Beginselverklaring voor een geïntegreerd sociaal overleg vanwege de Vlaamse werkgeversorganisaties

Transcriptie

1 Beginselverklaring vr een geïntegreerd sciaal verleg vanwege de Vlaamse werkgeversrganisaties

2 Beginselverklaring vr een geïntegreerd sciaal verleg vanwege de Vlaamse werkgeversrganisaties De Westerse welvaartsstaat, die werd pgebuwd na de Tweede Wereldrlg, kraakt in zijn vegen mdat de wereld sindsdien sterk veranderd is. De bedrijven meten zich grndig transfrmeren m te verleven, mensen leven langer maar werken minder, de verheid heeft meer en meer meite m de nieuwe maatschappelijke prblemen p te lssen. Er sluipt in nze samenleving veel twijfel en nzekerheid mdat de gekende recepten en denkschema s steeds minder van tepassing zijn. 2/8 Deze recepten en denkschema s mgen dan nder druk staan, de finaliteit het sciaal cntract blijft ngewijzigd: het aanmedigen en ndersteunen van talent als vectr van vruitgang, de tegang tt het beste nderwijs verzekeren en mensen die ziek wrden f (tijdelijk) geen werk hebben, niet in armede laten vallen. Precies mdat de finaliteit bevestigd wrdt, mag de nzekerheid ver de aanpak geen reden zijn m te vervallen in pessimisme f berusting. Integendeel, we kunnen een psitief, tekmstgericht antwrd bieden p de uitdagingen van deze tijd, als we bereid zijn de histrische verwrvenheden in vraag te stellen en ns maatschappijmdel te vernieuwen. We meten met andere wrden een nieuw perspectief, een nieuw elan creëren. Bedrijven, gezinnen, werknemers en verheid meten zich herbrnnen ver hun rl, mgelijkheden en wensen in de maatschappij. De sciale partners hebben hierin een vrtrekkersrl te spelen m aldus hun histrische pdracht verder te zetten en te verdiepen. Een vernieuwd mdel van sciaal verleg is een van de belangrijke buwstenen m dat nieuw maatschappelijk perspectief te creëren: het sciaal verleg met anders werken, maar met k mikken p betere resultaten inzake cmpetitiviteit, werkzaamheid en welvaartsverdeling, m beter te beantwrden aan de nden van bedrijven en werknemers in deze tijd. De Vlaamse werkgeversrganisaties Vka, Uniz, Berenbnd en Vers willen met deze beginselverklaring z n vernieuwd mdel van sciaal verleg mschrijven en uitwerken. Luc De Bruyckere en J Libeer, vrzitter en gedelegeerd bestuurder Vka. Flr Jsen en Karel Van Eetvelt, vrzitter en gedelegeerd bestuurder Uniz. Piet Vanthemsche en Snja De Becker, vrzitter en algemeen secretaris Berenbnd. Wim Mesen en Brun Aerts, vrzitter en directeur Vers.

