Jaarverslag Uniform Pensioenoverzicht. Minder werken. Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM Jaargang 11 juli 2012

Transcriptie

1 Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM Jaargang 11 juli 2012 Jaarverslag 2011 Terugkijken op een roerig jaar Uniform Pensioenoverzicht Hét moment om stil te staan bij uw pensioen Minder werken Wat zijn de gevolgen en de mogelijkheden?

2 Deze keer in focus... Reglementswijzigingen 04 up to date Samenvatting van het jaarverslag nieuwe regelgeving Welke actuele onderwerpen spelen er in pensioenland? aow op verjaardag vanaf 1 april 2012 gaat de AOW in op de dag waarop u 65 jaar wordt 10 sta even stil bij uw pensioen Het Uniform Pensioenoverzicht AOW op verjaardag 12 kort Antwoord op al uw pensioenvragen in de stand op het Bemanningencentrum De financiële situatie, hoe staat uw pensioenfonds ervoor 14 deeltijdwerken Wat betekent minder werken voor uw pensioen en welke 04 mogelijkheden heeft u? Bestuur Pensioenfonds Vliegend personeel KLM Jeroen van Breukelen, Paul Griffioen (vicevoor zitter), Paul Jansen, Arend de Jong (vicevoorzitter), Miriam Kartman, Eltjo Kok (voorzitter), Lou van Munster, Bert Oudshoorn, Harm van de Pol (plv.), Hans Tettero uitgestelde pensioendatum martinair vliegers aanvullende regelementswijziging voor vliegers die bij Martinair een verminderde productie hebben geleverd Uitgestelde pensioendatum Martinair vliegers Recent heeft het bestuur van het pensioenfonds een aanvullende reglementswijziging vastgesteld met betrekking tot de pensioenopbouw van de vliegers die van Martinair naar KLM zijn overgestapt. In het reglement is in artikel 3 (verschillende pensioendata) en in artikel 14 (Regeling verminderde productie en deeltijdpensioen) een verduidelijking opgenomen met betrekking tot de uitgestelde pensioendatum van de vliegers die bij Martinair verminderde productie hebben geleverd. In genoemde artikelen is vastgelegd dat (bij aanvang van het KLM-dienstverband) de uitgestelde pensioen datum wordt bepaald volgens de berekening systematiek van de bij KLM geldende pensioenregeling. Per 1 april 2012 is de ingangsdatum van de AOWuitkering gewijzigd. Vóór 1 april 2012 ging de AOW in op de eerste dag van de maand waarin u de 65-jarige leeftijd bereikte. Vanaf 1 april 2012 gaat de AOW in op de dag waarop u 65 jaar wordt, dus op uw verjaardag. Komt u na 1 april 2012 voor een AOW-uitkering in aanmerking en bent u niet jarig op de eerste dag van de maand? Dan ontvangt u in de maand waarin u 65 jaar wordt een lager AOW-bedrag dan voorheen het geval zou zijn geweest. Het bestuur is reeds enige tijd bezig een regeling uit te werken ter compensatie van het AOW-gat op 65-jarige leeftijd. Dit blijkt nog enige tijd in beslag te nemen en vervolgens zal ook de pensioenadministratie hierop moeten worden aangepast. Degenen die inmiddels 65 jaar zijn geworden of dat dit jaar worden, hebben persoonlijk bericht ontvangen dat de compensatie op een later moment wordt berekend en betaald. Zodra het bestuur de regeling voor de AOW-compensatie op 65-jarige leeftijd heeft vastgesteld, wordt u daarover geïnformeerd. Daar doe je het voor Een paar weken geleden arriveerde ik s ochtends op Schiphol. Weliswaar met de Thalys vanuit Brussel, maar toch. Ik werd opgehaald door een taxi uit Amstelveen. Ik zat goed en wel op de achterbank of de chauffeur vroeg hoe het ging bij de Blue Sky Group. Ik dacht nog dat de man zijn huiswerk goed had gedaan. Ik vertelde dat het goed ging. Hij bevestigde dat en ging door met de mededeling dat hij ook een klant was. Ja, verduidelijkte hij, hij had ook lang voor KLM gewerkt. Ik begon me langzaam wat te verbazen. Mijn chauffeur had 42 jaar voor KLM gewerkt. Ik zei dat hij dan ongetwijfeld een goed pensioen moest hebben, me ondertussen afvragend waarom hij dan