Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn
|
|
- Karen Claes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn Juni 2014
2 Inleiding In juni 2013 heeft het bestuur van Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn, hierna te noemen PFZW of het pensioenfonds, een nieuw beleggingskader vastgesteld voor de periode Dit beleggingskader moet leiden tot beleggingen die gericht zijn op het doelmatig realiseren van de pensioenambitie (om een inkomensgerelateerd pensioen uit te kunnen keren), waarin duurzaamheid is verankerd en die begrijpelijk en beheersbaar zijn. PFZW heeft er voor gekozen om duurzaamheid nadrukkelijk te verankeren in dit beleggingskader. Het nieuwe beleggingskader vormt daarom de leidraad voor een herziening van het beleid van PFZW op het gebied van verantwoord beleggen. Dit document geeft de aangescherpte visie van PFZW ten aanzien van verantwoord beleggen weer. De implementatie van deze aangescherpte visie neemt meerdere jaren in beslag. Verantwoord beleggen PFZW ziet verantwoord beleggen als de manier om duurzaamheid te verankeren. PFZW wil hieraan invulling geven door het maken van keuzes ten aanzien van beleggingen en de manier waarop het pensioenfonds zich opstelt als speler aan het begin van de financiële keten, en ook via andere in dit document benoemde activiteiten op het gebied van verantwoord beleggen. De uitvoering van verantwoord beleggen is grotendeels uitbesteed aan de uitvoeringsorganisatie. Het Beleid verantwoord beleggen van PFZW is voor de uitvoeringsorganisatie overkoepelend en kaderstellend ten behoeve van de uitvoering. Overtuigingen Het Beleid verantwoord beleggen van PFZW is gestoeld op de volgende overtuigingen ten aanzien van de rol en verantwoordelijkheid van PFZW. PFZW neemt de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een leefbare, meer duurzame wereld, waarin de deelnemers hun pensioen ontvangen PFZW heeft als primaire verantwoordelijkheid de zorg voor een goed en bestendig pensioen voor de deelnemers, nu en in de toekomst. PFZW voelt daarbij de bredere verantwoordelijkheid om ook bij te dragen aan een leefbare, meer duurzame wereld, waarin de deelnemers dit pensioen ontvangen. Een goed pensioen is tenslotte meer waard in een leefbare wereld. Door de sturende kracht van geld in te zetten kan PFZW bijdragen aan een meer duurzame wereld De maatschappelijke impact van het omvangrijke kapitaal dat aan PFZW is toevertrouwd, is groot. Dat brengt zowel mogelijkheden als verantwoordelijkheden met zich mee. Door gericht te sturen met dit kapitaal kan PFZW een positieve bijdrage aan een houdbare wereld stimuleren en een eventuele negatieve bijdrage verkleinen. Een duurzame, leefbare wereld is noodzakelijk om op lange termijn voldoende rendement te kunnen genereren De manier waarop in de afgelopen decennia met de wereld is omgesprongen, is niet langer houdbaar. Hierdoor zijn sociale, ecologische, financiële en economische systemen nu fragiel. PFZW is ervan overtuigd dat dit van invloed zal zijn op toekomstige beleggingsresultaten. Om de pensioenambitie te realiseren, nu en in de toekomst, moeten we zorgvuldiger omgaan met de op lange termijn schaarse elementen voor economische groei, zoals grondstoffen, mensen en kapitaal. Het verankeren van duurzaamheid draagt bij aan meer verantwoorde, stabielere en minimaal vergelijkbare beleggingsresultaten. Op basis van conclusies van een toenemend aantal onderzoeken is PFZW ervan overtuigd dat duurzaamheidsfactoren in toenemende mate materieel van invloed zijn op het risico-rendementsprofiel van de beleggingen. Het verankeren van duurzaamheid in het beleggingsbeleid draagt op de lange termijn bij aan het rendement. 2
3 Visie op duurzaamheid PFZW wil bijdragen aan een leefbare, duurzame wereld en richt zich hierbij op langetermijnhoudbaarheid. PFZW sluit voor het definiëren van een duurzame wereld aan bij de definitie voor duurzame ontwikkeling van de VN-commissie Brundtland: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling waarbij aan de behoeften van de nu levende generatie tegemoet wordt gekomen, zonder dat daardoor de mogelijkheden van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien, in gevaar worden gebracht. Het gaat bij duurzaamheid uiteindelijk om het bereiken van een ideaal evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen. Belangrijk hierbij is het besef dat de vraagstukken op gebied van duurzaamheid in grote mate met elkaar samenhangen en elkaar versterken. Om te komen tot een meer duurzame wereld, zal moeten worden voldaan aan drie belangrijke condities: een houdbaar en veerkrachtig ecologisch systeem, waarbij