OverFusies.nl eerste halfjaarrapport 2010

Transcriptie

1 OverFusies.nl eerste halfjaarrapport De Nederlandse fusie- en overnamemarkt in cijfers Amsterdam, september onderdeel van

2 Inhoud Conclusies: fusie- en overnamemarkt...3 Conclusies: fusie- en overnameadviseurs...4 Grensoverschrijdende deals...5 Aantal en waarde deals...6 Private equity-deals...7 Fusie- en overnameactiviteit per sector...8 Financiëel adviseurs (organisaties)... Financiëel adviseurs (personen)...12 Juridisch adviseurs (kantoren)...13 Juridisch adviseurs (personen)...15 Grootste deals eerste halfjaar...16 Noot van de redactie U leest het eerste-halfjaarrapport van OverFusies.nl. Ieder kwartaal publiceert OverFusies.nl een rapport met daarin een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het Nederlandse fusie- en overnameveld. In het eerste deel van het rapport zijn conclusies weergegeven gebaseerd op de fusie- en overnamecijfers van het eerste halfjaar. Het tweede deel van het rapport bevat figuren en tabellen die een gedetailleerd beeld geven van de ontwikkelingen op de Nederlandse fusie- en overnamemarkt. De gegevens waarop het rapport is gebaseerd komen uit de fusie- en overnamedatabank van OverFusies.nl. In de databank worden sinds 03 alle Nederlandse fusies en overnames bijgehouden boven de 5 miljoen. Over de periode daarvoor zijn de grootste deals ooit in Nederland opgenomen, alsmede meer dan honderd deals. De dealinformatie wordt verzameld in samenwerking met fusie- en overname-adviseurs die actief zijn op de Nederlandse markt. Mocht u na het lezen van dit rapport meer willen weten, wilt u deals aanleveren of heeft u vragen over OverFusies.nl? Ik sta u graag te woord. Willem van Oosten Projectmanager OverFusies.nl T E w.van.oosten@ksu.nl 2

3 Conclusies: fusie- en overnamemarkt Grafieken pagina 5 t/m 9 Buitenlandse koper in meerderheid bij grensoverschrijdende deals Het aandeel grensoverschrijdende deals in de Nederlandse fusie- en overnamemarkt is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Sinds 06 is het aandeel grensoverschrijdende deals groter dan het aandeel van deals tussen Nederlandse partijen. In het eerste halfjaar van gingen de dealmakers bij 73% van de deals over de grens. Ondertussen verschuift het initiatief bij grensoverschrijdende deals naar het buitenland. Bij het merendeel van de grensoverschrijdende deals is de koper een buitenlandse partij. In voorgaande jaren lag het initiatief aan Nederlandse zijde. Deze trend is nu voor het eerst doorbroken. Minder overnames, maar kleinere daling De mate waarmee van de activiteit in de fusie- en overnamemarkt daalt is afgenomen, maar er is nog geen sprake van herstel, laat staan van een M&A boom. Het aantal deals in eerste halfjaar van ligt 19% lager dan in eerste halfjaar van 09. Dit biedt hoop, want de afname is kleiner dan de voorgaande jaren. Tussen de eerste halfjaren van 08 en 09 daalde het aantal deals met 35% en het jaar daarvoor met 26%. Uitschieter eerste kwartaal bepaalt dealwaarde eerste halfjaar De opgetelde waarde van de deals is voor het eerst in jaren toegenomen. In het eerste halfjaar van is de waarde met 26% gestegen: van 28 miljard in 09 naar 38 miljard in. Ondanks de toename is er geen sprake van een structurele opleving van de fusie- en overnamemarkt. De toename is bijna volledig toe te schrijven aan het eerste kwartaal met een dealwaarde van 35 miljard. Het eerste kwartaal van is een uitschieter vergeleken met de twee voorafgaande kwartalen (Q3: 5 en Q4: miljard) en het daarop volgende kwartaal (Q2 : 3 miljard). Aantal en waarde private equity-deals afgenomen De dealactiviteit in de private equity-markt volgt dezelfde trend als de rest van de fusie- en overnamemarkt. Het aantal deals waar een private equity-partij bij is betrokken (PE-deals) ligt in het eerste halfjaar van lager dan in dezelfde periode in 09 (-9%), maar de afname is kleiner dan in de twee voorgaande jaren (08: -34%, 09: -39%). De ontwikkeling van de waarde van de PE-deals wijkt af van de rest van de fusie- en overnamemarkt. Sinds een sterke daling tussen 07 en 08 groeit de totale waarde ieder jaar met enkele procenten. De dealwaarde van het eerste halfjaar van ligt met 5 miljard 14% hoger dan in dezelfde periode in 09. Wisselend beeld fusie- en overnameactiviteit per sector Tussen verschillende sectoren wisselt de fusie- en overnameactiviteit sterk. Bij vier sectoren is de activiteit toegenomen ten opzichte van 09. Dit zijn de sectoren consumenten/voedsel, detailhandel, farmacie/biotech en telecommunicatie. Bij de overige tien sectoren zijn er minder deals gesloten. Dit geld ook voor de industriële sector. Desondanks is dit wel de sector met de meeste deals, net als in 09. De energiesector is weer terug bij af. Vorig jaar was er sterke sprong in het aantal deals, maar nu staat de teller op minder dan de helft van vorig jaar. In de financiële sector daalt het aantal deals voor het derde jaar op rij. 3

