Kwartaalrapportage PMT. Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. 1 ste kwartaal 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kwartaalrapportage PMT. Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. 1 ste kwartaal 2011"

Transcriptie

1 Kwartaalrapportage PMT Maatschappelijk Verantwoord Beleggen 1 ste kwartaal

2 Inhoudsopgave Verantwoord Aandeelhouderschap...3 Stemmen...3 Uitsluiting...4 Dialoog...5 Class Actions...5 Integrale Benadering...6 ESG integratie in de beleggingscategorieën...6 ESG integratie in de brokerselectie...6 Questionnaire IOG...7 Global Real Estate Sustainability Benchmark...7 2

3 Verantwoord Aandeelhouderschap Stemmen PMT heeft een op maat gesneden stembeleid ontwikkeld, dat in overeenstemming is met de leidende beginselen. In dit stembeleid staan richtlijnen voor het stemmen op aandeelhoudersresoluties over duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Voor de uitvoering van het stembeleid wordt er gebruik gemaakt van de dienstverlening van Institutional Shareholder Services (ISS). Op basis van het stembeleid geeft ISS geeft stemadviezen en zorgt ervoor dat de stem van PMT door middel van proxy voting wordt uitgebracht. In het eerste kwartaal van 2011: werd er op 437 Algemene Vergaderingen gestemd; werd er op agenda onderwerpen gestemd; is er 503 keer tegen gestemd; werd er op 86 aandeelhoudersresoluties gestemd, waarvan er 31 door PMT gesteund zijn; zijn er geen algemene vergaderingen bezocht; was benoeming van bestuurders/commissarissen het meest voorkomende agenda onderwerp; in het eerste kwartaal waren er in totaal 1269 voorstellen; ten opzichte van het totaal aantal remuneratie voorstellen, zijn remuneratie voorstellen het meest afgestemd door PMT; de voornaamste reden hiervoor is dat de transparantie van de verschillende voorstellen vaak te wensen overlaat. Twee voorbeelden van Algemene Vergaderingen die in het eerste kwartaal hebben plaatsgevonden: Randstad Holding - Randstad Holding heeft op de algemene vergadering van 31 maart haar aandeelhouders voorgesteld de drempel voor het agenderingsrecht voor aandeelhouders te verhogen van 1 naar 3 procent van het geplaatste kapitaal. De nieuwe agenderingsdrempel wordt effectief op het moment dat het wetsvoorstel ter implementatie van de aanbevelingen van de Commissie Frijns uit mei 2007 tot wet wordt verheven. Het wetsvoorstel ligt momenteel nog voor behandeling in de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel staat expliciet toe dat ondernemingen zelf kiezen voor een agenderingsdrempel die lager ligt dan 3 procent van het geplaatste kapitaal. De onderneming gaat daarmee voorbij aan de mogelijkheid om een andere drempel dan 3 procent te kiezen. PMT heeft het voorstel afgekeurd, aangezien de aandeelhoudersrechten van PMT door dit voorstel bemoeilijkt worden. Spf Beheer heeft PMT via een spreekvolmacht vertegenwoordigt op de algemene vergadering. Het voorstel is uiteindelijk door 67.24% van de stemgerechtigden aangenomen. Novartis - Op de AVA van het Zwitserse farmaceutische bedrijf Novartis op 22 februari jongstleden hebben 40% van de investeerders, waaronder PMT, gestemd tegen het verzoek van de Raad van Bestuur om een nieuwe remuneratie beleid goed te keuren was het eerste jaar dat aandeelhouders konden stemmen over de beloning van Novartis. Terwijl PMT tevreden was met het feit dat remuneratie als stemvoorstel op de agenda was geplaatst, waren er grote bezwaren tegen het voorstel vanwege een overdreven focus op de korte termijn. 3

