Eindrapport Netwerk Leerrecht Regio Vlaams-Brabant Oost Schooljaar

Transcriptie

1 Eindrapport Netwerk Leerrecht Schooljaar

2 INHOUDSTAFEL Voorwoord 3 1. Ontstaansgeschiedenis 5 a. Inleiding 5 b. Ontstaansgeschiedenis 5 2. Samenwerkingsverbanden 7 a. Inleiding 7 b. Adviesgroep Netwerk Leerrecht (inhoudelijke aansturing) 7 c. Beleidsgroep Netwerk Leerrecht 8 d. Coördinatorenoverleg Netwerken Leerrecht 8 e. Andere overlegorganen 8 3. Identiteit Netwerk Leerrecht 9 a. Inleiding 9 b. Uitgangspunten, doelstellingen en visie 9 c. Rondetafelmethodiek 12 d. Positie in de regio Concrete invulling van een traject Netwerk Leerrecht 15 a. Inleiding 15 b. Proces van aanmelding tot afsluiting 15 c. Nazorg? Concrete realisaties schooljaar a. Inleiding 20 b. Aanmeldingen 20 c. Inschrijvingen 22 d. Inhoud van de leertrajecten 26 e. Knelpunten 29 f. Follow-up Bijlagen 35 a. Verslagen beleidsgroep leerrecht Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

3 VOORWOORD Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost bestaat 10 jaar! In totaal werden al 436 jongeren ingeschreven en begeleid. In dit jaarverslag worden de geschiedenis en de inhouden nogmaals verduidelijkt en bekijken we de cijfergegevens van het huidige schooljaar, alsook de follow-up gegevens van de voorbije schooljaren. Inhoudelijk is de werking van Netwerk Leerrecht de voorbije schooljaren niet zo veel veranderd. Sinds de opstart van het Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde ( ), Netwerk Leerrecht Brussel ( ) en Netwerk Leerrecht Brugge ( ) is de eigenheid van het project Netwerk Leerrecht veel duidelijker en zijn de samenwerkingsverbanden steviger geworden. Er bestaat ook een nauwe samenwerking met Nieuwe Kansen Geven, een gelijkaardig project dat werkt met BUSO-jongeren in de provincie Limburg. Dit jaarverslag bestaat uit een algemene, gedeelde inhoud over de Netwerken heen (schuingedrukte tekst) en een regio-specifiek gedeelte (gewone tekst). Dit schooljaar werd Ann Sophie Labar aangenomen als nieuwe medewerker van NLR VBO en dit sinds 1 november De eerste twee maanden van het schooljaar was er dus maar één halftijdse medewerker beschikbaar. Op hetzelfde moment verhuisden we naar onze nieuwe locatie bij het VCLB Leuven; een initiatief dat ondersteund werd door de beleidsgroep leerrecht en alle CLB s (netoverschrijdend) uit de regio. Volgend schooljaar is nog onduidelijk wat betreft de financiering, maar desondanks zijn er hoopgevende berichten: - De provinciale middelen (afdeling Welzijn) worden ten gevolge van de staatshervorming overgeheveld naar Vlaanderen, normaal gezien vanaf 1 januari 2017, alwaar de financiering structureel verdergezet zal worden onder het statuut van een Ondersteunende Module bij Jongerenwelzijn. Dit zou allemaal concreter moeten worden in het eerste trimester van De overbruggingsfinanciering die door de provincie (afdeling onderwijs) en Vlaanderen (departement welzijn) werd mogelijk gemaakt om dit schooljaar de tweede halftijdse tewerkstelling te realiseren, betekende een engagement voor één schooljaar. Er is voorlopig nog geen zicht op een financieringsbron die dit engagement voor volgend schooljaar kan opnemen. - Vanuit Vlaanderen (departement onderwijs) worden, vermoedelijk vanaf 1 september 2016, middelen toegekend die 6 FTE s tewerkstellen in Vlaanderen, 1 FTE in elke provincie en 1 FTE in Brussel. Hiertoe werd een oproep gelanceerd die per provincie ten laatste op 8 juli door de CLB s beantwoord moet worden. Deze actie kan gekaderd worden binnen de conceptnota Samen tegen schooluitval en richt zich vooral op het ontwikkelen van een lokaal beleid inzake schooluitval. Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

4 Vanaf volgend schooljaar verandert de naam van onze casusgerichte werking naar Leerrecht trajecten op maat. De naam Netwerk Leerrecht wordt (in het verlengde van de conceptnota Samen tegen Schooluitval ) voorbehouden voor het beleidsgerichte regionale overleg (wat we tot nog toe de beleidsgroep leerrecht noemden). Ook in de andere regio s in Vlaanderen wordt de naamsverandering analoog doorgevoerd. De functie van de adviesgroep/stuurgroep leerrecht is de voorbije schooljaren eerder beperkt geweest, enerzijds door Last but not least, een welgemeende dankjewel aan alle partners, medewerkers, leerplekken (oa. Centrum Molenmoes, Radick, Koinoor, ), jongeren, CLB-medewerkers, die dit schooljaar opnieuw tot een leerrijke ervaring maakten! Elke Verlaenen Coördinator Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

