OverFusies.nl derde kwartaalrapport 2010

Transcriptie

1 OverFusies.nl derde kwartaalrapport 2010 De Nederlandse fusie- en overnamemarkt in cijfers Amsterdam, november 2010

2 Inhoud Conclusies: fusie- en overnamemarkt... 3 Conclusies: fusie- en overnameadviseurs... 4 Aantal en waarde deals... 5 Aantal en waarde deals per kwartaal... 6 Private equity-deals... 7 Fusie- en overnameactiviteit per sector... 8 Grensoverschrijdende deals: verhouding... 9 Grensoverschrijdende deals: landen Financieel adviseurs: Nederlands Financieel adviseurs: Internationaal Financieel adviseurs: personen Juridisch adviseurs: Nederlands Juridisch adviseurs: internationaal Juridisch adviseurs: personen Grootste deals eerste drie kwartalen Noot van de redactie U leest het derde kwartaalrapport 2010 van OverFusies.nl. Ieder kwartaal publiceert OverFusies.nl een rapport met daarin een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Nederlandse fusie- en overnameveld. In het eerste deel van het rapport zijn conclusies weergegeven gebaseerd op de fusie- en overnamecijfers van het eerste halfjaar. Het tweede deel van het rapport bevat figuren en tabellen die een gedetailleerd beeld geven van de ontwikkelingen op de Nederlandse fusie- en overnamemarkt. De gegevens waarop het rapport is gebaseerd komen uit de fusie- en overnamedatabank van OverFusies.nl. In de databank worden sinds 2003 alle Nederlandse fusies en overnames bijgehouden boven de 5 miljoen. Over de periode daarvoor zijn de grootste deals ooit in Nederland opgenomen, alsmede meer dan honderd deals. De dealinformatie wordt verzameld in samenwerking met fusie- en overname-adviseurs die actief zijn op de Nederlandse markt. Mocht u na het lezen van dit rapport meer willen weten, wilt u deals aanleveren of heeft u vragen over OverFusies.nl? Ik sta u graag te woord. Willem van Oosten Projectmanager OverFusies.nl T E w.van.oosten@ksu.nl 2

3 Conclusies: fusie- en overnamemarkt Aantal en waarde deals toegenomen De Nederlandse fusie- en overnamemarkt kruipt langzaam maar zeker omhoog uit het dal. De markt groeit op alle niveaus: aantal deals, waarde van de deals, op kwartaalniveau en over de eerste drie kwartalen. In de eerste drie kwartalen van 2010 is aantal deals toegenomen met 3%: van 287 deals in de eerste drie kwartalen van 2009 naar 295 deals in De totale dealwaarde is gestegen met 55% van 33 miljard in 2009 naar 51 miljard in Het aantal deals in het derde kwartaal van 2010 is met ruim 3% gestegen ten opzichte van het tweede kwartaal: van 93 naar 96 deals. De totale dealwaarde verdriedubbelde van 4 miljard naar 13 miljard. Het aantal deals in het derde kwartaal van 2010 is 23% toegenomen ten opzichte van het zelfde kwartaal van 2009: van 78 naar 96 deals. De dealwaarde nam toe met 260%: van 5 miljard in het derde kwartaal van 2009 naar 13 miljard in Private equity groeit harder dan markt De groei van het aantal private equity deals overtreft het marktgemiddelde. Er zijn in de eerste drie kwartalen 14% meer private equity deals gesloten dan in dezelfde periode in 2009: van 69 naar 79 deals. De totale waarde van de private equity deals is gegroeid met 36% van 4,4 naar 6 miljard. Sector dienstverlening meeste deals In vijf van de dertien sectoren is het aantal deals gedaald: de sectoren technologie, transport & logistiek, energie & mijnbouw, financiën & verzekeringen en media. De fusie- en overnameactiviteit was het grootst in de sector dienstverlening: Het aantal deals in de eerste drie kwartalen van 2010 steeg met 11% ten opzichte van dezelfde periode in Nederlandse kopers in minderheid bij grensoverschrijdende deals In de eerste drie kwartalen van 2010 was 65% van alle deals grensoverschrijdend. In het totaal van grensoverschrijdende deals is de Nederlandse koper in de minderheid. Bij 43% van de deals was een Nederlandse partij de koper, bij de overige 57% lag het initiatief bij een buitenlandse partij. In dezelfde periodes in 2009 en 2008 was de Nederlandse koper nog in de meerderheid. Verenigde Staten grootste koper Bedrijven uit de Verenigde Staten kopen de meeste (activiteiten van) Nederlandse bedrijven. In 2010 ging het om 19 deals. Andersom waren België en het Verenigd Koninkrijk favoriet onder Nederlandse kopers. 3