4 Waarbij het best-practice is om een prestatie periode van minstens 3 jaar te hanteren voor een groot deel van de op de aandelen gebaseerde variabele beloning, stelde het bedrijf voor 1 jaar als prestatie periode te hanteren voor 80% van de op aandelen gebaseerde beloningen. Een dergelijke focus op korte termijn kan leiden tot risicovolle beslissingen en zijn niet in lijn met het lange termijn doelstellingen van aandeelhouders. Er zal bij het bedrijf worden aangedrongen een nieuw remuneratie voorstel in te dienen op de AVA in Tevens is er in het eerste kwartaal van 2011 een begin gemaakt met de voorbereidingen voor het AVA (Algemene Vergadering van Aandeelhouders) seizoen. Er is met verschillende Nederlandse ondernemingen gesproken ter voorbereiding van de AVA en is er een verdeling gemaakt van AVA s die namens PMT worden bezocht in de komende maanden. In de volgende kwartaalrapportage wordt hier uitgebreider over gerapporteerd. Uitsluiting Aandelen en bedrijfsobligaties PMT sluit binnen de beleggingscategorieën aandelen en bedrijfsobligaties ondernemingen uit die producten maken die in strijd zijn met de volgende internationale verdragen: Montreal Protocol (gehalogeniseerde koolwaterstoffen die een rol spelen in de aantasting van de ozonlaag); CITES (internationale handel in beschermde wilde dieren en planten); Het verdrag tegen incendiary weapons (fosfor wapens); Non-Proliferation of Nuclear Weapons Treaty; Chemical Weapons Convention; Biological and Toxin Weapons Convention; Ottawa Convention on the Prohibition of the Use, Stockpiling, Production and Transfer of Anti- Personnel Mines and on Their Destruction; Oslo Convention on Cluster Munitions. Onderzoeksbureau Sustainalytics onderzoekt elk kwartaal welke bedrijven aan de uitsluitingcriteria voldoen. In het eerste kwartaal van 2011 zijn er geen wijzigingen opgetreden in de uitsluitinglijsten. De volledige lijst met uitgesloten ondernemingen is beschikbaar op de website van PMT. Staatsobligaties Naast het uitsluitingbeleid voor aandelen en bedrijfsobligaties, voerde PMT in het eerste kwartaal van 2011 ook een uitsluitingbeleid voor staatsobligaties. Het uitsluitingbeleid is gebaseerd op internationale verdragen die door Nederland zijn ondertekend of waaraan Nederland gebonden is op grond van het lidmaatschap van de VN en de EU. In het eerste kwartaal zijn er geen wijzingen opgetreden en werden er elf landen uitgesloten: Wit-Rusland, Birma, Noord-Korea, Ivoorkust, Somalië, Soedan, Iran, Syrië, Oezbekistan, Zimbabwe en Eritrea. Libië Eind februari hebben de VN Veiligheidsraad en de Europese Commissie besloten tot het uitvaardigen van sancties tegen Libië. Het ging o.a. om een wapenembargo tegen het land en om die redenen is ook besloten additioneel onderzoek te laten uitvoeren. Onderzoekbureau Sustainalytics heeft onderzocht of er bedrijven waren die in overtreding zijn met het wapenembargo en welke ondernemingen in het verleden wapens hebben geleverd aan het Libische regime. Uit het onderzoek is gebleken dat er geen ondernemingen waren die in overtreding zijn met het wapenembargo. Wel 4

5 hadden verschillende ondernemingen in de portefeuille in het verleden wapens geleverd aan Libië. Deze ondernemingen zijn aangeschreven en tot op heden is er nog geen reactie. Dialoog Ondernemingen in de portefeuille van PMT die in strijd handelen met de UN Global Compact, maken onderdeel uit van een programma van dialoog of engagement. Dat programma wordt namens PMT uitgevoerd door Mn Services (deels in huis, deels uitbesteed bij F&C en Governance Platform). Sustainalytics onderzoekt elk kwartaal welke ondernemingen niet opereren in lijn met de UN Global Compact. Het betreft zo n zeventig ondernemingen. In het eerste kwartaal van 2011 is er gewerkt aan de volgende ondernemingen: CNOOC/Sinopec (beide ondernemingen mogelijk betrokken bij indirecte mensenrechtenschendingen) - Eind 2010 zijn er enkele brieven uitgestuurd aan Chinese ondernemingen, waaronder CNOOC en Sinopec. Ondertussen is van CNOOC antwoord ontvangen over hun betrokkenheid bij activiteiten in Birma en Oeganda, waarbij CNOOC aangaf graag verder in gesprek te gaan. Aanvankelijk leek het mogelijk nadere gesprekken te voeren met zowel CNOOC als Sinopec. Recent heeft CNOOC laten weten dat, waarschijnlijk mee als gevolg van de onrustige internationale situatie, de Chinese regering ondernemingen heeft gevraagd de komende tijd geen bijeenkomsten met buitenlandse bezoekers te organiseren. Vedanta Resources - Vedanta Resources is al jaren een Global Compact overtreder en onderwerp van een langdurig engagement traject. Het belangrijkste punt bij Vedanta is de sterk negatieve impact die haar operaties hebben op milieu en sociaal gebied. De afgelopen jaren is er op dit gebied weinig vooruitgang geboekt. Wel is er sinds kort een Chief Sustainability Officer (Tony Henshaw) aangesteld. Tony Henshaw heeft veel ervaring met dit type problematiek. Eind februari is er contact met hem geweest en heeft hij o.a. zijn plannen heeft uiteengezet voor de komende jaren. Deze plannen zijn bemoedigend en bevatten onder meer een milieu impact analyse bij elk project. Class Actions Op 30 maart 2011 heeft het United States District Court for the District of California in de zaak Corinthian Colleges PMT aangewezen als lead plaintiff. Corinthian Colleges, een commerciële onderwijsinstelling uit Californië, heeft onjuiste jaarcijfers heeft verstrekt en onjuist en misleidende mededelingen heeft gedaan over haar groeiperspectief. Daarnaast heeft Corinthian Colleges studenten geworven met valse beloften over de marktacceptatie van een diploma van Corinthian Colleges. Veel studenten zitten hierdoor met een hoge lening en een weinig gewild diploma. Op het moment dat het voorgaande in de openbaarheid kwam is door PMT net in het half jaar daarvoor een forse positie opgebouwd. Achteraf dus op basis van onjuiste cijfers en mededelingen. PMT heeft op haar investering 2,8 miljoen dollar schade geleden. Door de co-lead plaintiff positie (samen met Wyoming Retirement System) wordt (gedeeltelijke) vergoeding van de schade mogelijk en laat PMT duidelijk zien een actief aandeelhouder te zijn. 5