4 Conclusies: fusie- en overnameadviseurs FINANCIEEL ADVISEURS Tabellen pagina s, 11 en 12 Rabobank sluit meeste deals, Boer & Croon verassend derde Van de financieel adviseurs heeft de Rabobank bij de meeste deals geadviseerd in het eerste halfjaar van. ING volgt op de tweede plaats gevolgd door een verassende nummer drie, Boer & Croon. Niet eerder stond Boer & Croon zo hoog in de league tables van OverFusies.nl. RBS staat gezien het aantal deals op de vijfde plaats. Accountancykantoren Deloitte, KPMG en PricewaterhouseCoopers staan eveneens in de top. Rabobank en UBS adviseren bij grootste deals In de league table gesorteerd naar waarde staan de Rabobank en ING respectievelijk op plaats één en twee. RBS volgt op de derde plaats. Als zakenbanken worden meegeteld die geen Nederlandse vestiging hebben dan spelen de internationale zakenbanken een hoofdrol. De top drie bestaat uit UBS, JPMorgan en Barclays. JURIDISCH ADVISEURS Tabellen pagina s 13, 14 en 15 Allen & Overy adviseert bij meeste deals Van de advocatenkantoren heeft Allen & Overy bij de meeste deals geadviseerd. Op de tweede plaats staat Loyens & Loeff gevolgd door Houthoff Buruma. Hiermee doet Houthoff Buruma goede zaken. Het kantoor heeft bijna altijd wel een plaats in de top, maar staat zelden in de top 3. Dit in tegenstelling tot De Brauw Blackstone Westbroek, dat nu genoegen moet nemen met een vijfde plaats, achter Stibbe. Stibbe noteert grootste dealwaarde Gezien de totale dealwaarde komen Stibbe en De Brauw Blackstone Westbroek beter uit de verf. In de league table gesorteerd op dealwaarde, exclusief de deals van niet-nederlandse praktijken, staat Stibbe op de eerste en De Brauw op de tweede plaats. Loyens & Loeff completeert het podium. 4