3 Deze beginselverklaring maakt eerst een analyse en evaluatie van de huidige testand inzake sciaal verleg. Vervlgens wrdt een inhudelijke invulling gegeven m een antwrd te bieden p de uitdagingen waar het sciaal verleg inzake arbeidsmarkt en sciale bescherming vr staat. De beginselverklaring sluit af met een appèl naar de andere sciale partners en naar de verheden in Vlaanderen en België m mee hun schuders te zetten nder dit nieuw sciaal verleg. 1. Analyse De huidige invulling en architectuur van het sciaal verleg vindt zijn rsprng in het Sciaal Pact dat werkgevers en werknemers afslten in Het Sciaal Pact had twee delen als inhudelijke invulling: 3/8 Sciale vrede rganiseren tussen werkgevers en werknemers: regelen van individuele en cllectieve afspraken m.b.t. ln- en arbeidsvrwaarden en delen van prductiviteitsstijgingen De maatschappelijke slidariteit rganiseren: uitbuwen van de sciale zekerheid De architectuur m deze twee delen te realiseren, vertnde vlgende kenmerken: Per definitie sectraal pgebuwd en centraal gerganiseerd, aangezien België ten ng een unitaire staat was Paritair beheer via paritaire cmités, fndsen, beheerscmités, (bipartite) Financiering van de sciale vrede en van de sciale zekerheid via sciale bijdragen p het ln en delen van de prductiviteitswinsten Bijna 70 jaar later met deze invulling en architectuur van het sciaal verleg wrden bijgestuurd in functie van de grte maatschappelijke evluties die zich vandaag vrden: Het ecnmisch zwaartepunt van de wereldecnmie verschuift naar het Osten. 50% van de ecnmische grei wrdt geprduceerd dr niet-oeso-landen. Als de huidige trends zich aan dit temp drzetten, zal Azië znder Japan binnen 15 jaar in ecnmische termen grter zijn dan Eurpa. Eurpa kampt glbaal met een prductiviteitsachterstand, met name in de dienstensectr. De prductiviteitsachterstand wrdt tevens versterkt dr de vergrijzingsglf. Dit alles maakt het lpbaancncept tt een ndzakelijk uitgangspunt van mderne ln- en arbeidsvrwaarden. De tenemende schaarste aan grndstffen en energie maakt duurzame business mdellen tt een ndzaak en een grei-pprtuniteit. De klimaatverandering, de glbalisering, de vergrijzing en de tenemende migratie zijn bij uitstek mndiale uitdagingen. Bijgevlg gaan landen, regi s en metrplen steeds meer nderling de cmpetitie aan m jbs vr hun burgers te creëren. Die cmpetitie zal allicht aanhuden in de tekmst. Gegeven de budgettaire uitdagingen zullen de verheden meer drdacht meten mspringen met de middelen die ze hebben. Er zal gezcht meten wrden naar creatieve samenwerkingsverbanden met andere sciaal-ecnmische actren m maatschappelijke prblemen aan te pakken. De tenemende snelheid van de infrmatieverdracht in een wereldwijd kennisnetwerk heeft als gevlg dat de levenscycli van diensten en prducten krter en krter wrden. Snelheid en veerkracht wrden succesdrijvers van greikracht.

4 Daarnaast kennen de invulling en de architectuur van het sciaal verleg in België een aantal evluties: Evlutie van de Belgische institutinele cntext waarbij meer en meer relevante aspecten vr de arbeidsmarkt en sciale zekerheid ingevuld wrden dr de deelgebieden Sciale zekerheid wrdt qua financiering en invulling meer en meer vergenmen dr de verheid (tripartite verleg, alternatieve financiering) Overheid grijpt meer en meer in in de arbeidsvrwaarden en wrdt dus een parallelle en/f cmplementaire actr in het verleg (tripartite) Trend naar individualisering van de lpbaan btst meer en meer met het grtendeels cllectief karakter van het huidig sciaal verleg 4/8 Dit heeft als gevlg dat het huidig federaal sciaal verleg zich vral richt p cllectieve afspraken inzake ln- en arbeidsvrwaarden, met als ankerpunt de tweejaarlijkse nderhandelingen met betrekking tt een IPA en de daaruit vlgende CAO-nderhandelingen p sectr- en bedrijfsniveau. Samenvattend kunnen we stellen dat het huidig federaal sciaal verleg zich richt p twee aspecten: Bepalen van directe en indirecte ksten van arbeid Cllectief rganiseren van arbeidsvrwaarden tussen werkgever en werknemer Nd aan geïntegreerde visie arbeidsmarkt en sciale bescherming en aan geïntegreerd sciaal verleg Het huidig federaal sciaal verleg bestrijkt dus twee belangrijke delen van het beleid inzake arbeidsmarkt en sciale bescherming. De andere delen van dit beleid wrden meer en meer ingevuld dr de deelgebieden. Teneinde te kmen tt een effectief en slagkrachtig beleid inzake arbeidsmarkt, is het ndzakelijk dat alle aspecten van dit beleid cherent gerganiseerd wrden. Daarte is een geïntegreerde visie p en rganisatie van het sciaal verleg ndzakelijk, m te vermijden dat de verdracht van bevegdheden inzake arbeidsmarkt en sciale bescherming p zich zu leiden tt extra ksten in hfde van de werkgevers. Het bijkmende reginale nderhandelingslket mag maw niet leiden tt negatieve financiële repercussies vr de werkgevers. Gegeven de grte uitdagingen die p ns afkmen inzake arbeidsmarkt kunnen we ns niet langer verrlven dat het federaal en Vlaams sciaal verleg parallel naast elkaar lpen, laat staan dat er tegenstrijdige visies en maatregelen wrden ntwikkeld. Er met met andere wrden sciaal verleg geverd wrden vanuit een geïntegreerde visie en aanpak, die dan wrdt uitgerld p resp. Vlaams en federaal niveau. Elk sciaal verleg schrijft zich in die visie en aanpak in en past die dan te p de nderhandelingen inzake cllectieve ln- en arbeidsvrwaarden. Deze geïntegreerde aanpak van het sciaal verleg zal het vr de sectren mgelijk maken m de uitkmsten van dit federale en Vlaams sciaal verleg te vertalen in cherente en prductieve resultaten p de werkvler. Deze argumenten tnen aan dat het hg tijd is dat het Vlaams sciaal verleg vlwassen wrdt. Het Vlaams sciaal verleg met, verder buwend p het nlangs afgeslten lpbaanakkrd, een geïntegreerde visie en aanpak van de arbeidsmarkt en de sciale bescherming uitwerken. De Vlaamse sciale partners meten dan hun verantwrdelijkheid pnemen m de reginale maatregelen daarvan te implementeren via eigen Vlaamse afspraken. Waar relevant wrdt de aansluiting en cmplementariteit verzekerd met de federale sciale partners, die de daarbij hrende maatregelen inzake cllectieve ln- en arbeidsvrwaarden nderhandelen.