6 Integrale Benadering ESG integratie in de beleggingscategorieën In verschillende beleggingscategorieën vindt al enige tijd integratie plaats van milieu, sociale en governance (ESG) factoren, maar nog niet overal. Daarbij is het soms lastig ESG integratie ook echt goed in de uitvoering van het beleggingsproces te verankeren. Met enige regelmaat worden er weer nieuwe stappen gezet. Begin 2011 is er een project gestart om voor alle beleggingscategorieën een beleid voor ESG integratie te ontwikkelen en in procesbeschrijvingen vast te leggen. Dat proces moet in de loop van 2011 helemaal worden afgerond. In het eerste kwartaal is al wel een betekenisvolle stap gezet bij de beleggingscategorie microfinanciering. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht kunnen ook in microfinanciering onverantwoorde praktijken plaatsvinden, zoals agressieve incasso. Om maximale aansluiting te vinden bij het verantwoord beleggingsbeleid van andere microfinanciering investeerders en een duidelijk signaal af te geven aan partijen in deze beleggingscategorie is besloten deel te nemen aan het project van Prinses Maxima (adviseur van Ban Ki Moon op het gebied van microfinanciering). De uitvoerder van PMT, Mn Services, ondertekende daarvoor de UN Principles for Investors in Inclusive Finance. Alle microfinanciering investeringen voldeden al aan deze principes en dat zal ook gelden voor toekomstige microfinanciering investeringen. ESG integratie in de brokerselectie Per 1 januari 2011 worden brokers niet alleen meer geëvalueerd op de scores op trading, sales en research, maar worden ook ESG factoren meegenomen in de weging. PMT heeft dit besloten om drie redenen: PMT is ervan overtuigd dat de risico/rendementsverhouding van beleggen op de lange termijn verbeterd wanneer in de investeringsbeslissing milieu, sociale en governance,-factoren worden meegewogen. Daarom worden ESG factoren geïntegreerd in alle beleggingsbeslissingen van alle beleggingscategorieën. Ten tweede neemt PMT zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid zeer serieus. Dit houdt bijvoorbeeld in dat alle externe partijen waarmee zaken wordt gedaan gescreend worden op hun MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) beleid. Ten derde is PMT is ondertekenaar van de United Nations Principles for Responsible Investment (UN PRI). Principe IV vraagt dat PMT de acceptatie en implementatie van de Principes door andere investeerders stimuleren. Op ons verzoek verricht Sustainalytics, een extern onderzoeksbureau, elk half jaar een onderzoek naar onze brokers en banken. Hierin worden brokers gerangschikt naar aanleiding van hun scores op ESG gebied. In het onderzoek wordt onder andere gekeken naar het beleid en de prestaties op omkoping en corruptie, witwassen van zwart geld, business ethics gerelateerde controversies, klantgerelateerde controversies, milieu & sociale standaarden in credit en uitleenbeleid, investeringen in controversiële wapens, onafhankelijkheid van het bestuur en bestuurdersbezoldiging. In het onderzoek zijn in totaal 100 punten te behalen. Met brokers die met minder dan 55 punten een onvoldoende scoren wordt een dialoog gevoerd die allereerst ten doel heeft duidelijkheid te verkrijgen omtrent het werkelijke ESG beleid van deze brokers. Een deel van de lage scores is namelijk te verklaren door geen of beperkte transparantie. Geen of beperkte transparantie betekent echter nog niet dat de broker op een bepaald onderdeel ook geen beleid heeft. Een tweede doel van de dialoog is het bewerkstelligen van veranderingen bij de broker intern, zodat er in volgende brokeronderzoeken beter wordt gescoord. 6