5 Grensoverschrijdende deals Figuur 1 Aandeel grensoverschrijdende deals van totaal aantal deals Elke kolom in onderstaande figuur geeft het aandeel weer van grensoverschrijdende deals op het totaal aantal deals in een bepaalde periode. Bij de grensoverschrijdende deals komen koper en verkoper uit verschillende landen komen, waarvan één uit Nederland. De eerste vier kolommen geven het aandeel van grensoverschrijdende deals weer over een heel jaar. De laatste kolom betreft het eerste halfjaar van. 0% 75% 50% 25% 50% 52% 60% 63% 73% 0% H1 Grensoverschrijdende deals Figuur 2 Verhouding tussen Nederlandse kopers en niet Nederlandse kopers Iedere kolom figuur 2 staat voor het totaal aantal grensoverschrijdende deals per periode. Het donkerblauwe deel geeft de deals weer waarbij een Nederlandse partij optrad als koper en een niet Nederlandse partij als verkoper. Het lichtblauwe deel geeft de deals weer waarbij een partij buiten Nederland optrad als koper. De benadrukte grijze lijn geeft de grens van 50% aan. 0% 75% 50% 25% 66% 64% 56% 53% 45% 0% H1 NL koopt van BL BL koopt van NL 5

6 Aantal en waarde deals figuur 3 Aantal deals per eerste halfjaar Het aantal deals van iedere eerste halfjaar sinds 06 worden weergegeven door de kolommen in in figuur 3. De rode lijn geeft de procentuele groei weer van het aantal deals van een eerste halfjaar, ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder % % % % 0 0% % -% -30% % Aantal Groei figuur 4 Waarde deals per eerste halfjaar Iedere kolom in figuur vier staat voor de waarde van alle deals per eerste halfjaar. In de databank van OverFusies.nl worden alleen deals meegenomen met een waarde van meer dan 5 miljoen. De groei van de dealwaarde van een eerste halfjaar ten opzichte van dezelfde periode een jaar terug wordt weergegeven door de rode lijn. Miljard % 60% 40% % 0% -% -40% -60% -80% Waarde Groei 6

7 Private equity-deals figuur 5 Aantal private equity-deals per eerste halfjaar In figuur 5 wordt de ontwikkeling van het aantal private equity-deals per eerste halfjaar weergegeven. Een private equity-deal is een fusie, overname of joint venture waar een privateequity partij bij is betrokken. De rode lijn in de figuur geeft de groei weer van het aantal private equity-deals in een eerste halfjaar ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder % % 30% % 30 % 0 0% -30 -% -60 -% -30% % % Aantal Groei figuur 6 Waarde private equity-deals per eerste halfjaar Iedere kolom in figuur 6 geeft de totale waarde weer van private equity-deals in een eerste halfjaar. De groei van de waarde ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder wordt weergegeven door de rode lijn % 80% 60% Miljard ( ) % % 0% -% -40% -60% -80% -0% Waarde Groei 7

8 Fusie- en overnameactiviteit per sector figuur 7 Aantal deals per sector eerste halfjaar vergeleken met 09 In onderstaande figuur zijn per sector de deals van het eerste halfjaar weergegeven. De gekleurde kolom geeft de deals weer van het eerste halfjaar van, de grijze kolom staat voor de deals van dezelfde periode in 09. Een groene kolom betekent dat er in meer deals zijn gesloten dan in 09. Industrie Dienstverlening Consumenten/Voedsel 15 Technologie Detailhandel 9 12 Financiën/verzekeringen 14 Energie/Mijnbouw 9 Farmacie/Biotech./Medisch Bouw/Vastgoed Media 6 Telecommunicatie 4 6 Transport/Logistiek 6 21 H1 Vrije tijd 3 5 H1 09 Agricultuur

9 figuur 8 Uitgelichte sectoren Onderstaande diagrammen geven het aantal deals per eerste halfjaar weer van 06 tot en met het eerste halfjaar van. Consumenten/Voedsel Energie/Mijnbouw Financiën/verzekeringen Transport/Logistiek