4 Conclusies: fusie- en overnameadviseurs In het rapport zijn league tables opgenomen van financieel en juridisch adviseurs bij fusies en overnames. Per groep zijn er drie soorten tabellen opgesteld: 1. Nederlandse league tables: alleen organisaties met een hoofdvestiging in Nederland 2. Internationale league tables: alle organisaties, inclusief die zonder vestiging in Nederland 3. Personen: individuele adviseurs Per soort worden twee tabellen weergegeven: één gesorteerd naar de waarde van de deals en één gesorteerd naar het aantal deals. FINANCIEEL ADVISEURS Nederlandse league tables: Rabobank Rabobank, ING en RBS voeren de Nederlandse league tables gesorteerd naar dealwaarde aan. Rabobank, ING en Boer & Croon staan bovenaan de league tables gesorteerd naar aantal deals. Rabobank heeft bij 21 deals geadviseerd met een totale dealwaarde van 2,1 miljard en staat daarmee in beide league tables op de eerste plaats. Het is de eerste keer dat de Rabobank zo hoog eindigt in een derde kwartaalrapport van OverFusies.nl. Internationale league tables: UBS UBS, Morgan Stanley en Citigroup staan bovenaan de internationale league tables gesorteerd naar dealwaarde. De top drie van internationale league tables gesorteerd naar aantal deals is gelijk aan de Nederlandse. Personen: Bob Elfring en Maarten Vijverberg Zakenbankier Bob Elfring van Credit Suisse staat met 2,2 miljard op de eerste plaats in de league table van financieel adviseurs. In de league table gesorteerd naar aantal deals staat corporate finance-adviseur Maarten Vijverberg van Boer & Croon met vijf deals bovenaan. JURIDISCH ADVISEURS Nederlandse league tables: De Brauw Blackstone Westbroek en Allen & Overy In de Nederlandse league table gesorteerd naar dealwaarde staat advocatenkantoor De Brauw Blackstone Westbroek met 19 miljard op de eerste plaats. Stibbe en Freshfields Bruckhaus Deringer volgen op plaatsen twee en drie. In de league table gesorteerd naar aantal deals staat Allen & Overy met 39 deals bovenaan. Loyens & Loeff en Houthoff Buruma completeren het podium. Internationale league tables: Herbert Smith In de internationale league table gesorteerd naar dealwaarde staan De Brauw Blackstone Westbroek en Stibbe nog op de eerste en tweede plaats, maar volgt Herbert Smith, Stibbe s Britse alliantiepartner, op de derde plaats. De top drie van internationale league table gesorteerd naar aantal deals is gelijk aan de Nederlandse league table. Personen: Jaap Winter en Barbara van Hussen Advocaat Jaap Winter van De Brauw Blackstone Westbroek heeft met 9,7 miljard de grootste dealwaarde op zijn naam gezet. Advocaat Barbara van Hussen van DLA Piper staat met twaalf deals op de eerste plaats in de league table gesorteerd naar aantal deals. 4

5 Aantal en waarde deals In figuur 1 is het aantal deals van de eerste drie kwartalen weergegeven per jaar. De lijn geeft de procentuele groei weer van het aantal deals in drie kwartalen ten opzichten van dezelfde drie kwartalen een jaar eerder. In de eerste drie kwartalen van 2010 zijn er 295 deals gesloten. Het aantal deals is met 3% gegroeid ten opzichte van dezelfde periode in figuur 1 Aantal deals eerste drie kwartalen % 30% 20% % 0 0% % % % % Aantal Groei Onderstaande figuur geeft de totale waarde van de deals in de eerste drie kwartalen van een jaar weer. De lijn geeft de groei van de waarde tussen de verschillende periodes weer. In de eerste drie kwartalen van 2010 is de totale waarde met 55% gegroeid naar 51 miljard. figuur 2 Waarde deals eerste drie kwartalen Miljard % 60% 40% 20% 0% -20% % % % Waarde Groei 5

