en klinisch verloskundigen of tussen de klinisch verloskundigen en O&Gverpleegkundigen. Een vaste contactpersoon van de gynaecologen neemt deel aan het tweemaandelijkse werkoverleg van de klinisch verloskundigen. Er worden dan aanpassingen in de protocollen of werkafspraken gemaakt, die zijn terug te vinden in de notulen van het overleg. Foetale monitoring tijdens de bevalling Tijdens de tweedelijns bevalling is het 7x24 uur mogelijk op indicatie de foetale conditie te monitoren met CTG en MBO. Degene die de bevalling begeleidt is voldoende opgeleid en getraind om het CTG te beoordelen en het MBO te interpreteren. Niet in WBS CTG-registratie is op alle kamers en op monitoren in overlegruimten te zien. Het is mogelijk om op individuele kamers op de monitor ook andere CTG s te volgen. De dienstdoend gynaecoloog kan sinds 6 maanden de CTG-registratie op afstand (ook vanaf huis) bekijken. Dit is nog niet bekend bij de (klinisch) verloskundigen. De dienstdoend gynaecoloog kan (indien niet aanwezig op verloskamer) de CTG-registratie op afstand bekijken. Pijnbehandeling De zwangere wordt tijdens de Niet in WBS De eerste en tweede lijn gebruiken de voorlichtingsfolder van de KNOV over Pagina 17 van 44

18 zwangerschap goed voorgelicht over de mogelijkheden en risico s van pijnbehandeling. Op verzoek is een adequate en veilige vorm van pijnbehandeling mogelijk en dag en nacht laagdrempelig beschikbaar. de pijnbehandelingsmogelijkheden. Er is veel vraag naar pijnbehandeling, naar schatting 30 procent van de overdrachten durante partu. Remifentanil wordt, al zeven jaar, als pijnbehandeling van eerste keuze aangeboden. Er is een aantal incidenten geweest (waaronder eenmaal een ademstilstand) waarop de alarmering is aangepast. De nieuwe SOP/richtlijn wordt strikt nageleefd. Er is 7x24 uur epidurale anesthesie binnen één uur na de aanvraag mogelijk. 2.6 Gegevensoverdracht Door zowel medische gegevens als afspraken in het dossier vast te leggen kunnen overdrachtsituaties veiliger worden gemaakt. In de zorg rond de zwangere zijn er veel mondelinge overdrachten, zowel van eerste naar tweede of derde lijn als binnen één echelon bij overdracht van de dienst. Het is bij deze overdrachten van belang dat zowel de belangrijkste medische en psychosociale gegevens als de eventuele vraagstelling en het advies of behandelplan op een systematische manier aan bod komen. Bij meldingen over calamiteiten blijken het ontbreken van een volledige overdracht of onduidelijkheid over afspraken over interventies vaak een rol te spelen. De o.b.v. velden en wetgeving (kolom C uit het Toetsingskader) Score zelfevaluatie VSV Score IGZ o.b.v. bezoek Toelichting Dossiervoering Alle disciplines hebben een overzichtelijk patiëntendossier waarin zowel medische en verpleegkundige gegevens als afspraken over het beleid zijn vastgelegd en waarin bij overdracht van de zorg de relevante informatie van de voorgaande zorgverlener(s) is opgenomen. Bij een verwijzing stuurt de eerstelijns verloskundige een uitdraai van de kaart per fax met haar consultvraag, of ze gebruikt hiervoor de Zorgmail. De kaart wordt in het tweedelijns dossier ingescand. De tweede lijn heefteen papieren en een digitaal dossier Norma en voor de verloskamer Mosos. Knelpunt is dat op de verloskamers geen inlogmogelijkheid is, waardoor geschreven aantekeningen op de verpleegpost nog moeten worden ingevoerd in beide digitale systemen. In de loop van 2015 komt er in de Pagina 18 van 44