10 Financieel adviseurs (organisaties) Tabel 1 en 2 geven een overzicht van banken en corporate finance-kantoren die adviseren bij fusies en overnames en een vestiging hebben in Nederland. tabel 1 Financieel adviseurs gesorteerd naar dealwaarde H1 (NL) Bank/CF-kantoor Deals Waarde (miljoen 1 Rabobank ING RBS Kempen & Co NIBC Holland Corporate Finance PricewaterhouseCoopers 3 8 Boer & Croon Deloitte 5 0 KPMG 4 0 tabel 2 Financieel adviseurs gesorteerd naar aantal deals H1 (NL) Bank/CF-kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Rabobank ING Boer & Croon Deloitte RBS NIBC KPMG Kempen & Co PricewaterhouseCoopers 3 Holland Corporate Finance 2 18

11 Tabel 3 en 4 geven een overzicht van banken en corporate finance-kantoren die adviseren bij fusies en overnames. In deze tabellen zijn ook partijen meegenomen die geen vestiging hebben in Nederland, maar wel bij Nederlandse deals hebben geadviseerd. tabel 3 Financieel adviseurs gesorteerd naar dealwaarde H1 (NL+BL) Bank/CF-kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 UBS JPMorgan Barclays Capital Citigroup BTG Pactual Rothschild BNP Paribas HSBC Standard Chartered Bank Credit Suisse Morgan Stanley tabel 4 Financieel adviseurs gesorteerd naar aantal deals H1 (NL+BL) Bank/CF-kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Rabobank ING Boer & Croon Deloitte UBS Credit Suisse RBS NIBC KPMG 4 0 JPMorgan

12 Financieel adviseurs (personen) Tabellen 5 en 6 geven een overzicht van individuele financieel adviseurs die bij fusies en overnames het advies hebben verzorgd. tabel 5 Financieel adviseurs (personen) gesorteerd naar dealwaarde H1 Bankier/CF adviseur Bank Deals Waarde (miljoen ) 1 Bob Elfring Credit Suisse Wouter Han Lazard Maurits Duynstee ING Oscar Netll Rabobank Sander Griffejoen RBS John Hak Kempen & Co Michael Gottschalk Rothschild Armando de Sanna Rabobank Steven Spiekhout Rabobank Michiel Post ING Jennifer Goodall RBS Istvan Csejtei Rabobank Tanja Kramer RBS 1 55 Hugo Peek Kempen & Co 1 41 tabel 6 Financieel adviseurs (personen) gesorteerd naar aantal deals H1 Bankier/ CF adviseur Bank Deals Waarde (miljoen ) 1 Maarten Vijverberg Boer & Croon Wilbert van Gerwen Rabobank Danny Bosker KPMG Oscar Netll Rabobank Steven Spiekhout Rabobank Istvan Csejtei Rabobank Rolf Visser Deloitte Rob van der Laan Boer & Croon Nico Dijkstra NIBC Bob Elfring Credit Suisse Wouter Han Lazard Maurits Duynstee ING Sander Griffejoen RBS John Hak Kempen & Co Michael Gottschalk Rothschild Armando de Sanna Rabobank

13 Juridisch adviseurs (kantoren) In tabel 7 en 8 zijn juridisch adviseurs (advocatenkantoren) weergegeven die bij Nederlandse overnames hebben geadviseerd. Alle kantoren in dit overzicht zijn in Nederland gevestigd. tabel 7 Juridisch adviseurs (kantoren) gesorteerd naar dealwaarde H1 (NL) Kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Stibbe De Brauw Blackstone Westbroek Loyens & Loeff Freshfields Bruckhaus Deringer Allen & Overy NautaDutilh Houthoff Buruma CMS Derks Star Busmann Lexence Simmons & Simmons 4 tabel 8 Juridisch adviseurs (kantoren) gesorteerd naar aantal deals H1 (NL) Kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Allen & Overy Loyens & Loeff Houthoff Buruma Stibbe De Brauw Blackstone Westbroek NautaDutilh DLA Piper Simmons & Simmons 4 9 AKD 7 32 Van Doorne