wordt ingezet op het behoud van natuurlijk kapitaal een maatschappij, waarin ontwikkeling niet ten koste gaat van kwetsbare groepen in de huidige samenleving of toekomstige generaties effectief bestuur en goed functionerende (financiële) markten Aandachtsgebieden PFZW kiest een aantal aandachtsgebieden en specifieke speerpunten voor de verankering van duurzaamheid in haar (beleggings)activiteiten. Dat betekent dat er ook terreinen zijn waarop PFZW zich niet richt. Dit vanuit de overtuiging dat een heldere focus bijdraagt aan het vergroten van de impact die het pensioenfonds via deze activiteiten kan bereiken. Als nadere invulling van de condities voor een duurzame wereld heeft PFZW een aantal duurzaamheidsthema s geïdentificeerd als bijzondere aandachtsgebieden. PFZW wil de sturende kracht van de beleggingen en haar invloed aanwenden om hieraan een positieve bijdrage te leveren. Zo worden deze aandachtsgebieden onder andere meegenomen bij de beslissingen over waarin juist wel of niet (meer) wordt belegd. PFZW gaat actief op zoek naar mogelijkheden om voor de volgende aandachtsgebieden, in de eerste plaats via de beleggingen, de negatieve aspecten van de voetafdruk te verminderen en/of een positieve impact te bereiken: klimaatverandering, uitstoot en vervuiling waterschaarste gezondheidszorg voedselzekerheid PFZW heeft de transitie naar een circulaire economie hierbij nadrukkelijk als een van de oplossingsrichtingen voor ogen. PFZW wil hieraan bijdragen bijvoorbeeld via beleggingen in oplossingen voor de bovenstaande vraagstukken. Naast de impact die PFZW op deze aandachtsgebieden heeft via de beleggingen, wil het pensioenfonds ook haar invloed inzetten om te komen tot betere prestaties van de ondernemingen en entiteiten waarin wordt belegd. PFZW kan via engagement ondernemingen of marktpartijen aansporen tot noodzakelijke veranderingen, bijvoorbeeld het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen of het ontwikkelen van duurzame producten. Verder zet PFZW via engagement zijn invloed in met betrekking tot aandachtsgebieden die voor het pensioenfonds belangrijke randvoorwaarden vormen voor het verankeren van duurzaamheid. Het gaat hierbij om de volgende aandachts gebieden: een stabiel financieel stelsel dat in dienst staat van de reële economie goed ondernemingsbestuur waarborgen van de mensenrechten Voor de activiteiten op het gebied van engagement worden binnen de bovengenoemde aandachtsgebieden steeds voor een bepaalde periode specifieke speerpunten benoemd. De speerpunten geven aan op welke terreinen PFZW in deze periode in het bijzonder zijn invloed wil inzetten. Voor goed ondernemingsbestuur zijn dat bijvoorbeeld bescherming van aandeelhoudersrechten, beheerst beloningsbeleid en effectief bestuur. PFZW legt in de jaarlijkse rapportage over verantwoord beleggen verantwoording af over de keuze voor de specifieke speerpunten en de resultaten die daarmee zijn behaald. 3
4 De uitvoering van ons beleid Voor de uitvoering van ons beleid hanteren wij de volgende uitgangspunten. Voor PFZW is de lange termijn leidend PFZW ziet een beleggingsbeleid dat op de lange termijn is gericht als de beste manier om de pensioenambitie te kunnen realiseren en bij te dragen aan een duurzame en houdbare wereld. PFZW ziet benchmarks niet langer als de vanzelfsprekende blauwdruk voor de invulling van de beleggingsportefeuille en ziet ook niet elke afwijking van de benchmark als risico. Dit leidt tot een veel bewustere invulling van de beleggingsportefeuille. Het schept meer ruimte om geld te alloceren aan beleggingen die bijdragen aan een duurzame wereld en om afscheid te nemen van beleggingen die dat niet doen. PFZW wil duurzaamheid verankeren in alle beleggingsactiviteiten PFZW zet die implementatievormen voor de beleggingen in die zo goed mogelijk zorgen voor het realiseren van de pensioenambitie en de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een duurzame, houdbare wereld. Daarnaast wegen we de risico s én kansen die duurzaamheidsvraagstukken met zich meebrengen bewust mee in alle beleggingsbeslissingen. Dat betekent dat bepaalde beleggingen bewust niet (meer) worden gedaan en andere juist wel. PFZW richt zich hierbij op het realiseren van de ambitie op een manier die resulteert in een zo positief mogelijke voetafdruk in de buitenwereld. PFZW wil bijdragen aan een stabiel en duurzaam financieel stelsel Voor het behalen van rendement is PFZW in hoge mate afhankelijk van de gezondheid van het financiële stelsel. De huidige kortetermijnfocus in markten vormt een belangrijk risico voor de stabiliteit van het financiële stelsel. PFZW staat aan het