5 a. Inleiding 1. Ontstaansgeschiedenis en toekomstperspectieven Het concept van de Netwerken Leerrecht ontstond in de werkgroep dagbesteding van het Platform Bijzondere Jeugdzorg regio Leuven, naar aanleiding van de vraag hoe er kon worden omgegaan met schooluitval van jongeren. Men ervoer een gemeenschappelijke nood aan een gepaste omkadering voor jongeren die om de één of andere reden (tijdelijk) niet meer op de schoolbanken geraakten, terwijl ze toch leerplichtig zijn. Met financiële steun van de provincie Vlaams-Brabant kon een eerste Netwerk Leerrecht in het Leuvense worden ontwikkeld, waarin diverse initiatieven die het recht op leren invullen buiten het reguliere onderwijs op elkaar afgestemd werden en maximaal toegankelijk werden gemaakt voor elke jongere. In 2010 volgde met middelen vanuit IJH een Netwerk Leerrecht Brussel en een Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde. In Tonuso vzw was voorheen al het project KLIK opgezet, wat later is overgegaan in project Leerrecht omdat het exact dezelfde principes hanteerde. Niet toevallig kozen de initiatiefnemers voor de term leerrecht, eerder dan bijvoorbeeld leerplicht. Leerplicht legt de nadruk op de betrokken jongeren, alsof hen een bepaalde tekortkoming wordt toegeschreven: zij voldoen niet aan de leerplicht. Leerrecht daarentegen problematiseert de (schadelijke) situatie waarin deze jongeren zich bevinden. Op dat moment is er met name geen plaats in de samenleving waar ze tot leren kunnen of mogen komen. b. Ontstaansgeschiedenis Eind 2005 werd intersectoraal (Bijzondere Jeugdzorg, Gehandicaptenzorg en Onderwijs) een projectvoorstel ingediend bij de ministers van Welzijn en Onderwijs. De initiatiefnemers ervoeren de gemeenschappelijke nood aan een aangepaste omkadering van jongeren die om één of andere reden niet langer naar school gaan, terwijl ze nog leerplichtig zijn. Als antwoord formuleerden zij de ontwikkeling van een regionaal netwerk, waarin verschillende initiatieven (die reeds het recht op leren van leerplichtige jongeren invullen buiten het reguliere onderwijs) op mekaar afgestemd worden en toegankelijk gemaakt worden voor elke leerling waarbij de verbinding met de reguliere onderwijswereld ernstig verstoord is. Voor de regio werd uitgegaan van een case-load van 140 dossiers die behandeld zouden worden door 7 werknemers. Op deze aanvraag werd niet ingegaan door de aangesproken Vlaamse overheden. Een beperkte vraag werd gesteld aan de dienst Welzijn van de provincie Vlaams-Brabant. De provincie stelde via het Platform Bijzondere Jeugdzorg een budget ter beschikking van voor een werking van één schooljaar, met ingang van 1 september (Deze som werd uitgekeerd aan het Jongerencentrum Cidar, dat instaat voor personeelsaanwerving en logistieke ondersteuning). Dit maakte het mogelijk dat het Netwerk leerrecht als beperkt experiment kon opstarten. Als primaire doelen werden gesteld: - 10 à 15 dossiers behandelen van jongeren in een problematische onderwijssituatie - leerplekken zoeken waarop een beroep kan gedaan worden. In juni 2009 werd een projectaanvraag ingediend bij het Flankerend Onderwijsbeleid van de provincie Vlaams-Brabant met als doel een brugfunctie te voorzien tussen het school Time-Out-project Koinoor en Netwerk Leerrecht. Er werden projectsubsidies toegekend onder de naam Mostar voor één jaar (van 1 oktober 2009 tot 1 oktober 2010) van Een aanvraag tot verlenging voor dit schooljaar Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

6 resulteerde in een subsidiëring ten bedrage van , hetgeen een analoge werking aan het schooljaar onmogelijk werd, was het niet dat het OOOC Cidar besloot eigen middelen te investeren om de werking van het project te waarborgen. Tot vandaag is het nog steeds door subsidies van de Provincie Vlaams-Brabant, departement Welzijn, dat het voortbestaan van het project Netwerk Leerrecht gewaarborgd blijft. De groei van het Netwerk Leerrecht werd enkel gerealiseerd dankzij de investering van Jongerencentrum Cidar in een extra halftijdse werkkracht (departement Welzijn, Vlaanderen), een engagement dat jammer genoeg vanaf 2016 niet langer volgehouden kan worden. Een overbruggingsjaar ( ) wordt gerealiseerd via middelen van de scholengemeenschappen waarmee Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost samenwerkt. Naar het schooljaar toe hopen we met heel de regio op een structurele verankering van de Netwerken Leerrecht op Vlaams niveau, Welzijn en Onderwijs. Dit eindverslag van het voorbije schooljaar toont nogmaals aan dat de methodiek werkt, jongeren een aanbod krijgen dat elders onbestaande is en dat het project een voorbeeldfunctie heeft naar gelijkaardige opstartende initiatieven in Vlaanderen. Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

7 2. Samenwerkingsverbanden a. Inleiding Netwerk Leerrecht bestaat slechts, en de naam zegt het zelf, in en door de samenwerking met partners, leerplekken, In de eerste plaats is er de adviesgroep Netwerk Leerrecht die het project van bij de start inhoudelijk aanstuurt. Sinds het schooljaar worden beleidsgebonden materies niet langer in de adviesgroepen uitgewerkt, maar bestaat er een netwerkoverschrijdende Beleidsgroep die beleid maakt en voorbereid. Daarnaast is er tussen de coördinatoren en de medewerkers van de verschillende Netwerken op regelmatige basis overleg op een zeer praktisch niveau. Ook op andere regionale overlegmomenten probeert Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost een bijdrage te leveren. b. Adviesgroep Netwerk Leerrecht (inhoudelijke aansturing) De drie Netwerken Leerrechten zijn elk ingebed in een intersectoraal samengestelde adviesgroep, die gemiddeld tweemaandelijks samenkomt en het leerrechtconcept (verder) opvolgt, inspireert, bijstuurt, evalueert. De adviesgroep/stuurgroep van het Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost heeft de opdracht het project te sturen en op te volgen. De voorbije schooljaren kwam de adviesgroep echter (bijna) niet meer samen. Het grote engagement dat partners nemen naar de Beleidsgroep, resulteerde in een beperkt engagement ten aanzien van de adviesgroep. Dit betekent een verlies aan overleg op het concrete, lokale en inhoudelijke vlak van de individuele projecten Leerrecht. Anderzijds konden heel wat thema s op beleidsniveau doorgesproken worden, hetgeen zich uiteraard ook vertaalde in de dagdagelijkse werking van het project. Ook het overleg tussen de leerrechtmedewerkers van de verschillende provincies vangt het inhoudelijke overleg op dat voorheen op niveau van de adviesgroep gebeurde. In eerste instantie bestond deze groep uit de projectondertekenaars (functies): Dit zijn: - Voorzitter Provinciaal Platform Bijzondere Jeugdzorg - Directie Arktos Vlaams-Brabant - Coördinator Koïnoor - Vertegenwoordiger voor de voorzieningen Personen met een Handicap (Ter Wende, Ter Bank, Ave Regina) - Directie/medewerker voor het Vrij CLB Leuven - Directie/medewerker voor het CLB van het Gemeenschapsonderwijs Leuven-Tienen- Landen Deze groep werd in de loop van de twee werkingsjaren uitgebreid met vertegenwoordigers uit betrokken sectoren en belanghebbende derden. - coördinator POT - directeur vzw Jongerencentrum Cidar - deskundige ondersteuner LOP SO Leuven - medewerker Provincie Vlaams Brabant (dienst Welzijn en Gezondheid - medewerker Integrale Jeugdhul - coördinator en medewerker Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