taxichauffeur was. Dat begreep hij natuurlijk en vertelde ook meteen waarom. Hij had een prima pensioen, maar hij was goed gezond en alle dagen thuis zitten was niks. Dus reed hij twee dagen per week met de taxi. Voor zijn plezier. Hij vervolgde ons gesprek met de mededeling dat hij heel tevreden was over zijn pensioen. En hij voegde er aan toe dat hij blij was met de index atie per 1 januari. Het waren slechte tijden, maar hij had tenminste een verhoging gehad. Daar voegde hij fijntjes aan toe dat zijn buren dat niet konden zeggen. Vorige week gebeurde er nog zoiets. Ik kom bij George mijn vaste bloemist. Hij zegt, dat hij eens even met mij moet praten. Hij komt tevoorschijn met de Focus. Van zijn schoonvader. Inmiddels ver in de tachtig, maar de Focus las hij goed. George zegt: Die man van die column, die ken ik, dat is een klant. Er wordt vaak gezegd dat pensioencommunicatie zo moeilijk is. Dat de boodschap niet overkomt. Dat de mensen het toch niet lezen. Enzovoort. Het zijn maar twee kleine gebeurtenissen, maar ik werd er heel erg blij van. Twee toevallige ontmoetingen. En twee deelnemers in het pensioenfonds, die het nauwgezet volgen en prima op de hoogte zijn. Daar doen we het allemaal voor. Toine van der Stee, directeur Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM focus juli

3 financiële markten houdbaarheid en toekomst defensief beleggen update Samenvatting jaarverslag 2011 De dekkingsgraad werd op dagelijkse basis bepaald en het bestuur ontving driemaal per week een rapportage. Verder kreeg het bestuur regelmatig rapportages over belangrijke ontwikkelingen en vonden op verschillende momenten extra bijeenkomsten plaats, om de situatie te bespreken en te onderzoeken of aanvullende maatregelen nodig zouden zijn Arend de Jong, vicevoor zitter bestuur Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM Roerig jaar In 2011 speelden vele pensioenonderwerpen. Het ging onder andere om de al drie jaar voortdurende economische crisis, de houdbaarheid en toekomst van het pensioenstelsel, de lage dekkingsgraden en de mogelijke korting van pensioenen door sommige pensioenfondsen. De gebeurtenissen op de financiële markten vormden het belangrijkste aandachtspunt in De gevolgen daarvan voor de financiële positie van het pensioenfonds kregen in het verslagjaar veel aandacht van het bestuur. Het bestuur volgde nauwlettend de financiële markten en beoordeelde of het beleid en de bestaande maatregelen nog effectief waren. Ook werden verschillende scenario s verkend en mogelijke aanvullende maatregelen onderzocht. De onzekerheid over de euro gaf in de zomer van 2011 aanleiding tot een tijdelijke extra beschermingsmaatregel. Het roerige verslagjaar stond voor een belangrijk deel in het teken van onrust en onzekerheid rond de euro. Deze onrust leidde in de tweede helft van het jaar tot een sterke daling van de rente, met als gevolg dat de dekkingsgraad omlaag ging. De dekkingsgraad was 122,1% eind 2011 op basis van de aangepaste DNB rentepercentages (gemiddelde rente van de afgelopen drie maanden). Rendement 2011 In het voorjaar van 2011 besloot het bestuur na grondig onderzoek en analyse te investeren in private equity. Met private equity zal het pensioenfonds kunnen profiteren van de dynamiek van veel niet-beursgenoteerde ondernemingen. Het bestuur heeft de risico s hiervan beperkt door onder meer de omvang van de belegging te beperken tot 4% van de totale portefeuille en door het stellen van kwaliteitseisen. In 2011 ging het pensioenfonds nog geen verplichtingen op het terrein van private equity aan. Ook besloot het bestuur een deel van de aandelenportefeuille defensief te beleggen. Het doel daarbij is het bereiken van een gelijk of hoger rendement als bij reguliere aandelenbeleggingen maar dan tegen een lager risico. In 2011 is vanwege dit