RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. PSZ 't Opstapje

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PSZ 't Opstapje Plaats : Zandvoort LRKP nummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 12 september 2016 Datum vaststelling : 31 oktober 2016

2 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE REACTIE VAN DE HOUDER BIJLAGE 1 OORDELEN Pagina 3 van 17

3 1 INLEIDING Op 12 september 2016 heeft de inspectie peuterspeelzaal 't Opstapje onderzocht. Het onderzoek is uitgevoerd vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). 't Opstapje is opgenomen in een steekproef waarbij we gegevens verzamelen over de kwaliteit van de voorschoolse educatie ten behoeve van de jaarlijkse rapportage "De staat van het onderwijs". Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit een vve-locatiebezoek, waarbij: documenten over planning, begeleiding en zorg zijn bestudeerd; een groepsobservatie is uitgevoerd. gesprekken met de houder, ouders en pedagogisch medewerkers zijn gevoerd. Pagina 5 van 17

4 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010 en de werkinstructie toezichtkader voor- en vroegschoolse educatie, maart Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. In hoofdstuk 4 wordt de houder van de kinderopvanglocatie uitgenodigd om kort te reflecteren op de bevindingen van de inspectie en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 17

5 2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de meeste aspecten op orde is, te weten condities, ontwikkeling, begeleiding en zorg, en kwaliteitszorg. Totaalbeeld Peuterspeelzaal 't Opstapje is een zogenaamde éénpitter. De eigenaresse (houder) is tevens gedurende vijf dagen in de week werkzaam als pedagogisch medewerker. Daarnaast zijn er nog twee andere leidsters werkzaam op de peuterspeelzaal. De medewerkers kenmerken zich door de gedegen wijze waarop zij vve vormgeven en voeren het vve-programma nauwgezet uit. Hiervoor heeft de peuterspeelzaal een aantal jaren geleden ook het keurmerk gekregen van de organisatie die deze methode op de markt heeft gebracht. De peuterspeelzaal vangt alleen in de ochtend kinderen op (op donderdag is er sprake van een langere dag). Op dit moment bezoeken ongeveer 24 kinderen 't Opstapje. De helft hiervan zijn aan te merken als doelgroepkinderen. Bij ongeveer vier kinderen betreft het een indicatie op basis van een vertraagde taal-/spraakontwikkeling. De andere kinderen zijn doelgroepkinderen op basis van de (lage) opleiding van de ouders. Het beeld van de kwaliteit van vve op 't Opstapje komt deels overeen met het beeld van de gemeente. Het vve-beleid van de gemeente Zandvoort heeft zich de afgelopen jaren vooral gericht op de voorscholen, scholing van de medewerkers en het opzetten van een vve-werkgroep, en niet op de vroegscholen. Daarnaast heeft de gemeente niet gericht op vve gestuurd. Het is daarom een compliment aan de peuterspeelzaal waard dat zij vve zo stevig hebben neergezet. De gemeente Zandvoort is bestuurlijk een zelfstandige gemeente, maar er is op ambtelijk gebied veel samenwerking met de gemeente Haarlem. In het voorjaar van 2015 hebben de gemeenten besloten om ook op het gebied van jeugdhulp en vve samen te gaan werken. De beleidsambtenaar vve van de gemeente Haarlem is ook verantwoordelijk geworden voor vve in de gemeente Zandvoort. Zij wordt hierbij ondersteund door één van de stedelijke projectcoördinatoren van de gemeente Haarlem. Pagina 7 van 17

6 De ontwikkelpunten die zij voor 2016 hebben geformuleerd zijn: het betrekken van het onderwijs; het stroomlijnen en digitaliseren van de toeleiding en het bereik; het monitoren van de kwaliteit en de resultaten. Toelichting Condities De oordelen op dit onderdeel zijn overgenomen uit het rapport van de GGD d.d. 10 maart Hierin is te lezen dat alle indicatoren als voldoende zijn beoordeeld. Op basis van de uitgevoerde observaties en het opleidingsniveau van de leidsters mag worden aangenomen dat alle beroepskrachten voldoende Nederlands spreken. Ouders Op gemeentelijk niveau is geen ouderbeleid vastgesteld; de locatie heeft echter eigen ouderbeleid geformuleerd. In dit ouderbeleidsplan is rekening gehouden met de achtergrondgegevens van de ouders en zijn doelen geformuleerd. Tevens is in dit plan te lezen welke activiteiten de peuterspeelzaal (soms samen met de basisschool) organiseert voor de ouders. Via een maandelijkse nieuwsbrief houden de pedagogisch medewerkers de ouders op de hoogte van het behandelde thema en de activiteiten die zij met de kinderen uitvoeren. Ook worden hierin activiteiten aangegeven die de ouders thuis kunnen uitvoeren. Hier maken echter weinig tot geen ouders gebruik van. Ouders hebben, in het gesprek met de inspectie, aangegeven goed geïnformeerd te worden tijdens de intake. Het contact met de leidsters ervaren de ouders als laagdrempelig en er is ruimte om allerlei zaken te bespreken als zij hulp nodig hebben. Er vinden, naast korte gesprekjes tijdens het halen en brengen, op regelmatige basis gesprekken met de ouders over de ontwikkeling van hun kind(eren) plaats. Tijdens deze gesprekken worden de toets- en observatiegegevens van het kind getoond en besproken, en tevens vertelt de pedagogisch medewerker aan de ouders welke extra hulp wordt ingezet. Kwaliteit van de uitvoering van vve Zoals al eerder genoemd, volgen de leidsters het integrale vve-programma nauwgezet. Pagina 8 van 17