8 c. Beleidsgroep Netwerk Leerrecht Er is een beleidsgroep opgestart over de drie Netwerken Leerrecht heen met als doel om tot een structurele inbedding op lange termijn te komen van Leerrecht in deze regio s (de provincie Vlaams- Brabant en Brussel). De beleidsgroep wordt geregeld uitgebreid met leden vanuit Netwerk Leerrecht Brugge en Nieuwe Kansen Geven Limburg. Tevens heeft ze als opdracht om alle initiatieven van schoolexterne interventies (beter) op elkaar af te stemmen in de regio Brussel en Vlaams-Brabant in overleg met alle betrokkenen van onderwijs en welzijn. De belangrijkste realisatie van de beleidsgroep in het schooljaar was de uitwerking van een landschapstekening waarin alle schoolexterne interventies, inclusief het Meldpunt, een plaats krijgen toegewezen binnen een structuur die in heel Vlaanderen geïmplementeerd kan worden. Alle acties van de beleidsgroep zijn gericht op een realisatie van deze landschapstekening. De verslagen van de beleidsgroep van dit schooljaar zijn opgenomen in bijlage. Vergaderingen gingen door op 23/10/2015, 19/02/2016, 20/05/2016, 27/05/2016. d. Coördinatoren- en medewerkersoverleg Netwerken Leerrecht Vlaanderen De coördinatoren en leerrechtbegeleiders van de drie Netwerken komen ook regelmatig samen en bespreken casussen, leggen knelpunten bloot en wisselen ervaringen, zodat er steeds meer overeenstemming komt in visie en aanpak over de Netwerken heen. Ook het project Nieuwe Kansen Geven uit Limburg is betrokken in dit overleg. Zij werken identiek aan de Netwerken Leerrecht, maar enkel voor de BUSO-scholen. Onderwerpen waarover onder andere werd gesproken, zijn: - voltijds leerplichtigen en het verbod op vrijwilligerswerk - naamsverandering - registratie en cijfers - gemeenschappelijke eindverslaggeving - casusoverleg - evaluatie van de verschillende werkingen door studenten in schooljaar (gelijkenissen en verschillen) Het overleg ging dit schooljaar 4 keer door (zonder overleg), ongeveer eens om de twee maanden. e. Andere overlegorganen Themagroep Schooluitval Stuurgroep Meldpunt Schoolexterne interventies Ontwikkelingen OV4 in de Leuvense Regio NAFT-overleg Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

9 3. Identiteit Netwerk Leerrecht a. Inleiding Cruciaal in het verhaal van Leerrecht is dat het niet de jongeren en/of de opvoedingsverantwoordelijken zijn die die niet voldoen, maar wel de situatie waarin ze zich bevinden. Deze feitelijke situatie heeft, volgens Karel De Vos, alles van een non-situatie : de onderwijsinstanties verliezen hun relevantie voor die jongeren en de jongeren voor het reguliere onderwijs. Onze samenleving biedt op dit moment geen plaats waar deze jongeren alsnog hun recht op leren kunnen of mogen realiseren. Volgens De Bie is dit vanuit het perspectief van de menselijke waardigheid bekeken onrecht. Communicatie is een centraal begrip in elk leerrechttraject. Eén van de opdrachten binnen elk traject is te trachten deze non-situatie te decoderen. Een dialoog op gang brengen waarin de betekenis van leren en de aantrekkingspolen, eerder dan de tekortkomingen, voor jongere en ouders worden gethematiseerd. De grote uitdaging voor de leerrechtbegeleider is om, telkens opnieuw, te blijven speuren naar manieren waarop jongeren uitgenodigd en aangesproken blijven, en in interactie kunnen blijven. b. Uitgangspunten, doelstellingen en visie Cruciaal in het verhaal van Leerrecht is dat het niet de jongeren en/of de opvoedingsverantwoordelijken zijn die die niet voldoen, maar wel de situatie waarin ze zich bevinden. Deze feitelijke situatie heeft, volgens Karel De Vos, alles van een non-situatie : de onderwijsinstanties verliezen hun relevantie voor die jongeren en de jongeren voor het reguliere onderwijs. Onze samenleving biedt op dit moment geen plaats waar deze jongeren alsnog hun recht op leren kunnen of mogen realiseren. Volgens De Bie is dit vanuit het perspectief van de menselijke waardigheid bekeken onrecht. Communicatie is een centraal begrip in elk leerrechttraject. Eén van de opdrachten binnen elk traject is te trachten deze non-situatie te decoderen. Een dialoog op gang brengen waarin de betekenis van leren en de aantrekkingspolen, eerder dan de tekortkomingen, voor jongere en ouders worden gethematiseerd. De grote uitdaging voor de leerrechtbegeleider is om, telkens opnieuw, te blijven speuren naar manieren waarop jongeren uitgenodigd en aangesproken blijven, en in interactie kunnen blijven. Het Netwerk Leerrecht stelt zich als primair doel om het leren en de ontwikkeling van leerplichtige jongeren die volledig vastgelopen zijn in onderwijs opnieuw in beweging te brengen; deze jongeren niet opgeven en blijven zoeken naar hoe ook voor hen het leerrecht kan gevrijwaard blijven. Vanuit de concrete ervaringen wil het Netwerk ook de bestaande onderwijsstructuren en praktijken, alsook de brede maatschappelijke context waarin de problematiek van deze jongeren verschijnt kritisch onderzoeken. Het recht op onderwijs is immers een universeel basisrecht. Ieder individu moet zijn rechten en vrijheden op het vlak van onderwijs kunnen verwezenlijken. Onderwijs is hét vehikel bij uitstek voor sociale mobiliteit, een zeer belangrijke maatschappelijke doelstelling. Netwerk Leerrecht wil meewerken aan sterke partnerschappen tussen sectoren, onderwijs, opleiding en andere partners. Door jongeren een traject te bieden die hun kansen op het vinden van werk vergroot, wordt mede antwoord geboden op de problematiek van de hoge werkloosheidscijfers. Op lange termijn beschouwd is de tijdsinvestering om jongeren terug aan te sluiten op reguliere schooltrajecten of arbeidsmogelijkheden meer dan de moeite waard. Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