besluit gestart met de herinrichting van de aandelenportefeuille. In de zomer leidde het dreigend faillissement van Griekenland tot sterk dalende aandelenkoersen en dalende rente. Het bestuur onderkende het risico van een eurocrisis en besloot in juli tot (tijdelijke) aanvullende afdekking van het euro-dollarrisico. Over 2011 behaalde het Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM een totaalrendement van 3,6%. Eind 2011 had het pensioenfonds 6,2 miljard euro belegd vermogen. Op vastrentende waarden was het rendement 11,9%, op aandelen -9,2% en op vastgoed 0,3%. We zijn steeds bezig geweest om te onderzoeken of een andere assetmix en/of beschermingsconstructies soelaas konden bieden en ons een beter rendements riscoprofiel kon opleveren Paul Griffioen, vicevoor zitter bestuur Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM De aandacht is in 2011 niet alleen gericht geweest op de risico s van dalende aandelenkoersen en rente. Het bestuur heeft ook stappen gezet om de rendementsmogelijkheden te verbeteren. Zo is in het voorjaar van 2011, na grondige studie en diepgaande afwegingen besloten te gaan investeren in private equity Arend de Jong, vicevoor zitter bestuur Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 4 focus juli

4 communicatie indexatie update prudent beleid De financiële positie van het pensioenfonds verslechterde in de tweede helft van 2011, maar de relatief sterke uitgangspositie en het solide en prudente financiële beleid hadden tot gevolg dat het fonds de dalingen kon opvangen en niet in een tekortsituatie kwam. Tegelijkertijd was de waarde van de beleggingen eind 2011 hoger dan ooit tevoren. De sterke positie van het pensioenfonds leidde in 2011 en ook recent nog tot positieve publicaties in de media. Paul Griffioen, vicevoor zitter bestuur Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM Kerncijfers (bedragen in miljoenen euro s) Deelnemers Aantal actieve deelnemers Aantal gewezen deelnemers Aantal pensioengerechtigden Totaal Indexatie Het pensioenfonds probeert ieder jaar de pensioenaanspraken van de (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden te verhogen met het loonindexcijfer van de cao-lonen per maand, zoals het CBS dit publiceert voor de sector particulier bedrijf in de voorafgaande periode juli-juli. De dekkingsgraad eind 2011 bedroeg 122,1%. Het bestuur besloot daarom de pensioenen volledig te indexeren. Het ging om een verhoging van 1,4% per 1 januari Martinair vliegers Door arbeidsvoorwaardelijke afspraken over de indiensttreding van Martinair vliegers bij KLM wordt het deelnemersbestand uitgebreid. Een eerste groep van 70 is per 1 november 2011 in dienst getreden bij KLM. Op 1 januari 2014 volgt nog een tweede groep. Vanaf de indiensttreding bij KLM is de pensioenregeling van Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM van toepassing, echter met enkele afwijkingen gedurende een overgangsperiode. Er vindt geen waardeoverdracht plaats van de tijdens het dienstverband met Martinair opgebouwde pensioenaanspraken. Communicatie Financiële situatie Op de website geeft het pensioenfonds maandelijks een update van de dekkingsgraad van het fonds. Na afloop van ieder kwartaal publiceert het fonds een kwartaalbericht met kern getallen en gevoerd beleid. Daarnaast reageerde het bestuur in 2011 via de website verschillende malen op actuele ontwikkelingen, bijvoorbeeld toen in de media berichten verschenen over de problemen in Griekenland. Digitalisering Vanaf 2011 is het UPO ook digitaal beschikbaar via de portal Mijn KLM Pensioen. Via diezelfde portal is de pensioenplanner ook bereikbaar. Op locatie Het pensioenfonds organiseerde in 2011 twee Pensioen In Zichtdagen voor deelnemers die ongeveer een jaar voor hun pensioendatum zitten. Tijdens de bijeenkomsten worden de deelnemers