begin van de financiële keten en kan vanuit deze positie een voortrekkersrol vervullen om tot een meer stabiel en duurzaam financieel stelsel te komen. Enerzijds door middel van voorbeeldgedrag en anderzijds door invloed uit te oefenen om bij partijen in en buiten de financiële sector gedrag te stimuleren dat gericht is op de lange termijn. Wanneer een tegenpartij ongewenst gedrag blijft vertonen, kan op termijn afscheid worden genomen. PFZW stelt zich op als actief eigenaar PFZW gaat prudent om met zijn rechten en plichten als aandeelhouder. Voor de implementatie van actief aandeelhouderschap sluit PFZW aan bij standaarden en principes van verschillende organisaties, zoals het principe rondom actief aandeelhouderschap van de Principles for Responsible Investment (PRI), de Eumedion Best Practices voor betrokken aandeelhouderschap, de uitgangspunten van de Global Compact van de Verenigde Naties en de Richtlijnen voor multinationale ondernemingen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). PFZW zet, in lijn met de bovenstaande standaarden en principes, haar invloed in om bij te dragen aan de duurzaamheid, kwaliteit en continuïteit van markten en ondernemingen. Wij geven hieraan direct of indirect invulling door de inzet van instrumenten, zoals de dialoog met ondernemingen en marktpartijen, het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen en het voeren van juridische procedures. PFZW neemt afscheid van partijen wanneer deze de bijdrage aan een duurzame wereld ondermijnen PFZW hanteert hiertoe een uitsluitingenbeleid. In het uitsluitingenbeleid is bepaald dat wanneer producten of kernactiviteiten van een onderneming of entiteit niet passen bij de identiteit van het pensioenfonds en de normen en waarden van de deelnemers, deze worden uitgesloten. Zo sluit PFZW ondernemingen van belegging uit, wanneer zij betrokken zijn bij de productie van en/of handel in controversiële wapens of bij de productie van tabak. Controversiële wapens betreffen nucleaire, biologische en chemische wapens, clusterbommen, anti-personeelslandmijnen en munitie met verarmd uranium. Ook wordt niet belegd in staatsobligaties van staten die onderworpen zijn aan relevante sancties door de VN Veiligheidsraad en/of de Europese Unie. In het uitsluitingenbeleid is ook opgenomen dat wanneer bij een belegging sprake is van gedrag dat een duurzame wereld ondermijnt, in beginsel niet direct wordt uitgesloten, maar dat PFZW de betreffende onderneming of entiteit via dialoog tot verandering van dit gedrag aan spoort. Wanneer geen verandering teweeg wordt gebracht, kan op termijn afscheid worden genomen van de betreffende belegging. 4
5 PFZW wil via beleggingen bijdragen aan oplossingen voor duurzaamheidsvraagstukken PFZW wil de sturende kracht van het vermogen inzetten ten behoeve van een meer leefbare, duurzame wereld. PFZW wil daarom een materieel deel van de portefeuille gericht alloceren aan beleggingen in oplossingen voor duurzaamheidvraag stukken, in het bijzonder de genoemde aandachtsgebieden. In dit kader belegt het pensioenfonds in ondernemingen, waarvan wordt verwacht dat zij ook op de lange termijn als koplopers op het gebied van duurzaamheid succesvol zijn door nu al in te zetten op oplossingen voor de vraagstukken waarmee de wereld in de (nabije) toekomst wordt geconfronteerd. Door samenwerking komt PFZW tot synergie en vergroot het de impact van haar activiteiten op gebied van verantwoord beleggen. De veranderingen die PFZW wil bewerkstelligen kan het niet alleen bereiken. Door samenwerking kan het pensioenfonds zijn middelen effectiever inzetten en haar invloed vergroten. PFZW en haar uitvoeringsorganisatie PGGM werken daarom nauw samen met andere pensioenfondsen, financiële instellingen, overheden, toezichthouders en andere partijen om verantwoord gedrag te stimuleren. Monitoring PFZW verwacht dat gemandateerden naar letter en geest in het belang van het pensioenfonds handelen. Dit geldt zowel voor de bijdrage aan de pensioenambitie als voor de bijdrage aan een duurzame en houdbare wereld. Dat betekent voor de aansturing van de uitvoering dat mandaten worden afgegeven, die in het teken staan van de pensioenambitie en een duurzaamheidsdoelstelling hebben. De uitvoeringsorganisatie wordt getoetst op de implementatie en uitvoering van het Beleid verantwoord beleggen en brengt elk kwartaal verslag uit over de behaalde resultaten. PFZW vraagt PGGM om de financiële en maatschap pelijke impact van de keuzes ten aanzien van verantwoord beleggen inzichtelijk te maken. Daarbij wordt geaccepteerd dat resultaten van verantwoord beleggen soms (nog) moeilijk meetbaar