6 Aantal en waarde deals per kwartaal Figuren 3 en 4 geven het aantal en de waarde van de deals weer van ieder afzonderlijk kwartaal in Zowel het aantal als de waarde van de deals in het derde kwartaal is gegroeid ten opzichte van het tweede kwartaal. figuur 3 en 4 Aantal en waarde deals kwartalen Miljard Q1 Q2 Q3 0 Q1 Q2 Q3 In figuren 5 en 6 staat het aantal deals en de waarde van de derde kwartalen in 2008, 2009 en In het derde kwartaal van 2010 zijn meer deals gesloten en was de totale dealwaarde hoger dan in het derde kwartaal van figuur 5 en 6 Aantal en waarde deals derde kwartalen 2008, 2009, Miljard

7 Private equity-deals Figuur 7 geeft het aantal deals weer waar een private equity-partij bij was betrokken als koper, object of verkoper (PE-deals). Het aantal PE deals in de eerste drie kwartalen van 2010 ligt 14% procent hoger dan in dezelfde periode in Het is de eerste keer sinds 2007 dat het totaal aantal PE-deals is toegenomen. figuur 7 Aantal private equity-deals eerste drie kwartalen % % 20% 40 10% 0 0% % % % % Aantal Groei Onderstaande figuur geeft de waarde weer van de PE-deals in de eerste drie kwartalen. De waarde is met 36% procent gegroeid ten opzicht van dezelfde periode in Vanaf 2008 neemt de totale waarde jaarlijks toe, na een sterke daling tussen 2007 en figuur 8 Waarde private equity-deals eerste drie kwartalen 30 25,3 19, % 80% 60% Miljard ( ) ,5 4,4 6,0 40% 20% 0% -20% -40% % -80% % Waarde Groei 7

8 Fusie- en overnameactiviteit per sector In figuur 9 wordt het aantal deals per sector in de eerste drie kwartalen van 2010 vergeleken met Als een staaf rood is gekleurd is het aantal deals in die sector gedaald ten opzichte van het voorafgaande jaar. De meeste deals zijn gesloten in de sector dienstverlening: Het aantal deals is toegenomen met 11% naar 52 deals. figuur 9 Aantal deals per sector eerste drie kwartalen 2010 vergeleken met 2009 Dienstverlening Industrie Detailhandel Technologie Consumenten/Voedsel Transport/Logistiek Energie/Mijnbouw Farmacie/Biotech./Medisch 9 14 Bouw/Vastgoed 9 12 Financiën/verzekeringen Media Telecommunicatie Vrije tijd

9 Grensoverschrijdende deals: verhouding Figuur 11 toont het aandeel van grensoverschrijdende deals op het totaal aantal deals in de eerste drie kwartalen van een jaar. Een grensoverschrijdende deal is gedefinieerd als een transactie tussen een Nederlandse en niet-nederlandse partij. De afgelopen drie jaar is aandeel grensoverschrijdende deals groter dan de deals tussen Nederlandse partijen. figuur 11 Aandeel grensoverschrijdende deals van totaal aantal deals in eerste drie kwartalen 100% 75% 50% 25% 65% 63% 65% 0% Grensoverschrijdende deals In onderstaande figuur is de verhouding weergegeven tussen grensoverschrijdende deals met een Nederlandse koper en deals met een niet-nederlandse koper. In 2010 is het aandeel van Nederlandse kopers gedaald naar 43%. In de voorgaande jaren waren Nederlandse kopers in de meerderheid. Figuur 12 Verhouding tussen Nederlandse kopers en niet Nederlandse kopers bij grensoverschrijdende deals 100% 75% 50% 25% 57% 52% 43% 0% NL koopt van BL BL koopt van NL 9

