Martijn Hoffer, Bernadette Slijkerman en Martijn Schaper in samenwerking met: Hugo van Driel, Lia Groot-Tol en Jörn Gorlee

Transcriptie

1 VOORSTEL AAN ALGEMEEN BESTUUR Werkgroep Opsteller Juridische Zaken/Financiën Martijn Hoffer, Bernadette Slijkerman en Martijn Schaper in samenwerking met: Hugo van Driel, Lia Groot-Tol en Jörn Gorlee Datum 16 februari 2015 Onderwerp Samenvatting Aankoop in economisch eigendom van deel nieuw gemeentehuis van Drechterland De SED samenwerking is fiscaal gezien nadelig omdat zij als ondernemer is gekwalificeerd. Hierdoor wordt er door de SED ook 21% BTW over de loonkosten doorberekend aan de individuele gemeenten waarvan een deel kostenverhogend werkt. Dit structurele nadeel bedraagt totaal circa per jaar. Uit fiscaal advies volgt dat er fiscaal gezien een oplossing mogelijk is. Hierbij wordt u voorgesteld de koepelvrijstelling ook voor de GR SED organisatie in te zetten. Om deze vrijstelling optimaal te benutten, moet er juridisch en fiscaal een duidelijke scheiding worden aangebracht tussen de SED organisatie en de drie individuele gemeenten. Hiervoor is nodig dat een deel van het gemeentehuis in Drechterland (dat als werkplek wordt gebruikt door de ambtenaren van de SED organisatie) wordt overgedragen aan de GR SED organisatie. Advies/voorstel 1. De koepelvrijstelling voor de SED organisatie toe te passen; 2. Het SED gedeelte laten berekenen van de gemeentehuis door AKD en de kosten opnemen in de frictie- en opstartkosten 3. Instemmen met de economische levering van het SED gedeelte van het nieuwe gemeentehuis Hoogkarspel aan de SED en hiervoor: - het gemeentehuis aan te kopen voor een bedrag van P.M. - hiervoor een krediet beschikbaar te stellen van P.M. - de structurele lasten te dekken door een structurele bijdrage van Drechterland ten hoogte van de kapitaallasten en hiervoor een leningovereenkomst aan te gaan met Drechterland. - de begroting SED organisatie 2015 dienovereenkomstig te wijzigingen na vaststelling van de budgetten. 4. Instemmen met de overname van budgetten van de gemeenten van de onderhoudskosten en aanschaf inventarissen door de SED. 5. De inhuur van EFK opnemen in de frictie- en opstartkosten. Onderzocht wordt om tevens de gemeentehuizen van Stede Broec en Vervolgproces Enkhuizen ten dele in economisch eigendom over te dragen aan de SED organisatie. Interne toetsing o Juridische gevolgen o Financiële gevolgen Communicatie Behandeling Besluit AB d.d. nee Zie bijgevoegd besluit voor ondertekening. Dit afzonderlijke besluit is nodig, omdat deze aan de akte voor economisch eigendom moet worden gehecht.

2 Inleiding Het doel van de SED samenwerking is het bewerkstelligen van een kwalitatief hoogwaardige, effectieve en efficiënte uitvoering van de taken van de SED gemeenten door de SED organisatie met het oog op een goede dienstverlening aan de inwoners en een krachtige ondersteuning van de besturen van de SED gemeenten (zie ook artikel 3 van de GR SED organisatie). Slimmer, effectiever en efficiënter is het oogmerk. De samenwerking zorgt financieel gezien voor problemen. SED wordt door de Belastingdienst gezien als ondernemer. In deze situatie moet SED over zijn bijdrage BTW in rekening brengen, met als gevolg dat een groot gedeelte van deze BTW niet teruggevraagd kan worden door de gemeenten. Dit vormt een extra last. Hier is in de begroting al wel rekening mee gehouden. Na uitgebreid belastingtechnisch advies van EFK belastingadvieseurs blijkt dat er fiscaal gezien een oplossing mogelijk is. Hierbij wordt u voorgesteld de koepelvrijstelling ook voor de GR SED organisatie in te zetten. Om deze vrijstelling optimaal te benutten, moet er juridisch en fiscaal een duidelijke scheiding worden aangebracht tussen de SED organisatie en de drie individuele gemeenten. Hiervoor