of toewijsbaar kunnen zijn. Verantwoording Openheid is wat PFZW betreft een wezenlijk aspect van verantwoord beleggen. Het pensioenfonds is daarom helder en open over zowel het beleid als de uitvoering. Via de jaarlijkse rapportage ten aanzien van verantwoord beleggen legt PFZW verantwoording af aan deelnemers en andere belanghebbenden over het beleid en de keuzes die daarmee samenhangen. PFZW publiceert jaarlijks op de website een overzicht van alle beleggingen, de betrokken vermogensbeheerders en hun beleggingsmandaten. Belangrijke informatie Dit document wordt u uitsluitend ter informatie aangeboden en vormt geen advies alsmede geen uitnodiging of aanbod tot het kopen of verkopen van effecten of andere financiële instrumenten. U kunt geen rechten aan dit document ontlenen. PFZW heeft alle redelijkerwijs mogelijke zorg besteed aan de betrouwbaarheid van dit materiaal, echter aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. PFZW behoudt zich het recht voor dit document te wijzigen juni 2014 Pensioenfonds Zorg en Welzijn Noordweg Noord 150 Postbus 117, 3700 AC Zeist pfzw.nl
pggm.nl PGGM Overtuigingen en Uitgangspunten ten aanzien van Verantwoord Beleggen
pggm.nl PGGM Overtuigingen en Uitgangspunten ten aanzien van Verantwoord Beleggen Mei 2014 PGGM Overtuigingen en Uitgangspunten ten aanzien van Verantwoord Beleggen Inleiding Dit document beschrijft de
Nadere informatieBeleid Verantwoord Beleggen
Beleid Verantwoord Beleggen 23-10-2018 Vastgesteld 23-10-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is verantwoord beleggen?... 3 3. Waarop richten wij ons in het kader van verantwoord beleggen?... 4
Nadere informatieBeleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus
Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Juni 2014 1. Inleiding Dit Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen dient als leidraad en toetssteen
Nadere informatieSeminar 'Aandeelhouderschap op de schop'
Seminar 'Aandeelhouderschap op de schop' Case study collectief engagement 11 februari 2013 Ger Fehrenbach Senior Advisor Responsible Investment Stelling Institutionele beleggers dragen een grotere verantwoordelijkheid
Nadere informatieBeleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd
Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft
Nadere informatieStichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen
Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie
Nadere informatie11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen
11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen
Nadere informatiebeleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord
beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord hoe belegt BPL Pensioen Ons maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid BPL Pensioen wil een duurzaam en betrouwbaar pensioenfonds zijn dat de
Nadere informatieBeleggingskader 2013-2020. dat past bij de ambitie waarin duurzaamheid verankerd is dat begrijpelijk en beheersbaar is
Beleggingskader 2013-2020 dat past bij de ambitie waarin duurzaamheid verankerd is dat begrijpelijk en beheersbaar is Inhoud Een nieuw beleggingskader 3 Inleiding 4 Identiteit en ambitie van Pensioenfonds
Nadere informatieStichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten
9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten
Nadere informatieStichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid
Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid 1 Versie Datum Door Status Omschrijving wijziging incl. aanleiding 1.0 17-01-2018 BVC Voorlopig 2 Inhoudsopgave
Nadere informatieVerantwoord beleggen beleid
Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid
SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit document
Nadere informatieESG als vertrekpunt voor uw portefeuille
Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment
Nadere informatieVerantwoord beleggen beleid
Verantwoord beleggen beleid Samenvatting 1.1 Waarom Verantwoord Beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en
Nadere informatieDe leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen
NOTITIE Van Aan CC Datum Betreft Sjoerd Hoogterp De leden van de beleggingscommissie 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding Het pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI)
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid
Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid 8 januari 205 Inleiding In de Investment Policy Statement heeft SPT de volgende beleggingsovertuiging geformuleerd: Een pensioenfonds is een institutionele,