19 drie Tréant-ziekenhuizen een gezamenlijk EPD waarin het ZIS is geïntegreerd. Als de CTG-apparaten zijn vervangen kan ook die registratie ipv Mosos er op aangesloten worden. De eerste lijn (die grotendeels Orfeus gebruikt) wil hier ook graag in aansluiten; dat wordt nog onderzocht. De kraamzorgorganisaties zijn bezig met het ontwikkelen van een gezamenlijk formulier. Gegevens bij overdracht van zorg na een bevalling in het ziekenhuis Het ziekenhuis doet bij ontslag van moeder/kind na een poliklinische (eerstelijns) bevalling een overdracht naar de kraamzorg en na een klinische (tweedelijns) bevalling een overdracht naar de kraamzorg, de verloskundige en de huisarts. Deze overdracht is gestructureerd, tijdig en volledig. De verloskundigen dringen aan op kraamzorg en regelen die desnoods zelf voor hun zwangeren. Ook voor de gynaecologen is dit een checkpunt. Er is een schriftelijke overdracht bij ontslag of afsluiting kraambed, met de laatste gegevens van moeder en kind en de voedingslijst. Na een tweedelijns bevalling belt de verpleegkundige de eerstelijns verloskundige. Overdracht van gegevens naar de JGZ bij afsluiting van het kraambed Er is een beleid voor overdracht van kindgegevens naar de JGZ na afsluiten van het kraambed in eerste en tweede lijn en bij de kraamzorg. In de praktijk verloopt de overdracht gestructureerd, tijdig en volledig. De kraamverzorgster vult aan het eind van het kraambed de overdracht voor de JGZ in. De verloskundige kan bijzonderheden aanvullen en overleggen met de wijkverpleegkundige. De wijkverpleegkundige bezoekt het gezin gemiddeld de tweede week na de bevalling maar vervroegt dat bezoek, bij signalen of problemen, tot kort nadat de verloskundige het kraambed heeft afgesloten. 2.7 Overige besproken punten Er zijn drie asielzoekerscentra in de regio, met ieder een toegewezen verloskundigenpraktijk. Als een zwangere niet op de afspraak komt, wordt gelijk contact opgenomen met het centrum. Vorig jaar is er op de verlosafdeling een hygiëne audit gedaan met als conclusie dat er verbouwd moest worden, maar er waren geen acute kritische punten. Het ziekenhuis is aan het nadenken over het inrichten van de afdeling vanuit de family centered care gedachte. Daarvoor is een werkgroep van verlosafdeling en kinderafdeling gestart. In afwachting daarvan wordt de verlosafdeling opgeknapt, zodat ze zolang wel Pagina 19 van 44

20 hygiëne eisen (na de zomer van 2015 voltooid). In reactie op de punten die de inspectie opvielen bij het onverwachte bezoek afdeling, zal de infectiepreventie medewerker gevraagd worden de afdeling te screenen. Pagina 20 van 44

21 3 Conclusies In de geboortezorg in Drenthe was veel onrust door de onzekerheid waar tweedelijns verloskundige zorg gehandhaafd zou blijven. Hierdoor heeft de ontwikkeling van het VSV langere tijd stil gelegen. Inmiddels is sprake van een goed georganiseerd VSV. De inspanningen voor het behoud van verloskundige zorg in Emmen hebben de samenwerking tussen eerste en tweede lijn verstevigd. Een van de verloskundigenpraktijken is gevestigd in het Scheperziekenhuis en verleent zowel eerstelijns als tweedelijns verloskundige zorg. Protocollen worden multidisciplinair opgesteld, maar nog niet regelmatig geëvalueerd. Zij worden wel bijgesteld als hier vanuit de perinatale audit aanleiding toe is. Er zijn plannen om de zorg structureel te evalueren. Er is een goed gestructureerd beleid voor de begeleiding van zwangere asielzoekers. De POP-poli voor zwangeren met ernstige psychosociale/psychiatrische problemen is opgeheven omdat de psychiaters zich hebben teruggetrokken toen financiering werd beëindigd. Ook is er nog geen VSV-breed beleid voor zwangeren in achterstandssituaties. Aan het beleid voor specifieke aspecten hiervan zoals aandacht voor laaggeletterdheid, het bespreken van individuele zwangeren, huisbezoek of stoppen met roken is men nog niet toegekomen. De acute opvang bij bevallingen is goed geregeld. De verpleegkundige begeleiding is voldoende ook bij piekdrukte. Er zijn echter geen structurele afspraken voor de verloskundige begeleiding van een bevalling in het ziekenhuis bij piekdrukte of als de klinisch verloskundige voor de begeleiding van een thuisbevalling het ziekenhuis verlaat. De overall conclusie is dat het VSV in de samenwerking met één praktijk op weg is naar het vormgeven van integrale verloskundige zorg (waarbij het risico van een tweedeling tussen de verloskundige praktijken aandacht verdient). Tegelijkertijd werken eerste en tweedelijn op veel fronten nog sterk gescheiden. Dit geldt met name voor de continuïteit van zorg in de zwangerschap, zeker waar het de kwetsbare zwangere betreft. Er zijn op dit gebied nog veel verbeteringen nodig en mogelijk. Deze worden in het volgende hoofdstuk samengevat. Daarnaast kan een extra kwaliteitsslag worden gemaakt door structureler aandacht te besteden aan evaluatie van (onderdelen van) de zorg. Pagina 21 van 44

