RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. R.K. basisschool 't Heuvelke peuterspeelzaal Dribbel

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE R.K. basisschool 't Heuvelke peuterspeelzaal Dribbel Plaats : Geleen BRIN nummer : 09WW C1 LRKP nummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 31 maart 2016 (09WW C1) en 31 maart 2016 ( ) Datum vaststelling : 1 juni 2016

2 Pagina 2 van 18

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE BIJLAGE 1 OORDELEN Pagina 3 van 18

4 Pagina 4 van 18

5 1 INLEIDING Op 31 maart 2016 heeft de inspectie peuterspeelzaal Dribbel en basisschool 't Heuvelke onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 2013 en 2015/2016 de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie: - Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat - Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst. Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd. Vve-locatiebezoek, waarbij: documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn uitgevoerd. Deze vve-bezoeken vonden plaats in de groepen peutergroep, groep 1 en groep 2; gesprekken met de directie, ouders, pedagogisch medewerkers en leerkrachten, vve-coach, onderwijscoördinatoren een vertegenwoordiging van het bestuur en houder zijn gevoerd. Pagina 5 van 18

6 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 18

7 2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie binnen het merendeel van de aspecten grotendeels op orde is. Dit betreft de condities, het ouderbeleid, de kwaliteit van de uitvoering en de begeleiding en zorg. De peuterspeelzaal laat binnen meerdere aspecten zien dat de kwaliteit in de afgelopen periode is toegenomen. Binnen de aspecten kwaliteitszorg, doorgaande lijn en resultaten zijn nog verbeterpunten geconstateerd. Totaalbeeld Peuterspeelzaal Dribbel (in het vervolg van deze tekst: de voorschool) is sinds het begin van dit schooljaar gehuisvest in een lokaal van basisschool 't Heuvelke (in het vervolg van deze tekst: de vroegschool). Het gebouw staat in de wijk Lindenheuvel in Geleen en heeft vorig jaar een opknapbeurt gehad. Deze wijk is ook voor de gemeente een specifieke aandachtswijk. De voorschool heeft circa 50% doelgroeppeuters volgens de brede doelgroepdefinitie en de vroegschool circa 10% kleuters met een leerlinggewicht. Enkele van de doelgroeppeuters gaan niet naar basisschool 't Heuvelke, maar naar een andere basisschool in Geleen. Sinds het vve-onderzoek in november 2013 is binnen de voorschool gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit, onder andere door de inzet van een vve-coach. De vroegschool heeft vve verder niet specifiek ingevuld. Alhoewel er in de kleutergroepen sprake is van een basiskwaliteit, staat de vraag open waaraan je kunt zien dat basisschool 't Heuvelke een vroegschool is. De voor- en vroegschool zijn voornemens om de samenwerking te intensiveren en zien daarvoor ook mogelijkheden. De specifieke uitwerking hiervan moet nog plaatsvinden. Van belang hierbij is dat er gedacht wordt in kansen en niet in onmogelijkheden. Toelichting In eerdere rapporten van vve-onderzoeken op deze voor- en vroegschool en in het waarderingskader van vve op de website van de inspectie van het onderwijs staan uitgebreide toelichtingen op de beoordeelde aspecten en indicatoren. In onderstaande toelichting wordt volstaan met een toelichting op goede praktijken, verbeterpunten of belangwekkende ontwikkelingen. Pagina 7 van 18