is nodig dat een deel van het gemeentehuis in Drechterland (dat als werkplek wordt gebruikt door de ambtenaren van de SED organisatie) wordt overgedragen aan de GR SED organisatie. Voor het algehele advies van EFK Belastingadviseurs wordt verwezen naar de notitie die als bijlage bij dit voorstel is gevoegd. Het kostenverhogend effect als gevolg van de doorbelasting van BTW De GR SED organisatie wordt gezien als een zelfstandige entiteit ten opzichte van de SED gemeenten. Dit leidt ertoe dat de SED organisatie kwalificeert als een afzonderlijk rechtspersoon en daarmee als ondernemer in de zin van BTW. De taken die de SED organisatie voor de SED gemeenten verricht, moeten met 21% BTW worden doorberekend. Een deel van de BTW is voor de deelnemende gemeenten kostenverhogend. Concrete voorbeelden zijn allereerst de BTW op personeelskosten. Met ingang van 1 januari 2015 zijn de medewerkers van de SED gemeenten (behoudens de gemeentesecratrissen en de griffies) in dienst van de SED organisatie. Vanuit de SED organisatie verrichten zij taken voor de bedrijfsvoering van de SED gemeenten en diensten aan hun burgers. Omdat de SED organisatie als een aparte entiteit wordt gezien, worden de medewerkers van de SED organisatie als externen (derden) gezien. Over deze personeelskosten moeten de SED gemeenten 21% BTW betalen. Een gedeelte van deze BTW is kostenverhogend en vormt een extra last bij de gemeenten. Ook de BTW over de bouwkosten van nieuwe gebouwen is niet langer compensabel. Omdat de gemeente Drechterland het kantoorgedeelte, kantine en dergelijke ter beschikking stelt aan de medewerkers van de SED organisatie wordt geacht dat het gemeentehuis niet meer wordt gebruikt voor de eigen overheidstaak van de gemeente, maar wordt gebruikt door derden. Dit leidt ertoe dat de gemeente Drechterland de BTW op de bouwkosten niet meer kan compenseren via het BTWcompensatiefonds en niet kan verrekenen als voorbelasting op de belastingaangifte. Mogelijke fiscale opties: Over bovengenoemde fiscale nadelige gevolgen is uitgebreid belastingtechnisch advies ingewonnen bij EFK Belastingadviseurs. Er zijn 3 mogelijkheden met betrekking tot het BTW regime voor SED, met ieder zijn voor- en nadelen: 1. Toepassing van de koepelvrijstelling 2. Ondernemerschap met opteren voor belaste verhuur gemeentehuis Drechterland. 3. Ondernemerschap zonder opteren voor belaste verhuur gemeentehuis Drechterland. Optie 1: Toepassing koepelvrijstelling Door toepassing van de koepelvrijstelling kan een jaarlijkse structurele besparing van ongeveer ,- tot ,- op de personeelskosten worden gerealiseerd. Hierdoor kunnen de medewerkers van de SED organisatie hun werkzaamheden voor de SED gemeenten uitoefenen zonder dat over deze personeelskosten BTW bij de SED gemeenten in rekening wordt gebracht. Dit voordeel is nu nog niet meegenomen in de begroting van de SED voor 2015 en daarmee in de begrotingen van de individuele gemeenten. Splitsing gemeentehuis Drechterland

3 Doordat de SED organisatie een groot deel van het gemeentehuis in Drechterland gaat gebruiken is de BTW op de bouwkosten bij toepassing van de koepelvrijstelling niet compensabel (zie hiervoor). Dit leidt voor Drechterland tot een incidenteel nadeel van ,-. Dit is nu nog niet meegenomen in de begroting van Drechterland voor 2015 en levert derhalve een substantieel nadeel op. De BTW kan alsnog compensabel worden gemaakt door het gemeentehuis in twee delen te splitsen. Het deel met de bestuursvleugel (ruimten voor B&W en de raad) en de horeca blijft berusten bij de gemeente Drechterland. Het deel waar de medewerkers van de SED organisatie hun werkplek hebben en/of dienstverlening voor de gemeente verrichten (de balies, backoffice, kantine, vergaderruimten anders dan die met een bestuursfunctie) gaan