10 Grensoverschrijdende deals: landen In tabel 1 staan zijn de kopers van Nederlandse bedrijven uitgesplitst per land en aantal deals. Bedrijven uit de Verenigde Staten kochten in de eerste drie kwartalen van 2010, 2009 en 2008 de meeste Nederlandse bedrijven. Tabel 1 Deals met buitenlandse koper, Nederlandse target (eerste drie kwartalen) Land koper Deals Land koper Deals Land koper Deals 1 VS 25 VS 16 VS 19 2 VK 16 Frankrijk, Duitsland 8 VK 16 3 Duitsland 14 VK 7 Duitsland 8 4 Frankrijk 11 België 5 België 5 5 België 6 China 4 Frankrijk, Zwitserland 4 In tabel 2 staan de landen gerangschikt op het aantal buitenlandse overnames door Nederlandse bedrijven. In de eerste drie kwartalen van 2010 deden Nederlandse bedrijven de meeste overnames in het Verenigd Koninkrijk en België. Tabel 2 Deal met Nederlandse koper, buitenlandse target (eerste drie kwartalen) Land target Deals Land target Deals Land target Deals 1 VS 22 Duitsland 8 België, VK 8 2 VK 18 VS 7 Duitsland, VS 5 3 Duitsland 17 Frankrijk, Noorwegen, VK 4 Denemarken, Zweden 3 10

11 Financieel adviseurs: Nederlands In de league tables in tabel 3 en 4 worden de financieel adviseurs met elkaar vergeleken die allen een hoofdvestiging hebben in Nederland. tabel 3 Financieel adviseurs gesorteerd naar dealwaarde eerste drie kwartalen 2010 (NL) Bank/CF-kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Rabobank ING RBS Kempen & Co NIBC Quore Capital Boer & Croon PwC Holland Corporate Finance ABN Amro 2 15 tabel 4 Financieel adviseurs gesorteerd naar aantal deals eerste drie kwartalen 2010 (NL) Bank/CF-kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Rabobank ING Boer & Croon PwC Quore Capital Holland Corporate Finance KPMG 7-8 NIBC Deloitte 6-10 RBS

12 Financieel adviseurs: internationaal Tabel 5 en 6 zijn alle financieel adviseurs opgenomen die op Nederlandse deals hebben geadviseerd, ook de internationale zakenbanken zonder Nederlandse hoofdvestiging. tabel 5 Financieel adviseurs gesorteerd naar dealwaarde eerste drie kwartalen 2010 (NL+BL) Bank/CF-kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 UBS Morgan Stanley Citigroup JPMorgan Barclays Capital BTG Pactual Credit Suisse Rothschild BNP Paribas HSBC CCF Standard Chartered Bank tabel 6 Financieel adviseurs gesorteerd naar aantal deals eerste drie kwartalen 2010 (NL+BL) Bank/CF-kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Rabobank ING Boer & Croon PwC Quore Capital UBS Holland Corporate Finance KPMG 7-9 NIBC Deloitte 6-12

13 Financieel adviseurs: personen In tabel 7 en 8 zijn individuele financieel adviseurs, voornamelijk zakenbankiers en corporate finance adviseurs, gesorteerd naar dealwaarde en aantal deals. tabel 7 Financieel adviseurs (personen) gesorteerd naar dealwaarde eerste drie kwartalen 2010 Bankier/CF adviseur Bank Deals Waarde (miljoen ) 1 Bob Elfring Credit Suisse Maurits Duynstee ING Oscar Netll Rabobank John Hak Kempen & Co Sander Griffejoen RBS Armando de Sanna Rabobank Michael Gottschalk Rothschild Steven Spiekhout Rabobank Mark Wetzels Egeria (inhouse) Laurens van Asselt NIBC Jennifer Goodall RBS Michiel Post ING Peter Koomen CDI Global tabel 8 Financieel adviseurs (personen) gesorteerd naar aantal deals eerste drie kwartalen 2010 Bankier/ CF adviseur Bank Deals Waarde (miljoen ) 1 Maarten Vijverberg Boer & Croon Wilbert van Gerwen Rabobank 4-3 Steven Spiekhout Rabobank Holland Corporate Finance 3 - Adse de Kock Danny Bosker KPMG 3 - Guido Emanuels PwC 3 - Rob van der Laan Boer & Croon 3 - Rolf Visser Deloitte 3-5 Oscar Netll Rabobank Istvan Csejtei Rabobank Andries Mak van Waay PwC Ferry van der Wurf Rabobank 2 - Gonneke van der Lee Boer & Croon 2 - Nico Dijkstra NIBC 2-9 Bob Elfring Credit Suisse Maurits Duynstee ING

