RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. 't Musje Christelijke basisschool De Ontmoeting

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE 't Musje Christelijke basisschool De Ontmoeting Plaats : 's-gravenhage, Den Haag LRKP nummer : BRIN nummer : 17YO C1 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 11 april 2016 Datum vaststelling : 26 mei 2016

2 Pagina 2 van 16

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE REACTIE VAN BESTUUR EN HOUDER BIJLAGE 1 OORDELEN Pagina van 16

4 Pagina 4 van 16

5 1 INLEIDING Op 11 april 2016 heeft de inspectie peuterspeelzaal 't Musje en de kleutergroepen van de basisschool De Ontmoeting onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 201 en 2015/2016 de kwaliteit van vve in de 7 grote gemeenten (G7). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie: - Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat - Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van de door de locaties ingevulde digitale vragenlijsten. Analyse van documenten en gegevens over de locaties die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd. Vve-locatiebezoeken, waarbij: documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd; een groepsbezoek is uitgevoerd; dit vve-bezoek vond plaats in groep A van de voorschool en de groepen 1/2 en groep 2 van de vroegschool; Pagina 5 van 16

6 gesprekken met de directie, ouders, pedagogisch medewerkers en leerkrachten, de intern begeleider, de vve-coördinator en een vertegenwoordiging van het bestuur en van de houder zijn gevoerd. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 16

7 2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op alle aspecten nagenoeg op orde is. Op een enkel onderdeel van het educatief handelen (kwaliteit van de uitvoering van vve) en de doorgaande lijn zijn verbeterpunten geconstateerd. Totaalbeeld De vve-locaties 't Musje (voorschool) en de Ontmoeting (vroegschool) delen sinds 201 een ruim opgezet nieuw gebouw in het Laakkwartier te Den Haag. De wijk heeft een multiculturele samenstelling en een aanzienlijk deel van de kinderen op de vve-locaties komt uit gezinnen waar Nederlands niet de thuistaal is. De voorschool 't Musje verzorgt vve voor 2 groepen peuters. De vroegschool op de Ontmoeting bestaat uit kleutergroepen die met een vveprogramma werken. Op bijna alle gebieden werken de voorschool en de vroegschool intensief met elkaar samen. Relatief veel kinderen stromen door van 't Musje naar de Ontmoeting. Het algemene beeld dat de inspectie heeft gekregen van de kwaliteit van vve op beide locaties is positief. Tijdens het vorige inspectie-onderzoek op deze vvelocaties (december 201) kwam al naar voren dat er sprake was van een gedegen, integraal vve-aanbod, een goede afstemming tussen voorschool en vroegschool, en een prettig en veilig pedagogisch klimaat op beide locaties. Bovendien had men de brede ontwikkeling van de kinderen goed in beeld. Het huidige onderzoek wijst uit dat 't Musje en de Ontmoeting erin geslaagd zijn bovengenoemde kwaliteiten vast te houden en uit te bouwen. Op een aantal punten is de kwaliteit van vve nog verbeterd. Het niveau van het Nederlands van de leidsters is nu helemaal op orde en de activiteiten om de ouderbetrokkenheid te versterken zijn toegenomen en ook succesvol, zeker op de voorschool. Het educatief handelen van de leidsters en leraren is over het algemeen van ruim voldoende kwaliteit. Het bevorderen van interactie tussen de kinderen was een verbeterpunt in 201 en is dat nog steeds. Ook is ruimte voor verbetering in het verrijken van het spelend leren, met name in de kleutergroepen. Tenslotte kan op het gebied van het ouderbeleid en de externe zorg de afstemming tussen voorschool en vroegschool nog verder verstevigd worden. Pagina 7 van 16