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieJaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen
Jaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het
Nadere informatieCode maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324
Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 3 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid...
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid
Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandel en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds
Nadere informatieStichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap
Stichting Spoorwegpensioenfonds Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Algemeen Het Spoorwegpensioenfonds (SPF) belegt het pensioenvermogen van haar deelnemers. Een belangrijk onderdeel van deze beleggingen
Nadere informatieVerantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten
Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Inleiding Fysiotherapeuten heeft als eerste doelstelling zorg te dragen voor een goed en betaalbaar pensioen. Binnen deze fiduciaire
Nadere informatieStichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015
Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2014 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieJaarverslag verantwoord beleggen 2015
Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid
SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012
Achmea Pensioen- en Levensverzekering inzake gesepareerd beleggingsdepot Stichting Pensioenfonds Achmea Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2012
Nadere informatie11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen
11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen
Nadere informatieIORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R
IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2015 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieBeleid ethisch beleggen
Beleid ethisch beleggen 1. Inleiding Ethisch of verantwoord beleggen houdt verband met maatschappelijk verantwoord ondernemen 1. Dit laatste komt erop neer dat ondernemers rekening houden met de omgeving
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2014 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2013
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2013 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2013 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieVerantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds
Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2018 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Stemmen 6. Engagement 7. ESG-integratie 1.
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieVerantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds
Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2016 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stembeleid 1. Inleiding
Nadere informatieFONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid
FONDS SLUYTERMAN VAN LOO September 2015 Verantwoord Beleggingsbeleid Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO V E R A N T W O O R D B E L E G G I N G S B E L E I D INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieBeleid Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Vervoer versie mei eloni. Beleid Verantwoord Beleggen
eloni Beleid Verantwoord Beleggen 1 Inhoud 1. Introductie... 3 2. Opzet van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.1. Doel van het beleid Verantwoord Beleggen... 3 2.2. Implementatie van het beleid...
Nadere informatieInvestment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen
Investment beliefs bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Uitgangspunten vermogensbeheer Milieu, maatschappij en corporate governance zijn belangrijk Inhoudsopgave
Nadere informatieMEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT
MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT 14 SEPTEMBER 2017 Inhoudsopgave Wat verandert er?... 3 Duurzaam beleggen... 4 Engagement... 4 Uitsluiting... 4 Duurzame indexen... 4 Hoeveel
Nadere informatieEerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen
eerste halfjaarverslag 2018 maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid op gebied
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2017 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatiepggm.nl Verantwoord Beleggen Samenvatting jaarverslag
pggm.nl Verantwoord Beleggen Samenvatting jaarverslag 2017 Verantwoord Beleggen Highlights Amerikaanse standaard goed ondernemingsbestuur gepubliceerd Publicatie PGGMmensenrechtenbeleid Intentieverklaring
Nadere informatieWelke beleggingen sluiten wij uit?