geïnformeerd over verschillende aspecten van pensionering. Verder vond een proef plaats met een informatiestand op het bemanningencentrum na het uitkomen van het jaarlijkse UPO. Deze activiteit is in 2012 herhaald. Daarnaast volgde het pensioenfonds een aanbeveling uit het jongerenproject van 2010 op om pensioeninformatie onderdeel te maken van het introductieprogramma van nieuwe vliegers. Na overleg met KLM is in de tweede helft van 2011 meerdere malen een bijdrage geleverd. Deze deelname aan het introductieprogramma krijgt in 2012 een vervolg. Magazine Verder besteedde het magazine Focus (uitgave 3 x per jaar) aandacht aan externe ontwikkelingen en het beleid van het fonds. Deelnemers hebben positief gereageerd op de nieuwe bladformule. Premies en uitkeringen Premies vóór premiekorting 156,6 147,4 Premiekorting - - Premies na premiekorting 156,6 147,4 Pensioenuitkeringen 178,6 173,5 Vermogen Stichtingskapitaal en reserves 1.124, ,6 Voorziening pensioenverplichtingen 5.083, ,6 Dekkingsgraad 122,1% 134,8% Indexering pensioenen en pensioenrechten 1,4% 0,7% Beleggingen Vastgoed 814,3 828,8 Aandelen 2.026, ,2 Vastrentende waarden 3.502, ,9 Overig -136,2 97,9 Totaal 6.207, ,8 Rendementen Totaalrendement 3,6% 9,1% Vijfjaarsgemiddeld totaalrendement 2,9% 3,9% Tienjaarsgemiddeld totaalrendement 5,9% 5,6% Nieuwe huisstijl Het bestuur heeft eind 2010 gekozen voor een eigen beeldmerk en huisstijl van het pensioenfonds. In 2011 is gestart met de invoering hiervan. Meer Lezen? Het volledige jaarverslag kunt u als dynamische versie bekijken op de website De gedrukte versie kunt u opvragen bij de afdeling pensioenservice. van Blue Sky Group. 6 focus juli

5 wijzigingen pensioenakkoord AOW en pensioenrichtleeftijd Herziening Financieel Toetsingskader Veranderingen ten aanzien van het pensioenbestuur Ontwikkelingen in pensioenland Je kunt geen krant openslaan en tv-programma aanzetten of het gaat over pensioenen. Eerder dit jaar is een nieuw pensioenakkoord gesloten en dat betekent dat er verschillende pensioenregels zullen veranderen. Maar na de val van het kabinet Rutte zijn er alweer nieuwe voorstellen gedaan in het Lenteakkoord. De uitwerking loopt dus zeer waarschijnlijk vertraging op. Welke actuele onderwerpen spelen er nu eigenlijk in pensioenland? Focus zet er een paar op een rijtje. 1 aow en pensioen richtleeftijd 2 Herziening Financieel Toetsingskader AOW op verjaardag Op 1 april 2012 is de ingangsdatum van de AOW gewijzigd. Vanaf nu gaat de AOW in op de dag dat iemand 65 jaar wordt. Voorheen was dat altijd de eerste dag van de maand waarin iemand 65 werd. Dit is een bezuinigingsmaatregel van de overheid. AOW leeftijd Onlangs heeft de Tweede Kamer ook ingestemd met het zogenaamde Lenteakkoord, waardoor de AOW-leeftijd volgend jaar al met één maand omhoog gaat. In de jaren erna zal de AOW-leeftijd in stappen verder worden verhoogd. Dit leidt ertoe dat uiterlijk in 2019 de pensioengerechtigde leeftijd van 66 jaar wordt bereikt en uiterlijk in 2023 een leeftijd van 67 jaar. Vervolgens wil men de AOW-leeftijd parallel laten lopen met de stijgende levensverwachting. Aanpassing pensioenrichtleeftijd De pensioenrichtleeftijd is de leeftijd die wordt gebruikt om het fiscaal optimale opbouwpercentage voor het ouderdomspensioen te bepalen. Een verschuiving van de pensioenrichtleeftijd kan van invloed zijn op het opbouwpercentage en/of de pensioenrichtdatum van het pensioenreglement (nu uw 56-ste verjaardag). Het voornemen bestaat om op 1 januari 2014 de pensioenrichtleeftijd in één keer van 65 naar 67 jaar te verschuiven. Er lag al een wetsvoorstel bij de Eerste Kamer om de AOW- leeftijd en pensioenrichtleeftijd te verhogen. In het licht van de meest recente ontwikkelingen heeft Minister Kamp het parlement verzocht om behandeling van dit wetsvoorstel