7 Indien de lage score niet kan worden verklaard door een goede uitleg (bijv. beperkte transparantie) en er ook geen uitzicht is op verbetering, kan dit aanleiding zijn tot het uitsluiten van verdere dienstverlening. Wel is hierbij een hardheidsclausule van toepassing. Een financiële instelling zal, ondanks een slechte score, niet worden uitgesloten indien er onvoldoende alternatieven bestaan of deze alternatieven om een andere plausibele reden niet in aanmerking komen. Het blijft immers van groot belang om exposure te spreiden, het aantal transactiemogelijkheden breed te houden en partijen te kunnen selecteren op hun specialisme. Aangezien ESG als criteria naast de huidige criteria research, sales, trading en investment research is toegevoegd, kan een goede ESG score kunnen resulteren in een groter deel van de door Mn Services te verdelen business. Hiermee ontstaat er een duidelijke stimulans voor brokers om ook hun prestaties op ESG gebied te optimaliseren, waarmee voldaan wordt aan Principe IV van de UN PRI. Questionnaire IOG Veertig procent van het wereldwijde energieverbruik én 40 procent van de CO 2 uitstoot is gerelateerd aan de vastgoedsector. Een (verdere) integratie van de ESG in de vastgoedsector kan dus een enorme impact hebben. Om deze reden hebben we medio december 2010 naar alle nietbeursgenoteerde vastgoedfondsen waar wij gelden in hebben geïnvesteerd een vragenlijst gestuurd. Deze vragenlijst bevat vragen over het ESG beleid van deze fondsen. Na enig rappelleren hebben we een response ratio van meer dan 90%. Uit de response komt duidelijk naar voren welk belang en invulling vastgoedfondsen aan ESG integratie geven. Geografisch blijken Europese vastgoedfondsen hier meer aandacht aan te besteden dan hun Amerikaanse of Aziatische concurrenten. Binnen deze regio s zijn per fonds ook weer duidelijke verschillen. Voor een aantal partijen betekent ESG integratie aandacht voor energie-efficiënte. Anderen brengen bij voorbeeld een sustainability report uit waarin ze ook aandacht besteden aan waterreductie, bereikbaarheid met OV, duurzaam design, afvalbeperking, recycleprogramma s, green leases etc. Deze questionnaire heeft bruikbare inzichten opgeleverd ten aanzien van ESG integratie. Hier kan onder andere bij (verdere) selectie van vastgoedfondsen voordeel mee worden gedaan. De questionnaire zal niet herhaald worden omdat Mn Services zich namens PMT inmiddels heeft aangesloten bij de Global Real Estate Sustainability Benchmark (zie hieronder). Global Real Estate Sustainability Benchmark In 2009 is er door de Universiteit Maastricht een onderzoek uitgevoerd naar de duurzaamheidissues in de onroerend goed sector. De input van in totaal 688 beursgenoteerde en private vastgoedfondsen zijn in dit onderzoek verwerkt. De Sustainability Benchmark vervult een leegte die momenteel bestaat op het gebied van onafhankelijke en geverifieerde research naar milieu- en sociale prestaties van beursgenoteerde en private vastgoedfondsen. Dit onderzoek wordt in 2011 herhaald en uitgebreid waarbij de antwoorden permanent inzichtelijk worden gemaakt voor deelnemers door middel van een webplatform. Deelnemende investeerders kunnen automatisch rapporten laten genereren. Mn Services neemt namens PMT ook deel aan dit initiatief en zal de resultaten onder andere kunnen gaan gebruiken als onderdeel van de sustainability due diligence bij (potentiële) investeringen. 7

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen Jaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid

Nadere informatie

Internationale verdragen: overig. + ILO-declaraties en principes. + OESO-richtlijnen. + Parijs-akkoord

