Evaluatie gebruik ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers

Transcriptie

1 Evaluatie gebruik ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers

2 Colofon Dit verslag is een publicatie van de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen, juni 2018 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op enige andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de KNOV. U kunt deze uitgave ook inzien via Auteur Wilma van Driel Contact KNOV Postbus GA Utrecht T +31 (0) E info@knov.nl 2

3 Inhoud Woord vooraf Onderzoek naar het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers Analyse van de zeven vragen Conclusies Conclusies samengevat

4 Woord vooraf Eind 2016 is de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers herzien en onder de aandacht van de leden gebracht. Nu, anderhalf jaar later, is de werkgroep Geboortezorg Asielzoekers benieuwd naar het gebruik van deze ketenrichtlijn. In deze werkgroep zitten onder andere verloskundigen, gynaecologen en kraamverzorgenden. Er is afgesproken dat zij bij hun achterban nagaan in welke mate de richtlijn wordt toegepast. Daarom heeft de KNOV in samenwerking met de gynaecoloog en de kraamverzorgende uit de werkgroep een korte enquête opgesteld om dit te inventariseren. De vragenlijst is in survey monkey gezet en bestaat uit zeven gesloten vragen waarbij een toelichting gegeven kan worden. De KNOV heeft de enquête naar haar leden gestuurd en hen via een link op facebook naar de enquête verwezen. De enquête is twee maal verstuurd en ook tweemaal op facebook gezet. Er hebben 60 verloskundigen gereageerd. In dit verslag zijn de resultaten van de analyse van de vragenlijst te zien. 4

5 1 Onderzoek naar het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers In april/mei 2018 is er een korte vragenlijst naar de leden van de KNOV gestuurd om na te gaan in welke mate de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers bij hen bekend is en wordt gebruikt. Daarnaast wordt met behulp van de enquête geïnventariseerd waar verbeteringen gewenst zijn. Onder gynaecologen en kraamverzorgenden wordt, volgens afspraak in de werkgroep geboortezorg, dezelfde enquête uitgezet. De korte vragenlijst bestaat uit zeven vragen. Hieronder is per vraag te zien wat de respondenten hebben ingevuld. Zestig verloskundigen hebben gereageerd. Negenveertig vulde de vragenlijst in via het verzoek en elf via facebook. 1.1 Analyse van de zeven vragen Vraag 1 Weet u dat er een ketenrichtlijn geboortezorg Asielzoekers is? De ketenrichtlijn is bij iets meer dan de helft van de respondenten bekend. Hoofdstuk 1 Onderzoek naar het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers 5

6 Vraag 2 Is de inhoud van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers bekend? Bij zestien van de zestig respondenten is inhoud van de ketenrichtlijn geboortezorg bekend. Vraag 3 Is de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers binnen uw organisatie/praktijk geïmplmenteerd. De ketenrichtlijn is bij ongeveer één derde van de respondenten geïmplementeerd. Bij de toelichting geven de respondenten het volgende aan: Vierentwintig respondenten geven aan dat zij niet weten of de richtlijn is geïmplementeerd of zij weten niet af van het bestaan van de richtlijn. Daarnaast geven zeven respondenten aan dat zij nooit met asielzoekers werken. Tot slot geven zeventien respondenten aan dat zij met eigen (regionale) protocollen werken. 6 Hoofdstuk 1 Onderzoek naar het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers

7 Vraag 4 Is de ketenrichtlijn Geboortezorg Asielzoekers bruikbaar binnen uw organisatie/praktijk? Bijna de helft van de respondenten geeft aan dat dit het geval is en de andere helft geeft aan dat zij de richtlijn niet of deels gebruiken. De respondenten geven als toelichting aan dat zij onbekend zijn met de richtlijn of niet met asielzoekers werken. Eén respondent geeft de tip om hier meer ruchtbaarheid aan te geven. Vraag 5 Zijn er onderwerpen/aandachtspunten/verbeterpunten die volgens niet of voldoende aan bod komen binnen de ketenrichtlijn Geboortezorg Asielzoekers? Acht van de vijfenveertig respondenten die deze vraag heeft beantwoord, geeft aan dat zij punten missen in de ketenrichtlijn Geboortezorg Asielzoekers. Hoofdstuk 1 Onderzoek naar het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers 7