14 In tabel 9 en zijn juridisch adviseurs weergegeven die bij Nederlandse deals hebben geadviseerd, inclusief kantoren die niet in Nederland zijn gevestigd. tabel 9 Juridisch adviseurs (kantoren) gesorteerd naar dealwaarde H1 (NL+BL) Kantoor Land Deals Waarde (miljoen ) 1 Stibbe Nederland Herbert Smith VK De Brauw Blackstone Westbroek Nederland Souza Cescon Barrieu & Flesch Brazilië Davis Polk & Wardwell VS Clifford Chance Brazilië Linklaters VK AZB & Partners India Loyens & Loeff Nederland Freshfields Bruckhaus Deringer Nederland Cleary Gottlieb Steen & Hamilton VK Gibson, Dunn & Crutcher VS Allen & Overy Nederland tabel Juridisch adviseurs (kantoren) gesorteerd naar aantal deals H1 (NL+BL) Kantoor Land Deals Waarde (miljoen ) 1 Allen & Overy Nederland Loyens & Loeff Nederland Houthoff Buruma Nederland Stibbe Nederland De Brauw Blackstone Westbroek Nederland NautaDutilh Nederland DLA Piper Nederland Simmons & Simmons Nederland 4 9 AKD Nederland 7 32 Van Doorne Nederland

15 Juridisch adviseurs (personen) In tabel 11 en 12 zijn juridische adviseurs opgenomen die optraden als teamleider bij het advies bij een Nederlandse fusie- of overname. tabel 11 Juridisch adviseurs (personen) gesorteerd naar waarde deals H1 Juridisch adviseur Kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Björn van der Klip Stibbe Peter Corten Loyens & Loeff Sietze Hepkema Allen & Overy Richard Norbruis Freshfields Bruckhaus Deringer Paul Cronheim De Brauw Blackstone Westbroek Jaap Winter De Brauw Blackstone Westbroek Heleen Kersten Stibbe Johan Kleyn Allen & Overy Jan Willem van der Staay Freshfields Bruckhaus Deringer Arne Grimme De Brauw Blackstone Westbroek Dieter Wolff De Brauw Blackstone Westbroek 1 49 Ernest Meyer Swantée De Brauw Blackstone Westbroek 3 47 tabel 12 Juridisch adviseurs (personen) gesorteerd naar aantal deals H1 Juridisch adviseur Kantoor Deals Waarde (miljoen ) 1 Gerhardt Vels Stibbe Barbara van Hussen DLA Piper Justin Steer Allen & Overy Pieter van Uchelen Simmons & Simmons 5 5 Carlos Pita Cao AKD Annelies van der Pauw Allen & Overy Paul Cronheim De Brauw Blackstone Westbroek Jaap Winter De Brauw Blackstone Westbroek Ernest Meyer Swantée De Brauw Blackstone Westbroek 3 47 Tim Stevens Allen & Overy 3 3 Michiel Pannekoek Houthoff Buruma

16 Grootste deals eerste halfjaar tabel 12 Vijf grootste deals van het eerste halfjaar van koper object verkoper Waarde Adviseurs 1 feb Shell en Cosan starten biobrandstof joint venture Shell en Cosan Biofuel joint venture Shell: JPMorgan, Clifford Chance, Souza Cescon Barrieu & Flesch Cosan: BTG Pactual, Davis Polk & Wardwell - 8,61 2 mrt Bharti Airtel koopt Zain Africa van Zain Group Bharti Airtel Zain Africa Zain Group Barclays, HSBC, Standard Chartered, Stibbe, Herbert Smith, AZB UBS, BNP Paribas, Linklaters UK 7,87 Heineken Holding, Heineken NV Fomento Económico Mexicano (FEMSA) 3 jan Heineken koopt Femsa Heineken NV: Credit Suisse, Gibson, Dunn & Crutcher Heineken Holding: Citigroup, Loyens & Loeff Rothschild, Allen & Company, Rebecca Miller, Cleary Gottlieb Steen & Hamilton, Freshfields Bruckhaus Deringer 5,3 4 mrt Shell en PetroChina kopen Arrow Energy Shell en Petrochina Shell: Rothschild, Allens Arthur Robinson PetroChina: Morgan Stanley Arrow Energy Citigroup, UBS 2,39 Philips-Van Heusen Tommy Hilfiger Apax Partners 5 mrt Phillips-Van Heusen koopt Tommy Hilfiger Barclays, Deutsche Bank, Bank of America, RBC, Peter J. Solomon Company, Wachtell Lipton Rosen & Katz, De Brauw Blackstone Westbroek Credit Suisse, Morgan Stanley, Citigroup. Simpson Tacher & Bartlett, Stibbe Credit Suisse 2,2 16