Ons verantwoord beleggingsbeleid Wij hebben de taak om het beste beleggingsresultaat te behalen in het belang van onze deelnemers. Beleggen doen wij graag verantwoord. Daarom houden wij rekening met milieu,
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Beleggen
Maatschappelijk Verantwoord Beleggen 1 Verantwoord beleggingsbeleid Wij vinden het belangrijk dat uw geld maatschappelijk verantwoord wordt belegd. Dit doen we op verschillende manieren: we sluiten bepaalde
Nadere informatieVerantwoord beleggen 2011
Verantwoord beleggen 2011 Verantwoord beleggen Pensioenfonds Zorg en Welzijn is verantwoordelijk voor een goede fi nanciële uitvoering van de pensioenregeling. Tegelijkertijd heeft het pensioenfonds een
Nadere informatieBeleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers
7 juli 2017 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Visie op duurzaam beleggen...... 4 3. Beleid... 5 3.1 Reikwijdte beleid 5 3.2 Uitsluitingenbeleid 5 3.3 Stembeleid 7 3.4 Selectie externe vermogensbeheerders 8 3.5
Nadere informatieVERANTWOORD beleggen
VERANTWOORD beleggen Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) is verantwoordelijk voor een goede financiële uitvoering van de pensioenregeling. Tegelijkertijd heeft het pensioenfonds een maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Nadere informatieVerantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds
Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stemmen 1. Inleiding
Nadere informatie2 VERANTWOORD BELEGGEN
VER ANT WOORD BELEGGEN Samenvatting jaarverslag 2009 VERANTWOORD BEL Verantwoord beleggen loont en financieel en maatschappelijk rendement gaan heel goed samen. Verantwoord beleggen is het geheel van beleggingsactiviteiten
Nadere informatieStembeleid ASR Nederland
Stembeleid ASR Nederland Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Nadere toelichting op het stembeleid van ASR Nederland 2.1. Algemene uitgangspunten van het stembeleid 2.1.1. Socially Responsible Investments (SRI)
Nadere informatieVERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS VOOR HET BEROEPSVERVOER OVER DE WEG
VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS VOOR HET BEROEPSVERVOER OVER DE WEG 1. Introductie 1.1. Inleiding De Verklaring inzake de beleggingsbeginselen ( Verklaring ) beschrijft
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid
SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit
Nadere informatieBetrokkenheidsbeleid Aegon Nederland
Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland 1. Reikwijdte Dit betrokkenheidsbeleid is van toepassing op Aegon Nederland N.V., Aegon Schadeverzekering N.V., Aegon Levensverzekering
Nadere informatieCOMPENSATIEBELEID Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW)
COMPENSATIEBELEID Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW) 28 november 2014 1.0 Inleiding Het is de rol van Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) om de aan ons toevertrouwde pensioenpremies te beleggen en absolute
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance
Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance Uitgave mei 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds SABIC, gevestigd te Sittard (het pensioenfonds
Nadere informatiePPF APG - BELEID VERANTWOORD BELEGGEN Versie 12/04/2019
PPF APG - BELEID VERANTWOORD BELEGGEN Versie 12/04/2019 Waarom verantwoord beleggen? PPF APG ( PPF ) verzorgt een betaalbaar en waardevast pensioen voor zijn (gewezen) deelnemers en gepensioneerden ( deelnemers
Nadere informatie10 oktober 2014. Beleid Verantwoord Beleggen
10 oktober 2014 Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen SPW Verantwoord beleggen is voor SPW een belangrijk onderdeel van de beleggingsfilosofie en een integraal onderdeel van de beleggingsbeginselen.
