RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE r.k.b.s. Bisschop Bekkers Kindercentrum Selwerd Paddepoel, locatie Dikkie Dik Plaats : Groningen BRIN nummer : 18LM C1 LRKP nummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 14 januari 2014 (18LM C1) en 14 januari 2014 ( ) Datum vaststelling : 19 maart 2014

2 Pagina 2 van 17

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE BIJLAGE 1 OORDELEN Pagina 3 van 17

4 Pagina 4 van 17

5 1 INLEIDING Op 14 januari 2014 heeft de inspectie peuterschool Dikkie Dik en r.k.b.s. Bisschop Bekkers onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 2013 en 2015 de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie: - Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat - Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst. Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd. Vve-locatiebezoek, waarbij: documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn uitgevoerd. Deze vve-bezoeken vonden plaats in de peutergroep van de peuterschool en in alle groepen 1/2 en de schakelgroep van de basisschool. gesprekken met de directie, ouders, pedagogisch medewerkers, leerkrachten, intern begeleider en een vertegenwoordiging van het bestuur zijn gevoerd. Pagina 5 van 17

6 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 17

7 2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voorschoolse educatie op de peuterschool voor de aspecten condities, ouders en ontwikkeling begeleiding en zorg buiten de groep grotendeels op orde is. Specifieke verbeterpunten voor de voorschool liggen vooral bij de kwaliteit van uitvoering van vve en de kwaliteitszorg. Voor de basisschool geldt dat de aspecten ouders, de kwaliteit van uitvoering van vve en de ontwikkeling, begeleiding en zorg grotendeels op orde zijn. Specifieke verbeterpunten voor de vroegschool liggen vooral bij het aanbod en de kwaliteitszorg. Daarnaast zijn voor beide locaties een aantal verbeterpunten geconstateerd in de doorgaande lijn. Totaalbeeld Basisschool Bisschop Bekkers en peuterschool Dikkie Dik zijn in één gebouw gehuisvest in de wijk Paddepoel. Beide locaties gebruiken het programma Piramide, waarvan ze de thema's over het jaar heen gezamelijk plannen. Op de basisschool en de peuterschool wordt verder gewerkt met het programma vvethuis om ouders te betrekken bij het onderwijs aan hun kinderen en om hen thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te laten doen. Beide locaties slagen er goed in een groot aantal ouders daarbij te betrekken. Ouders zijn enthousiast over de methode. Op beide locaties is één dag per week een vve-coach aanwezig, die leerkrachten en pedagogisch medewerkers coacht om het pedagogisch en educatief handelen te versterken. Daarnaast beschikt de school over een brugfunctionaris die bijdraagt aan een open communicatie tussen ouders en school. Ten opzichte van de bestandsopname in 2010 heeft vooral de betrokkenheid van de ouders op de peuterschool en de basisschool zich ontwikkeld. Lukte het destijds nauwelijks om ouders te betrekken, nu doen vrijwel alle ouders van doelgroepkinderen mee met het programma. Voor de basisschool geldt dat het algemene beeld uit het onderzoek overwegend postief was. Dit beeld staat ook nu nog. Voor de peuterschool geldt dat zij een aantal verbeterpunten positief heeft opgepakt, maar dat er ook nieuwe ontwikkelpunten zijn bijgekomen. Pagina 7 van 17