22 4 Handhaving De conclusies uit het vorige hoofdstuk laten zien dat op een aantal punten nog verbeteringen nodig en mogelijk zijn. De hierna genoemde maatregelen sluiten aan bij de onderwerpen die ten tijde van het inspectiebezoek in mei 2015 nog niet of onvoldoende waren geregeld. 4.1 Maatregelen en aanbevelingen voor het VSV De inspectie verwacht uiterlijk 1 november 2015 een schriftelijke bevestiging van het VSV dat onderstaande verbeterpunten gererealiseerd zijn dan wel een tijdstip waarop dit het geval zal zijn. Dit betreft een bevestiging dat: Een adequaat beleid is vastgesteld voor de bewaking van de bevalling op de verlosafdeling bij afwezigheid van de verloskundige voor een thuisbevalling en bij piekdrukte; Een VSV-breed beleid voor zwangeren met ernstige psychosociale/psychiatrische problemen en voor zwangeren in achterstandssituaties ( kwetsbare zwangeren ) is vastgesteld, waarbij uw rapportage tenminste informatie bevat over het VSV-beleid voor een structurele methode voor het signaleren van een kwetsbare zwangere, beleid voor het herkennen van en omgaan met laaggeletterdheid 4, beleid voor stoppen met roken begeleiding 5, afspraken over doel en organisatie van het huisbezoek en het delen van de relevante gegevens daaruit met alle betrokken professionals, beleid hoe en welke zwangeren structureel besproken worden, en de gezamenlijke voorlichting aan zwangeren; Afspraken zijn gemaakt voor een jaarlijkse VSV-brede evaluatie van de verleende zorg op basis van PRN en overige relevante gegevens en de borging en implementatie van hieruit voortkomende verbeteracties. 4.2 Vervolgacties inspectie De inspectie volgt de opvolging van de maatregelen schriftelijk. Daarnaast gebruikt de inspectie de resultaten bij de beoordeling van meldingen over de verloskundige zorg in deze regio. 4 Zie (bijvoorbeeld) de websites van de Alliantie gezondheidsvaardigheden ( of van de stichting Lezen en schrijven ( 5 Zie (bijvoorbeeld) de Handreiking voor VSV s van het Trimbos instituut, gepubliceerd op de CPZ-website (goedgeboren.nl/netwerk/h/520/31/2835/publicaties/handreiking-stoppen-met-roken) Pagina 22 van 44

23 5 Verbeteracties gemeld door het VSV Gevraagde verbeteracties VSV Het vaststellen van adequaat beleid voor de bewaking van de bevalling bij afwezigheid van de verloskundige voor een thuisbevalling en bij piekdrukte op de verlosafdeling; Reactie VSV november 2015 Volgens de richtlijn dient er 7 x 24 een GOP aanwezig te zijn in het ziekenhuis. De huidige situatie betreft wanneer de verloskundige vertrekt naar een thuisbevalling zij dit altijd doorgeeft dienstdoende gynaecoloog. Indien er een patiënte wordt opgenomen op de verloskamers zal de dienstdoende gynaecoloog hiervoor in het ziekenhuis komen en de noodzakelijke zorg verlenen. Oordeel inspectie Voldoet Om richtlijn te kunnen voldoen zullen wij een verandering in de afspraken onderling vastgelegd in het protocol overleginstructie voor verloskundigen en artsassistenten met gynaecologen. toevoegen na overleg met alle betrokken partijen. Wanneer een verloskundige vertrekt naar een thuisbevalling zal er een tweede GOP,die oproepbaar is, naar het ziekenhuis komen. Realisatie: Bij piekdrukte op de afdeling, wanneer de verloskundige het te druk heeft voor een verantwoorde begeleiding, is de afspraak dat de dienstdoende gynaecoloog wordt gebeld en deze naar het ziekenhuis komt. Wanneer ook deze niet meer de verantwoorde begeleiding kan geven of vaststaat op bijvoorbeeld de operatiekamers, zal een tweede gynaecoloog gebeld worden. Deze situatie is 1-2 keer per jaar het geval. Deze Pagina 23 van 44