Nadere informatieMaatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance
Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Uitgave april 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds DSM Nederland, gevestigd te Heerlen (het
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA 's-gravenhage Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag Directie Arbeidszaken Publieke Sector Arbeidsvoorwaarden en Overleg
Nadere informatieBeleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017
Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten januari 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. MVB en de relatie met algemene beleggingsbeginselen 4 2. Uitgangspunten
Nadere informatieDeelnemersbijeenkomst. 21 mei 2019
Deelnemersbijeenkomst 21 mei 2019 Uitslag verkiezing 2 Agenda 1) Opening 18:30 2) Verantwoording 2018 18:35-18:45 Henk Knol 3) Vermogensbeheer 18:45-19:15 René Starmans 4) Herstelplan / Korten? 19:15-1930
Nadere informatieBeleggingsprincipes. Juli 2013
Beleggingsprincipes Juli 2013 1 Inleiding en achtergrond Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Rijn- en Binnenvaart (hierna: ons pensioenfonds) belegt met een lange termijn horizon. Om het beleggingsbeleid
Nadere informatieVerslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code
Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2018 2. Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid
Nadere informatieVerantwoord beleggen 2012
Verantwoord beleggen 2012 Verantwoord beleggen Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) is verantwoordelijk voor een goede fi nanciële uitvoering van de pensioenregeling. Tegelijkertijd hebben we een maatschappelijke
Nadere informatiedocument MVB-beleid Pagina 1 van 8
document MVB-beleid Pagina 1 van 8 inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. MISSIE EN VISIE... 3 3. VERANTWOORDELIJKHEID... 3 4. UITSLUITEN... 4 5. STEMMEN EN ENGAGEMENT... 5 6. ESG INTEGRATIE BIJ ONZE EXTERNE
Nadere informatieverantwoord beleggen
verantwoord beleggen Verantwoord beleggen bij Delta Lloyd Delta Lloyd Groep ziet beleggen als een effectieve manier om waarde te vermeerderen, zolang dat op een verantwoorde manier gebeurt. Maar wat is
Nadere informatieInternationale verdragen: overig. + ILO-declaraties en principes. + OESO-richtlijnen. + Parijs-akkoord
+ Internationale verdragen: overig + Internationale verdragen: overig + ILO-declaraties en principes + OESO-richtlijnen + Parijs-akkoord + Sustainable Development Goals (SDG s) + UN Global Compact 02.01
Nadere informatieSamen werken aan een betere wereld
Samen werken aan een betere wereld 1 Inhoud Samen werken aan een betere wereld 5 Klimaatverandering en vervuiling 8 Schoon water 10 Genoeg te eten 12 Goede gezondheidszorg 15 Opkomen voor mensenrechten
Nadere informatieABP beleid inzake verantwoord beleggen
ABP beleid inzake verantwoord beleggen 2 ABP Beleid inzake verantwoord beleggen Inhoud Samenvatting... 3 Inleiding... 5 1. Rekening houden met ESG-factoren... 6 2. De dialoog met ondernemingen aangaan...
Nadere informatiePopulair beleggingsplan
Populair beleggingsplan versie oktober 2015 1 Inhoudsopgave Waarom belegt het pensioenfonds? 4 Wat is het doel van beleggen? 4 Wat levert beleggen op? 4 Er gaan toch ook risico s gepaard met beleggen?
Nadere informatieVerklaring van beleggingsbeginselen
Verklaring van beleggingsbeginselen Inleiding Stichting Pensioenfonds APF (APF) voert de pensioenregeling uit voor de (voormalige) werknemers van AkzoNobel. Om de pensioenen te kunnen uitkeren, ontvangt
Nadere informatieHet Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds
INTRODUCTIE Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in
Nadere informatieViertal pijlers voor verantwoord beleggen
Achmea Beleggingsfondsen Beheer BV (Achmea Beleggingsfondsen) is beheerder van meerdere beleggingsinstellingen van Achmea en voert daarvoor een verantwoord beleggingsbeleid. In dit document wordt het Verantwoord
Nadere informatieVERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN
VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN 1 januari 2018 (Enkel tekstueel gewijzigd ten opzichte van versie 1 april 2016 ) 1. Inleiding De Stichting Philips Pensioenfonds ( het Fonds ) is belast met de uitvoering
Nadere informatie2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.
Beleggingsbeginselen Spoorwegpensioenfonds 1. Rendement wordt behaald door het nemen van risico. Om de ambitie van SPF waar te maken is rendement op het belegd vermogen nodig. Sparen levert onvoldoende
Nadere informatieDoubleDividend Management B.V.
DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten Amsterdam, oktober 2016 DoubleDividend Management B.V. Herengracht 320
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen
Verklaring beleggingsbeginselen Inleiding Het beleggingsbeleid van de Stichting Cappital Premiepensioeninstelling (Cappital) is voor zowel de zekerheid als de betaalbaarheid van het pensioen van cruciaal
Nadere informatieLAUDATO SI INSPIRATIEDAG DOUBLEDIVIDEND WORKSHOP DUURZAAM BELEGGEN
LAUDATO SI INSPIRATIEDAG DOUBLEDIVIDEND WORKSHOP DUURZAAM BELEGGEN 23 april 2016 Agenda Doelstelling: het verbinden van de maatschappelijke missie van kerkelijke instellingen met de beleggingen Wat betekent
Nadere informatieSamen werken aan een mooiere wereld, nu en later.