14 Juridisch adviseurs: Nederlands In de league tables in tabel 9 en 10 worden de juridisch adviseurs met elkaar vergeleken die allen een hoofdvestiging hebben in Nederland. tabel 9 Juridisch adviseurs (kantoren) gesorteerd naar dealwaarde eerste drie kwartalen 2010 (NL) Kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 De Brauw Blackstone Westbroek Stibbe Freshfields Bruckhaus Deringer Loyens & Loeff Houthoff Buruma NautaDutilh Allen & Overy Hogan Lovells Stek Clifford Chance tabel 10 Juridisch adviseurs (kantoren) gesorteerd naar aantal deals eerste drie kwartalen 2010 (NL) Kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Allen & Overy Loyens & Loeff Houthoff Buruma De Brauw Blackstone Westbroek Stibbe NautaDutilh DLA Piper Van Doorne Simmons & Simmons Lexence

15 Juridisch adviseurs: internationaal In de league tables in tabel 11 en 12 worden alle juridisch adviseurs met elkaar vergeleken die op Nederlandse deals hebben geadviseerd, ook kantoren die niet in Nederland zijn gevestigd. tabel 11 Juridisch adviseurs (kantoren) gesorteerd naar dealwaarde eerste drie kwartalen 2010 (NL+BL) Kantoor Land Deals Waarde (miljoen ) 1 De Brauw Blackstone Westbroek Nederland Stibbe Nederland Verenigd Herbert Smith Koninkrijk Freshfields Bruckhaus Deringer Nederland Clifford Chance Brazilië Verenigde Davis Polk & Wardwell Staten Souza Cescon Barrieu & Flesch Brazilië Loyens & Loeff Nederland Houthoff Buruma Nederland AZB & Partners India Linklaters Verenigd Koninkrijk Cuatrecasas Goncalves Pereira Portugal Garrigues Spanje Skadden Arps Slate Meagher & Flom Verenigde Staten Uria Menendez Spanje Cleary Gottlieb Steen & Hamilton LLP Verenigd Koninkrijk tabel 12 Juridisch adviseurs (kantoren) gesorteerd naar aantal deals eerste drie kwartalen 2010 (NL+BL) Kantoor Land Deals Waarde (miljoen ) 1 Allen & Overy Nederland Loyens & Loeff Nederland Houthoff Buruma Nederland De Brauw Blackstone Westbroek Nederland Stibbe Nederland NautaDutilh Nederland DLA Piper Nederland Van Doorne Nederland Simmons & Simmons Nederland Lexence Nederland

16 Juridisch adviseurs: personen In tabel 13 en 14 zijn de juridisch adviseurs weergegeven die hebben geadviseerd op Nederlandse deals. De personen zijn voornamelijk advocaten. tabel 13 Juridisch adviseurs (personen) gesorteerd naar waarde deals eerste drie kwartalen 2010 Juridisch adviseur Kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Jaap Winter De Brauw Blackstone Westbroek Björn van der Klip Stibbe Alexander Kaarls Houthoff Buruma Peter Corten Loyens & Loeff Richard Norbruis Freshfields Bruckhaus Deringer Sietze Hepkema Allen & Overy Paul Cronheim De Brauw Blackstone Westbroek Heleen Kersten Stibbe Arne Grimme De Brauw Blackstone Westbroek Egbert Vroom Stibbe Bernard Roelvink De Brauw Blackstone Westbroek tabel 14 Juridisch adviseurs (personen) gesorteerd naar aantal deals eerste drie kwartalen 2010 Juridisch adviseur Kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Barbara van Hussen DLA Piper Justin Steer Allen & Overy Michiel Pannekoek Houthoff Buruma Gerhardt Vels Stibbe Pieter van Uchelen Simmons & Simmons Harmen Holtrop Loyens & Loeff Carlos Pita Cao AKD Arne Grimme De Brauw Blackstone Westbroek Bernard Roelvink De Brauw Blackstone Westbroek Annelies van der Pauw Allen & Overy

