Utopia-avond. Onderzoekers uit diverse disciplines stellen hun utopische toekomstdroom voor de samenleving voor

Transcriptie

1 Utpia-avnd Onderzekers uit diverse disciplines stellen hun utpische tekmstdrm vr de samenleving vr uur, refter Hllands Cllege

2 Utpia Revisited 2016 = 500 jaar publicatie Thmas Mrus' bek Utpia in Leuven Diverse utpia-evenementen vanuit universiteit en stad,.a.: : brainstrm-avndenreeks dr Metafrum: nderzekers stellen hun utpische tekmstdrm vr de samenleving vr (bijkmende vrstellen welkm) : studentenwedstrijd schrijf een nieuwe utpie najaar 2016: tentnstellingen (.a. Museum M), lezingen en vrstellingen

3 Utpia-avnd 5 maart 2015: Ken Matthys, scilgie Cmmns znder vrijbuiters: burgercllectief, partner-verheid en wecnmy-markt Ken Lemmens, rechten A la recherche d une liberté perdue: La liberté d expressin retruvée? Lde Walgrave, Iv Aertsen en Inge Vanfraechem, rechten Misdaadbestrijding znder (dreiging met) straf

4 Cmmns znder vrijbuiters Burgercllectief, partner-verheid en wecnmy Ken Matthijs

5 Alice: wuld yu tell me, please, which way I ught t g frm here? The Cat: that depends a gd deal n where yu want t get t. Alice s Adventures in Wnderland (Lewis Carll, 1929)

6 Achtergrnd van interesse vr cmmns Uitdagende basisgedachte: burgers nemen zelf(standig) het initiatief m lkale prblemen aan te pakken. Achtergrnd: geen eigen nderzek, geen eigen nderwijs, geen eigen ervaring, wel persnlijke interesse Maatschappelijke basisvragen (integratie, ngelijkheid, chesie) zijn intergeneratinele kwesties van slidariteit Cmmns: gerganiseerde slidariteit Alleen jij kan het, maar je kan het niet alleen wrdt alleen wij kunnen het, maar we kunnen het niet alleen Nstalgie naar gisteren? Utpie van mrgen?

7 Brnnen Universitaire nderzeksgrepen: Instituties vr Cllectieve Actie (Universiteit Utrecht) Er zijn Eurpese prjecten (nder meer ERC-grant) Empirisch vedsel van de presentatie en de uitgewerkte ideeën steunen vral p het nderzek en de publicaties van Tine De Mr

8 Burgercllectief: wat? Samenwerken, p lkale basis, m sciale nden aan te pakken. Dat is breed en hetergeen: Breed Kinderpvang, chusing, uderenzrg Samenaankp, crwdfunding (crfun), Acc, LETS Arc Hetergeen Ecnmisch (vedselvrziening) Eclgisch (energie) Maatschappelijk (zrgverlening, verzekering, mbiliteit) Dat het breed en hetergeen is, bevrdert niet het inzicht in de sciale en culturele drivers.

9 Burgercllectief: wat? (vervlg) Niet vrijblijvend en structuurls; het gaat m gerganiseerde samenwerking en zelfregulering mét sciale cntrle Vrwaarden lidmaatschap In- en uitstapregels Gedragsregels

10 Histrische achtergrnd Vanaf ruwweg elfde eeuw: veel initiatieven van cllectieve actie. Vaak ging het m berepsgrepen: Kplui en ambachtslieden: gilden Strenge kwaliteits- en prijsafspraken Leningen Garantie van minimuminkmen Beren: gemene grnden Gebruik van grnd en verdeling van pbrengsten Vrbeeld: melk van keien die p de gemene weide hadden gestaan mcht niet buiten het drp verkcht wrden. Bedeling: vermijden dat de gemeenschappelijk weiden vr cmmerciële delen werden gebruikt in plaats van vr de basisbeheften.

11 Nieuwe instituties vr cllectieve actie (Nederland, ) Brn: Data infrastructure fr the study f guilds and ther frms f cllective actin (vergenmen uit Tine De Mr: Hm Cperans, pagina 15)

12 Nieuwe instituties vr cllectieve actie (Nederland, ) Brn: Data infrastructure fr the study f guilds and ther frms f cllective actin (vergenmen uit Tine De Mr: Hm Cperans, pagina 17)

13 Afbuw cmmns Vanaf einde 18de eeuw: liberalisering, vrming van natiestaten, prmtie van vrije markt en private eigendm, Verlichtingsdenken, en centralisering. De staat trekt veel vrzieningen van cllectieve gederen naar zich (uitbuw van de verzrgingsstaat). Gilden en gemene grnden wrden gezien als een belemmering van ecnmische grei. Ontstaan van enclsures: campagne van de verheid m gemene grnden te privatiseren. Er was weerwerk: de liberaliseringsglf leverde niet vr iedereen het gewenste resultaat p. Vrbeeld van reactie: ntstaan van berencöperaties Fnuikte de ecnmische grei van de vrbije twee eeuwen cmmns-initiatieven?

14 Excessen van de grei van de staat en van de markt Typerend kenmerk van de verzrgingsstaat: uderenzrg, kinderpvang, verzekering, enz. verlpen vral via de vrije markt en via de verheid. Vanaf 1980: dr de verheid vrziene publieke diensten wrden meer en meer drgeschven naar de markt en naar calities van markt en staat (publiekprivate samenwerking). Recent: reactie p excessen Steady state ecnmy (Dietz, R. & D. O Neill, 2013) Furth revlutin (Micklethwait, J. & A. Wldridge, 2014) Nieuwe basisgedachte: er is nd aan een tussenniveau. Del: ketenverkrting en efficiëntiewinst.

15 Nieuwe ntwikkelingen inzake cmmns: in de marge, maar niet marginaal Vanaf 2000: kleine revlutie wereldwijd qua grei (kwantitatief en kwalitatief) van cmmns. Uitgangspunt: het bestaande mdel van de verzrgingsstaat heeft weeffuten (inefficiënt, hge beheersksten, versterken van ngelijkheid, annimiteit, vereenzaming). 2012: Jaar van de cöperatie (Verenigde Naties) Waarm (ng) niet succesvl in België?

16 Cöperatieve tekmst? Indien het wil slagen, met een nieuw gvernance mdel wrden uitgevnden met drie pijlers: de verheid, de markt, en burgercllectieven. Resultaat van die driehek: diverser, stabieler, meer veerkracht als één van de pijlers in de prblemen kmt.

17 Denken én tegendenken Nieuwe ntwikkelingen creëren nieuwe kansen. Maar vr wie? Het gaat vral m hgpgeleiden, terwijl vral de laagpgeleiden veel te winnen hebben. Dus: g hebben vr nbedelde neveneffecten. Uitweg? Transgeneratinele prjecten Vrbeeld: uderenzrg kppelen aan kinderpvang in één institutie

18 Gezelschap uit nverwachte hek U heeft sciale hersencellen Cell: Public gds and cmmn-pl resurces are fundamental features f bilgical and scial systems PNAS:

19 Een redelijke utpie Grene scheuten

20