8 Toelichting Condities De peuterschool is recent (november 2013) bezocht door de GGD. Tijdens dat bezoek is domein 8 (voorschoolse educatie) ook beoordeeld. Deze oordelen heeft de inspectie geverifieerd en overgenomen. Op de voorschool is aan alle punten voldaan. Voor de basisschool geldt dat niet alle leerkrachten aanvullend geschoold zijn voor vve, doordat er mobiliteit binnen de school is geweest. De betreffende leerkracht en onderwijsassistent gaan binnenkort een scholing volgen. Ouders De ouders geven in hun gesprek met de inspectie aan dat er in zowel de peuterschool als de basisschool een prettige sfeer heerst en dat de leerkrachten betrokken zijn bij de kinderen. Op de school is een brugfunctionaris aanwezig die op een laagdrempelige wijze contact met ouders onderhoudt en de relatie tussen school en ouders versterkt. De Bisschop Bekkersschool heeft een uitgebreide analyse van haar ouderpopulatie gemaakt. Dikkie Dik is daar nog niet aan toegekomen, de overkoepelende organisatie heeft een gemeentelijke subsidie aangevraagd om dit voor alle locaties te doen (B1). Zowel de peuterschool als de basisschool nodigen ouders uit op locatie voor een uitgebreid intakegesprek gericht op de ontwikkeling van het kind. Daarnaast leggen zowel pedagogisch medewerkers als leerkrachten in de eerste periode dat het kind naar school gaat een huisbezoek af. Ouders die het betreft hebben bij de intake nadrukkelijk uitleg gekregen over de inhoud van het vveprogramma en de doelen daarvan. Sinds het vorige inspectiebezoek hebben de basisschool en de peuterschool het programma vve-thuis ingevoerd, waar vrijwel alle ouders aan mee doen. Op de basisschool is het een voorwaarde voor kinderen om mee te kunnen doen aan het schakelprogramma. Ook voor de peuterschool geldt een dergelijke constructie, die samenhangt met de gemeentelijke korting die ouders krijgen voor deelname aan vier dagdelen op de vve-groep. De brugfunctionaris en het CJG zijn actief betrokken bij de uitleg van het vve-thuis programma. Op de school staat elke dag koffie klaar voor ouders, daarnaast worden regelmatig thematische koffieochtenden georganiseerd die goed bezocht worden. Voor de peuterschool is een dergelijke ouderactiviteit een ontwikkelpunt (B5). Kwaliteit van de uitvoering van vve Zowel de voor- als de vroegschool gebruiken een leerstofaanbod dat geschikt is voor het stimuleren van de (taal)ontwikkeling van jonge kinderen. Voor de uitvoering maken de leerkrachten en pedagogisch medewerkers doelgerichte planningen. Beide locaties bieden echter slechts een deel van de thema's uit de Pagina 8 van 17

9 methode aan, waarbij niet gekeken is of het aanbod nog wel dekkend is voor de aan te bieden doelen. Dat is een ontwikkelpunt (C1.3). Voor de peuterschool geldt dat het aanbod daarnaast te weinig onderscheidt maakt tussen verschillen in niveau van peuters (C1.4). De kwaliteit van zowel het pedagogisch klimaat als het educatief handelen is op de Bisschop Bekkersschool verbeterd ten opzichte van het onderzoek in In de kleutergroepen zijn tijdens de lesobservaties vrijwel alle onderdelen als voldoende beoordeeld, in de schakelgroep zelfs een aantal indicatoren als goed. Op schoolniveau betekent dit dat alle indicatoren als voldoende zijn beoordeeld. Opvallend is de wijze waarop de leerkrachten in alle groepen hun lokaal hebben ingericht, dit is een voorbeeld voor anderen (C2.5). Het thema is uitgebreid uitgewerkt: in de groepen is een rijkheid aan thematische materialen aanwezig. Daarnaast is taal in de groepen overal aanwezig, in labels, hoeken en de opdrachten. Op de peuterschool is ten aanzien van de kwaliteit van de uitvoering van vve al veel voldoende, maar er is ook nog ontwikkeling mogelijk. Tijdens de activiteiten valt op dat de pedagogisch medewerkers nog te weinig open vragen stellen aan de kinderen, waarmee zij hen uitnodigen tot een gesprekje (C2.3). Het thema is in de ruimte duidelijk aanwezig, met veel (echte) materialen wordt de fantasie van kinderen geprikkeld. Uitingen van taal zijn ook aanwezig, maar zouden nog meer betekenisvol voor de kinderen kunnen worden ingezet. De interactie tussen kinderen wordt nog te weinig gestimuleerd, de pedagogisch medewerkers zijn met name zelf aan het woord (C3.3). Belangrijk is ook dat tijdens de groepsactiviteiten er meer aandacht is voor actieve deelname van kinderen (C3.4), en dat tijdens deze activiteiten kinderen op hun eigen niveau worden aangesproken (C3.7). Ontwikkeling, begeleiding en zorg Op de Bisschop Bekkersschool en peuterschool Dikkie Dik volgen de leerkrachten en pedagogisch medewerkers de brede ontwikkeling van de kinderen aan de hand van toetsen en een observatiesysteem. Voor kinderen die extra ondersteuning nodig hebben, zijn zowel in de basisschool als de peuterschool (groeps)handelingsplannen aanwezig. De uitvoering van de interne zorg op Dikkie Dik is een echter aandachtspunt. De handelingsplannen zijn nieuw, en er is nog geen vorm gevonden op welke wijze en wanneer deze worden uitgevoerd en wanneer de zorg wordt geëvalueerd (D1.2 en D1.3). Op zowel de basisschool als de peuterschool is bekend welke kinderen externe zorg ontvangen. Ouders worden indien nodig door de pedagogisch Pagina 9 van 17

