Juryrapport Waterinnovatieprijs 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Juryrapport Waterinnovatieprijs 2013"

Transcriptie

1 Juryrapport Waterinnovatieprijs 2013

2 Inhoudsopgave Vooraf 1. Categorie Droge voeten 4 2. Categorie Schoon water 6 3. Categorie Voldoende water 9 4. Categorie Water in de buurt 11 Bijlage I: Jury Waterinnovatieprijs 2013 Bijlage II: Secretariaat 1

3 Vooraf De Unie van Waterschappen reikt op 10 december 2013 voor de tweede keer de Waterinnovatieprijs uit. Dit is een landelijke prijs voor vernieuwende waterinitiatieven die toepasbaar zijn binnen de taken en verantwoordelijkheden van de waterschappen. Dat wil zeggen: de zorg voor droge voeten, schoon en voldoende water. De Unie van Waterschappen benadrukt met de Waterinnovatieprijs het nationale belang van innovaties op het gebied van water, het belang van onderlinge samenwerking en het delen van best practices. Dit jaar heeft het secretariaat van de Waterinnovatieprijs 121 inzendingen ontvangen. De projecten zijn ingezonden in de categorieën Droge Voeten (41), Schoon Water (46), Voldoende Water (18) en Water in de Buurt (16). De diversiteit aan projecten is groot. Opvallend waren creatieve oplossingen op het gebied van grondstoffen energie verkrijgen uit restproducten, initiatieven waarbij particulieren worden ingezet als participant en de ontwikkeling van specifieke apps. De inzendingen zijn afkomstig van zowel overheden, waterschappen, particulieren, belangenorganisaties en het bedrijfsleven. De inzendingen zijn door de jury met ondersteuning van een professionele prejury beoordeeld op basis van de bijdrage die zij leveren aan de waterkwaliteit en waterveiligheid en op basis van de gestelde criteria kwaliteit en innovatie. De nadruk van de beoordeling heeft voornamelijk op het innovatieve karakter en de toepasbaarheid van de inzending gelegen. De (pre)juryleden hebben zich onthouden van stemming bij projecten waar ze bij betrokken zijn. De jury, onder leiding van ir. Annemieke Nijhof - CEO Tauw Group B.V., heeft met veel plezier en interesse de innovatieve waterprojecten beoordeeld. De jury is blij verrast door de grote diversiteit aan inzendingen, van betekenisvol in de buurt tot in potentie wereldwijde expertise. De herkomst is ook zeer divers, van bewonerscollectieven tot bedrijven. Voor ons was het een zware taak om enthousiast als wij zijn uit zoveel prachtige initiatieven ons te beperken tot 12 genomineerden en een eervolle vermelding. De jury is trots op de winnaars, de genomineerden en de eervolle vermelding en dankt iedereen die de moeite heeft genomen een inzending te doen. Het is toch geweldig dat er ieder jaar weer zoveel nieuwe waterinitiatieven zijn, aldus de jury. De Waterinnovatieprijs biedt een prachtig podium om deze waterinnovaties onder de aandacht te brengen. Op de volgende pagina s worden de genomineerde inzendingen kort beschreven en leest u het commentaar van de jury. Utrecht, 20 november

4 De jury heeft de volgende criteria gehanteerd: Kwaliteit: Is het project klantgericht, duurzaam, uitvoerbaar, kostenbewust en is het ook toepasbaar voor anderen? Innovatie: Is het project vernieuwend en origineel ten opzichte van het bestaande aanbod? De Waterinnovatieprijs biedt een brede basis om projecten of ideeën in te dienen. Inzendingen mogen al uitgevoerd zijn of in de komende jaren nog uitgevoerd worden. Projecten die reeds eerder aan de Waterinnovatieprijs hebben deelgenomen, zijn tevens toegestaan, mits er een duidelijke ontwikkeling in het project zichtbaar is. De omvang van de projecten is niet van belang; een kleinschalig project kan net zo relevant en innovatief zijn als een grootschalig project. Wel moet het innovatieve project, product, initiatief of idee toepasbaar zijn binnen de taken en verantwoordelijkheden van de waterschappen; de zorg voor droge voeten, schoon en voldoende water. 3