over naar de SED organisatie. Voorwaarde voor een fiscaal houdbare constructie is dat er juridisch sprake moet zijn van een duidelijke scheiding van het deel van het gebouw dat door de gemeente Drechterland wordt gebruikt ten opzichte van het deel dat wordt gebruikt door de SED organisatie. Een gedegen juridische constructie is vereist (zie hierna). Er moet juridisch en fiscaal een duidelijke scheiding worden aangebracht tussen de SED organisatie en de SED gemeenten. Geadviseerd wordt om het deel van het gemeentehuis van Drechterland dat als werkplek wordt gebruikt door ambtenaren van de SED organisatie te leveren aan de SED organisatie. Ook is nodig dat de splitsing (levering van het deel van het gebouw aan de SED organisatie) geschiedt voordat het nieuwe gemeentehuis in gebruik wordt genomen. Deze term is misleidend, want een kleine handeling zoals het plaatsen van het nieuwe interieur wordt al als een ingebruikname gekwalificeerd. Er wordt daarom strikt geadviseerd om de splitsing gereed te hebben alvorens het gebouw wordt opgeleverd per 1 maart Een ambtelijk advies om deze splitsing te realiseren is reeds aan het college van Drechterland voorgelegd. Voor de aankoop van het gemeentehuis door SED is het nodig dat er een krediet beschikbaar wordt gesteld te hoogte van P.M. Hiervoor dient een leningovereenkomst met Drechterland te worden afgesloten, zodat de lasten met betrekking tot de aankoop van het gemeentehuis door SED kunnen worden gedekt door de vrijgevallen kapitaallasten van Drechterland. Aandachtspunt bij bovengenoemde fiscale constructie is dat deze niet waterdicht is. Ondanks uitgebreid overleg met de Belastingdienst Hoorn op meerdere momenten stelt zij zich op het standpunt dat de koepelvrijstelling niet door de SED organisatie kan worden toegepast. Dit zou tot gevolg hebben dat de bijdragen van de SED gemeenten aan de SED organisatie integraal met 21% moeten worden doorbelast. Onze belastingadviseur van EFK (tevens voormalig belastinginspecteur) geeft echter aan dat wij ons hierbij niet moeten neerleggen. De koepelvrijstelling kan ook zonder voorafgaande toestemming van de Belastingdienst - gewoon worden toegepast. Besluit de Belastingdienst een naheffing op te leggen, dan is deze beschikking appellabel. Hiertegen kan bezwaar en beroep worden ingediend. Onze belastingadviseur heeft aangegeven een dergelijke procedure met vertrouwen tegemoet te zien. Ook voor Stede Broec en Enkhuizen moeten de gemeentehuizen worden gesplitst. Hier zit echter minder tijdsdruk op dan de splitsing van het gemeentehuis van Drechterland. Overige aandachtspunten bij de toepassing van de koepelvrijstelling Bij toepassing van de koepelvrijstelling bij de SED is de BTW op de verbouwingskosten en de kosten van aanschaf van nieuw meubilair voor de individuele gemeenten niet meer compensabel. De BTW is alleen fiscaal verrekenbaar als de SED voor de verbouwing opdracht geeft en betaalt. Dit geldt ook voor de onderhoudskosten van de gebouwen voor het SED gedeelte. Hiervoor moeten budgetten in de begroting van SED beschikbaar worden gesteld. Deze kunnen worden gedekt door een bijdrage van Stede Broec en Enkhuizen ter hoogte van het door de raden beschikbaar gestelde budget. Het administreren (het inrichten van de boekhouding) voor de koepelvrijstelling legt een groter beslag op de ambtelijke organisatie dan ondernemerschap. Om correcties achteraf te voorkomen, dient in een korte tijd het financiele systeem ingericht te worden. Het is moeilijk in te schatten hoeveel (extra) uren nodig zijn voor een goede verwerking van de koepelvrijstelling. De expertise met betrekking tot deze inrichting ontbreekt in de organisatie. Deze externe ondersteuning kan worden bekostigd uit het voordeel welke valt te behalen met de koepelvrijstelling.