Samen werken aan een mooiere wereld, nu en later. Puur voor later. Voor ons is het Zwitserleven Gevoel onlosmakelijk verbonden met een mooie wereld. Daar dragen wij graag aan bij met ons verantwoorde
Nadere informatieHet Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds
Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds INTRODUCTIE Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in
Nadere informatieVGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen
VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV Code Duurzaam Beleggen VvV onderdeel inhoud verschil artikel 1 De Code Duurzaam Beleggen opgesteld door het Verbond van Verzekeraars
Nadere informatieInhoudsopgave. Duurzaam en verantwoord beleggen. Inleiding
Inhoudsopgave Inleiding 2 Duurzaam en verantwoord beleggen 2 Stewardship 4 Stemmen 4 Monitoren 5 Engagement 6 Samenwerking en markt engagement 7 Inleiding Stichting Pensioenfonds 1 () is het sectorbrede
Nadere informatieVerslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017
Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2017 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers
Nadere informatieAlgemene Vergadering van Deelnemers. 26 juni 2018
Algemene Vergadering van Deelnemers 26 juni 2018 1 Agenda 1. Opening 2. Vaststelling agenda 3. Verslag Algemene Vergadering van Deelnemers d.d. 20 juni 2017 4. Jaarverslag 2017 5. Herbenoemingen bestuur
Nadere informatieDoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten
DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten Amsterdam, september 2017 DoubleDividend Management B.V. Herengracht
Nadere informatieDe verandering blijft
De verandering blijft SPH Jaarbericht Highlights van 2016 Stichting Pensioenfonds voor Huisartsen (SPH) Postbus 350, 3700 AJ Zeist Heeft u vragen over uw pensioen, neemt u dan contact op met de medewerkers
Nadere informatieBeleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten oktober 2017
Beleidsdocument Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten oktober 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. MVB en de relatie met algemene beleggingsbeginselen 4 2. Uitgangspunten
Nadere informatieHet Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds
INTRODUCTIE Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in
Nadere informatieSamen werken aan een mooiere wereld, nu en later.
Samen werken aan een mooiere wereld, nu en later. Puur voor later. Voor ons is het Zwitserleven Gevoel onlosmakelijk verbonden met een mooie wereld. Daar dragen wij graag aan bij met ons verantwoorde beleggingsbeleid.
Nadere informatiePopulair beleggingsplan
Populair beleggingsplan versie 22 november 2013 1 Inhoudsopgave Wat belegt het pensioenfonds? 4 Wat is het doel van beleggen? 4 Wat levert beleggen op? 4 Er gaan toch ook risico s gepaard met beleggen?
Nadere informatieNederlandse Stewardship Code. Achmea Investment Management
Nederlandse Stewardship Code Achmea Investment Management 9 november 2018 Inleiding Het maatschappelijk aanzien van aandeelhouders en ondernemingen brokkelt af Aanhoudende kritiek op korte termijn geneigdheid
Nadere informatieMaatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie
Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Versie 29-05-2017 Versie 29-05-2017 Maatschappelijk verantwoord Beleggen en Corporate governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord
Nadere informatieBrochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance
Brochure Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord (MVB) Beleggen en
Nadere informatieDoubleDividend Management B.V. Stembeleid
DoubleDividend Management B.V. Stembeleid Amsterdam, 1 januari 2019 DoubleDividend Management B.V. Herengracht 320 1016 CE Amsterdam Telefoon: +31 20 5207660 contact@doubledividend.nl www.doubledividend.nl
Nadere informatieMEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT
MEESMAN AANDELENFONDSEN WORDEN DUURZAAM EN BELASTINGEFFICIËNT 28 SEPTEMBER 2017 Inhoudsopgave Wat verandert er?... 3 Duurzaam beleggen... 4 Duurzame indexen... 4 Hoeveel bedrijven worden uitgesloten?...
Nadere informatie