5 1. Categorie Droge voeten In deze categorie zijn drie genomineerden benoemd, waarvan één winnaar. 1.1 Project: Verticaal zanddicht geotextiel als piping-preventiemaatregel Inzender: Waterschap Rivierenland, Deltares, Stichting IJdijk, TenCate en de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier. Piping is een belangrijk faalmechanisme bij dijken. De stroming van water onder de dijk door kan zo groot worden dat er aan de polderzijde van de dijk zandmeevoerende wellen ontstaan. Hierdoor wordt zand meegevoerd waardoor onder de dijk pipes ontstaan die uiteindelijk tot doorbraak van de dijk kunnen leiden. Het verticaal zanddicht geotextiel (VZG) is een innovatieve preventiemaatregel tegen piping. Het principe van het VZG berust op het feit dat het scherm wel water doorlaat, maar geen zand. Een pipe die aan de polderzijde tot ontwikkeling komt, loopt nu dood tegen het geotextiel. Hierdoor blijft het zand opgesloten onder de dijk en kan er geen doorgaande pipe ontstaan. Dit principe is een robuuste oplossing, die onafhankelijk is van een minimaal benodigde kwelweglengte en hierdoor niet afhankelijk is van discussies of aanpassingen van pipingrekenregels. De jury is onder de indruk van de innovatieve wijze waarop deze (al bestaande) techniek is toegepast. Het biedt een eenvoudige, kosteneffectieve oplossing voor een kostbaar probleem en is op vele plaatsen toepasbaar, mits uitvoerbaar. De proeven die tot nu toe bij IJdijk zijn gedaan lijken hoopgevend. Daardoor is de besparingspotentie is enorm. Het zou op termijn zelfs een enorm multiplier-effect kunnen veroorzaken voor heel Nederland, zelfs merkbaar voor de belastingbetaler. Deze inzending laat zien dat innovaties heel goed het gevolg kunnen zijn van het slim combineren van het bestaande in het licht van nieuwe inzichten. 1.2 Project: Grootste waterplein van Europa Inzender: Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, gemeente Rotterdam, De Urbanisten en financieel mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling van de Europese Commissie (INTERREG IV A, MaxiGreen) en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (Mooi Nederland). Het stenige Benthemplein in Rotterdam Noord is omgevormd tot een aantrekkelijk waterplein. Een stadsplein met ruimte voor water, sport en groen. Het ontwerp is samen met gebruikers van de omliggende gebouwen uitgewerkt. Het plein biedt scholieren van aangrenzende scholen en omwonenden een aantrekkelijke ontmoetingsplek voor recreatie, sport en spel. Doordat het klimaat verandert, regent het steeds vaker en harder. Rotterdam heeft in dichtstedelijk gebied weinig ruimte voor waterberging. Rioolwater zal in zo'n situatie terecht kunnen komen in singels en kelders. Waterpleinen ontlasten in tijden van hevige regenval het riool en maken tegelijkertijd de stad aantrekkelijker. De zichtbare afvoer en opvang van water vergroot de bewustwording van het Rotterdamse watersysteem. 4

6 Het waterplein is een mooi voorbeeld van een integrale aanpak. De combinatie waterberging en ruimtelijke kwaliteit is vernieuwend. De jury vindt het een meerwaarde dat de bewoners zich op deze manier bewust worden van waterbeheer. Ondanks dat het voortborduurt op bestaande ideeën, en dus niet geheel innovatief is, is het voor stedelijke gebieden, wereldwijd een interessant concept. Het zou nog aan waarde kunnen winnen als het niet alleen benut wordt voor waterberging in natte tijden, maar ook ingezet kan worden om hittestress in de stad te verminderen bij extreme warme perioden. De jury vindt het ontwerp van het plein prachtig, het versterkt het imago dutch design. 1.3 Project: Dutch-flood-door Inzender: Dutchdam BV en Grimbergen Industrial Systems BV in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. De dutch-flood-door is een verticaal verplaatsbare deur die, naar keuze volledig geautomatiseerd, per direct openingen in of tussen bouwsels kan afdichten tegen instromend water. Daardoor kan bijvoorbeeld een formatie van gebouwen als waterkering gaan werken. Toegangen naar ondergrondse ruimten zoals tunnels, parkings en basements zijn met een druk op de knop waterbestendig te maken. Ook maatschappelijk belangrijke voorzieningen zoals elektriciteitscentrales, ziekenhuizen, communicatiecentra en hulpdiensten dienen tegen wateroverlast beschermd te worden. De dutch-flood-door is breed toepasbaar en kan zowel per object als in de publieke ruimte waterveiligheid bieden. Tevens is deze verplaatsbare deur brandvertragend uit te voeren en kan in de (chemische-) industrie compartimenteren en bluswater binnen muren vasthouden. Dit is een flexibel, functioneel en exporteerbaar product. Een moderne versie van schoorbalken en coupure, waarbij maatwerk mogelijk is afhankelijk van de situatie. De jury vindt het een mooi product, maar verwacht dat het in Nederlandse context mogelijk beperkt toepasbaar is. De uitdaging ligt daarbij niet zozeer in de techniek, maar in het stedenbouwkundig- en ruimtelijk ontwerp van waterfronten. Desalniettemin zijn er genoeg plaatsen waar deze aanpak een serieuze verkenning verdient. Het past zeker goed bij buitenlandse tradities (Amerika en Japan) en zou daarmee in de gereedschapskist van The Dutch Engineer niet mogen ontbreken.. Winnaar in de categorie Droge voeten: De nominaties in overweging nemend heeft de jury tot winnaar in de categorie Droge voeten uitgeroepen: Verticaal zanddicht geotextiel als piping-preventiemaatregel van Waterschap Rivierenland, Deltares, Stichting IJdijk, TenCate en de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier. 5