Internationale verdragen: overig. + ILO-declaraties en principes. + OESO-richtlijnen. + Parijs-akkoord + Internationale verdragen: overig + Internationale verdragen: overig + ILO-declaraties en principes + OESO-richtlijnen + Parijs-akkoord + Sustainable Development Goals (SDG s) + UN Global Compact 02.01

Nadere informatie

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen eerste halfjaarverslag 2018 maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid op gebied

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Evaluatie Verantwoord Beleggen (beleid en uitvoering)

Hoofdstuk 1: Evaluatie Verantwoord Beleggen (beleid en uitvoering) Aan : Bestuur Mn Services Fondsenbeheer BV Van : Directie VB Opsteller : Kris Douma, Head of Responsible Investment Support & Active Ownership Datum : 23 februari 2010 Onderwerp : Vaststelling beleid en

Nadere informatie

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance Uitgave mei 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds SABIC, gevestigd te Sittard (het pensioenfonds

Nadere informatie

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen 11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Uitgave april 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds DSM Nederland, gevestigd te Heerlen (het

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2015 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers

Beleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers 7 juli 2017 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Visie op duurzaam beleggen...... 4 3. Beleid... 5 3.1 Reikwijdte beleid 5 3.2 Uitsluitingenbeleid 5 3.3 Stembeleid 7 3.4 Selectie externe vermogensbeheerders 8 3.5

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie

Nadere informatie

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid 1 Versie Datum Door Status Omschrijving wijziging incl. aanleiding 1.0 17-01-2018 BVC Voorlopig 2 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit document

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandel en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds

Nadere informatie

10 oktober 2014. Beleid Verantwoord Beleggen

10 oktober 2014. Beleid Verantwoord Beleggen 10 oktober 2014 Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen SPW Verantwoord beleggen is voor SPW een belangrijk onderdeel van de beleggingsfilosofie en een integraal onderdeel van de beleggingsbeginselen.

Nadere informatie

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO September 2015 Verantwoord Beleggingsbeleid Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO V E R A N T W O O R D B E L E G G I N G S B E L E I D INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten 9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Nadere informatie

1 e Halfjaarverslag 2017

1 e Halfjaarverslag 2017 1 e Halfjaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Versie 29-05-2017 Versie 29-05-2017 Maatschappelijk verantwoord Beleggen en Corporate governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Samenvatting stembeleid MN

Samenvatting stembeleid MN Samenvatting stembeleid MN MN is van mening is dat actief aandeelhouderschap van groot belang is voor een verantwoorde bedrijfsvoering door de bedrijven waar zij in belegt. Daarom voert MN wereldwijd een

Nadere informatie

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland 1. Reikwijdte Dit betrokkenheidsbeleid is van toepassing op Aegon Nederland N.V., Aegon Schadeverzekering N.V., Aegon Levensverzekering

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit

Nadere informatie

Ontwikkelingen rondom het maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid van Pensioenfonds Vervoer

Ontwikkelingen rondom het maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid van Pensioenfonds Vervoer INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid op gebied van maatschappelijk verantwoord beleggen bestaat

Nadere informatie

Jaarvergadering 2018

Jaarvergadering 2018 Jaarvergadering 2018 Agenda 1. Opening 2. Verslag beheerder over 2017 3. Organisatiestructuur 4. Vaststelling jaarrekening 2017 5. Decharge beheerder 6. Rondvraag 7. Sluiting Verslag beheerder 2017 Meesman

Nadere informatie

2 VERANTWOORD BELEGGEN

2 VERANTWOORD BELEGGEN VER ANT WOORD BELEGGEN Samenvatting jaarverslag 2009 VERANTWOORD BEL Verantwoord beleggen loont en financieel en maatschappelijk rendement gaan heel goed samen. Verantwoord beleggen is het geheel van beleggingsactiviteiten

Nadere informatie

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen NOTITIE Van Aan CC Datum Betreft Sjoerd Hoogterp De leden van de beleggingscommissie 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding Het pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI)

Nadere informatie

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Brochure Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord (MVB) Beleggen en

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Maatschappelijk Verantwoord Beleggen 1 Verantwoord beleggingsbeleid Wij vinden het belangrijk dat uw geld maatschappelijk verantwoord wordt belegd. Dit doen we op verschillende manieren: we sluiten bepaalde

Nadere informatie

Jaarverslag 2011. Governanceen Stemverslag AEGON Asset Management Nederland

Jaarverslag 2011. Governanceen Stemverslag AEGON Asset Management Nederland Jaarverslag 2011 Governanceen Stemverslag AEGON Asset Management Nederland Inhoudsopgave Inleiding 3 Verantwoord Beleggen 4 Inleiding 4 Beleid 4 Uitsluitingen 5 Staatsobligaties 5 Controversiële wapens

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2018 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Stemmen 6. Engagement 7. ESG-integratie 1.