10 Hiervoor doen de Netwerken Leerrecht beroep op de gemeenschap. Het is een bewuste keuze om antwoorden te zoeken buiten de traditionele hulpverlening. De Netwerken zoeken naar leer- en werkplekken voor deze jongeren die maximaal in de samenleving zijn ingebed. Het is in diezelfde samenleving met haar ruim onderwijsaanbod waarin deze jongeren (even) de draad kwijt zijn. Aldus geeft diezelfde samenleving een belangrijk signaal dat ze nog wel gelooft in deze jongeren, bereid is in hen te investeren en aldus kansen biedt zichzelf te (her)ontdekken. Maar ook omgekeerd is dit een manier om de samenleving meer te betrekken op het brede thema van zorg aan en aandacht voor (kwetsbare) jongeren. Deze leer- of werkplekken kunnen zeer divers zijn, van musea over (zorg)boerderijen tot een bakker om de hoek. Een andere aspect van de vermaatschappelijking is dat niet alleen de jongere en zijn ouder(s) worden betrokken, maar vanaf dag één tracht de leerrechtbegeleider het netwerk rondom de jongere aan te spreken en bij het traject te betrekken. Enkele uitgangspunten: Leerplicht schoolplicht, leerrecht voor elke minderjarige Leerplicht wordt herkaderd in termen van leerrecht: het is niet omdat naar school gaan niet lukt, dat een jongere ook de mogelijkheid om te leren moet ontzegd worden. Dit leren kan ook gebeuren buiten een schoolse context, waardoor de jongere toch in orde blijft met de leerplicht. Vrijwillige basis - bemiddeling Jongere en ouders/opvoedingsverantwoordelijken moeten akkoord gaan met een inschrijving in het project Netwerk Leerrecht, geen enkele instantie kan hen hiertoe verplichten. Afspraken worden binnen een bemiddelingscontext gemaakt, waarbij iedereen achter keuzes kan staan, in overeenstemming met eigen verlangens en visies. Er wordt uitgegaan van gelijkheid tussen alle gesprekspartners (ook de jongere zelf!). Community-based Dit slaat op twee invalshoeken. Enerzijds maximaal een leer- of werkplek in de gemeenschap creëren, laagdrempelig, met lage verwachtingen van de werkgever, dichtbij en met haalbare opdrachten. Wenst de jongere een plek om (enkel) te kunnen zijn en eventueel uit te zoeken wat hij nog verder wenst op vlak van onderwijs/arbeid, dan wordt hiernaar gezocht. Anderzijds de bredere context van de jongere en zijn ouders meenemen in het verhaal. Contextueel Basisvisie is dat jongeren deel uitmaken van een context. Wanneer een jongere opnieuw in beweging wordt gebracht, dan heeft dit een weerslag op zijn context. Maar evenzeer vice versa, de context van de jongere kan een belangrijke hulpbron zijn om hem opnieuw stappen te doen zetten. Vandaar de keuze om vanaf de eerste ronde tafel de context maximaal mee uit te nodigen en doorheen het verdere traject vast te houden. De context van de jongere kunnen de ouders zijn, maar ook andere familieleden, een goede buur, de voetbaltrainer, Toegankelijkheid Het project is toegankelijk voor elke jongere uit de regio wiens verbinding met de reguliere onderwijswereld onderbroken is waardoor de jongere niet langer toekomt aan zijn/haar recht op leren. Coördinatie en continuïteit Het project coördineert de combinatie van verschillende inzetbare onderdelen van het aanbod en volgt het traject van de cliënt op. Cliëntparticipatie De cliëntparticipatie is verzekerd in het project: de leersituatie van cliënten wordt met alle betrokkenen (inclusief jongeren en ouders) geproblematiseerd, het leerrechttraject wordt altijd in samenspraak uitgezet en opgevolgd. Participatie van de jongere aan zijn traject staat op de voorgrond. Dit start met een ronde tafel waarop de jongere wordt beluisterd en centraal gesteld. Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

11 Ook in het verdere traject heeft de jongere het heft in handen en tekent zijn eigen traject maximaal zelf uit. De leerrechtbegeleider vergezelt hem hierbij. Maatschappelijke noodzaak Het project wordt ingezet t.a.v. jongeren die niet meer toekomen aan hun leerrecht en daardoor niet voldoen aan de leerplicht. Het project vertaalt maatschappelijke noodzaak in maatschappelijk engagement. Op maat van de jongere Op elk moment staat de jongere centraal. Zoeken naar een traject dat maximaal aansluit op zijn noden is de focus van elk leerrechttraject. Daarom ook is het zo belangrijk over een zo groot mogelijke pool aan leer- en werkplekken te kunnen beschikken. Wenst de jongere echter nog een variante hierop, dan zal hiernaar worden gezocht. Het aanbod van Netwerk Leerrecht is divers en speelt in op verschillende niveaus: 1. Ten aanzien van de regio/leerplekken: draaischijffunctie en aanbod optimaliseren Draaischijffunctie Het Netwerk Leerrecht werkt bij gratie van een diversiteit aan pedagogisch aanbod en klimaat. Doordat de toegang tot de verschillende leerplekken niet afhangt van de sector waarbinnen een initiatief genomen werd, kan er van bij de vraagstelling op een gediversifieerde manier ingespeeld worden op uiteenlopende achtergronden die leiden tot schooluitval. Het Netwerk Leerrecht wil de mogelijke alternatieven voor jongeren die tijdelijk niet binnen onderwijs terecht kunnen inventariseren, het aanbod structureren en mogelijks uitbreiden en voornamelijk een draaischijffunctie opnemen naar dat aanbod. Het project Netwerk Leerrecht zorgt ervoor dat er een goede match jongere-leerplek/leerplek-jongere gevonden wordt, die eventueel doorheen het traject kan wijzigen en waarbij ook aandacht is voor de noden en visies van de leerplekken zelf. Het onafgebroken optimaliseren van een zo breed en gevarieerd mogelijk aanbod aan leeren werkplekken is bijgevolg ook een belangrijke taak van de Netwerken. Telkens opnieuw impliceert dit op zoek gaan naar een plek op maat van de jongere en dus naar iemand in de samenleving die zich wil engageren ten aanzien van deze jongere. De Netwerken Leerrecht werken aldus aan sterke partnerschappen tussen jongeren en hun ouders, diverse sectoren, onderwijs, opleiding en burgers uit de samenleving. Aanbod leerplekken optimaliseren Het Netwerk Leerrecht creëert niet alleen een forum voor bestaande initiatieven, maar gaat ook actief op zoek naar nieuwe leerplekken waar jongeren hun leertraject kunnen realiseren. Deze leerplekken bevinden zich zowel in commerciële als niet-commerciële contexten (bedrijven, vzw s, zelfstandigen, zorgboerderijen, sociaal-economische projecten, ) 2. Ten aanzien van de jongeren Het Netwerk Leerrecht voorziet in een educatief op leren en ontwikkeling gericht - aanbod voor de minderjarige leerplichtige leerlingen in alle vormen van Nederlandstalig secundair onderwijs bij wie de relatie met de school dermate verstoord of verbroken is dat een herstel ervan binnen de beperkte termijn van time-out niet mogelijk of wenselijk geacht wordt, maar waarbij wel voldoende motivatie kan gegenereerd worden voor een alternatief leertraject. Wie die jongeren zijn, waar ze verblijven, uit welk schooltype gewoon of buitengewoon onderwijs- ze afhaken of hoe en waarom zich dit voordoet zijn bijgevolg geen parameters voor de omschrijving van de doelgroep van het Netwerk. Sommige van deze jongeren zitten gewoon thuis, anderen verblijven in een instelling voor Bijzondere Jeugdzorg of en een Voorziening van het Vlaams Agentschap voor Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