7 2. Categorie Schoon water In deze categorie zijn één eervolle vermelding en drie genomineerden benoemd, waarvan één winnaar. 2.1 Project: Slibgisting Echten Inzender: Waterschap Reest en Wierden en HoSt BV Waterschap Reest en Wieden heeft afgelopen voorjaar in Echten een innovatieve gistingsinstallatie in bedrijf genomen. Het slib (restproduct zuiveringsproces) van alle rioolwaterzuiveringen uit het beheergebied wordt in deze installatie vergist in een thermofiele in combinatie met mesofiele vergister. Bij het vergistingsproces wordt biogas geproduceerd dat in elektriciteit en warmte wordt omgezet. Met de installatie kan 30% van het slib afgebroken worden, met conventionele technieken ongeveer 20%. Het nieuwe proces levert daarmee 50% meer slibafbraak, 50% meer biogas en daarmee 50% meer elektriciteit en warmte. Door het vergistingsproces komen fosfaten uit het slib vrij. Bij de installatie is een reactor geplaatst waarmee fosfaten uit het slib worden omgezet naar struvietkristallen. Het gewonnen struviet kan opnieuw als grondstof in de kunstmestindustrie gebruikt worden. De installatie zal per jaar vier miljoen kilowattuur duurzame elektriciteit produceren en 250 ton struviet. Tweetraps vergisting en winning van struviet is innovatief voor Nederland. Het proces draagt bij aan het behalen van milieudoelstellingen (energie- en grondstoffenhergebruik). De jury noemt het een mooi en gedurfd initiatief met veel toekomstwaarde in financieel en duurzaam opzicht. De jury waardeert het zeer dat Reest en Wierden hun nek uitsteken en verwacht dat andere waterschappen zeer geïnteresseerd zullen zijn. 2.2 Project: Productie Alginaat uit Afvalwater/Slib Inzender: TUDelft, RoyalHaskoning DHV, STOWA en de waterschappen Vallei en Veluwe, Rijn en IJssel en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Zuiveringsslib is een restproduct uit de rioolwaterzuivering dat een significant deel vraagt van de investering in onderzoek naar optimalisatie van de slibverwerking. Onderzoek heeft aangetoond dat de substantie die verantwoordelijk is voor de korrelvormige groei van bacteriën een alginaatpolymeer is. Dit is een suiker die een zeer sterke waterbinding kent, vloeistoffen kan verdikken of geleren en een basis voor coatings kan vormen. Korrelslib bevat tot 20% van dit polymeer. Het pure alginaat kan relatief eenvoudig uit korrelslib worden gewonnen door middel van de aerobe korrelslibtechnologie Nereda. Alginaat kent vele toepassingen die momenteel vooral liggen op het gebied van medische materialen en voeding. Na extractie van het alginaat is het korrelslib ontsloten en kan het resterende materiaal worden vergist, waarbij nog steeds een hoge methaan-opbrengst kan worden verkregen. Voor landbouwtoepassingen kan het korrelslib als gedroogd materiaal direct worden aangewend. Een mooie ontwikkeling van afvalverwerking via energiefabriek naar grondstoffenfabriek. Innovatie zit in de toepassing van het zuiveringsslib. 6

8 De jury heeft hoge verwachtingen van de impact die deze innovatie heeft op de internationale marktpotentie van Nereda technologie. Nederland is door deze innovatieve doorbraken in afvalwatertechnologie weer internationaal gezichtsbepalend geworden. Haalbaarheid en business case zijn goed doordacht. Een vernieuwend bijproduct van een vernieuwend zuiveringsproces is een sprekend voorbeeld van circulair denken en handelen. De samenwerking in de brede coalitie van kennis, publieke en private partijen is een goed voorbeeld van innovatiekracht. 2.3 Project: Duurzaam rioleringssysteem voor afvalwater Inzender: De Bonte internationale bvba Een duurzaam rioleringssysteem voor afvalwater; een compleet systeem van rioleringsbuizen en inspectieputten uit zwavelbeton op basis van de door Shell ontwikkelde Thiocrete Binder. Deze nieuwe rioleringselementen hebben een uniek karakter waarbij de voordelen van buizen uit gres (chemisch resistent) en deze uit beton (robuust) worden gecombineerd, om zodoende een gunstig alternatief te bieden voor de gresbuizen en dit aan een lagere kost en lagere ecologische impact. Deze inzending toont dat goede innovaties soms al bedacht zijn in andere sectoren. Door de ervaringen uit de chemische industrie goed te volgen kunnen parktijkproblemen in het waterbeheer worden aangepakt. De toepassing van zwavelbeton is relevant voor afvalwaterstromen die door hun chemische kenmerken het gebruik van normaal rioleringsbuizen uitsluiten. Zwavelbeton vormt een kosteneffectief alternatief voor gresbuizen. De jury vraagt zich af of in hoeverre de veiligheid voor de omgeving is getest. 2.4 Project: HydroChip Inzender: TNO, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, STOWA, Vitens en Waternet. De HydroChip is een nieuwe, innovatieve meetmethode in de vorm van een DNA-chip waarmee de soortenrijkdom van micro-organismen (kiezelalgen, blauwalgen) snel en betrouwbaar gemeten kan worden. Deze micro-organismen zijn zeer gevoelig voor veranderingen in de waterkwaliteit, waardoor zij als indicator voor de kwaliteit van oppervlaktewater gebruikt kunnen worden. De HydroChip bevat nu DNA-fragmenten (probes) van de in Nederland meest voorkomende algen, waardoor waterbeheerders met één meting een breed spectrum van indicatororganismen in meerdere watermonsters kunnen identificeren en kwantificeren. Met de HydroChip krijgen waterbeheerders een belangrijk en betrouwbaar instrument in handen waarmee het resultaat van de KRWmaatregelen, binnen Nederland en daar buiten, snel getest kan worden. Hierdoor kan waterbeheer effectiever en efficiënter worden gemonitord en gestuurd. 7