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen Loyalis

Beleid Verantwoord Beleggen Loyalis 6 juli 2015 Beleid Verantwoord Beleggen Loyalis 1 / 16 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding... 3 2 Wat is maatschappelijk verantwoord beleggen?... 4 3 Waarom willen wij maatschappelijk verantwoord beleggen?... 5

Nadere informatie

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 3 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid...

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2016 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stembeleid 1. Inleiding

Nadere informatie

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Stichting Spoorwegpensioenfonds Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Algemeen Het Spoorwegpensioenfonds (SPF) belegt het pensioenvermogen van haar deelnemers. Een belangrijk onderdeel van deze beleggingen

Nadere informatie

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Brochure Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (MVB) en

Nadere informatie

Beleggingsupdate Allianz Pensioen

Beleggingsupdate Allianz Pensioen Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Beleggingsupdate Allianz Pensioen Beleggingsupdate 2 Rendementen lifecycles Allianz Pensioen Beleggen In deze Beleggingsupdate vindt u tabellen met het 1-, 3- en

Nadere informatie

1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk

1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk 1. Verantwoord beleggen bij Wealth Management Partners: van principes tot praktijk 1.1 Principes Bij de beleggingskeuzes die Wealth Management Partners (WMP) maakt richt zij zich primair op het realiseren

Nadere informatie

Welke beleggingen sluiten wij uit?

Welke beleggingen sluiten wij uit? Ons verantwoord beleggingsbeleid Wij hebben de taak om het beste beleggingsresultaat te behalen in het belang van onze deelnemers. Beleggen doen wij graag verantwoord. Daarom houden wij rekening met milieu,

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2014 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid

Verantwoord beleggen beleid Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2017 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2013

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2013 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2013 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2013 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

document MVB-beleid Pagina 1 van 8

document MVB-beleid Pagina 1 van 8 document MVB-beleid Pagina 1 van 8 inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. MISSIE EN VISIE... 3 3. VERANTWOORDELIJKHEID... 3 4. UITSLUITEN... 4 5. STEMMEN EN ENGAGEMENT... 5 6. ESG INTEGRATIE BIJ ONZE EXTERNE

Nadere informatie

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN Inleiding Om een toekomstbestendige uitvoering van de pensioenregelingen te kunnen realiseren, waarbij de koopkracht van de deelnemers zo goed mogelijk

Nadere informatie

Viertal pijlers voor verantwoord beleggen

Viertal pijlers voor verantwoord beleggen Achmea Beleggingsfondsen Beheer BV (Achmea Beleggingsfondsen) is beheerder van meerdere beleggingsinstellingen van Achmea en voert daarvoor een verantwoord beleggingsbeleid. In dit document wordt het Verantwoord

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Vervoer versie mei eloni. Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Vervoer versie mei eloni. Beleid Verantwoord Beleggen eloni Beleid Verantwoord Beleggen 1 Inhoud 1. Introductie... 3 2. Opzet van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.1. Doel van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.2. Implementatie van het beleid...

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2017 In het vierde kwartaal van 2017 steeg wettelijke dekkingsgraad 1 met 1,4% punt van 108,1% naar 109,5%. De actuele dekkingsgraad 2 daalde met 0,1%-punt van 109,9%

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie 14-04-2016

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie 14-04-2016 Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Versie 14-04-2016 Versie 14-04-2016 Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2014 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019

IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019 IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019 Pensioenfonds Detailhandel 300.000 deelnemers, 113.000 gepensioneerden, 32.000 werkgevers, 784.000 gewezen deelnemers; Dekkingsgraad ultimo januari

Nadere informatie

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017 Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. MVB en de relatie met algemene beleggingsbeginselen 4 2. Uitgangspunten

Nadere informatie

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds INTRODUCTIE Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in

Nadere informatie

Rapportage maatschappelijk verantwoord beleggen over 2017

Rapportage maatschappelijk verantwoord beleggen over 2017 Rapportage maatschappelijk verantwoord beleggen over 2017 1. Inleiding Onder maatschappelijk verantwoord beleggen wordt verstaan dat bij de wijze van beleggen rekening wordt gehouden met sociale, milieu-