12 Personen met een Handicap. Het gevolg hiervan is dat het Netwerk instaat voor de begeleiding van jongeren met zeer uiteenlopende profielen. Voor elke vraag, om actie te ondernemen naar aanleiding van schooluitval van jongeren, die aan het Netwerk gesteld wordt, wordt een rondetafelgesprek georganiseerd, waartoe alle betrokken personen uit de context van de jongere worden uitgenodigd. Het antwoord op de vraag kan 3 richtingen uitgaan: 1 Een (her-)onderhandeling met het reguliere onderwijs, gericht op het herstellen van een werkbare verbinding tussen leerling en onderwijs op korte termijn. Het organiseren van een rondetafelgesprek met alle betrokkenen onder de regie van een neutrale partij (professional Netwerk Leerrecht) kan op zich al nieuwe openingen maken in een problematische communicatie en/of situatie. 2 Het activeren van één of meerdere plaatsen van het Netwerk, ter ondersteuning van een engagement vanwege een school ten aanzien van een leerling, dat tijdelijk niet kan geconcretiseerd worden (vb. omdat de jongere eerst een opname op een psychiatrische afdeling nodig heeft). De activering van het Netwerk gebeurt dan in het perspectief van een heraansluiting met het reguliere onderwijs. 3 Het activeren van één of meerdere plaatsen van het Netwerk, als alternatief voor regulier onderwijs. Het perspectief hier is een langdurig engagement van het Netwerk t.a.v. bepaalde jongeren. In het geval van antwoord 2 en 3 wordt voor hen en met hen naar boeiende leerplekken gezocht die uitnodigen tot activiteit en leren. Het Netwerk zoekt naar wat deze jongeren (nog) aanspreekt, raakt of in beweging zet en voorziet een relatie- en begeleidingsaanbod dat gebaseerd is op aandachtige aanwezigheid, uitnodiging, dialoog en bemiddeling. Via deze weg wordt het zelfwaardegevoel van de jongere versterkt met als mogelijk resultaat het herontdekken van de eigen mogelijkheden, de opbouw van kennis, vaardigheid en attitudes met betrekking tot werk en/of een heraansluiting op onderwijs of opleiding. c. Rondetafelmethodiek Voor alle deelnemers ontstaat er een forum waarop mekaars perspectieven, belevingen, begrenzingen en betekenisverleningen voor elkaar bespreekbaar en nuanceerbaar worden, in een setting waarbij elke deelnemer zintuiglijk waarneembaar is voor de andere. Deze setting laat toe dat de deelnemers zich in concreto met elkaar verhouden, wat de gedragenheid van de ingerichte leertrajecten verhoogt. De begeleiding in het project komt dan in een gedeelde ervaring. De deelnemers hebben dan ook eenzelfde referentiepunt om verder en later (bij de heraansluiting bij het geregelde onderwijs) met elkaar in zee te gaan en zich t.a.v. elkaar te engageren. Het voelbaar en herkenbaar maken van engagementen vormt een wezenlijk onderdeel van de methodiek die erop gericht is jongeren met moeilijkheden tot integratie in de geregelde circuits (waaronder onderwijs) te brengen. De rondetafels zijn een belangrijk werkinstrument om maximaal participatief en responsabiliserend te werken. Enkel wanneer op een open en transparante manier iedereen die betrokken is, kan zeggen wat hem aanbelangt, bezighoudt, bezorgd maakt in de situatie van de jongere, kan men pas onderzoeken wat mogelijk is om terug beweging te krijgen in de situatie. Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

13 Tijdens de ronde tafel worden tevens bepaalde doelstellingen geformuleerd, waaraan gedurende het ganse traject zal worden gewerkt. Uiteraard kunnen deze in de loop van de uitvoering ook altijd worden bijgestuurd. Netwerk Leerrecht streeft er bijgevolg naar voor elk traject rondetafelgesprekken te laten doorgaan. Belangrijke aspecten hierbij zijn: - Alle betrokken partijen zijn van belang in het gesprek. Minstens moeten aanwezig zijn: jongere, ouder(s) en/of opvoedingsverantwoordelijken, CLB en een leerrechtmedewerker. Mogelijk zijn ook aanwezig: leerlingenbegeleider, directeur of klastitularis, hulpverlener(s), familieleden, nog andere relevante derden. - Met een ronde tafel ontstaat een forum waarop mekaars perspectieven, belevingen, begrenzingen en betekenisverleningen voor elkaar bespreekbaar en genuanceerd kunnen worden. Van belang hierbij is dat dit in een setting plaatsvindt waarbij elke deelnemer zintuiglijk waarneembaar is voor de andere. - Tijdens deze gesprekken wordt duidelijk wat de nood van de jongere is en wat zijn of haar perspectief is. Ook de andere aanwezigen brengen hun perspectief hierop in. Het voelbaar en herkenbaar maken van ieders engagement vormt een wezenlijk onderdeel van deze participatieve methodiek, erop gericht om de kansen tot integratie van jongeren met moeilijkheden te verhogen. Aangezien één van de doelen van elk leerrechttraject is om te trachten de jongere opnieuw aan het reguliere school- of arbeidscircuit aan te haken, wordt dit op de tussentijdse evaluaties ook telkens getoetst: Hoe ver staan we hierin? Wat is er eventueel nog nodig? Wie kan wat opnemen? Vanaf de eerste ronde tafel wordt de context van de jongere betrokken bij het leertraject dat wordt opgestart. Deze mensen zullen blijven betrokken worden of worden uitgenodigd tot en met het einde van de begeleiding. De context van de jongere kunnen de ouders zijn maar ook andere familieleden, een goede buur, waar we beroep kunnen op doen om jongeren terug te motiveren. Er wordt gewerkt vanuit de visie dat de jongere deel uitmaakt van zijn (enge en brede) context. Wanneer een jongere opnieuw in beweging wordt gebracht, heeft dit automatisch ook zijn gevolgen op de context en omgekeerd. Per definitie wordt er intensief samengewerkt met de CLB medewerker en de school van de jongeren (wanneer er nog een school betrokken is). Afhankelijk van het traject dat de jongere loopt, kan er worden samengewerkt met verschillende organisaties die voorzien in een aanbod naar de jongeren als leerplek, gaande van zorgboerderijen, dagbestedingsprojecten tot bedrijven en privé-personen. d. Positie in de regio (vnl. op basis van het eindverslag Meldpunt Schoolexterne Interventies, schooljaar ) Samen met de projecten Netwerk Leerrecht Asse-Halle-Vilvoorde en Brussel wordt de volledige provincie Vlaams-Brabant inclusief Brussel opgenomen. Netwerk Leerrecht Leuven heeft haar tiende schooljaar achter de rug en heeft de voorbije jaren een centrale positie ingenomen in het landschap van de schoolexterne interventies. Dit blijkt onder andere uit de cijfers van het Meldpunt Schoolexterne Interventies. Het werkingsverslag van het Meldpunt voor het schooljaar wordt eerstdaags gepubliceerd op de site van het Meldpunt ( Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