9 De jury vindt het interessant dat de ontwikkelingen in DNA-technologie inmiddels zo ver zijn dat een eenvoudige- en snelle meetmethode beschikbaar is die zeer geschikt is om te vermarkten. De jury verwacht dat deze vinding ook geschikt is voor export. De DNA-analyses zijn veelbelovend voor waterkwaliteitsonderzoek en de werking is betrouwbaar beschreven. Winnaar in de categorie Schoon water: De nominaties in overweging nemend heeft de jury tot winnaar van de categorie Overheden uitgeroepen: Productie Alginaat uit Afvalwater/Slib van TUDelft, RoyalHaskoning DHV, STOWA en de waterschappen Vallei en Veluwe, Rijn en IJssel en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Eervolle vermelding in de categorie Schoon water: De jury heeft in deze categorie een eervolle vermelding verleend aan: Duurzaam rioleringssysteem voor afvalwater van De Bonte internationale bvba. 8

10 3. Categorie Voldoende water In deze categorie zijn drie genomineerden genoemd, waarvan één winnaar. 3.1 Project: Rainwinner Inzender: Broos Water BV De Rainwinner zijn holle kunststof bouwstenen, waarmee functionele tuinelementen (schutting, muurtje, verhoogde borderrand etc.) kunnen worden gebouwd, terwijl ze tevens geschikt zijn om overtollig regenwater tijdig op te slaan. Dit regenwater kan worden gebruikt en/of worden gedimensioneerd, geïnfiltreerd of geloosd. Naast bovengronds is de Rainwinner ook ondergronds of indoor te plaatsen. De Rainwinner is demonteerbaar en herplaatsbaar. De jury is enthousiast over het mooi uitgevoerde en praktisch toepasbare product. Volgens de jury is het een mooi voorbeeld van een decentrale oplossing, welke een bijdrage levert aan berging. Ook lijkt de bijdrage van een individuele burger op deze wijze een druppel op de gloeiende plaat, bij laagdrempelige en veelvuldige toepassing kan de impact wel significant zijn. Het is een praktische innovatie om wateroverlast tegen te gaan. 3.2 Project: Salland WaterProof Inzender: Waterschap Groot Salland, LTO Salland, Wageningen UR, Stimuland, agrariërs, grondeigenaren en burgers. Onder de noemer Salland Waterproof hebben LTO Salland en Waterschap Groot Salland samen met agrariërs, grondeigenaren en burgers gezocht naar manieren om wateropgaven in het gebied van de Heinose Vloedgraven op praktische wijze uit te voeren. Waterbergingen, helofytenfilters en natuurvriendelijke oevers zijn aangelegd. Het gebiedsproces kan bestempeld worden als een succes: met toewijding en enthousiasme van alle agrariërs en grondeigenaren in het projectgebied is de Heinose Vloedgraven heringericht om te zorgen dat er meer water in het gebied wordt vastgehouden en er minder snel verdroging plaatsvindt. Salland Waterproof draaide om communicatie en participatie met de omgeving. Alle agrariërs en grondeigenaren hebben vrijwillig meegewerkt aan het project. Vrijwillig betekende daadwerkelijk meedoén. Zij hebben ideeën aangedragen, meebeslist over oplossingen en maatregelen op hun bedrijf uitgevoerd. Alle ingezette werkvormen hadden tot doel inzicht krijgen in het effect van het eigen handelen op de waterhuiskundige omgeving en waterkwaliteit. De jury vindt eigenlijk dat dit de gangbare praktijk in het waterbeheer zou moeten zijn en dus niet als innovatief moet worden gekenmerkt. Tegelijkertijd hebben we dit soort succesvolle praktijkvoorbeelden nodig als iconen om de watersector enthousiast te maken voor gebiedsprocessen nieuwe stijl. Een mooie vorm van interactieve planvorming, waarbij een vernieuwende werkwijze is toegepast met een groot draagvlak bij de betrokkenen. 9