5 Het Vlaams sciaal verleg vertrekt k van de lpbaangedachte en tracht hierbij een evenwicht te vinden tussen een cllectief kader en een individuele f gepersnaliseerde invulling. 2. Invulling De geïntegreerde visie en aanpak van het beleid inzake arbeidsmarkt, te ntwikkelen dr de Vlaamse sciale partners, met een prductief, tekmstgericht antwrd bieden p de vlgende grte uitdagingen inzake arbeidsmarkt: 5/8 Meer mensen langer aan de slag: Tegen 2015 meten jbs in Vlaanderen ingevuld wrden dr nieuwe werknemers Te vrege uittreding uit de arbeidsmarkt met dus aangepakt wrden: de activiteitsgraad van 50+ met sterk verhgd wrden Intrede p de arbeidsmarkt verhgen/versnellen vr iedereen, meer specifiek k het arbeidsptentieel van werknemers van allchtne rigine en persnen met een arbeidshandicap beter benutten Arbeidsuitstt verminderen dr directe en indirecte lnksten te beheersen Een echt lpbaanbeleid rganiseren: Betere aansluiting nderwijs-arbeidsmarkt,.a. betere vergang van leer- naar werklpbaan Permanente vrming, pleiding en bijschling tijdens de lpbaan Beter verzenen van arbeidsrganisatie, ln en prductiviteit tijdens de lpbaan Nieuw evenwicht inzake rechten en plichten: Slidariteit en verzekering inzake sciale zekerheid vernieuwen Win-win inzake flexibiliteit vr werknemer en werkgever uitbuwen, zdat nden inzake arbeidsrganisatie en evenwicht werk-privé beter verzend raken Versterken van de lpbaangedachte Deze geïntegreerde visie en aanpak met dus een antwrd bieden p veel meer prangende prblematieken dan enkel ln- en arbeidsvrwaarden. Het gaat.m. m nderwijs, vrming en pleiding, cmpetentiebeheer, integratie delgrepen, lpbaanplanning, kinderpvang, mbiliteit, Bvendien zal een prductief, tekmstgericht antwrd p die uitdagingen dikwijls niet cllectief kunnen wrden gerganiseerd tussen werkgevers en werknemers, maar zal het gaan m een individuele, sluitende aanpak p maat. De cllectieve afspraken kunnen dan enkel kaders mvatten met delstellingen en middelen, die de individuele afspraken richting geven en mgelijk maken.