14 Vaststellingen in het verleden waren (Laurent Thys, In de marge, 2011): - Netwerk Leerrecht het enige project in de regio is dat in haar aanbod zowel een luik alternatieve dagbesteding als een luik onderhandeling met onderwijs voor jongeren zonder schools perspectief heeft ontwikkeld; - Netwerk Leerrecht werkt met een meer getekende groep van jongeren. Van alle projecten treffen we hier dus het grootste percentage jongeren die bij de aanmelding op meerdere vlakken een probleemindicatie meekregen. ; - er binnen Netwerk Leerrecht in verhouding veel meer BUSO-jongeren terecht komen, ongeveer evenveel als BSO-jongeren, dewelke in alle schoolexterne initiatieven de grootste groep vormen; - Netwerk Leerrecht het hoogste percentage leerlingen krijgt die uitgewezen zijn; - er bij de jongeren die in Netwerk Leerrecht terecht komen vaak al een heel hulpverleningsnetwerk actief is dat betrokken dient te worden in de trajectopvolging; - ondanks deze bevindingen Netwerk Leerrecht zich, in vergelijking met de andere projecten die niet uitsluitend werken met jongeren die terug kunnen keren naar school (zoals Reisburo en Groene Zorg), het beste profileerde wat betreft het heraansluitingscriterium (op onderwijs of werk) In het schooljaar telde het meldpunt 283 aanmeldingen. Netwerk Leerrecht kreeg 93 rechtstreekse aanmeldingen, oftewel 33% van het totale aantal aanmeldingen in de regio (het schooljaar daarvoor was dat nog 24%). Van de uiteindelijke opgestarte trajecten (197), nam NLR VBO 31% voor haar rekening. In het schooljaar kreeg het meldpunt 532 aanmeldingen toe (uitbreiding naar de hele provincie + Brussel). Netwerk Leerrecht Vlaams-Brabant Oost (VBO) kreeg 98 rechtstreekse aanmeldingen, oftewel 18% van het totale aantal aanmeldingen in de regio. Zonder de regio Brussel en Asse-Halle-Vilvoorde zou dat 54% zijn. Samen vertegenwoordigen de Netwerken Leerrecht in Vlaams- Brabant en Brussel 34% van de schoolexterne interventies die aangevraagd worden via het Meldpunt SI. Wanneer gekeken wordt naar welke jongeren binnen Netwerk Leerrecht terecht komen in vergelijking met de gehele populatie binnen de schoolexterne interventies, dan valt op dat de jongeren binnen Netwerk Leerrecht vaak diegenen zijn met nood aan extra begeleiding, niet alleen binnen de schoolse context, maar ook daarbuiten. Andere vaststellingen zijn: - Meisjes zijn relatief het best vertegenwoordigd in Netwerk Leerrecht Leuven en bij de twijfelgevalmeldingen. - De trajecten bij Netwerk Leerrecht en Reisburo duren het langst (gemiddeld 3 maanden of meer). Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

15 4. Concrete invulling van een traject Netwerk Leerrecht a. Inleiding De aanmelding bij Netwerk Leerrecht gebeurt steeds via het CLB dat verbonden is aan de school waarin deze jongere vastloopt. Ook als de jongere gedurende langere tijd uit het blikveld is verdwenen van de school waarin deze is ingeschreven wordt het CLB bij de aanmelding betrokken, ook al gebeurt deze dan occasioneel door derden (vb. voorziening, consulenten jeugdrechtbank of OCJ s). Een aanmelding gebeurt uiteraard in overleg met en met instemming van de jongere en de ouders. Een aanmelding bij het Netwerk Leerrecht geeft aanleiding tot het bijeenroepen van een eerste rondetafelgesprek door de medewerker. Alle betrokkenen worden uitgenodigd. Wanneer de jongere effectief wordt ingeschreven, wordt hij/zij begeleid bij de keuze van de werk- of leerplek door een professional van het Netwerk, iemand die vertrouwd is met de verschillende werkplekken en een overzicht heeft van de mogelijkheden. Een waaier van boeiende plekken staat ter beschikking. Het zijn plekken waar jongeren kunnen deelnemen aan activiteiten van geëngageerde volwassenen: vakmannen/vrouwen, kunstenaars, verkopers enz b. Proces van aanmelding tot afsluiting i. Actieradius Netwerk Leerrecht Leuven werkt met jongeren die: - Verbonden zijn aan een CLB uit de regio Vlaams-Brabant Oost - Ingeschreven zijn in een school in de regio Vlaams-Brabant Oost - Gedomicilieerd zijn in de regio Vlaams-Brabant Oost - In een voorziening verblijven in de regio Vlaams-Brabant Oost ii. Voor de aanmelding Wat is er al gebeurd vóór de aanmelding? - Schoolinterne interventies zoals gesprekken CLB, ouders en jongere. - Er kunnen ook al sancties genomen zijn of tuchtmaatregelen op de school - Soms is de tuchtprocedure ook al gestart. - Andere schoolexterne initiatieven zoals bijvoorbeeld time-out werden soms al geprobeerd. Netwerk Leerrecht wordt aangesproken wanneer er sprake is van een verstoorde relatie met school/opleiding (naar school gaan lukt niet meer). En dit wanneer er een bestaand, maar beperkt schools perspectief is of wanneer er een totaal gebrek aan schools perspectief is. Vaak hebben de betrokken jongeren en ouders al meerdere faalervaringen gehad in het verleden en wordt het aanbod van Netwerk Leerrecht als een laatste mogelijkheid/kans gezien. iii. Aanmelding De aanmelding gebeurt steeds via het CLB dat verbonden is aan de school waarin de jongere is vastgelopen. De CLB medewerker is cruciaal in dit proces gezien het zo goed als altijd over schooluitval gaat en zij de eindverantwoordelijkheid heeft in het onderwijsproces van de jongeren. Als een jongere niet is ingeschreven in een school, dan is het CLB van de laatste school van inschrijving bevoegd. Maw Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