11 3.3 Project: SPAARWATER Inzender: Acacia Water in nauwe samenwerking met DLVplant, Broere Beregening, BE-de-Lier, Netafim, KAVB (Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur), Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA), Langeveld VOF-Agrariër locatie Breezand, Noordam-Agrariër locatie Borgsweer Financiers: Waddenfonds, Provincie Groningen, Provincie Friesland, Provincie Noord-Holland, Hoogheemraadschap Hollands, Noorderkwartier, Wetterskip Fryslân, Waterschap Noorderzijlvest, Waterschap Hunze en Aa s, LTO Noord fondsen, STOWA, Interpolis/Hagelunie, Rabobank Binnen het project SPAARWATER gaat een breed consortium de uitdaging aan om schoon zoetwater beschikbaar te maken en in de toekomst beschikbaar te houden in een verziltende omgeving rondom het waddengebied. Op vier proeflocaties zal met behulp van praktijkgerichte toepassingen op zoetwater de trits opvangen, opslaan en gebruiken toegepast worden. Op twee van de proeflocaties betreft het een systeem waarmee in natte perioden regenwater uit het landbouwperceel via (bestaande) drainage rechtstreeks opgevangen wordt. Het water wordt ondergronds opgeslagen in een diepe bodemlaag. Waarna het water in droge perioden zuinig gebruikt wordt middels druppelirrigatie eventueel gecombineerd met subirrigatie. Dit is een mooie ontwikkeling binnen de agrarische sector en innovatieve oplossing voor peilbeheer en micro-watermanagement. Het zou, indien succesvol, toepasbaar kunnen zijn in veel deltagebieden met deze grondsamenstelling. Gebruik van ondergrond en grondwater is wereldwijd een groeimarkt. Een mooi concept dat navolging verdient, aldus de jury. Winnaar in de categorie Voldoende water: De nominaties in overweging nemend heeft de jury tot winnaar in de categorie Voldoende water uitgeroepen: Rainwinner van Broos Water BV. 10

12 4. Categorie Water in de buurt In deze categorie zijn drie genomineerden benoemd, waarvan één winnaar. 4.1 Project: Polderdak Zuidas Inzender: Green Business Club Zuidas, Dakdokters B.V., Dienst Zuidas, Waternet en Ingenieursbureau Amsterdam. Het nieuwe Polderdak Zuidas in Amsterdam vangt water op via het dak en levert daarmee een bijdrage om hemelwater bij hevige regenbuien goed op te vangen en af te voeren. De essentie van de constructie is een dijk met afsluitbare openingen en dragers voor het groene dak. Het regenwater wordt tegengehouden door de dijk en tijdelijk vastgehouden onder het groen. Na de bui loopt het water gefaseerd weg. Zo wordt het rioolstelsel ontzien. De jury is positief over de bereidheid van de gebouweigenaar om bij te dragen aan een innovatief dak: groen&blauw. In dichtbebouwde stedelijke gebieden zijn de bouwkosten van een vierkante meter Polderdak goedkoper dan de kosten voor traditionele watercompensatie. Dit creëert een innovatieve win-win situatie voor gebieds- en gebouwontwikkelaars. De jury is van mening dat het product een goede showcase vormt. De jury verwacht dat er in de toekomst meer mogelijkheden voorkomen en dat de waarde van groen-blauwe daken in stedelijk gebied in het veranderend klimaat sterk zal toenmen. 4.2 Project: Sportvissers melden watercalamiteiten Inzender: Vangstenregistratie.nl Ruim Nederlandse sportvissers gebruiken de Vangsten app wanneer ze veelal wekelijks op of aan het water verkeren. Met de integratie van een simpele knop 'Watercalamiteit melden' en een eenvoudig formulier in de app wordt een grote groep watergebruikers geactiveerd als rapporteur van mogelijke incidenten op- of aan het water en positief verbonden met het waterschap. Het rapporteren van de calamiteit gebeurt in een aantal simpele stappen, beginnend met de keuze uit categorie, bijvoorbeeld Ongedierte, Vervuiling oppervlaktewater, Grote hoeveelheden dode vis, Riool of gemaal in storing en Schade oever/kade. Er kan een foto worden bijgevoegd. Op basis van de huidige locatie komt de melding bij het juiste waterschap terecht. De uiteindelijke melding wordt, inclusief locatie, foto, omschrijving en contactgegevens rapporteur, per bij het waterschap afgeleverd. De jury vindt het een leuk initiatief om sportvissers op deze manier te betrekken en een rol te geven bij watercalamiteiten. Dit vereist wel dat het waterschap een goede respons organiseert zodat er op korte termijn zichtbare actie plaatsvindt. Wel vraagt de jury zich af of het in de praktijk ook echt zal werken, aangezien mensen meestal niet bereid zijn gegevens te verzamelen waar ze zelf geen belang bij hebben. Om die reden moet de App wel worden ingebed in een goede communicatiestrategie over verwachtingenmanagement. 11