10 medewerkers, de leerkrachten, het CJG of de brugfunctionaris ondersteund bij het aanvragen van de externe zorg. Als het van toepassing is wordt dit ook in de groepen uitgevoerd. Kwaliteitszorg De voor- en vroegschool hebben de vve-coördinatie op de locaties in voldoende mate georganiseerd. Regelmatig hebben zij daarnaast overleg met de vve-coach en de brugfunctionaris. Het is nog niet zo dat de resultaten en de kwaliteit van vve op Dikkie Dik regelmatig worden geëvalueerd, voor de school is dit wel het geval (E2 en E3). Voor beide locaties geldt dat specifieke verbeterpunten ten aanzien van vve niet planmatig zijn uitgewerkt in een plan van aanpak en dat afspraken over de wijze van werken en de kwaliteit daarvan actief zijn geborgd (E4 en E5). Op de school maakt vve daarnaast nog geen deel uit van het reguliere kwaliteitszorgsysteem (E6). Doorgaande lijn Voor de overdracht van kinderen van peuterschool naar basisschool wordt een uitgebreid overdrachtsformulier ingevuld, dat door de gemeentelijke vvewerkgroep ontwikkeld is. Voor alle (doelgroep)kinderen die doorstromen van de peuterschool naar de basisschool wordt dit formulier ingevuld en een warme overdracht verzorgd. Beide locaties gebruiken de methode Piramide, het jaarrooster voor de thema's is gezamelijk opgesteld. De afsluiting van een deel van de thema's gaat ook in gezamelijke uitvoering. Over de manier hoe de locaties met ouders om gaan en de wijze waarop zij de zorg (vorm)geven, zijn geen onderlinge afspraken gemaakt (F6 en F7). Dat geldt ook voor de afstemming van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen (F5). Voorheen stond regelmatig een formeel overleg tussen beide locaties op de agenda, nu zijn de meeste contacten informeel tussen pedagogisch medewerkers en leerkrachten. Het is de bedoeling dat het formele overleg binnenkort weer gepland wordt. Opbrengsten Binnen de gemeente Groningen zijn inmiddels duidelijke afspraken gemaakt over de te bereiken resultaten met vve, deze gelden voor de vroegscholen. De Bisschop Bekkersschool evalueert binnenkort of zij voldoet aan deze resultaatafspraken (G2). Pagina 10 van 17

11 3 CONCLUSIE De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op peuterschool Dikkie Dik en r.k.b.s. Bisschop Bekkers grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie op die gebieden nauwelijks verbeterpunten kent. Pagina 11 van 17

12 BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. r.k.b.s. Bisschop Bekkers Condities A3 Pedagogisch medewerker - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold Ouders B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Rekening houden met thuistaal Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma Pagina 12 van 17

13 Kwaliteit van de uitvoering van vve C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind Pagina 13 van 17

14 Ontwikkeling, begeleiding en zorg D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 E3 E4 E5 E6 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken Doorgaande lijn F1 F3 F4 F5 F6 F7 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Opbrengsten van vve G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijke afspraken Pagina 14 van 17

15 Opbrengsten van vve G3 Verlengde kleuterperiode Kindercentrum Selwerd Paddepoel, locatie Dikkie Dik Condities A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar A2 A3 Voldoende vve-tijd De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) Pedagogisch medewerker - kind ratio ("dubbele bezetting") A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Ouders B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Rekening houden met thuistaal Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat Pagina 15 van 17

16 Kwaliteit van de uitvoering van vve C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen Pagina 16 van 17

17 Ontwikkeling, begeleiding en zorg D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 E3 E4 E5 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie Doorgaande lijn F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Pagina 17 van 17