Waakzame zorg bij tieners, een uitdagende opdracht voor ouders. OO-camp: ondersteuning aan gezinnen met jongeren 30/11/2015 Frank Van Holen, PhD

Transcriptie

1 Waakzame zorg bij tieners, een uitdagende opdracht voor ouders OO-camp: ondersteuning aan gezinnen met jongeren 30/11/2015 Frank Van Holen, PhD

2 Waakzame zorg Term uit gedachtengoed uitgewerkt door Haim Omer (cf. Geweldloos Verzet nieuwe Autoriteit) Verzet tegen iedere vorm van geweld, onderdrukking, uitbuiting, door: geweldloze respectvolle vastberaden gezamenlijke geduldige aanwezigheid gebaseerd op zelfcontrole

3 Gezag Gebaseerd op: Aanwezigheid Betrokkenheid Zelfcontrole (cf. overwinnen van impulsieve neiging om kind terecht te wijzen, om te reageren, ) Uitstel van reactie (zorgt ervoor dat reactie beter doordacht en objectiever is) Volhouden Transparantie Weerstaan Verzoening Netwerk

4 Gezag Gezag wordt afgemeten door de mate waarin iemand aanwezig is. Ook als het kind niet gehoorzaamt is er gezag, omdat gezag niet door het gedrag van het kind moet worden bevestigd. Kritieke situaties overleven, aanwezig zijn en blijven, zonder te escaleren is een teken van gezag. Hoeveel gezag iemand heeft hangt af van de mate waarin hij zijn handelen zelf bepaalt en zich niet laat meeslepen door provocaties. I.p.v. te zeggen Je doet nu meteen of zeg je Wat je ook doet, ik ga niet weg.

5 Waakzame zorg De praktische uitwerking van dit gezag (cf. Nieuwe Autoriteit) Een breder concept dat de ideeën van geweldloos verzet omvat Definitie: een houding waarmee je als ouder op een actieve en respectvolle manier deel uitmaakt van het leven van je kind Waakzame zorg verwijst naar inspanningen van ouders om een aandachtige en betrokken aanwezigheid in het leven van het kind te vestigen terwijl ze actie ondernemen om risico s terug te dringen en weerstand bieden aan negatief en gevaarlijk gedrag

6 Waakzame zorg Flexibel proces: 3 gradaties/niveaus: Open dialoog/algemene, open oplettendheid: je toont een open interesse, bent betrokken en blijft waakzaam Gerichte vragen/doelgerichte aandacht: je stelt gerichte vragen en verlangt verslag van hetgeen is voorgevallen Eenzijdige actie/ingrijpen: je grijpt actief in om je kind te beschermen en uit problematische situatie te halen Hoeveelheid privacy staat in verhouding tot vermogen van kind om verantwoordelijk te handelen Begeleiding die ouders geven worden op termijn door kind verinnerlijkt

7 Waakzame zorg Waakzame zorg helpt ouders om belangrijke taken te vervullen: 1. Een veilige haven bieden 2. Een veilige basis scheppen 3. Een anker zijn Twee meest voorkomende fouten: 1. Te angstvallig toezicht houden 2. Spioneren

8 Open dialoog Weerstanden / overtuigingen van ouders moeten overwonnen worden Bv. Als het niet spontaan komt moet het niet Bv. Als hij niet wil praten is er toch niets aan te doen Open dialoog = uitnodiging. Kind is vrij om er al dan niet op in te gaan Het initiatief op zich heeft reeds impact op de ervaring van het kind

9 Open dialoog Stimuleren van open dialoog: toon vanuit een respectvolle houding oprechte interesse in de leefwereld van het kind Spontane en geplande contactmomenten: versterkt aanwezigheid in leven van het kind + maakt het makkelijker op te merken als kind afwijkt van normaal gedrag Vaste momenten in weekrooster. Bv. gezamenlijke maaltijden (minder schoolverlaten, minder roken, minder druggebruik, minder kans op slechte vrienden, minder kans op zelfmoorgedachten, minder depressie Fulkerson et al., 2006) Bijzondere uitstapjes/contacten

10 Open dialoog Uitgangspunten Kies gepaste tijdstip en plaats Continuïteit en vastberadenheid Self-disclosure van ouders Informeer indien nodig dat dit gesprek anders zal zijn (bv. ik ga niet preken, niet straffen, ) Benoem uw houding aangaande probleemgedrag (bv. druk bezorgdheid uit + vraag naar manier waarop kind zichzelf beschermt) Betrekken van netwerk (familie, vrienden, leerkrachten, andere ouders): kinderen/pubers vertonen minder gevaarlijk gedrag als hun grootouders of andere verwanten betrokken zijn (Dornbush et al., 1985)

11 Gericht vragen Vervult drie verlangens bij ouders 1. Meekrijgen als je kind nieuwe activiteiten ontplooit 2. Helpt je kind eraan herinneren dat ouders het recht/de plicht hebben mee te praten, ook als zijn onafhankelijkheid groter wordt 3. Verhogen van waakzame zorg en aanwezigheid op het moment dat je waarschuwingssignalen ontvangt Twee doelen 1. Kind laten weten dat je je intensiever met zijn leven gaat bezig houden 2. Informatie verkrijgen

12 Gericht bevragen Pogingen om te weten te komen waar het kind is, met wie het omgaat, wat het doet, wanneer het zal terugkomen. Gebaseerd op recht / plicht / verantwoordelijkheid van ouders om te weten en betrokken te zijn in het leven van hun kind Ouders stellen een limiet: vanaf hier zijn we bereid om actie te ondernemen Het kind zal herhaaldelijk de pogingen van de ouders ondermijnen door te protesteren, te roepen, met deuren te slaan (een redelijke prijs voor waakzame zorg?)

13 Gericht bevragen Hoe? Klaar voor jezelf als ouder uit welke gebieden en vragen belangrijk zijn Kondig gericht bevragen bij je kind aan Kies een juist moment en plaats om escalatie te vermijden De sterkte ligt in een vooraf goed voorbereid script als respons op verschillende situaties (Wat als het kind niet antwoord, ongepast antwoordt, de kamer uitstormt?)

14 Eenzijdige actie Geweldloos verzet: Vermijden van escalaties Actieve weerstand tegen probleemgedrag / verhogen ouderlijke aanwezigheid Activeren ondersteuning Contactgebaren / verzoening

15 Appearances matter and remember to smile. Mandella