13 4.3 Project: Natuurderij KeizersRande Inzender: Stichting IJssellandschap, Natuurderij KeizersRande, Stichting KeizersRande, ontwikkeld in nauwe coöperatie met het samenwerkingsverband Ruimte voor de Rivier: Rijkswaterstaat, Programma Directie Ruimte voor de Rivier en provincie Overijssel en gemeente Deventer. Natuurderij KeizersRande is een omgevingsbedrijf. Het is een educatiecentrum, beheerder voor natuur conform Natura 2000 en een boerderij met 80 stuks melkvee en 80 stuks jongvee. Natuurderij KeizersRande is recreatief en cultuurhistorisch aantrekkelijk als onderdeel van het landgoed in de uiterwaarden. Daarnaast is het bedrijf beheerder van water in het kader van Ruimte voor de Rivier, met als taak het kort houden van vegetaties. Deze innovatieve natuurderij maakt een nieuwe combinatie van landbouw, water, natuur, recreatie, educatie en nieuwe cultuurhistorie mogelijk. De jury ziet dit als een mooie creatieve samenwerking. De innovatie zit vooral in de houding van de ondernemer naar de bestaande spanning tussen natuur, landbouw en waterbeheer. Waar veel van de Ruimte voor de Rivier projecten nog strijd tussen landbouw, water en natuur opleverden is dit een prachtig voorbeeld van hoe deze drie grote maatschappelijke waarden met liefde zijn geïntegreerd in een interessant verdienmodel. Vooral wegens de maatschappelijke betrokkenheid scoort dit project hoog. Winnaar in de categorie Water in de buurt: De nominaties in overweging nemend heeft de jury tot winnaar in de categorie Water in de buurt uitgeroepen: Natuurderij KeizersRande van Stichting IJssellandschap, Natuurderij KeizersRande, Stichting KeizersRande, ontwikkeld in nauwe coöperatie met het samenwerkingsverband Ruimte voor de Rivier: Rijkswaterstaat, Programma Directie Ruimte voor de Rivier en provincie Overijssel en gemeente Deventer 12

14 Bijlage I: Jury Waterinnovatieprijs 2013 De jury bestaat uit de volgende leden: Voorzitter mevrouw ir. A.G. Nijhof MBA CEO Tauw Group bv Leden dr. A.A. Dijkhuizen Voorzitter Raad van Bestuur Wageningen UR ir. H. Huis in t Veld Topsector Water ir. J. van der Vlist Voorzitter Adviescommissie Water ing. P. van der Linde Voorzitter Vereniging Waterbouwers en groepsdirecteur Koninklijke Boskalis Westminster N.V. mr. ing. J.H. Dronkers Directeur-generaal van Rijkswaterstaat De prejury bestaat uit de volgende leden: Bram Rosenbrand Beleidsmedewerker Innovatie en bestuurlijke Vernieuwing bij Unie van Waterschappen Frans van den Berg Projectleider Dijkverbetering bij Waterschap Rivierenland George Zoutberg Technisch adviseur Beleid en Onderzoek bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Jan Koedood Hoofd Beleid bij Waternet (Waterschap Amstel, Gooi en Vecht) Bonnie Bult Hoofd departement Infrastructuur en Waterketen (a.i.) bij Waterschap Reest & Wieden Kees van der Lugt Stategisch adviseur bij Waternet (Waterschap Amstel, Gooi en Vecht) Anja Menkveld Adviseur Strategie en Innovatie bij Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Joost de Haan Kwartiermaker Fysieke Digitale Delta bij Hoogheemraadschap van Delfland Henny Sonnemans Afdelingshoofd bij Waterschap Roer en Overmaas 13

15 Bijlage II: Secretariaat Het secretariaat van de Waterinnovatieprijs 2013 is gevestigd bij: EPP public relations Postbus SG Utrecht tel. (030) fax. (030) Voor de pers: Het juryrapport is digitaal beschikbaar via en U kunt eveneens fotomateriaal van de genomineerde projecten opvragen. Contactpersoon voor meer informatie: Miranda van der Voort, Unie van Waterschappen, mvoort@uvw.nl of (070)

Cruquius Manifest. Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland. Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014

Cruquius Manifest. Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland. Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014 Cruquius Manifest Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014 Waterbeheer in Nederland staat voor een groot uitdaging: Waterbeheerders

Nadere informatie

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor?

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water, gezuiverd afvalwater en stevige dijken. De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water,

Nadere informatie

Inventarisatie verkiezingen tot 1 januari Herindelingsverkiezingen

Inventarisatie verkiezingen tot 1 januari Herindelingsverkiezingen Inventarisatie verkiezingen tot 1 januari 2008 leden van het Europees Parlement 10 juni 2004 leden van de gemeenteraden maart 2006 leden van de provinciale staten maart 2007 leden van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

Aan de commissie wordt advies gevraagd op onderstaand voorstel aan het AB:

Aan de commissie wordt advies gevraagd op onderstaand voorstel aan het AB: Aan commissie Water 9 april 2019 VOORSTEL Portefeuillehouder B.J. van Vreeswijk Documentnr. 1370119/1370120 Programma Waterketen Projectnummer P6107 Afdeling Projectrealisatie Bijlage(n) Vertrouwelijke

Nadere informatie

MVO-award. Voorwaarden. De beoordeling van inzendingen. De juryleden van de MVO-award:

MVO-award. Voorwaarden. De beoordeling van inzendingen. De juryleden van de MVO-award: MVO-award De NWB Bank reikt vanaf 2013 jaarlijks de MVO-award uit. Hiermee wil de bank het ontwikkelen van maatschappelijk verantwoorde projecten bij haar klanten stimuleren. De award van 2013 bestaat

Nadere informatie

Ons kenmerk 1220039-005-VEB-0007. Aantal pagina's 5

Ons kenmerk 1220039-005-VEB-0007. Aantal pagina's 5 Verslag Datum verslag Project 1220039-005 Opgemaakt door Eric Huijskes Datum bespreking 16 juni 2015 Aantal pagina's 5 Vergadering Bijeenkomst "Noodmaatregelen bij hoogwater" - 16 juni 2015 Aanwezig Zie

Nadere informatie

III IIIIIIIIII III IINil 15IN015993-08/05/2015

III IIIIIIIIII III IINil 15IN015993-08/05/2015 III IIIIIIIIII III IINil 15IN015993-08/05/2015 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Waterschap Brabantse Delta T.a.v. Algemeen bestuur Postbus 5520 4801 DZ BREDA Datum 6 mei 2015 Betreft De BGT: ligt

Nadere informatie

Benchmark Waterschapsverkiezingen

Benchmark Waterschapsverkiezingen BENCHMARK ONDERZOEK Benchmark Waterschapsverkiezingen 18 maart 2015 Benchmark Waterschapsverkiezingen 18 maart 2015 Op 18 maart vinden de Waterschapsverkiezingen plaats. Met uitgebreide websites die veel

Nadere informatie

Wie bestuurt het waterschap?

Wie bestuurt het waterschap? Wie bestuurt het waterschap? Nederland waterland. Rivieren, kanalen, sloten, beken, meren, grachten Nederland is er vol mee. Bovendien ligt Nederland aan de Noordzee. Al dat water in en om Nederland moet

Nadere informatie

2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater Van regenton naar tuinbeek naar vijver of poel 11

2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater Van regenton naar tuinbeek naar vijver of poel 11 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Bergen van water in de buurt 3 1.2 Schoon oppervlaktewater in de wijk 4 1.3 Wat u kunt doen 5 2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater 7 2.1 Van regenton 8 2.2 naar tuinbeek

Nadere informatie

De bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt. Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling!

De bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt. Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling! De bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling! In de Nederlandse Delta wonen negen miljoen mensen. Hier wordt zeventig procent van ons inkomen

Nadere informatie

Ruimte om te leven met water

Ruimte om te leven met water Ruimte om te leven met water Het huidige watersysteem is volgens de nieuwe In de toekomst wil het waterschap een zoveel Om de benodigde ruimte aan hectares te verwerven inzichten niet meer op orde. Aanpassingen

Nadere informatie

Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement.

Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement. Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement. OVERHEID & PUBLIEKE DIENSTEN www.hydrorock.com Overheden en watermanagement Watermanagement in stedelijke gebieden is zeer actueel. Klimaatverandering

Nadere informatie

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- Vallei & Eem Veluwe Oost Veluwe Noord WELL DRA Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- februari 2015 concept De aanpak handelingsperspectieven Ontwikkelingen maatschappij

Nadere informatie

Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag.

Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag. Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag. Tijdens de bijeenkomst voor de Fysieke Digitale Delta bij onze samenwerkingspartner het Hoogheemraadschap van Delfland zijn de

Nadere informatie

Ruimte voor water. in het rivierengebied

Ruimte voor water. in het rivierengebied Ruimte voor water in het rivierengebied Het rivierengebied bestaat bij de gratie van de grote rivieren met daarlangs de zich eindeloos voortslingerende dijken. Daartussen vruchtbare klei, groene weilanden

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma CDA Schieland en de Krimpenerwaard

Verkiezingsprogramma CDA Schieland en de Krimpenerwaard Verkiezingsprogramma CDA Schieland en de Krimpenerwaard 2015-2019 Inleiding Samen leven met water, want zonder water geen samenleving. Water is essentieel voor leven. Voor inwoners en ondernemers, maar

Nadere informatie

Lesbrief. Watersysteem. Droge voeten en schoon water. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta

Lesbrief. Watersysteem. Droge voeten en schoon water. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lesbrief Watersysteem Droge voeten en schoon water www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Droge voeten en schoon water Waterschappen zorgen ervoor dat jij en ik droge

Nadere informatie

DE FLEXIBELE WATER BEHEERDER

DE FLEXIBELE WATER BEHEERDER DE FLEXIBELE WATER BEHEERDER Klimaatverandering, adaptatie, mitigatie. Veranderende opgaven stellen waterschappen voor grote uitdagingen. In een veranderende maatschappij die steeds vaker zelf initiatief

Nadere informatie

Erläuterung Maßnahmen pro Teilgebiet

Erläuterung Maßnahmen pro Teilgebiet Anlage P Erläuterung Maßnahmen pro Teilgebiet Rijn-Noord Tijdvak 2010-2015 Art. 11-3g aanpakken riooloverstorten m3 30 30 verminderen belasting RWZI stuks 6 6 afkoppelen verhard oppervlak ha 61 28 89 saneren