8 Condities De GGD Zuid Limburg heeft in oktober 2015 de voorschool geïnspecteerd. Daarbij zijn de voorwaarden voor voorschoolse educatie positief beoordeeld. Deze oordelen zijn in dit onderzoek geverifieerd en overgenomen. Bij de vroegschool is vastgesteld dat de relevante voorwaarden voor vroegschoolse educatie deels aanwezig zijn. Met de huidige werkwijze in de kleutergroepen is er geen sprake van een dubbele bezetting, waardoor kleuters in kleine groepen taalstimulering kan worden geboden. De inzet van de extra kracht in de kleutergroepen, gefinancierd door de gemeente, is daarvoor te beperkt. Wel biedt de vroegschool de mogelijkheid om twee dagen per week taalstimulering in een kleinere groep te volgen in de schakelklas op basisschool De Springplank. Ouders De ouders waarmee de inspectie gesproken heeft zijn tevreden over de voor- en vroegschool. De ouders vinden het personeel gemakkelijk benaderbaar voor vragen enervaren dat hun kinderen met plezier naar de voor- en vroegschool gaan en een goede ontwikkeling doormaken. De houder van de voorschool heeft het ouderbeleid in de afgelopen jaren verder ontwikkeld en de pedagogisch medewerkers handelen ook volgens dat beleid. Het belang van een gerichte aanpak in communicatie en omgang met de ouderpopulatie wordt onderschreven door de vroegschool; het ontbreekt tot nu toe echter nog aan een gericht ouderbeleid. Voor zowel de voor- als vroegschool geldt dat het vooraf informeren van ouders, de intake en het informeren over de ontwikkeling van hun kind van een voldoende niveau zijn. Ook stimuleren ze de ouders, onder andere via een themabrief, om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen met hun kinderen. Een belangrijk verbeterpunt voor vooren vroegschool ligt in het organiseren van ouderactiviteiten en het stimuleren van de participatie van ouders in die activiteiten. Dit betreft zowel activiteiten samen met hun kind als activiteiten gericht op de ouders. Hierbij zal gezocht moeten worden naar laagdrempelige activiteiten, waarbij opvoedingsondersteuning op een natuurlijke wijze aan bod komt. Kwaliteit van de uitvoering van vve De voor- en de vroegschool werken met de programma's Puk & Ko en Kleuterplein. Dit wordt in de vroegschool voor het ontwikkelingsgebied rekenen aangevuld met het programma Met Sprongen Vooruit. Vanuit het aanbod wordt gewerkt met een doelgerichte en gedifferentieerde planning. De kwaliteit van het pedagogisch en educatief handelen hebben de voor- en vroegschool weten vast te houden. Het pedagogisch klimaat is op alle punten in orde bevonden. In de voorschool zijn mooie voorbeelden gezien in het educatief handelen. De pedagogisch medewerkers stimuleren op een goede wijze de Pagina 8 van 18

9 actieve betrokkenheid van de peuters, verrijken het spel van de peuters goed en zijn uitermate responsief. De kwaliteit van het educatief handelen in de vroegschool is eveneens van voldoende niveau. Een verbeterpunt is daar wel gelegen in het afstemmen van de activiteiten op de verschillen in de ontwikkeling. Alhoewel gepland in de groepsplannen, was dit in de groepsobservaties niet zichtbaar. Ontwikkeling, begeleiding en zorg Binnen dit aspect laat de voorschool grote stappen voorwaarts zien. Aan de hand van een, door de houder ontwikkeld, gestructureerd peuterobservatiesysteem, op éénmalige peutertoets en tussentijdse observaties, weten de pedagogisch medewerkers hoe de kinderen zich ontwikkelen. De wijze waarop de observaties worden vastgelegd is in het afgelopen jaar vernieuwd; de gehanteerde lijsten zijn gebaseerd op de tussendoelen en het specifieke aanbod binnen een thema. Ook de leerkrachten hebben, op basis van een observatiesysteem passend bij het aanbod en de kleutertoetsen, zicht op de ontwikkeling van de kinderen. Al deze informatie is de basis om de peuters en kleuters planmatig te begeleiden. Zowel voor- als vroegschool zijn nog in ontwikkeling om de planmatige begeleiding te verdiepen. De pedagogisch medewerkers overleggen op aanvraag met medewerkers van JGZ over de ontwikkeling van peuters, waarover zij of ouders vragen of zorgen over de ontwikkeling hebben. Vanuit deze gesprekken worden zonodig externe zorgverleners ingeschakeld. De pedagogisch medewerkers blijven op de hoogte van de werkzaamheden van de externe zorgverleners en sluiten daarbij zo mogelijk aan in hun dagelijks handelen. De vroegschool heeft zelf meer mogelijkheden en expertise voor hulp bij ontwikkelingsvertraging of achterstand. Door middel van afstemming in de groep, hulpplannen voor een (sub-)groep of individuele plannen bij meer complexe ontwikkelingsproblematiek, krijgen ook de kleuters passende hulp. Indien nodig haalt de vroegschool expertise van buiten om een volgende stap in het begeleidingsproces te kunnen zetten. De evaluatie van de extra zorg die de voor- en vroegschool zelf bieden vraagt nog aandacht. Kwaliteitszorg Dit is het tweede aspect waarbinnen de voorschool stappen heeft gezet. Deze stappen sluiten aan bij de ontwikkeling van gemeentelijk beleid op dit aspect. De vve-coach speelt de centrale rol in de coördinatie van vve, de evaluatie van de kwaliteit door observaties in de peutergroep en het planmatig uitzetten van verbeteringen. Alhoewel er dus zicht is op de kwaliteit onder andere door groepsobservaties, liggen er kansen om de kwaliteit van het proces systematischer in beeld te brengen. De houder heeft op dit moment nog geen Pagina 9 van 18