8 Toelichting Condities De voorschool en de vroegschool voldoen nu aan alle condities die voor vveinstellingen gesteld zijn. In de kleutergroepen is de dubbele bezetting met hulp van een onderwijsassistent en een klassenassistent voldoende gewaarborgd. Ouders De voorschool en de vroegschool zijn beide sterk gericht op het stimuleren van de ouderbetrokkenheid. Inloopmomenten met spelactiviteiten, gezamenlijke afsluitingen van thema s en een aanbod om thuis activiteiten te doen met de kinderen zijn hier voorbeelden van. Vooral op de voorschool leidt dit tot een actieve en enthousiaste bijdrage van ouders. Ouders zijn zeer tevreden over de intake, de vve-activiteiten en de wijze waarop leidsters en leraren de kinderen bejegenen en stimuleren. Een ontwikkelpunt voor de basisschool is het in kaart brengen van de kenmerken van de ouderpopulatie en het hierop afstemmen van ouderbeleid met betrekking tot vve. Kwaliteit van de uitvoering van vve De voorschool en vroegschool gebruiken een erkend vve-programma. Daarnaast wordt aanvullend aanbod gebruikt. In de kleutergroepen is dit ook nodig om aan de SLO-doelen voor beginnende geletterdheid en gecijferdheid te kunnen voldoen. Er wordt planmatig gewerkt aan de hand van jaar- en week/ dagplanningen. De ruimtes zijn ruim en licht en bieden voldoende ruimte voor de speel/ leerhoeken. Bij de voorschool zijn deze hoeken aantrekkelijk ingericht met veel levensechte materialen die uitnodigen tot ontdekkend spelen. In de kleutergroepen zijn de hoeken wat minder rijk ingericht maar bieden de muren juist weer volop taal- en rekenelementen. Wellicht dat voorschool en vroegschool elkaar in dit opzicht kunnen verrijken. Het pedagogisch handelen van zowel de leidsters als leerkrachten is ruim voldoende tot goed. Met name in de voorschool valt de prettige, ontspannen wijze op waarop men structuur en grenzen biedt biedt aan de kinderen op. Door een consequente aanpak en het gebruik van vaste rituelen weten de kinderen precies wat er van hen verwacht wordt. Door de natuurlijke wijze waarop de leidsters meegaan in het spel van de kinderen krijgen zij de kans om tot leerervaringen te komen. In de kleutergroepen hebben we stimulerende vormen van spelverrijking wat minder waargenomen. Een verbeterpunt voor zowel voorschool als vroegschool is het stimuleren van de kinderen om in interactie met hun omgeving tot zelf-ontdekkend leren te Pagina 8 van 16

9 komen. De communicatie verloopt de meeste tijd steeds tussen leidsters/ leerkrachten en de kinderen, waarbij de eersten zich veelal sturend opstellen. Er liggen nog uitdagingen in het stellen van open vragen, het zelf laten ontdekken en uitproberen door de kinderen en het niet te snel oplossen van zaken waar kinderen in hun spel tegenaan lopen. Het is de kunst hen juist te helpen bij het verkennen van nieuwe ideeën en oplossingsstrategieën, zonder deze te snel zelf aan te dragen. Dit vereist specifieke interactie-vaardigheden van de leidsters en leerkrachten. Men is zich overigens bewust van het belang hiervan en er zijn ook al enige scholingsbijeenkomsten geweest op dit vlak. Ontwikkeling, begeleiding en zorg De kinderen worden op alle ontwikkelingsgebieden gevolgd en in beeld gebracht, zowel op de voorschool als de vroegschool. De observaties worden zorgvuldig geregistreerd en periodiek geanalyseerd en besproken met alle betrokkenen. De zorg wordt goed gecoördineerd door de vve-coördinator van de voorschool en de onlangs aangestelde intern begeleider van de onderbouw van de school. Zij bezoeken regelmatig de groepen en ondersteunen de leerkrachten in het planmatig opzetten en evalueren van de (extra) zorg en begeleiding. Zo nodig coördineren zij ook de inzet van externe zorg. De zorg is vooral gericht op het ondersteunen van kinderen met taal- en ontwikkelingsachterstanden en minder op kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. Leraren van de kleutergroepen geven aan dat ze graag meer feedback zouden willen krijgen van de intern begeleider naar aanleiding van haar observaties in de groepen. Dit tekent de professionele denk- en werkcultuur op de school waarbij eenieder graag van elkaar wil leren. Kwaliteitszorg De zorg voor de kwaliteit van vve is ruim voldoende gewaarborgd op de voorschool en vroegschool. Vve wordt er al geruime tijd aangeboden en dat is ook te merken. Er is een duidelijke visie op wat men met vve wil bereiken en het daaruit voortvloeiende vve-beleid is goed doordacht en onderbouwd. Dit is niet alleen op papier maar ook in de praktijk duidelijk zichtbaar. Leidsters en leerkrachten werken met bezieling en elan en in goede samenwerking met elkaar aan het behoud en verbetering van de kwaliteit van vve. Door middel van het vastleggen van afspraken en werkwijzen en regelmatige groepsbezoeken vanuit de directie en de vve-coördinator wordt de gerealiseerde kwaliteit geborgd en verder uitgebouwd. Doorgaande lijn Er is sprake van een intensieve samenwerking tussen voorschool en vroegschool, waarbij men probeert om een vloeiend doorgaande lijn te Pagina 9 van 16