aan te houden. Als gevolg van de vergrijzing en de stijgende levensverwachting zullen er aanpassingen gedaan moeten worden om ons pensioenstelsel in de toekomst betaalbaar te houden. Deze ontwikkelingen zijn meegenomen in de uitwerking van het nieuwe pensioenakkoord en zullen leiden tot nieuwe pensioencontracten en pensioenregels. Bij nieuwe regels hoort een nieuw Financieel Toetsingskader (FTK). Het FTK is het onderdeel van de Pensioenwet waarin de wettelijke financiële eisen aan pensioenfondsen zijn vastgelegd. Zo weet een pensioenfonds welke buffers zij minimaal aan moet houden om de pensioenen met een bepaalde mate van zekerheid te kunnen betalen. Het FTK stelt eisen aan pensioenfondsen met betrekking tot de rekenrente waarmee zij verplichtingen waarderen, maar vraagt ook buffers bij de risico s die zij nemen in hun beleggingen en stelt eisen aan de communicatie naar de deelnemers. Belangrijke onderwerpen van discussie zijn de rekenrente die pensioenfondsen moeten hanteren en het omgaan met een stijgende levensverwachting. Met behulp van de rekenrente worden de verplichtingen van de fondsen bepaald en daarmee de hoogte van de dekkingsgraad. In het huidige pensioencontract leidt een stijgende levensverwachting tot een stilzwijgende verhoging van de kosten. Om dit te veranderen is in het pensioenakkoord afgesproken de ontwikkeling van de levens verwachting in het nieuwe pensioencontract te verwerken. Of en hoe de reeds bestaande pensioenopbouw in het nieuwe pensioencontract gaat meebewegen met een stijgende levensverwachting is nog onderwerp van discussie. In mei is Minister Kamp gekomen met de hoofdlijnennota financieel toetsingskader. Op het moment dat dit artikel wordt geschreven is het nog te vroeg hier dieper op in te gaan. 8 focus juli

6 korter begrijpelijker exacte pensioendatum momentopname keuzes UPO AOW en pensioenrichtleeftijd wijziging ingangsdatum AOW AOW leeftijd gaat omhoog Aanpassing pensioenrichtleeftijd Herziening Financieel Toetsingskader Nieuwe regels, nieuw Financieel Toetsingskader (FKT) VERANDERINGEN Ten aanzien van het pensioenbestuur Wet versterking bestuur pensioenfondsen Verzwaring toezicht op bestuur pensioenfondsen De Wet versterking bestuur pensioenfondsen wil de regels herzien ten aanzien van governance, oftewel een scheiding van taken en verantwoordelijkheden van bestuur, uitvoering en toezicht en goede checks & balances bij de besluitvorming. Het Uniform Pensioen overzicht 2012 In mei viel de nieuwe, opvallende UPO-envelop op de mat. Hét moment om even bij uw pensioen stil te staan. 3 veranderingen ten aanzien van het pensioenbestuur Tot slot ligt er een wetsvoorstel klaar dat belanghebbenden een beroepsbestuur betrekking heeft op het pensioenbestuur. benoemen (extern bestuur). De werkgever, deelnemers en pensioengerechtigden De Wet versterking bestuur pensioenfondsen wil de regels herzien ten aanzien houden dan toezicht op dat bestuur. Een van governance, oftewel een scheiding ander aandachtspunt in de voorstellen is van taken en verantwoordelijkheden van de adequate representatie van belanghebbenden. In dat kader regelt het voorstel bestuur, uitvoering en toezicht en goede checks & balances bij de besluitvorming. voor de nieuwe wet dat pensioengerechtigden vertegenwoordigd zijn in het De achterliggende reden hiervan is dat de overheid besturen beter wil uitrusten bestuur. Bij het Pensioenfonds Vliegend om in te kunnen spelen op onzekerheden Personeel is dat overigens al jaren het op de financiële markten, de stijgende geval. Verder wil de wetgever het toezicht levensverwachtingen en de grotere complexiteit van regelingen en beleggingen. regel is onder andere gebaseerd op de op het bestuur verzwaren. Deze maat- Om dat te realiseren zouden er verschillende besturingsmodellen moeten komen, in 2009 