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Waarom engagement belangrijk is

Waarom engagement belangrijk is 1/7 Petercam Institutional Asset Management vindt drie zaken belangrijk wanneer het aankomt op Verantwoord Beleggen: 1. Belangrijke vragen stellen bij de gevolgen van onze activiteiten; 2. Een aandeelhouder

Nadere informatie

Verantwoord beleggen 2012

Verantwoord beleggen 2012 Verantwoord beleggen 2012 Verantwoord beleggen Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) is verantwoordelijk voor een goede fi nanciële uitvoering van de pensioenregeling. Tegelijkertijd hebben we een maatschappelijke

Nadere informatie

Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code

Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2018 2. Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen 11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2017 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord hoe belegt BPL Pensioen Ons maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid BPL Pensioen wil een duurzaam en betrouwbaar pensioenfonds zijn dat de

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stemmen 1. Inleiding

Nadere informatie

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN

BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN BELEID INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BELEGGEN Inleiding Om een toekomstbestendige uitvoering van de pensioenregelingen te kunnen realiseren, waarbij de koopkracht van de deelnemers zo goed mogelijk

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen 23-10-2018 Vastgesteld 23-10-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is verantwoord beleggen?... 3 3. Waarop richten wij ons in het kader van verantwoord beleggen?... 4

Nadere informatie

ESG Beleggingsbeleid ZLM

ESG Beleggingsbeleid ZLM ESG Beleggingsbeleid ZLM Dit document beschrijft de wijze waarop wij omgaan met maatschappelijk verantwoord beleggen. Naast de financiële aspecten vinden wij het belangrijk dat milieu-, sociale en governance-aspecten

Nadere informatie

Stembeleid AEGON Nederland N.V.

Stembeleid AEGON Nederland N.V. Jaarverslag 2008 Stembeleid AEGON Nederland N.V. Inleiding AEGON is een wereldwijde organisatie. Dit stemverslag heeft uitsluitend betrekking op de beleggingen van AEGON Nederland N.V. en haar dochtermaatschappijen

Nadere informatie

Algemene Vergadering van Deelnemers. 26 juni 2018

Algemene Vergadering van Deelnemers. 26 juni 2018 Algemene Vergadering van Deelnemers 26 juni 2018 1 Agenda 1. Opening 2. Vaststelling agenda 3. Verslag Algemene Vergadering van Deelnemers d.d. 20 juni 2017 4. Jaarverslag 2017 5. Herbenoemingen bestuur

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012 Achmea Pensioen- en Levensverzekering inzake gesepareerd beleggingsdepot Stichting Pensioenfonds Achmea Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2012

Nadere informatie

MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT

MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT 14 SEPTEMBER 2017 Inhoudsopgave Wat verandert er?... 3 Duurzaam beleggen... 4 Engagement... 4 Uitsluiting... 4 Duurzame indexen... 4 Hoeveel

Nadere informatie

Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus

Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Juni 2014 1. Inleiding Dit Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen dient als leidraad en toetssteen

Nadere informatie

Jaarverslag Governance- en Stemverslag AEGON Asset Management Nederland

Jaarverslag Governance- en Stemverslag AEGON Asset Management Nederland Jaarverslag 2012 Governance- en Stemverslag AEGON Asset Management Nederland 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Procedure rondom stemmen 4 Aandeelhoudersvergaderingen van Nederlandse beursgenoteerde vennootschappen

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen

Nadere informatie

Rabobank Pensioenfonds: beleid duurzaam beleggen

Rabobank Pensioenfonds: beleid duurzaam beleggen 1 Rabobank Pensioenfonds: beleid duurzaam beleggen Aanleiding Het Rabobank Pensioenfonds (RPF) heeft duurzaam beleggen hoog in het vaandel staan. De ambitie is om op dit gebied een vooraanstaand fonds

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V. Stembeleid

DoubleDividend Management B.V. Stembeleid DoubleDividend Management B.V. Stembeleid Amsterdam, 1 januari 2019 DoubleDividend Management B.V. Herengracht 320 1016 CE Amsterdam Telefoon: +31 20 5207660 contact@doubledividend.nl www.doubledividend.nl

Nadere informatie

Kwartaalrapportage Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Mn Services

Kwartaalrapportage Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Mn Services Kwartaalrapportage Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Mn Services 1 Inleiding Mn Services kiest voor een beleid van verantwoord beleggen en is ondertekenaar van de UN Principles for Responsible Investment,