17 Grootste deals eerste drie kwartalen 2010 tabel 15 Vijf grootste deals van de eerste drie kwartalen van 2010 Deal Bedrijven Adviseurs Waarde Miljard 1 feb Shell en Cosan starten biobrandstof joint venture Shell Cosan JPMorgan, Clifford Chance BR, Souza Cescon Barrieu & Flesch BTG Pactual, Davis Polk & Wardwell 8,61 2 mrt Bharti Airtel koopt Zain Africa NV van Zain Group Bharti Airtel Zain Group Barclays, HSBC, Standard Chartered, Stibbe, Herbert Smith, AZB UBS, BNP Paribas FR, Linklaters UK 7,87 3 juli Telefonica koopt 50% aandeel in Brasilcel NV van Portugal Telecom Telefonica Portugal Telecom UBS, De Brauw Blackstone Westbroek, Uria Menendez, Cuatrecasas Goncalves Pereira Morgan Stanley, Bank of America Merrill Lynch, Houthoff Buruma, Skadden Arps Slate Meagher & Flom, Garrigues 7,5 Heineken Holding Citigroup, Loyens & Loeff 4 jan 5 mei Heineken koopt Femsa Shell koopt olie- en gasactiviteiten van East Resources en KKR Heineken NV Fomento Económico Mexicano (FEMSA) Shell - East Resources Credit Suisse, Gibson, Dunn & Crutcher Rothschild, Allen & Company, Rebecca Miller, Cleary Gottlieb Steen & Hamilton, Freshfields Bruckhaus Deringer Jefferies & Company 5,3 3,53 17

18 Bijlagen/ Noten Dit rapport is tot stand gekomen met de informatie zoals die bekend was bij de redactie op 15 oktober Hoewel de redactie van OverFusies.nl er zoveel mogelijk aan doet om de rapportage zo compleet mogelijk te maken kan het altijd beter. U kunt transacties en op- of aanmerkingen melden bij redactie@overfusies.nl. De website OverFusies.nl bevat nieuws, achtergronden en uitvoerige data over deals, fusies en overnames. De informatie is met name bedoeld voor partijen die adviseren bij fusie/ en overnameprocessen. Criteria 1. Onder een transactie wordt verstaan, het fuseren van twee of meer voorheen onafhankelijke ondernemingen, dan wel de aankoop van een entiteit door een andere entiteit. Een transactie wordt in de databank opgenomen wanneer bij de overeenkomst activa en passiva worden uitgewisseld. 2. Tevens moet er sprake zijn van een significante verandering in de zeggenschap, dat wil zeggen dat minimaal 30 procent van de aandelen in handen van de overnemende partij komt en die 30 procent minstens 5 miljoen euro waard is. Transacties waarbij minder dan 30 procent doch meer dan 5 procent wordt overgenomen en waarbij de waarde van de transactie groter is dan 10 miljoen euro worden ook opgenomen. 3. Hiernaast moeten de aandeelhouders van de fuserende partijen verschillende entiteiten zijn. 4. Een van de betrokken partijen (koper, verkoper of target) moet Nederlands zijn. Een partij wordt ook als Nederlands gezien indien het een notering heeft op de Amsterdamse Effectenbeurs en/of staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. 5. Uitgesloten zijn: Onroerend goed-transacties die bedoeld zijn als investering en niet gericht zijn op de exploitatie van het onroerend goed-object zelf Obligatie-emissies Herfinancieringen Oprichting en beursintroductie van beleggingsfondsen Mislukte openbare biedingen Outsourcingovereenkomsten 6. Wel opgenomen: Verkoop aandelenpakketten op de beurs en het van de beurs halen van aandelenpakketten (zie criteria boven). Joint-ventures waarbij een rechtspersoon ontstaat uit de activa en passiva van verschillende entiteiten, die voor eigen rekening en risico ondernemingsactiviteiten gaat ontplooien. Special Purpose Vehicles, waarbij dezelfde criteria gesteld worden als genoemd onder punt Waardering deals: Deals die bestaan uit een zuivere fusie worden gewaardeerd op de omvang van de fusiepartners Bij een overname wordt gewaardeerd op de omvang van de overgenomen partij Extra gegevens: Er wordt waar mogelijk aangegeven in welke fase de transactie zich bevindt. Bijvoorbeeld: aankondiging onderhandelingen, intentieverklaring gesloten, transactie uitgevoerd, transactie goedgekeurd door de autoriteiten. Bedragen worden in euro`s vermeld. Wordt de transactie in een andere valuta gedaan, dan wordt de prijs omgerekend naar euro`s tegen de koers zoals die geldt op de dag van de aankondiging 18