onderzoek heeft gedaan naar het bevindingen van de commissie Frijns die waaruit een fonds kan kiezen. Naast het beleggingsbeleid en het risicobeheer van huidige model waarin werkgevers en pensioenfondsen. Een van de conclusies deelnemers het bestuur vormen, zou er van deze commissie was, dat risicovolle de mogelijkheid moeten komen dat de beslissingen niet waren genomen als er scherper en professioneler toezicht op de pensioenbesturen was geweest. Voor ondernemingspensioenfondsen geldt dat een keuze kan worden gemaakt tussen een raad van toezicht en een jaarlijks onderzoek door een visitatiecommissie. Nu doet de visitatiecommissie eenmaal per 3 jaar onderzoek. Om het aantal organen te beperken worden in het voorstel de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan vervangen door één nieuw orgaan: de deelnemers- en pensioengerechtigdenraad. Bedoeling is dat nieuwe wetgeving in 2013 in werking treedt, maar de vraag is of dat gehaald kan worden. Er is namelijk veel kritiek op het voorstel en er liggen al wijzigingsvoorstellen van de verschillende politieke partijen. Op het UPO ziet u uw opgebouwde pensioen per 1 januari 2012 en het te bereiken pensioen als u tot uw pensioendatum bij KLM blijft werken. In het UPO 2012 zijn een aantal kleine aanpassingen doorgevoerd. Op de eerste pagina van het UPO vindt u het tot nu toe opgebouwde pensioen. Voorheen stond hier het te bereiken pensioen, dat staat nu op pagina twee. Daarnaast zijn de algemene gegevens naar achteren verplaatst. Juist omdat deze info voor iedereen bekend is. Het is belangrijk om uw UPO goed door te nemen en uzelf af te vragen hoeveel pensioen u straks wilt ontvangen. Is uw pensioeninkomen niet toereikend? Dan kunt u maatregelen treffen door bijvoorbeeld te gaan sparen of een verzekering af te sluiten. Daarvoor kunt u contact opnemen met een financieel adviseur of zelf actie ondernemen. Check ook de pensioenplanner Omdat het UPO een voorgeschreven opbouw heeft, is er geen ruimte voor de specifieke kenmerken van de pensioenregeling van het Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM. Wij raden u dan ook aan om bij het maken van een financiële toekomstplanning gebruik te maken van de pensioenplanner op Hier kunt u op basis van uw persoonlijke pensioengegevens verschillende scenario s doorrekenen en bekijken wat voor invloed bepaalde keuzes hebben op uw pensioen. Heeft u vragen over uw UPO? Neem dan contact op met de afdeling Pensioenservice via of pensioenservice@klmvliegendfonds.nl Twee vragen over het UPO Ik heb geen kinderen en/of partner. Waarom staan het nabestaandenpensioen en het wezenpensioen dan wel op mijn UPO? Het wezenpensioen is bestemd voor het geval u in de toekomst kinderen krijgt. Maar bijvoorbeeld ook voor de kinderen van uw nieuwe partner die door KLM zijn erkend. Hetzelfde geldt voor het nabestaandenpensioen. Dit is bestemd voor een toekomstige partner. Een eventueel deel voor uw ex-partner is hier al van af getrokken. Heeft u op de pensioendatum géén partner, dan wordt het nabestaandenpensioen omgezet in extra ouderdomspensioen. Ik heb de factor A nodig voor mijn belastingaangifte, maar het UPO verschijnt pas ná 1 april. De factor A over het jaar 2011, welke staat vermeld op het UPO per 1 januari 2012, gebruikt u voor de belastingaangifte over Deze aangifte doet u in Let op: het UPO is een momentopname en geeft uw situatie weer op 1 januari Eventuele veran deringen na die datum ziet u pas volgend jaar terug op het UPO. 10 focus juli