8 De respondenten komen met de volgende suggesties voor aanpassing van de richtlijn (letterlijk overgenomen): Extra s binnen de zorg, vaak niet voor asielzoekers Een bevalling duurt vaak lang en dan is het gebruik van een tolkentelefoon, maar gedeeltelijk toepasbaar Organiseren van voorlichting Taxi vervoer blijft vervelend te regelen en beschrijven wie verantwoordelijk is voor het vervoeren van een asielzoekster, al is ze klinisch. Wij regelen daardoor alle afspraken voor de asielzoeksters, ook al zijn ze klinisch omdat het anders niet gebeurd of er geen tijd is in het ziekenhuis om de afspraken en taxi's te regelen. Wij zijn dagelijks op het AZC en hebben veel contact met de zwangeren, wat toegankelijker maakt voor regelzaken. Zou een case manager een optie zijn? Of aparte beschrijving voor als iemand klinisch wordt? Wat als er gedeelde zorg is? Wie is dan verantwoordelijk? Verhuizingen meer dan 2x per zwangerschap vind ik onacceptabel. Wij merken dat er veel complicaties hiermee kunnen ontstaan. Niet alleen voor continuïteit van zorg, maar ook voor goede gegevens overdracht bij risico volle zwangeren. Transfer stop door COA plaatsing wordt niet altijd gehonoreerd, dit is heel frustrerend als je specialisten hebt ingericht voor extra zorg, dan blijkt dat een Mw ondanks de transfer stop is verhuisd. Een formulier ontwikkelen voor haar dossier? Waarin een reden vermeld staat, met datum transfer stop? Dat zou ook de mogelijkheid kunnen geven dat als Mw klaar is met haar behandeling en de stop opgeheven mag worden, dat het mogelijk is. Vaak zien we dat Mw onnodig blijft hangen in Ter Apel omdat er geen plek meer is voor haar interview met IND. Mw is dan vaak boos op ons voor de stop, terwijl het medisch noodzakelijk was. Groepsvoorlichting voor zwangeren zijn wij nog aan het draaien in de pilot fase. Wij zijn beeldmateriaal aan het ontwikkelen voor het verspreiden over het land (nog afwachten na de pilot wat de volgende stap is...). Wij merken dat informatie altijd met tolk moet en dat er aanvullende beeldmateriaal voor alle onderwerpen gebruikt moeten worden. Vit-D beleid Laat ik het zo stellen dat de zorg voor asielzoekers erg summier is. Een soort universeel zwangeren paspoort zou al helpen De asielzoekers worden vaak overgeplaatst, overdracht is vaak onvoldoende, niet duidelijk, onvolledig Ik weet niet wat er in staat maar het zou mooi zijn als er bij alle praktijken en het coa gebruik wordt gemaakt van een afwerklijst bij het overdragen van een zwangere asielzoekster. Het gebeurt te vaak dat dossiers niet meekomen, a-terme datum niet duidelijk is. En er is (en dat is een aandachtspunt voor het coa) pas veel te laat bekend dat een vrouw zwanger is. Dit heeft in onze regio zelfs tot perinatale sterfte geleid. 8 Hoofdstuk 1 Onderzoek naar het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers

9 Vraag 6 Heeft u de indruk dat door het toepassen van de ketenrichtlijn de overdracht van de zwangere asielzoekers goed verloopt? Bijna twee derde van de respondenten vindt die niet het geval. Zij vinden dat door het toepassen van de ketenrichtlijn de zorg voor asielzoekers niet goed verloopt. In de toelichting geven de respondenten het volgende aan: Ik heb de afgelopen jaren geen verschil gemerkt Ja, maar er is veel problematiek en verwarring door taalgebrek en onbekendheid met het Nederlandse systeem Geen duidelijk aanspreekpunt: via huisarts AZC. Is lang niet altijd duidelijk wie Niet altijd, maar dat komt door de tweede lijn dat het meer werk vraagt, en onduidelijk is wat ze moeten doen waardoor er veel op ons valt. Wij zijn hier in Ter Apel ontzettend goed ingespeeld op elkaar. Het is meer de administratieve overdracht dat problemen veroorzaakt. De asielzoekers worden vaak overgeplaatst, overdracht is vaak onvoldoende, niet duidelijk, onvolledig. Onafhankelijke tolk slecht of helemaal niet te bereiken, asielzoekers zijn niet bekend met het Nederlandse zorgsysteem. De richtlijn wordt niet altijd gevolgd. Vanuit de tweede lijn vindt er geen terugkoppeling plaats naar de eerste lijn. En ik het geen idee of er terugkoppeling plaatsvindt naar het GZA Op zich begeleidt één praktijk in onze regio alle mensen uit het AZC en dat verloopt altijd naar wens. Mogelijk dat zij de richtlijn gebruiken maar ik heb geen idee Hoofdstuk 1 Onderzoek naar het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers 9

10 Vraag 7 Heeft u nog andere vragen of opmerkingen die wij mee kunnen nemen bij de ontwikkeling van de ketenrichtlijn? Acht respondenten geven aan dat zij nog aandachtspunten hebben voor ons. Gemaakte vragen of opmerkingen: Graag mailen wat er nu klaar is. Het is een groot probleem, zwanger zijn en in een huis voor onbehuisden moeten zijn. Hoe kom ik aan de richtlijn? Zorg welke voor niet asielzoekers geldt ook voor hen laten gelden. Momenteel lopen wij aan tegen: Taalproblemen en geen vergoeding voor de tolken Geen achterstandstarief voor statushouders maar wel duidelijk (meetbaar) extra zorg voor deze groep. Kennisgeven van het bestaan Graag ons betrekken bij aanpassingen, aangezien wij 80-90% van alle zwangere asielzoekers zien als zij in Nederland komen. Dat hebben wij als zeer prettig ervaren in het verleden Communicatie over de richtlijn. Ik wist niet dat die bestond! Waarschijnlijk moet hier toch meer gecommuniceerd worden Ik zou graag meer over deze ketenrichtlijn willen weten omdat wij in ons ziekenhuis geregeld met asielzoekers te maken hebben. Meer bekendheid aan geven Meer ruchtbaarheid maken aan het bestaan van deze richtlijn en de samenwerking tussen de organisaties. 10 Hoofdstuk 1 Onderzoek naar het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers

11 2 Conclusies Hieronder vindt u de conclusies van het onderzoek naar de mate van bekendheid en het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers. Per vraag worden de conclusies getrokken. Vraag 1 Weet u dat er een ketenrichtlijn geboortezorg Asielzoekers is? De ketenrichtlijn is bij iets meer dan de helft van de respondenten bekend. Vraag 2 Is de inhoud van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers bekend? De inhoud van de richtlijn is bij nog geen één derde van de zestig respondenten bekend. Vraag 3 Is de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers binnen uw organisatie/praktijk geïmplementeerd. Bij 19 van de 57 respondenten is de ketenrichtlijn geïmplementeerd. De reden dat deze zo weinig is geïmplementeerd is omdat de respondenten niet bekend zijn met het bestaan van de richtlijn of zij weten niet of hij geïmplementeerd is. In de regio s wordt relatief vaak met eigen protocollen gewerkt (17 van de 57 respondenten). Het is niet duidelijk in hoeverre de ketenrichtlijn hierbij gebruikt is. Vraag 4 Is de ketenrichtlijn Geboortezorg Asielzoekers bruikbaar binnen uw organisatie/praktijk? Bijna de helft van de respondenten geeft aan dat dit het geval en de andere helft geeft aan dat zij de richtlijn niet of deels gebruiken. De respondenten geven als toelichting aan dat zij onbekend zijn met de richtlijn of niet met asielzoekers werken. Eén respondent geeft de tip om hier meer ruchtbaarheid aan te geven. Vraag 5 Zijn er onderwerpen/aandachtspunten/verbeterpunten die volgens niet of voldoende aan bod komen binnen de ketenrichtlijn Geboortezorg Asielzoekers? Acht van de vijfenveertig respondenten die deze vraag heeft beantwoord, geeft aan dat zij punten missen in de ketenrichtlijn Geboortezorg Asielzoekers. De verantwoordelijkheidsverdeling door de vaak complexe situaties met zwangere asielzoekers is niet altijd duidelijk. Asielzoekers moeten regelmatig, onwenselijk en tegen de afspraken in, verhuizen waardoor de overdrachten niet goed verlopen en de juiste gegevens niet bij de nieuwe zorgverleners bekend zijn. De (groeps)voorlichting aan zwangere asielzoekers loopt nog niet goed. Hoe doe je dat zo goed mogelijk? Hoofdstuk 2 Conclusies 11

12 Vraag 6 Heeft u de indruk dat door het toepassen van de ketenrichtlijn de overdracht van de zwangere asielzoekers goed verloopt? Bijna twee derde van de respondenten vindt die niet het geval. Zij vinden dat door het toepassen van de ketenrichtlijn de zorg voor asielzoekers niet goed verloopt. In de toelichting op deze vraag wordt aangegeven dat het moeilijk werken is als de cliënten het Nederlands verloskundig systeem niet kennen en begrijpen. Wie het aanspreekpunt is, taakverdeling, terugkoppeling tussen de lijnen, verantwoordelijkheidsverdeling, niet altijd duidelijk. Tolken zijn slecht of helemaal niet te bereiken. Vraag 7 Heeft u nog andere vragen of opmerkingen die wij mee kunnen nemen bij de ontwikkeling van de ketenrichtlijn? Acht respondenten geven aan dat zij nog aandachtspunten hebben voor ons. Een groot deel van de opmerkingen gaat er over dat verloskundigen niet op de hoogte zijn van de richtlijn en dit wel graag zouden willen zijn. Taalproblemen en geen vergoeding voor de tolken Geen achterstandstarief voor statushouders maar wel duidelijk (meetbaar) extra zorg voor deze groep. 2.1 Conclusies samengevat Deze vragenlijst is gedaan om de mate van het gebruik van de ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers te onderzoeken onder verloskundigen, gynaecologen en kraamverzorgenden. Dit verslag heeft betrekking op verloskundigen. Er hebben zestig verloskundigen de enquete ingevuld. Uit de reacties komt naar voren dat de ketenrichtlijn nog niet goed bekend is en nog zeker niet in alle VSV s is geïmplementeerd. Hier moet aandacht aan besteed worden. Daarnaast kan de werkgroep aandacht aan de volgende onderwerpen besteden: Hoe kan de verantwoordelijkheidsverdeling goed geregeld worden, Deze is lang niet altijd duidelijk. Ook zwangere asielzoeksters moeten regelmatig verhuizen waardoor de overdrachten niet goed verlopen en de juiste gegevens niet (tijdig) bij de nieuwe zorgverleners bekend zijn. Hoe kan de (groeps)voorlichting aan zwangere asielzoekers goed vorm gegeven worden? Wat betreft statushouders zou er een tolkvergoeding en een achterstandstarief moeten komen. 12 Hoofdstuk 2 Conclusies