16 ook als de jongere gedurende langere tijd uit het blikveld is verdwenen van de school waarin deze is ingeschreven wordt het CLB bij de aanmelding betrokken, ook al gebeurt deze dan occasioneel door derden (vb. voorziening, consulenten jeugdrechtbank of comité bijzondere jeugdzorg). Een aanmelding gebeurt uiteraard in overleg met en met instemming van de jongere en de ouders. Een aanmelding bij het Netwerk Leerrecht geeft aanleiding tot het bijeenroepen van een eerste rondetafelgesprek door de leerrechtmedewerker. Alle betrokkenen worden uitgenodigd. Niet elke aanmelding betekent een vraag naar een leerrechttraject als alternatief voor schooluitval. Zodra evenwel duidelijk is dat het effectief een vraag naar een leerrechttraject is, start het traject op en wordt de jongere ingeschreven in Netwerk Leerrecht. Een eerste stap hierbij is dat de CLB medewerker een aanmeldingsfiche doorstuurt naar de Leerrechtmedewerker. De aanmeldingsprocedure verloopt via het Meldpunt Schoolexterne Interventies (zie ook Wanneer de aanmelding vanuit het meldpunt toekomt, wordt er contact opgenomen met de aanmeldende CLB-medewerker om de aanmelding gedetailleerder te bespreken. iv. Besluitvorming en opstart Voor elke vraag, om actie te ondernemen naar aanleiding van schooluitval van jongeren, die aan het Netwerk Leerrecht gesteld wordt, wordt een rondetafelgesprek georganiseerd, waartoe alle betrokken personen uit de context van de jongere worden uitgenodigd. Aangezien idealiter dit zo snel mogelijk moet plaatsvinden, liefst binnen de 10 dagen, is deze opdracht voor de Leerrechtmedewerker verre van eenvoudig. Het vraagt veel organisatietalent en overredingskracht om de vele partijen zo snel rond één tafel te krijgen. Het antwoord op de vraag kan 3 richtingen uitgaan: 1 Een (her-)onderhandeling met het reguliere onderwijs, gericht op het herstellen van een werkbare verbinding tussen leerling en onderwijs op korte termijn. Het organiseren van een rondetafelgesprek met alle betrokkenen onder de regie van een neutrale partij (professional Netwerk Leerrecht) kan op zich al nieuwe openingen maken in een problematische communicatie en/of situatie. 2 Het activeren van één of meerdere plaatsen van het Netwerk, ter ondersteuning van een engagement vanwege een school ten aanzien van een leerling, dat tijdelijk niet kan geconcretiseerd worden (vb. omdat de jongere eerst een opname op een psychiatrische afdeling nodig heeft). De activering van het Netwerk gebeurt dan in het perspectief van een heraansluiting met het reguliere onderwijs. 3 Het activeren van één of meerdere plaatsen van het Netwerk, als alternatief voor regulier onderwijs. Het perspectief hier is een langdurig engagement van het Netwerk t.a.v. bepaalde jongeren. Netwerk Leerrecht is vrijwillig, d.w.z. dat alle betrokken partijen zich akkoord moeten verklaren met de opstart van traject. In het geval van antwoord 2 en 3 wordt voor hen en met hen naar boeiende leerplekken gezocht die uitnodigen tot activiteit en leren. Het Netwerk zoekt naar wat deze jongeren (nog) aanspreekt, raakt of in beweging zet en voorziet een relatie- en begeleidingsaanbod dat gebaseerd is op aandachtige aanwezigheid, uitnodiging, dialoog en bemiddeling. Via deze weg wordt het zelfwaardegevoel van de jongere versterkt met als mogelijk resultaat het herontdekken van de eigen mogelijkheden, de opbouw van kennis, vaardigheid en attitudes met betrekking tot werk en/of een heraansluiting op onderwijs of opleiding. Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

17 Met op zak de doelstellingen uit de ronde tafel gaan de Leerrechtmedewerker en de jongere samen op zoek naar een leerwerkplek. Aangezien het op maat werken hier een cruciaal werkingsprincipe is, gaat de leerrechtmedewerker bij deze keuze niet over één nacht ijs. Er wordt zorgvuldig bekeken of een geschikte leerplaats in de pool aanwezig is, dan wel dat nieuwe contacten dienen te worden gezocht en gelegd. Uitgangspunt in deze zoektocht is datgene waarvoor de jongere zich nog kan en wil engageren. Op elk moment staat de jongere centraal. Zoeken naar een traject dat maximaal aansluit op zijn noden is de focus van elk leerrechttraject. Zodra een geschikte leerplek is gevonden, moet het ijzer verder worden gesmeed, en wordt zo snel mogelijk een gesprek gepland met de verschillende betrokkenen (jongere, werkplekbegeleider, leerrechtmedeweker). Een dergelijk afstemmingsgesprek is cruciaal want zorgt voor de figuurlijke KLIK tussen alle partijen. Het leerrechttraject heeft nu haar startblokken verlaten. De leerrechtmedewerker streeft hierbij voltijdse dagbesteding na, uiteraard rekening houdend met de mogelijkheden van de jongere en de beschikbaarheid van de leerplekken. Bij de start wordt een engagementsverklaring met alle betrokkenen en de jongere zelf opgemaakt. De jongere kan steeds terug naar school als het kan. Deelnemers krijgen geen loon of vergoeding voor hun prestaties. Tijdens de schoolvakanties wordt er niet gewerkt. v. Traject en opvolging Welke plek zich engageert voor welke jongere, is volledig afhankelijk van de interesses en de mogelijkheden van de jongere zelf en zijn/haar directe omgeving, de inschatting van het forum (de rondetafel) en de bereidheid van de verantwoordelijke van de leerplek om met een bepaalde jongere aan het werk te gaan. De evolutie van de jongere op deze plek wordt opgevolgd (door bezoeken, telefoontjes, mails, rondetafels, ), waardoor het mogelijk wordt om in te gaan op bepaalde noden en vragen (van de jongere, van de ouders, van de begeleider, ) en de jongere ook te laten doorstromen van de ene plek naar de andere of ze te combineren. Een belangrijk sturend orgaan is hierin het forum de rondetafel. Er is een zeer regelmatige opvolging van het traject. Zo zal Netwerk Leerrecht: o nauw samenwerken met CLB o start-, tussentijdse- en afsluitende rondetafelgesprekken organiseren o zoeken vanuit de interesses en mogelijkheden van de jongere naar een passende leerplek o het traject opvolgen, door heel regelmatig telefonisch contact met de leerplek o alle betrokken partijen op de hoogte houden o Regelmatig een herintrede in het onderwijs of het arbeidscircuit aftoetsen en eventueel kennismakingsgesprekken organiseren en bijwonen Huisbezoeken, individuele gesprekken, gesprekken met en op de leerplekken, scholen, toeleiding naar VDAB, opstarten hulpverleningstrajecten (CGGZ, CBJ, CAW, JAC, drugshulpverlening, ) Een blijvende opdracht van de Leerrechtmedewerker is de vinger aan de pols te houden. Frequent vinden er gesprekken plaats tussen de jongere, de leerrechtmedewerker en de leerplekverantwoordelijke om het traject zorgvuldig op te volgen. Worden de werkingsprincipes nog gerespecteerd? Kunnen de doelstellingen, geformuleerd op de ronde tafel, worden gerealiseerd? Doen er zich bepaalde problemen voor, die om een antwoord vragen? Etc. De leerrechtmedewerker organiseert tevens, indien nodig, tussentijdse ronde tafels, met de jongere, de ouders, het CLB, de school en eventueel een belangrijke omgevingsfiguur (hulpverlener, Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