10 eigen systematiek voor het in beeld brengen van de ontwikkelingsresultaten van de peuters: 'Hebben in het bijzonder de doelgroeppeuters genoeg geleerd in de peuterperiode?'. Vve is in de vroegschool nog geen specifiek onderdeel van de kwaliteitszorg. De school heeft ook nog niet in beeld welke specifieke aspecten van vve hen als vroegschool onderscheidt van andere basisscholen. In het nieuwe schoolplan is wel opgenomen dat de vroegschool intensiever wil gaan samenwerken met de peuterspeelzaal en een doorgaande lijn wil realiseren; de verdere invulling hiervan of het opstellen van een plan van aanpak voor vve moet echter nog plaatsvinden. Doorgaande lijn De doorgaande lijn wordt vorm gegeven door de warme overdracht van de voornaar de vroegschool. Daarnaast is dit schooljaar ook gestart met gezamenlijke thema's; een voorbeeld hiervan is het huidige thema gezondheid. Zowel de voor- en vroegschool ervaren dat het samenwerken en het realiseren van een doorgaande lijn gemakkelijker is geworden nu de peutergroep inpandig naast de kleutergroepen is gehuisvest. Ook is men voornemens het koppeloverleg weer op te gaan pakken. Met de inhoudelijke afstemming over het ouderbeleid, het pedagogisch klimaat, het educatief handelen en de zorg en begeleiding moet nog worden gestart. Opbrengsten De directeur van de vroegschool heeft kort voor het bezoek kennisgenomen van de gemeentelijke norm: minder dan 10% van de jongste/oudste kleuters scoort voor taal/rekenen lager dan een bepaalde vaardigheidsscore. Deze resultaatafspraak is voor Zuid-Limburg opgesteld op basis van een analyse van de Universiteit Maastricht. Tijdens dit onderzoek is voor het eerst gekeken naar de leerresultaten van de doelgroepkleuters. De norm voor taal voor de oudste kleuters wordt gehaald; de norm voor taal voor de jongste kleuters wordt net niet gehaald. De behaalde resultaten voor rekenen voor zowel de jongste als oudste kleuters liggen ruim onder de geformuleerde normen. Het percentage kleuters met een verlengde periode blijft binnen de kritische grens. Voor de voorscholen heeft de gemeente Sittard-Geleen geen resultaatafspraak gemaakt. Daarom kan de inspectie bij de voorschool hiervoor geen waardering geven. Pagina 10 van 18

11 3 CONCLUSIE De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op peuterspeelzaal Dribbel en basisschool 't Heuvelke grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie enkele verbeterpunten kent. Dit betreft hoofdzakelijk de kwaliteitszorg, de doorgaande lijn en de resultaten. Pagina 11 van 18

12 Pagina 12 van 18

13 BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere vooren/of vroegscholen hiervan kunnen leren. 09WW C1 - R.K. basisschool 't Heuvelke Condities A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold Ouders B1 B2 B3 B4 B5 B6 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd Pagina 13 van 18

14 Kwaliteit van de uitvoering van vve C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen Pagina 14 van 18

15 Ontwikkeling, begeleiding en zorg D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 E3 E4 E5 E6 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken Doorgaande lijn F1 F3 F4 F5 F6 F7 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Opbrengsten van vve G1 G2 G3 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijke afspraken De resultaten zijn van voldoende niveau Verlengde kleuterperiode Pagina 15 van 18

16 peuterspeelzaal Dribbel Condities A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar A2 A3 Voldoende vve-tijd De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting") A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Ouders B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Rekening houden met thuistaal Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen Pagina 16 van 18

17 Kwaliteit van de uitvoering van vve C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren Pagina 17 van 18

18 Ontwikkeling, begeleiding en zorg D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 E3 E4 E5 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie Doorgaande lijn F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Pagina 18 van 18