4 Door de koepelvrijstelling zal de begroting van SED veranderen. Wanneer dit uitgewerkt is volgt er een begrotingswijziging voor de SED begroting welke door het AB moet worden goedgekeurd. Deze nadelen wegen niet op tegen het structurele voordeel van ongeveer ,- tot ,- welke via de koepelvrijstelling behaald kan worden. Optie 2: Ondernemerschap met opteren voor belaste verhuur gemeentehuis Drechterland Een andere optie is dat de SED geen koepelvrijstelling gaat hanteren, maar door de belastingdienst gezien gaat worden als ondernemer. Wanneer er voor deze optie gekozen wordt, kan SED niet het eerder genoemde structurele voordeel opnemen in de begroting. Bij deze optie kan wel worden geopteerd voor belaste verhuur van het gemeentehuis in Drechterland, waardoor de BTW op de vervaardiging van het gemeentehuis wel kan worden teruggevraagd. Optie 3: Ondernemerschap zonder opteren voor belaste verhuur gemeentehuis Drechterland Deze optie is dezelfde als optie 2. Er wordt hierbij echter niet geopteerd voor belaste verhuur. Bij deze optie kan de BTW over de vervaardiging van het gemeentehuis niet worden teruggevraagd. Deze optie zorgt voor een extra last in de begroting vandrechterland van Hierdoor is dit de minst voordelige optie. Route van bestuurlijke besluitvorming Toepassing koepelvrijstelling Voor toepassing van de koepelvrijstelling door de SED organisatie is het noodzakelijk dat u als AB zich hierover uitspreekt. U dient via dit voorstel in te stemmen met het toepassen van de koepelvrijstelling voor 2015 en verder. Splitsing gemeentehuis Drechterland Het nieuwe gemeentehuis van Drechterland behoort volgens de geldende contracten na oplevering toe aan de gemeente Drechterland. Wordt gekozen voor een splitsing in economische zin door toepassing te geven aan de constructie van economisch eigendom, dan dient zowel de beoogd juridisch eigenaar (de gemeente Drechterland) en de toekomstige economisch eigenaar (de SED organisatie) hiermee in te stemmen. Het college van Drechterland is bevoegd hiertoe te besluiten, maar pas nadat de raad van Drechterland in de gelegenheid is gesteld hierover zijn wensen en bedenkingen kenbaar te maken. Nadien kan definitieve besluitvorming door het college plaatsvinden. Het voornemen is om in de eerste drie weken van januari 2015 hierover door het college in concept te laten besluiten zodat het voorstel voor een zienswijze aan de raad kan worden voorgelegd. De planning is dat dit wordt aangeboden voor behandeling in de raadsvergadering van 23 februari Zo spoedig mogelijk nadien (op 24 februari 2015 al dan niet op 3 maart 2015) kan als alles volgens planning verloopt - definitieve besluitvorming door het college van Drechterland plaatsvinden. Parallel aan dit traject van bestuurlijke besluitvorming binnen de gemeente Drechterland dient tevens besluitvorming binnen de SED organisatie te geschieden. U als AB bent hiertoe bevoegd. Gelet op de tijdsdruk die is verbonden aan dit traject tot het realiseren van economisch eigendom (beoogd wordt dat de initiële planning tot oplevering van het gemeentehuis en daarmee de verhuizing van de ambtenaren van de SED organisatie naar deze locatie) wordt geadviseerd dat u het AB hierover onder voorbehoud van besluitvorming door de raad van Drechterland in de loop van februari 2015 hierover besluit. Een afzonderlijk voorstel wordt u t.z.t ter besluitvorming voorgelegd. Tot slot wordt aangeraden om de raden van Stede Broec en Enkhuizen tijdig te informeren over het voornemen om een deel van het gemeentehuis van Drechterland in economisch eigendom over te dragen aan de SED organisatie. In overleg met de griffies wordt dit informatietraject vormgegeven. Splitsing overige gemeentehuizen SED Voor de splitsing van de gemeentehuizen in Enkhuizen en Stede Broec worden collegevoorstellen voorbereid. Doordat er bij Enkhuizen en Drechterland geen sprake is van nieuwbouw is de tijdsdruk voor deze splitsing minder hoog. Met betrekking tot deze overname volgt een apart AB besluit. Advies 1. De koepelvrijstelling voor de SED organisatie toe te passen;

5 2. Het SED gedeelte laten berekenen van de gemeentehuis door AKD en de kosten opnemen in de frictie- en opstartkosten 3. Instemmen met de economische levering van het SED gedeelte van het nieuwe gemeentehuis Hoogkarspel aan de SED en hiervoor: - het gemeentehuis aan te kopen voor een bedrag van P.M. - hiervoor een krediet beschikbaar te stellen van P.M. - de structurele lasten te dekken door een structurele bijdrage van Drechterland ten hoogte van de kapitaallasten en hiervoor een leningovereenkomst aan te gaan met Drechterland. - de begroting SED organisatie 2015 dienovereenkomstig te wijzigingen. 4. Instemmen met de overname van budgetten van de gemeenten van de onderhoudskosten en aanschaf inventarissen door de SED. 5. Een werkgroep instellen voor de begeleiding van de toepassing van de koepelvrijstelling en de inhuur van EFK opnemen in de frictie- en opstartkosten. Bijlagen 1. Advies van EFK Belastingadviseurs van 24 december Advies van AKD Advocaten Notarissen van 29 december 2014