24 afspraak zal ook in bovenstaand protocol worden opgenomen. Realisatie: Vaststellen van een VSV-breed beleid voor zwangeren met ernstige psychosociale/psychiatrische problemen en voor zwangeren in achterstandssituaties ( kwetsbare zwangeren ), waarbij uw rapportage tenminste informatie bevat over het VSVbeleid voor een structurele methode voor het signaleren van een kwetsbare zwangere, Op donderdagavond 1 oktober 2015 is er een VSV bijeenkomst geweest met als thema De kwetsbare zwangere en is er een start gemaakt met de realisatie van bovenstaande verbeterpunten. 1.Structurele methode voor het signaleren van een kwetsbare zwangere: Er bestaat reeds een werkgroep vroegsignalering waarin verschillende discipline s betrokken zijn, waaronder de CJG verpleegkundige, de 1e en 2e lijns verloskundigen en de kraamzorg. Momenteel wordt devroegsignaleringslijst gebruikt die de CJG verpleegkundige destijds heeft opgesteld wanneer patiënten in aanmerking komen voor aanvullende begeleiding in de vorm van Voorzorg danwel Prezorg. in de loop van 2016 Deze werkgroep zal binnenkort bijelkaar komen en deze vroegsignaleringslijst nogmaals onder de loep nemen en ook andere structurele bestaande screeningstools voor het herkennen van een kwetsbare zwangere. Daaruit zal een structurele methode voortkomen voor het herkennen van de kwetsbare zwangere. Deze methode zal dan volgens de geldende afspraken binnen het VSV geïmplementeerd worden. Pagina 24 van 44

25 Realisatie: Nadat deze en onderstaande werkgroepen afgerond zijn en de deelprotocollen gemaakt zijn. Zal er nog een zorgpad kwetsbare zwangere gemaakt worden met hierin overzichtelijk alle verwijzingen naar de al langer bestaande en nieuw gemaakte richtlijnen. De protocollencommissie controleert jaarlijks welke protocollen herzien moeten worden. Realisatie: beleid voor het herkennen van en omgaan met laaggeletterdheid, Er is reeds recent een werkgroep voor dit onderwerp opgericht. Deze zal een VSV breed beleid opstellen en implementeren in het VSV volgens de afgesproken gang van zaken. De door u aangeraden suggesties zullen hierin meegenomen worden. Realisatie: in de loop van 2016 beleid voor stoppen met roken begeleiding, Er is reeds een grote groep van de VSV-leden die V-mis gecertificeerd is. Er is recent een werkgroep stoppen met roken in de zwangrschap opgericht. Deze zal een VSV breed protocol opstellen en implementeren volgens de afgesproken gang van zaken binnen het VSV. De door u aangeraden suggesties zullen hierin meegenomen worden. Realisatie: in de loop van 2016 afspraken over doel en organisatie van het huisbezoek en het delen van de relevante gegevens daaruit met alle betrokken professionals, Mw. L. Bronsema is lid van het VSV en is het aanspreekpunt van de kraamzorgorganisaties. Er zal een overleg gepland worden met haar en de verschillende betrokken disciplines over de in de loop van 2016 Pagina 25 van 44

26 huidige stand van zaken omtrent het huisbezoek. Er zal een VSV breed beleid geformuleerd worden over het doel en organisatie van het huisbezoek en over het delen van de gegevens hiervan met de betrokken professionals. In de huidige praktijk wordt de verloskundige bij bijzonderheden ingelicht over dit huisbezoek, echter dit staat niet vastgelegd in een protocol. Realisatie: en beleid hoe en welke zwangeren structureel besproken worden; Momenteel is er binnen het VSV geen structurele bespreking over zwangeren in de regio. Dit gebeurt momenteel ad hoc. Er is reeds een werkgroep opgericht die een structurele bespreking gaat invoeren, over individuele zwangeren uit het eerste en tweede echelon. Tevens zal er een richtlijn worden vastgesteld over welke zwangeren structureel besproken dienen te worden. in de loop van 2016 Omdat er momenteel geen financiële mogelijkheden zijn voor een POP poli, zal er een maandelijks multidisciplinair overleg gepland worden met hierbij in ieder geval de aanwezigheid van medisch maatschappelijk werk, psychiater, betrokken1e lijnsverloskundige, betrokken 2e lijnsverloskundige, gynaecoloog, CJG verpleegkundige, kinderarts en andere zorgprofessionals op afroep. In dit overleg zullen structureel de zwangeren met ernstige psychiatrische danwel psychoscociale problemen besproken worden. Realisatie: Pagina 26 van 44