10 realiseren. De vve-coördinator vervult hierin een belangrijke verbindende rol. Leerkrachten en leidsters overleggen regelmatig om tot een zo goed mogelijke afstemming te komen. Deze afstemming komt tot uiting in een op elkaar aansluitend vve-programma, een zelfde kind-volgsysteem, gezamenlijke scholingsbijeenkomsten en (soms) thema-afsluitingen, en een warme overdracht. Deze overdracht gebeurt voor alle leerlingen op een zorgvuldige wijze aan de hand van een gestandaardiseerd overdrachtsformulier. Op het gebied van het ouderbeleid en de inzet van externe zorg zou de afstemming tussen voorschool en vroegschool nog versterkt kunnen worden. Opbrengsten De gemeente Den Haag heeft een externe organisatie belast met het in kaart brengen van de bereikte opbrengsten van vve. Tot op heden heeft dit nog geen resultaten opgeleverd. Tot nader order is het dus aan de instellingen om zelf de beoogde en bereikte resultaten van de voor- en vroegschoolse educatie in beeld te brengen. Dit beperkt zich vooral tot het volgen en analyseren van de individuele ontwikkelingsgroei van de kinderen die vve ontvangen. Hoewel geen direct causaal verband gelegd kan worden met het rendement van de vveaanpak is het positief dat het percentage van het aantal leerlingen dat voor verlenging van de kleuterperiode in aanmerking komt, beperkt is op de vroegschool. Pagina 10 van 16

11 CONCLUSIE De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op peuterspeelzaal 't Musje en de kleutergroepen van basisschool de Ontmoeting op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat er nauwelijks sprake is van verbeterpunten. Pagina 11 van 16

12 4 REACTIE VAN BESTUUR EN HOUDER Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op de voorschool, peuterspeelzaal 't Musje, en de kleutergroepen van de vroegschool, basisschool De Ontmoeting. Daarnaast heeft de inspectie de houder van 't Musje en de bestuurder van de basisschool gevraagd de oordelen van de inspectie te vertalen naar de ontwikkelingsrichting van de voorschool en de vroegschool. Hieronder geven de houder en de bestuurder namens respectievelijk de voorschool en de vroegschool hun reactie: Op basis van de eigen kwaliteitsoordelen en die van de inspectie gaan wij de volgende zaken verder ontwikkelen: Als VVE team gaan wij ons verder richten op de interactie tussen de leerkrachten en leerlingen onderling. Dit doen wij dmv studie dagen en van en met elkaar te leren. Door te leren hoe leerkrachten en leidsters minder sturend kunnen lesgeven/coachen gaat de interactie tussen leerlingen omhoog. De intern begeleider, die gespecialiseerd is in peuters en kleuters, pakt samen met de kwaliteitsmedewerker dit punt op. Zij samen zorgen voor het beleid rond de VVE. De voorschool coördinatoren blijven zich richten op de doorgaande lijn van het uitvoeren van de VVE thema s in de groepen. Zij zijn er voor de praktische uitvoering van de VVE. Voor wat betreft de opbrengsten wordt door de kwaliteitsmedewerker en VVEcoördinator basisschool in najaar 2016 de training voor de module Monitoring gevolgd bij het HCO. De komende periode gaan wij ons verder richten op de afstemming van ouderbeleid. Pagina 12 van 16

13 BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere vooren/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Legenda A : 't Musje B : 17YO C1 - Christelijke basisschool De Ontmoeting Condities A B A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vveprogramma op de voorschool Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5. Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Ouders A B B1 B2 B B4 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 2 Pagina 1 van 16

14 Ouders A B B5 B6 B7 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Rekening houden met thuistaal 4 Kwaliteit van de uitvoering van vve A B Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1. Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2. De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend 4 4 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C. De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen 2 2 Pagina 14 van 16

15 Ontwikkeling, begeleiding en zorg A B Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1. De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2. De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden 4 4 Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool A B E1 E2 E E4 E5 E6 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve-educatie In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken Doorgaande lijn A B F1 F2 F F4 F5 F6 F7 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Pagina 15 van 16

16 Opbrengsten van vve A B G Verlengde kleuterperiode Pagina 16 van 16