17 Bijlagen/ Noten Dit rapport is tot stand gekomen met de informatie zoals die bekend was bij de redactie op 15 augustus. Hoewel de redactie van OverFusies.nl er zoveel mogelijk aan doet om de rapportage zo compleet mogelijk te maken kan het altijd beter. U kunt transacties en op- of aanmerkingen melden bij redactie@overfusies.nl. De website OverFusies.nl bevat nieuws, achtergronden en uitvoerige data over deals, fusies en overnames. De informatie is met name bedoeld voor partijen die adviseren bij fusie/ en overnameprocessen. Criteria 1. Onder een transactie wordt verstaan, het fuseren van twee of meer voorheen onafhankelijke ondernemingen, dan wel de aankoop van een entiteit door een andere entiteit. Een transactie wordt in de databank opgenomen wanneer bij de overeenkomst activa en passiva worden uitgewisseld. 2. Tevens moet er sprake zijn van een significante verandering in de zeggenschap, dat wil zeggen dat minimaal 30 procent van de aandelen in handen van de overnemende partij komt en die 30 procent minstens 5 miljoen euro waard is. Transacties waarbij minder dan 30 procent doch meer dan 5 procent wordt overgenomen en waarbij de waarde van de transactie groter is dan miljoen euro worden ook opgenomen. 3. Hiernaast moeten de aandeelhouders van de fuserende partijen verschillende entiteiten zijn. 4. Een van de betrokken partijen (koper, verkoper of target) moet Nederlands zijn. Een partij wordt ook als Nederlands gezien indien het een notering heeft op de Amsterdamse Effectenbeurs en/of staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. 5. Uitgesloten zijn: Onroerend goed-transacties die bedoeld zijn als investering en niet gericht zijn op de exploitatie van het onroerend goed-object zelf Obligatie-emissies Herfinancieringen Oprichting en beursintroductie van beleggingsfondsen Mislukte openbare biedingen Outsourcingovereenkomsten 6. Wel opgenomen: Verkoop aandelenpakketten op de beurs en het van de beurs halen van aandelenpakketten (zie criteria boven). Joint-ventures waarbij een rechtspersoon ontstaat uit de activa en passiva van verschillende entiteiten, die voor eigen rekening en risico ondernemingsactiviteiten gaat ontplooien. Special Purpose Vehicles, waarbij dezelfde criteria gesteld worden als genoemd onder punt Waardering deals: Deals die bestaan uit een zuivere fusie worden gewaardeerd op de omvang van de fusiepartners Bij een overname wordt gewaardeerd op de omvang van de overgenomen partij Extra gegevens: Er wordt waar mogelijk aangegeven in welke fase de transactie zich bevindt. Bijvoorbeeld: aankondiging onderhandelingen, intentieverklaring gesloten, transactie uitgevoerd, transactie goedgekeurd door de autoriteiten. Bedragen worden in euro`s vermeld. Wordt de transactie in een andere valuta gedaan, dan wordt de prijs omgerekend naar euro`s tegen de koers zoals die geldt op de dag van de aankondiging 17