18 jeugdwerker, ). Het hoofddoel is te bespreken of het traject daadwerkelijk de aanvankelijk geplande richting uitgaat. Dergelijke tussentijdse evaluaties zijn erg belangrijk. Het is tevens een plaats om het positieve gedrag van de jongere in de verf te zetten, om eventuele minder positieve gedragingen te bespreken en de consequenties hiervan op de werkplek te benoemen en te zoeken naar oplossingen, om nogmaals toe te lichten wat er van de jongere op de werkplek wordt verwacht, etc. Aangezien één van de doelen van elk leertraject is om te trachten de jongere opnieuw aan het reguliere school- of arbeidscircuit aan te haken, wordt dit op de tussentijdse evaluaties ook telkens getoetst. Hoe ver staan we hierin? Wat is er eventueel nog nodig? De leerrechtmedewerker is geen hulpverlener, maar een neutrale persoon die tracht alle neuzen van alle betrokkenen in dezelfde richting te krijgen en gedurende het gehele traject te houden. Vanuit zijn onpartijdigheid met ondermeer onderwijs en hulpverlening tracht hij de betrokkenen te verbinden opdat de jongere maximaal op zijn vraag het gepaste antwoord krijgt. Hopelijk geraakt de jongere aldus (opnieuw) in beweging en vindt hij (opnieuw) aansluiting met het regulier onderwijs en/of de arbeidsmarkt. Een ervaringsstage is een onbezoldigde leerervaring bij een bedrijf of vzw, waarbij er een engagementsverklaring wordt opgemaakt tussen minstens de jongere, de ouders, de leerplek en het project en soms ook de school. (een standaard blanco engagementsverklaring is terug te vinden in bijlage 3) De jongere komt in de arbeidswereld terecht zonder daarbij gebonden te zijn aan prestatiecriteria. Het leren an sich staat centraal. Voor de meeste jongeren betekent een ervaringsstage het opdoen van een positieve leerervaring (vaak de eerste sinds lange tijd) waarbij het proces van socialisering, waardering krijgen, kritische momenten overleven en doorzettingsvermogen van cruciaal belang zijn. vi. Afsluiting (en duur traject) en evaluatie Een inschrijving in het Netwerk Leerrecht betekent geen opgave van een schoolse carrière. Het is een tijdelijke verwijdering voor onbepaalde duur van jongeren uit de schoolse context, zonder evenwel een schoolse herintrede uit te sluiten. Het traject dat een jongere doorloopt, wordt bewaakt en regelmatig afgetoetst naar een herintegratie binnen het reguliere onderwijs. De filosofie is: zo kort als mogelijk, zo lang als nodig, gemiddeld gaat het om 3 à 4 maanden. Het traject kan lopen tot het einde van de leerplicht. Het project stopt als: 1 de jongere en/of de ouders de vraag stellen of het verlangen hebben naar een meer formele scholing of opleiding (school, leercontract..), 2 de jongere of de ouders weigeren om zich nog verder in te zetten voor het traject of 3 wanneer na herhaaldelijke pogingen geen langduriger engagement op een werk- of leerplek ontstaat. In ieder geval wordt het traject afgerond met een afsluitende Ronde tafel waaraan alle betrokkenen deelnemen. Tijdens dit rondetafelgesprek wordt het voorbije traject alsook het toekomstperspectief met besproken. De verdere opvolging indien het gaat over minderjarige leerplichtige leerlingen gebeurt door het CLB, waarbij het Netwerk in het kader van de nazorg betrokken kan blijven. Dit gebeurt door middel van een eindrondetafel. - Noodzakelijke aanwezigen: * De jongere * De ouders en/of opvoedingsverantwoordelijke * De CLB medewerker * De school (bij een bestaand school perspectief) Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar

19 - Eventuele aanwezigen: * Consulent van Jeugdrechtbank of Comité Voor Bijzonder Jeugdzorg * Begeleidende voorziening * Andere betrokken hulpverleners * Andere relevante derden Is het traject op de leer- of werkplaats beëindigd, dan wordt een evaluatiegesprek gepland samen met de jongere, de context van de jongere, hulpverleners, CLB, de school en de leerrechtmedewerker. De eindbalans kan een herintrede in de school zijn, een aansluiting bij een vormings- of arbeidstraject of niet het verhoopte resultaat opleveren. Sowieso wordt er tijdens dit evaluatiemoment veel ruimte gecreëerd voor de opmerkingen, bedenkingen, vragen, reflecties, van elke aanwezige. We zijn nog op zoek naar een manier om de Elders Verworven Competenties in kaart te brengen. Is de Competentie Stick van Jes of Oscar ook bruikbaar voor leerrechttrajecten? Wat kan de C-stick ( Oscar( betekenen? Jes ontwikkelde de C-stick vooral vanuit de idee om aan te sluiten op de arbeidscontext. Het lijkt ons interessant voor leerrecht dat we de competenties en mogelijkheden van de jongeren in beeld krijgen. De C-stick of Oscar kan voor de jongere een hip eigentijds werkinstrument zijn op maat van hen. c. Nazorg? Netwerk Leerrecht werkt voor minderjarigen door tot ze effectief de band met onderwijs opnieuw hebben opgenomen. Het is mogelijk dat er, om de vertrouwensband tussen jongere en de nieuwe school te optimaliseren, ook na de herintrede in een school toch nog één of meerder rondetafels georganiseerd worden. De nazorg is verder beperkt tot een informatief telefonisch contact, nadat de jongere terug aan het regulier school of arbeidscircuit is aangesloten. Wanneer jongeren opnieuw beroep doen op Leerrecht omdat ze bijvoorbeeld opnieuw de verbinding met het reguliere onderwijs niet optimaal tot stand kan komen, wordt als een nieuwe aanmelding beschouwd en wordt het traject doorlopen zoals hierboven beschreven. Bij jongeren die het leerrechttraject stop zetten (vb. hulpvraag jongere door te complexe POS situatie) trachten we deze jongeren toe te leiden naar meer gespecialiseerde hulp. Samen met de jongere een afspraak plannen bij GGZ, jongere begeleiden tot op een dienst, jongere doorverwijzen naar POT van Groep Intro of via het CLB andere mogelijkheden onderzoeken zijn hierbij mogelijke pistes. Wij bieden dus nazorg via telefonisch contact en/of mail met de jongere zelf, de school en/of het CLB. Eindverslag Netwerk Leerrecht schooljaar