7 Voor zwakkere en pientere peuters worden de aanvullende materialen van de methode gehanteerd. Het gedifferentieerde aanbod wordt gepland in een jaarplanning, waarbij de thema's zijn afgestemd op die van de basisschool, en in een weekplanning waarin duidelijk is welke doelen welke kinderen dienen te behalen. Indien dit binnen een thema niet lukt, dan worden deze doelen in het volgende thema opnieuw aangeboden. Dit wordt vastgelegd in registratieformulieren. Tijdens de observaties was te zien dat de leidsters respectvol en responsief met de kinderen omgaan. Zij tonen respect voor de diversiteit van de kinderen en de eigen taal en benadrukken hierin ook de Nederlandse taal en normen. Bij 'ongewenst' gedrag spreekt de leidster het kind op ooghoogte aan, waarbij de nadruk ligt op het gebruiken van taal door het kind zelf. De leidsters zijn vanaf het moment dat de kinderen binnenkomen met hen in gesprek en laten geen kans onbenut om hen de juiste woorden en zinnen aan te leren. Hiertoe ontplooien ze diverse activiteiten waarbij zij continu actief met de kinderen bezig zijn. Opvallend is dat zij hierbij de activiteiten goed afstemmen op het ontwikkelingsniveau van het betreffende kind en de leidsters elkaar als vanzelfsprekend aanvullen. De inrichting van de ruimte is uitdagend. Er is sprake van diverse hoeken en twee aan het thema gerelateerde hoeken, waaronder een ontdekhoek, waarvan de kinderen gretig gebruik maakten tijdens de observatie. Aan de ontluikende geletterd- en gecijferdheid wordt in de inrichting nog weinig aandacht besteed. Hoewel er wel een boekenhoek is en er enkele themawoorden aan de muur hangen, is dit te minimaal. Ontwikkeling, begeleiding en zorg De pedagogisch medewerkers volgen de ontwikkeling van de peuters nauwkeurig aan de hand van observatie- en toetsgegevens. Indien dit nodig is, worden er aanvullende observaties uitgevoerd of een extra toets afgenomen. De gegevens die hieruit voortkomen, gebruiken de pedagogisch medewerkers om het aanbod af te stemmen en de extra begeleiding in te richten. Dit geldt niet alleen voor kinderen die extra hulp nodig hebben, maar ook voor kinderen die meer uitdaging kunnen gebruiken. De leidsters zijn bekend met de sociale kaart binnen de gemeente en de lijnen met de Jeugd Gezondheidszorg (JGZ), die in hetzelfde gebouw gevestigd is, zijn kort. Bovendien kan de peuterspeelzaal gebruikmaken van de hulp van de intern begeleider van de basisschool. Pagina 9 van 17

8 Kwaliteitszorg In het pedagogisch beleidsplan is te lezen wat vve op 't Opstapje precies inhoudt. De houder stelt dit plan regelmatig bij en houdt de kwaliteit van vve in de gaten. Dit geldt ook voor de (toets)resultaten die stelselmatig worden bijgehouden (op individueel niveau) en waar de locatie eigen ambitieuze streefdoelen voor heeft geformuleerd. De peuterspeelzaal zou echter de kwaliteitszorg meer kunnen formaliseren door een aantal zaken, zoals bijvoorbeeld het vve-ouderbeleid en de vveresultaten, samen te brengen en vast te leggen. Het beleid vanuit de gemeente op dit punt zal ter zijner tijd de locatie hiervoor ook handvatten bieden. Doorgaande lijn Het vve-beleid vanuit de gemeente was de afgelopen jaren meer gericht op de voorscholen. Hierdoor zijn er op dit moment geen basisscholen als vve-locatie aangemerkt. En is het onderdeel 'Doorgaande lijn' niet beoordeeld in dit rapport. 't Opstapje is gevestigd in een basisschool en werkt samen met de school op het gebied van het aanbod, de zorg, het pedagogisch handelen en het organiseren van ouderactiviteiten. Bijna alle peuters stromen door naar deze basisschool. De peuterspeelzaal vult voor alle kinderen een (eigen) overdrachtsformulier in en draagt deze kinderen zo veel mogelijk 'warm' over. Opbrengsten Omdat de gemeente geen beleid op dit gebied heeft geformuleerd, is dit onderdeel niet beoordeeld. Pagina 10 van 17

9 3 CONCLUSIE De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voorschoolse educatie op peuterspeelzaal 't Opstapje grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie nauwelijks tekortkomingen kent. Pagina 11 van 17

10 4 REACTIE VAN DE HOUDER Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van vve op peuterspeelzaal 't Opstapje. Daarnaast heeft de inspectie 't Opstapje gevraagd te reflecteren op de uitkomsten van het onderzoek en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Hieronder geeft de houder haar reactie: Wij zijn erg content met het inspectierapport. Wij hebben de ontluikende geletterdheid en gecijferdheid direct toegepast in ons lokaal. Wij zijn nog op zoek naar meer houten voertuigen voor in de bouwhoek, wel hebben we de houtblokken en de houten trein weer in de bouwhoek gezet zodat dit uitnodigt om er mee te spelen, deze stonden op een andere plek in de klas. Pagina 13 van 17

11 BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk. Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende. 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere vooren/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Condities A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Ouders B1 B2 B3 B4 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 B6 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Pagina 15 van 17

12 Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep Pagina 16 van 17

13 Ontwikkeling, begeleiding en zorg D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 E3 E4 E5 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie Doorgaande lijn F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Pagina 17 van 17