7 strategie KORT Financiële positie van uw fonds 150% Verloop dekkingsgraden Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 140% 130% 120% 110% 100% jan 09 mrt 09 mei 09 JUl 09 sep 09 nov 09 jan 10 mrt 10 mei 10 JUl 10 sep 10 nov 10 jan 11 mrt 11 mei 11 JUl 11 sep 11 nov 11 jan 12 mrt 12 mei 12 nominale dekkingsgraad vereiste dekkingsgraad Stand op het Bemanningencentrum Van 7 t/m 16 mei 2012 was het pensioenfonds aanwezig op het bemanningencentrum. De stand werd bemand door medewerkers van Blue Sky Group die vragen van bezoekers over het UPO en hun persoonlijke pensioen situatie hebben beantwoorden. De reacties van de bezoekers waren positief. De nominale dekkingsgraad bedroeg eind eerste kwartaal ,5 %. Dit is een stijging van 0,3% procentpunt ten opzichte van het vorige kwartaal. De stijging van de dekkingsgraad komt omdat de beleggingsportefeuille meer in waarde toenam dan de pensioenverplichtingen. In bovenstaande grafiek ziet u de ontwikkeling van de dekkingsgraad en de vereiste dekkingsgraad. Deze laatstgenoemde is de wettelijk vereiste buffer voor het pensioenfonds die aangeeft wat de extra reserves van het fonds moeten zijn. Marktrente De marktrente (de rente op dagbasis einde van de maand) is gedaald, maar De Nederlandsche Bank (DNB) heeft gesteld dat pensioenfondsen ultimo eerste kwartaal 2012 mogen rekenen met de gemiddelde rente van de laatste drie maanden. Hierdoor is dekkingsgraad ultimo eerste kwartaal 2012 uitgekomen op 122,5% in plaats van 121,9%.De dekkingsgraad eind mei is 119,2%. Deze dekkingsgraad is ook gebaseerd op de gemiddelde rente van de afgelopen drie maanden. Voor de rapportage aan DNB wordt deze dekkingsgraad gebruikt. Als gerekend was met de rente op dagbasis dan was de dekkingsgraad 108,0%. Dit verschil komt doordat de rente op dagbasis eind mei fors gedaald is. Deze daling wordt veroorzaakt door de voortdurende onzekerheid over de economische vooruitzichten in Europa. Het bestuur houdt de ontwikkelingen op basis van de rente op dagbasis nauwlettend in het oog. Blijf op de hoogte Op vindt u iedere maand de actuele dekkingsgraad en per einde kwartaal een kwartaalbericht. Bestuurswissel Per 1 juni 2012 is Bert Gerritsma teruggetreden uit het bestuur van het pensioenfonds. De bestuursvergadering van 15 mei, waarin het jaarverslag over 2011 werd vastgesteld, was zijn laatste vergadering van het fonds. pensioenregeling tegen (wettelijke) hindernissen aanliep. Op dezelfde dag werd Bert ook bedankt door de leden van de Deelnemersraad en het Verantwoordingsorgaan. Later in het jaar vindt nog een informele afscheidsactiviteit plaats. Vicevoorzitter Paul Griffioen memoreerde in die vergadering niet alleen de zeer lange betrokkenheid van Bert bij het pensioenfonds zo n 28 jaar- maar ook zijn niet aflatende inzet, enorme kennis van de pensioenmaterie en de CAO voor het vliegend personeel en creativiteit bij het zoeken naar oplossingen als de Als opvolger van Bert Gerritsma heeft KLM Paul Jansen voorgedragen, die Bert ook bij KLM opvolgt in zijn functie als manager pensions & insurable benefits. Vanuit die achtergrond is Paul inmiddels ook al bestuurslid van het Algemeen Pensioenfonds KLM en het Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. 12 focus juli

8 deeltijdwerken uitgestelde pensioendatum nabestaandenoverbruggingspensioen pensioenopbouw Minder vlieguren & uw pensioen Welke mogelijkheden heeft u? Gaat u minder werken? Dat betekent een toename van uw vrije tijd, maar een daling in salaris en uw pensioenopbouw. Bent u bekend met de overige gevolgen voor uw pensioen als u minder gaat werken? En kent u de mogelijkheid om deeltijdpensioen op te nemen? Als u gekozen heeft voor deeltijdpensioen is meer werken vaak niet meer mogelijk. Na instemming van KLM kunt u minder gaan werken. Dit betekent dat u evenredig minder pensioen opbouwt. Maar er zijn nog meer gevolgen voor uw pensioen. Minder werken en alvast met pensioen Als u voor uw 40 e in deeltijd werkt, dan, gaat uw pensioen in op de pensioenrichtdatum. Dat is in uw pensioenregeling op 56-jarige leeftijd. Blijft u na uw 40ste deeltijdwerken of kiest u dan voor