Kind & echtscheiding. Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen!

Transcriptie

1 Kind & echtscheiding Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen!

2 Kind in een echtscheidingssituatie Per jaar belanden ongeveer kinderen in een echtscheiding. De gevolgen van een echtscheiding zijn voor kinderen groot. Kinderen kunnen het gevoel hebben in de knel te raken. Het is voor hen dan belangrijk dat ze bij iemand terecht kunnen die weet wat er speelt, die er voor hen is. Ken jij een kind in deze situatie? Binnen de familie, in je vriendenkring, in de buurt of op de (sport)vereniging? In deze folder lees je wat jij voor dit kind kan betekenen. Jij kunt het verschil maken Met persoonlijke aandacht maak jij het verschil voor een kind: Begrip en een luisterend oor. Neem de tijd om naar het kind te luisteren. Laat het kind vertellen over de thuissituatie en probeer geen oordeel te geven. Acceptatie Kinderen zijn soms zo verdrietig of boos dat zij zich negatief uitlaten over een van de ouders. Corrigeer het kind niet, maar bevestig het ook niet. Neutraal blijven Kies geen partij voor een van de ouders, dat kan het kind ook niet. Geef aan het kind aan dat het van beide ouders mag blijven houden. Veilige (thuis)haven Is het thuis moeilijk? Nodig het kind bij je thuis uit om te spelen of neem een kind mee als je bijvoorbeeld een boodschap gaat doen. Hulp inschakelen Begeleid het kind zo nodig naar extra ondersteuning

3 Wat een scheiding kan betekenen voor een kind Om een kind te kunnen steunen, is het goed te weten hoe kinderen een scheiding beleven. Dat hangt namelijk erg af van de leeftijd van het kind. En natuurlijk verschilt de reactie ook per kind. 0 tot 2 jaar Heel jonge kinderen begrijpen niet wat er gebeurt tijdens en na een scheiding. Zij voelen echter wel feilloos spanningen aan en zijn gevoelig voor plotselinge verandering in hun dagritme of in de dagplanning. Hierdoor kunnen ze meer gaan huilen of op een andere manier om aandacht vragen. 3 tot 5 jaar Vooral jonge kinderen denken bij een scheiding vaak dat zij (deels) schuldig zijn aan de scheiding. Dat heeft twee oorzaken: Kinderen dichten zichzelf nog een grote rol toe in wat er om hen heen gebeurt. Vooral peuters zien zichzelf nog als de belangrijkste persoon in de wereld; Door de schuld op zich te nemen, proberen kinderen grip op de situatie te krijgen. Iets wat buiten hen om is gebeurd, is beangstigend en hebben ze niet in hun macht. Door de schuld op zich te nemen, krijgen ze het gevoel het ook weer te kunnen herstellen. Blijf uitleggen dat papa en mama gaan scheiden, maar dat dit niet zijn of haar schuld is. Scheiden is iets wat grote mensen doen en daar hebben kinderen geen invloed op, dus ook geen schuld aan. 6 tot 8 jaar Vanaf deze leeftijd begrijpen kinderen enigszins wat een scheiding inhoudt en wat de gevolgen er van zijn. Ze piekeren vaak over die gevolgen, zoals een mogelijke verhuizing of dat ze een van hun ouders minder vaak zullen zien. Vaak voelen ze zich ook schuldig aan de scheiding en denken ze dat het aan hen ligt. Bijvoorbeeld omdat ze stout zijn geweest of een keertje boos waren op hun ouders. Het is belangrijk om