6 Het sciaal verleg p federaal en Vlaams niveau kan zich bijgevlg best rganiseren vlgens de waardeketen van de lpbaan, die samen een geïntegreerd antwrd vrmen p alle prblematieken van de arbeidsmarkt. Hierbij kunnen de vlgende clusters en thema s wrden nderscheiden: Ln- en arbeidsvrwaarden: Arbeidsrganisatie: flexibiliteit, ntslag, veiligheid, Lnvrming en lnbeleid: barema s, minimumln, premies, Lpbaanbeleid: 6/8 Cmpetenties (LLL): werkplekleren, alternerend leren en werken, industriële leerlingen, BEV, pleidingscheques, POP en BOP, lpbaanbegeleiding, permanente vrming Tijd: tijdskrediet, LBO, BP, (vervregd) pensien, thematische verlven Werkbaarheid: kinderpvang, mbiliteit, telewerk (nieuwe werken), dienstencheques, plaats- en tijdsngebnden werken Arbeidsmarktbeleid: Activering (actief/passief arbeidsmarktbeleid) (VDAB/RVA) Delgrepenbeleid (lastenverlaging, dienstencheques) Sciaal verleg: Overlegrganen (VA, OR, CPBW, PC), sciale verkiezingen Sciale vrede, cllectieve cnflicten Arbeidsreglement, CAO-wetgeving De lpbaan zal meten ingevuld wrden dr ndernemingen en rganisaties samen met hun medewerkers. De energie van mensen met een richting krijgen. Het is de verantwrdelijkheid van de sciale partners m die richting aan te geven. Succesvlle lpbanen zijn k gebaseerd p tekmstgerichte waarden: duidelijkheid ver de strategische richting, betrkkenheid van klanten, leveranciers en medewerkers, eenvud en daardr snelheid, billijkheid en ten sltte vertruwen. Dit vertruwen zal pgebuwd wrden dr expertise, betrkkenheid en een bereidheid tt risic nemen. Vr elk van de clusters in de waardeketen van de lpbaan tekenen de Vlaamse sciale partners een tekmstgericht beleid uit, dat bvendien cherent is ver de clusters heen. Naargelang de maatregelen die ndig zijn m dit beleid te realiseren reginaal f federaal zijn, veren de Vlaamse respectievelijk federale sciale partners die maatregelen uit. Deze maatregelen wrden dr hen afgestemd met de bevegde verheid, in de mate dat deze betrkken is (bipartite versus tripartite afstemming). Op die manier wrdt de geïntegreerde visie en aanpak inzake beleid vr arbeidsmarkt en sciale bescherming uitgetekend en cherent geïmplementeerd.

7 3. Appèl De Vlaamse werkgeversrganisaties willen dit vernieuwd mdel van sciaal verleg gestalte geven en daardr meehelpen een nieuw maatschappelijk perspectief te creëren. De implementatie van dit mdel, gebaseerd p de waardeketen van de lpbaan, zal verregaande implicaties hebben qua verandering ten aanzien van de huidige systemen. Het zal dus med vergen m die veranderingen dr te veren, want een aantal ervan zullen k vr bedrijven, ndernemers en rganisaties niet eenvudig zijn. De Vlaamse werkgeversrganisaties zijn bereid die med te tnen en hun particulier belang daarvr te verstijgen. 7/8 Om dit alles vr te bereiden, uit te werken en verder p te vlgen, zetten de Vlaamse werkgeversrganisaties Vka, Uniz, Berenbnd en Vers een structureel verleg p, genaamd het Vlaams werkgeversverleg. Ok de huidige samenwerking met de Vlaamse sectrfederaties zal versterkt en uitgediept wrden, teneinde het draagvlak ver deze thema s binnen de Vlaamse ndernemingswereld te verstevigen. Vr de Vlaamse werkgevers vrmt de SERV het centrale rgaan p Vlaams niveau vr het vernieuwd sciaal verleg. De Vlaamse werkgeversrganisaties reiken de hand aan de andere sciale partners (federaties, vakbnden) in Vlaanderen en België m samen dit vernieuwd mdel van sciaal verleg verder uit te werken en dr te veren p het terrein. Aldus wrdt een nieuw maatschappelijk elan, een tekmstgericht perspectief gecreëerd vr nze ndernemingen, werknemers en gezinnen. De Vlaamse werkgeversrganisaties rekenen er k p dat de verschillende verheden in Vlaanderen en België zich p dit vernieuwende traject inschrijven en zich ervr engageren, te beginnen met een transparante en rdentelijke verdracht van bevegdheden zals vrzien in het Vlinderakkrd.

8 Beginselverklaring vr een geïntegreerd sciaal verleg vanwege de Vlaamse werkgeversrganisaties ndertekend in Brussel p dnderdag Vr Vka, het Vlaams netwerk van ndernemingen: 8/8 Luc De Bruyckere vrzitter J Libeer gedelegeerd bestuurder Vr Uniz: Flr Jsen vrzitter Karel Van Eetvelt gedelegeerd bestuurder Vr Berenbnd: Piet Vanthemsche vrzitter Snja De Becker algemeen secretaris Vr Vers: Wim Mesen vrzitter Brun Aerts directeur