deeltijdwerken, dan krijgt u automatisch - tenzij u aangeeft dat u dit niet wenst - een uitgestelde pensioen datum, die uiterlijk op 60-jarige leeftijd ligt. Als u vanaf uw 40 e minder gaat werken, dan kunt u dit combineren met het opnemen van deeltijdpensioen. Meer vrije tijd lijkt me heerlijk. Maar welke gevolgen heeft minder werken voor mijn pensioen? Dat betekent dat uw salaris wordt aangevuld met deeltijdpensioen. U kunt elk gewenst percentage deeltijdpensioen opnemen. Met als voorwaarde dat uw salaris en het deeltijdpensioen samen niet meer bedragen dan het jaarinkomen op fulltime basis. Uw keuze voor deeltijdpensioen moet tenminste drie maanden voor ingang door KLM aan het pensioenfonds worden doorgegeven. Omdat u een deel van uw pensioen vervroegd (voor uw 56ste) opneemt, is het pensioenbedrag dat u ontvangt lager. Dit komt doordat het pensioenbedrag over een langere periode wordt uitgekeerd. Overigens, het opnemen van deeltijd pensioen is niet verplicht. U kunt het bedrag ook laten staan tot u volledig met pensioen gaat. reizen en cultuur verrijken mijn leven. Daar zou ik graag meer tijd voor vrij maken. Zorg voor uw nabestaanden Tijdens een periode van deeltijdwerken bouwt u evenredig levenslang nabestaan den- en wezenpensioen op. De aanspraak hierop die u bij een voltijds dienstverband zou hebben gehad, wordt vermenigvuldigd met het percentage dat u in deeltijd werkt. Het nabestaandenoverbruggings pensioen is een tijdelijk nabestaandenpensioen, dat bij uw overlijden tot de 65-jarige leeftijd van uw partner wordt uitgekeerd. Het aantal uren dat u werkzaam bent is niet van invloed op de hoogte van dit pensioen. Minder werken en arbeidsongeschiktheid Gaat u minder werken en raakt u ver volgens arbeidsongeschikt, dan ontvangt u een invaliditeitspensioen dat is aan gepast op de mate waarin u werkt. Dit ontvangt u tot uw pensioendatum, die voor u werd vastgesteld vóór u arbeidsongeschikt raakte. Uw pensioenopbouw gaat door zolang u een invaliditeitspensioen ontvangt. Als u in deeltijd gaat werken en vervolgens arbeidsongeschikt wordt, daalt uw inkomen nog verder. Om dit te voorkomen kunt u een aanvullend invaliditeitspensioen verzekeren. Hiermee wordt het bedrag aan invaliditeitspensioen verhoogd tot maximaal het bedrag aan invaliditeitspensioen dat u zou hebben gekregen op basis van uw oude inkomen op het moment van verlaging van uw tewerkstellingspercentage. ik word binnenkort 40 en zou wel minder willen werken. Wat weten jullie over deeltijdpensioen? Lees ook de brochure! Het is een geruststellende gedachte dat mijn pensioen bij arbeidsongeschiktheid niet nog verder achteruit gaat doordat ik gekozen heb voor deeltijdwerken. Over deeltijdwerken is recent een nieuwe brochure verschenen Ik kies voor deeltijd. Hierin worden alle aspecten van deeltijdwerken uitgebreid toegelicht, onder andere aan de hand van rekenvoorbeelden. U kunt deze brochure aanvragen via Uiteraard kunt u ook contact opnemen met uw HR-afdeling of de afdeling Pensioenservice van Blue Sky Group via of pensioenservice@klmvliegendfonds.nl. 14 focus juli

9 eigenlijk weet ik nu wel waar ik later aan toe ben Colofon Focus verschijnt driemaal per jaar en wordt verstuurd aan deelnemers en gepensioneerden van het Pensioenfonds Vliegend personeel KLM. Redactie Blue Sky Group B.V., Amstelveen Redactieadres Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen E focus@klmvliegendfonds.nl Tekst Blue Sky Group B.V., Amstelveen, Lamar communicatie, Amsterdam Art direction, ontwerp en opmaak Frissewind, profs in communicatie en design, Amsterdam Fotografie Don Wijns, Amsterdam e.a. Illustratie Bart Sparnaaij, Berlijn / Frissewind, profs in communicatie en design, Amsterdam Druk Drukkerij Aeroprint, Ouderkerk aan de Amstel contact E pensioenservice@klmvliegendfonds.nl T (020) F (020)