4 begrip te hebben voor de gevoelens van het kind. Je helpt het kind door goed te luisteren en een gevoel van veiligheid te geven. Wees ook duidelijk en geef het kind geen (valse) hoop. Kinderen in deze leeftijdsgroep fantaseren vaak dat het vanzelf wel weer goed komt met hun ouders. Het is niet goed voor een kind als zij met deze hoop blijven rondlopen. Dat kan namelijk leiden tot aanpassingsproblemen en probleemgedrag. 9 tot 12 jaar Voor deze leeftijdscategorie geldt, dat kinderen op het ene moment heel opstandig kunnen zijn en zich op een ander moment heel hulpeloos kunnen opstellen. Ze voelen sneller hun verdriet dan jongere kinderen en hun gevoel van machteloosheid verbergen ze achter een intense boosheid. Soms zijn ze boos op beide ouders, soms op de vertrekkende ouder. Ze zijn geneigd om partij te kiezen voor een van beiden. Hierdoor kunnen zij bij het conflict tussen hun ouders betrokken raken. Dit is niet goed voor de ontwikkeling van het kind. Als het kind dwangmatig voor anderen zorgt of juist erg bazig is of controlerend gedrag vertoont, is dit mogelijk een teken dat het kind moeite heeft met de scheiding. Hoe kun jij een kind steunen? Kies voor het kind. Jouw plek is naast het kind, je hoeft niet te kiezen tussen ouders, want dat kan een kind ook niet. Bespreek dat standpunt, als dat mogelijk is, ook met de ouders van het kind. Ieder kind is anders. Niemand kan vooraf voorspellen hoe een kind reageert op (de aankondiging van) een scheiding. Deze algemene tips zijn in de meeste situaties bruikbaar: Pubers Voor pubers is een scheiding extra moeilijk. Een puber wil zich losmaken van het gezin en juist dan wordt het geconfronteerd met een scheiding. Soms willen kinderen de ouderrol overnemen en zijn ze bezorgd over een of beide ouders. Ouders hebben ook de neiging om kinderen in de puberleeftijd nauwer bij hun problemen en de scheiding te betrekken. Kinderen kunnen heel verschillend op (de aankondiging van) een scheiding reageren. Agressie, in de schulp kruipen, boosheid, verzet en, in extreme situaties, opluchting; alles is mogelijk. Met name pubers uiten lang niet al hun emoties. Terwijl ze boos zijn door de scheiding, kunnen ze juist in zichzelf gekeerd raken. Wees eerlijk Kinderen zijn erg scherpzinnig. Ze merken het als je probeert iets te verbergen, zelfs als het de bedoeling is hun gevoelens te sparen. Kinderen hebben behoefte aan eenvoudige, eerlijke antwoorden die zij kunnen begrijpen, zonder iemand de schuld te geven of zwart te maken. Luisteren Vraag aan het kind: Hoe gaat het nu met jou?. Dat kun je nooit te vaak doen. Benoem dat je ziet dat het thuis moeilijk is en geef aan dat je wilt luisteren als het kind daar over wil praten. Maar dat niet praten ook goed is!