Nadere informatie

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten oktober 2017

Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten oktober 2017 Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten oktober 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. MVB en de relatie met algemene beleggingsbeginselen 4 2. Uitgangspunten

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten

Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Inleiding Fysiotherapeuten heeft als eerste doelstelling zorg te dragen voor een goed en betaalbaar pensioen. Binnen deze fiduciaire

Nadere informatie

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De Effectiviteit van Engagement Frank Wagemans Senior Engagement Specialist

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De Effectiviteit van Engagement Frank Wagemans Senior Engagement Specialist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De Effectiviteit van Engagement Frank Wagemans Senior Engagement Specialist Agenda 1. Even voorstellen 2. Engagement; wat is het en waarom doen we het?

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid 8 januari 205 Inleiding In de Investment Policy Statement heeft SPT de volgende beleggingsovertuiging geformuleerd: Een pensioenfonds is een institutionele,

Nadere informatie

NFI-update 2 e kwartaal 2016

NFI-update 2 e kwartaal 2016 ING Investment Office Publicatiedatum: 30 juni 2016 NFI-update 2 e kwartaal 2016 Voor strategie Duurzaam In deze kwartaalupdate vindt u een beschrijving van de wijzigingen in duurzaamheid van bedrijven

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het

Nadere informatie

Monitoring rapportage 2014. betreffende de toepassing van. Eumedion Best Practices. Betrokken Aandeelhouderschap

Monitoring rapportage 2014. betreffende de toepassing van. Eumedion Best Practices. Betrokken Aandeelhouderschap Monitoring rapportage 2014 betreffende de toepassing van Eumedion Best Practices Betrokken Aandeelhouderschap 18 december 2014 1 1. Samenvatting en conclusie De Eumedion best practices worden door steeds

Nadere informatie

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds INTRODUCTIE Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in

Nadere informatie

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (MVB) Stichting Pensioenfonds KPN

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (MVB) Stichting Pensioenfonds KPN Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (MVB) Stichting Pensioenfonds KPN Mei 2018 Inhoudsopgave Versiebeheer... 1 1. Governance... 2 2. Investment belief en speerpunten... 2 3. Instrumenten... 4 4.

Nadere informatie

Duurzame financiële producten

Duurzame financiële producten Duurzame financiële producten Kwaliteitsnorm Versie April 2018 Consultatiedocument - Samenvatting Inleiding Ambitie De niche van duurzame financiële producten moet het goede voorbeeld geven en op een pragmatische,

Nadere informatie

VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen

VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV Code Duurzaam Beleggen VvV onderdeel inhoud verschil artikel 1 De Code Duurzaam Beleggen opgesteld door het Verbond van Verzekeraars

Nadere informatie

Voorwoord. Patrick Mol Managing partner

Voorwoord. Patrick Mol Managing partner Voorwoord In 2011 ondertekende Wealth Management Partners (WMP) zowel de United Nations Principles for Responsible Investments (UNPRI) als de UN Global Compact (UNGC). Dit was voor ons de stimulans om

Nadere informatie

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding In de strategie van Pensioenfonds Achmea is vastgelegd dat het fonds wil bijdragen aan een duurzame samenleving. Dit is vertaald in de volgende kritische

Nadere informatie

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds INTRODUCTIE Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in

Nadere informatie

Beleid ethisch beleggen

Beleid ethisch beleggen Beleid ethisch beleggen 1. Inleiding Ethisch of verantwoord beleggen houdt verband met maatschappelijk verantwoord ondernemen 1. Dit laatste komt erop neer dat ondernemers rekening houden met de omgeving

Nadere informatie

Jaarverslag Governanceen Stemverslag AEGON Asset Management Nederland

Jaarverslag Governanceen Stemverslag AEGON Asset Management Nederland Jaarverslag 2010 Governanceen Stemverslag AEGON Asset Management Nederland Inhoudsopgave Inleiding 3 Verantwoord Beleggen 4 Inleiding 4 Beleid 4 Uitsluitingen 5 Staatsobligaties 5 Controversiële wapens

Nadere informatie

Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn

Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn Juni 2014 Inleiding In juni 2013 heeft het bestuur van Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn, hierna te noemen PFZW of het pensioenfonds,

Nadere informatie

Investment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen

Investment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Investment beliefs bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Uitgangspunten vermogensbeheer Milieu, maatschappij en corporate governance zijn belangrijk Inhoudsopgave

Nadere informatie