5 Luister aandachtig. Kinderen hebben veel vragen, gevoelens, veronderstellingen en zorgen over de echtscheiding. Je hoeft problemen niet op te lossen. Kinderen hebben er behoefte aan te voelen dat er met geduld en aandacht naar ze wordt geluisterd. Laat het kind vertellen over de thuissituatie en probeer geen oordeel te geven. Vraag het kind naar vriendjes van wie de ouders ook gescheiden zijn. Dit is een goede manier om te horen welke angsten en veronderstellingen er over scheiden bij kinderen leven. Het geeft je ook de mogelijkheid om misvattingen weg te nemen en kinderen eraan te herinneren dat ook ander e kinderen hebben meegemaakt wat zij nu meemaken. Blijf neutraal Laat het kind weten dat het niet zijn fout is. Veel kinderen denken dat een scheiding (deels) hun schuld is. Vaak moet je kinderen herhaaldelijk vertellen dat de scheiding een beslissing is van de ouders die niets te maken heeft met hun gedrag; Als een kind erg verdrietig of boos is en zich negatief uitlaat over een van de ouders, corrigeer dan niet, maar bevestig het ook niet. Kies geen partij voor een van de ouders, dat kan het kind ook niet. Geef aan het kind aan dat het van beide ouders mag blijven houden. Acceptatie Laat het kind weten dat het oké is, hoe het ook reageert op de scheiding. Veel kinderen verbergen hun gevoelens van verdriet, woede of verwarring omdat ze bang zijn dat deze gevoelens hun ouders van hun stuk zullen brengen. Laat het kind weten dat deze gevoelens er mogen zijn. Laat het kind weten dat het normaal is dat het wenst dat zijn ouders weer bij elkaar komen. Kinderen kunnen zich schamen over deze heel normale wens. Je kunt het kind uitleggen dat het weinig waarschijnlijk is dat mensen die gescheiden zijn nog samen komen, maar ook dat de wens om als gezin weer samen te zijn heel normaal is. Veilige haven Stel het kind gerust over zijn persoonlijke veiligheid. Veel kinderen zijn na de scheiding van hun ouders bezorgd of er voor hen nog wel voldoende eten of kleding zal zijn en onderdak. Bied een (veilige) haven als het thuis moeilijk is. Nodig het kind bij je thuis uit om te spelen of neem een kind mee als je bijvoorbeeld een boodschap gaat doen. Laat het kind weer even kind zijn en de zorgen vergeten. Zorg ook voor jezelf Denk af en toe na over waar voor jou de grens ligt. Een veel voorkomende valkuil is om als hulpverlener of redder naar een kind toe op te treden. Geef de hoop niet op als het gaat om verbetering van de situatie. Blijf je betrokkenheid tonen naar ouders en kind.

6 Handige websites Hulp inschakelen? Zie je in je naaste omgeving dat een kind in de knel komt door een echtscheiding? Weet dan dat je je in deze situatie mag mengen. Het is juist in het belang van het kind dat je helpt. Jij kunt iets doen voor het kind én voor de ouders. Soms kun je met simpele, praktische hulp aan de ouders de situatie al helpen verzachten. Als omstander kun je de problemen niet oplossen, maar je kunt wel steun bieden en zo nodig verwijzen naar hulp. Heb je vragen, wil je overleggen of denk je dat het kind of ouders meer hulp of begeleiding nodig hebben, neem dan contact op met De meeste websites over scheiden en kinderen richten zich op de scheidende ouders, en steeds vaker op de bij de scheiding betrokken kinderen en jongeren. Toch kan ook jij, als omstander, veel informatie en tips van deze websites halen: Website voor kinderen en jongeren waarvan de ouders gaan scheiden. Op ouders-uit-elkaar.nl kunnen kinderen, door het invullen van vragen, hun wensen kenbaar maken. Voor en door kinderen van gescheiden ouders. Informatie voor ouders en omstanders scheiden-en-kinderen/ Website waar ouders informatie kunnen vinden hoe zij hun kind kunnen begeleiden tijdens en na een echtscheidingssituatie Informatie voor kinderen van verschillende leeftijden en informatie voor ouders. Opgezet door een kind van gescheiden ouders. Informatie per leeftijdsgroep over echtscheiding. Kinderen en jongeren kunnen hier ook hun ervaringen uitwisselen. Info en psycho-educatie voor ouders per leeftijdscategorie kinderen. inspiratieboekje-opvoeden-intwee-huizen--contact-over-opvoeden-na-een-scheiding.html Inspiratieboekje voor ouders Rechten van het kind bij een scheiding.

7 Preventie Platform Jeugd Het Preventie Platform Jeugd zet zich in voor het gezond, stabiel en veilig opgroeien van kinderen en jongeren tot en met 23 jaar in de gemeenten Aalten, Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk. Door de krachten van de verschillende organisaties te bundelen wordt in gezamenlijkheid een preventief aanbod rondom verschillende thema s ontwikkeld. Gezamenlijk initiatief van: gemeente Aalten, Berkelland, Oost Gelre,Winterswijk en samenwerkende organisaties