Nadere informatie

De economische betekenis van waterschappen. mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013

De economische betekenis van waterschappen. mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013 De economische betekenis van waterschappen mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013 1 Gefeliciteerd! 2 opzet Waterschappen en ons land Strijd tegen het water Deltaplan

Nadere informatie

WAT WIJ WILLEN MET WATER

WAT WIJ WILLEN MET WATER WAT WIJ WILLEN MET WATER Programma 2015-2019 voor de waterschapsverkiezingen Waterschap Amstel Gooi en Vecht Wij willen droge voeten houden als het heeft gestortregend. Maar wij willen ook, dat in droge

Nadere informatie

Water in Tiel. 1 Naast regionale wateren die in beheer zijn bij de waterschappen, zijn er rijkswateren (de hoofdwateren

Water in Tiel. 1 Naast regionale wateren die in beheer zijn bij de waterschappen, zijn er rijkswateren (de hoofdwateren Water in Tiel Waterbeleid Tiel en Waterschap Rivierenland Water en Nederland zijn onafscheidelijk. Eigenlijk geldt hetzelfde voor water en Tiel, met de ligging langs de Waal, het Amsterdam Rijnkanaal en

Nadere informatie

De Peilstok Inspirerende projecten voor droge voeten en een koel hoofd

De Peilstok Inspirerende projecten voor droge voeten en een koel hoofd De Peilstok 2014 Inspirerende projecten voor droge voeten en een koel hoofd De Peilstok 2014 Inspirerende projecten voor droge voeten en een koel hoofd Colofon 2015 Oplage: 750 exemplaren Dit is een uitgave

Nadere informatie

Wie bestuurt het waterschap?

Wie bestuurt het waterschap? Wie bestuurt het waterschap? 2 Nederland waterland. Rivieren, kanalen, sloten, beken, meren, grachten Nederland is er vol mee. Bovendien ligt Nederland aan de Noordzee. Al dat water in en om Nederland

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer MJA-Sectorrapport 2015 Afvalwaterzuiveringsbeheer Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2015 Sector: Afvalwaterzuiveringsbeheer Datum: 161017 Status: Kenmerk: Locatie: Contactpersoon: Definitief HVDK/156024

Nadere informatie

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner Memo Aan deelnemers diner-debat Eye Kopie aan Contactpersoon Rik van Terwisga Datum 8 januari 2015 Onderwerp Vervolg Debat-diner "Watersysteem van de Toekomst" Watersysteem van de Toekomst: vervolg

Nadere informatie

Vrijwaringsovereenkomst inzake de garantstellingsverplichting ex artikel 41 Gr HWH

Vrijwaringsovereenkomst inzake de garantstellingsverplichting ex artikel 41 Gr HWH Kenmerk: V0051/1988 Vrijwaringsovereenkomst inzake de garantstellingsverplichting ex artikel 41 Gr HWH ONDERGETEKENDEN 1. Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht, hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden,

Nadere informatie

Keynote Future Green City 26 november 2015 10.30-12.00

Keynote Future Green City 26 november 2015 10.30-12.00 Keynote Future Green City 26 november 2015 10.30-12.00 Thema: Leven met water in de stad Speech: - Geweldig om zoveel professionals bezig te zien met groen en water in stedelijk gebied! - In het Deltaprogramma

Nadere informatie

Watercalamiteiten voor communicatieadviseurs. 11 juni 2012

Watercalamiteiten voor communicatieadviseurs. 11 juni 2012 Watercalamiteiten voor communicatieadviseurs 11 juni 2012 Programma Introductie Voorstelronde Water gaat over grenzen: veel partijen Film Hoogwater in Groningen Zeven watercalamiteiten Samenwerking versterken,

Nadere informatie

INGEKfìMFN ne NOV.?0Î5. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier T.a.v. Algemeen bestuur Postbus AG HEERHUGOWAARD

INGEKfìMFN ne NOV.?0Î5. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier T.a.v. Algemeen bestuur Postbus AG HEERHUGOWAARD INGEKfìMFN ne NOV.?0Î5 Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier T.a.v. Algemeen bestuur Postbus 250 1700 AG HEERHUGOWAARD Datum 5 november 2015 Betreft De BGT: is de finish voor u al in zicht? Geacht

Nadere informatie

Water Natuurlijk: Voor toekomstgericht waterbeheer in Vallei en Veluwe

Water Natuurlijk: Voor toekomstgericht waterbeheer in Vallei en Veluwe Water Natuurlijk: Voor toekomstgericht waterbeheer in Vallei en Veluwe Verkiezingsprogramma Water Natuurlijk voor Waterschap Vallei en Veluwe Water Natuurlijk is een bijzondere waterschapspartij. We hebben

Nadere informatie

VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid

VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid Ondergetekenden: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, ieder

Nadere informatie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische

Nadere informatie

Denk mee met Rijnland

Denk mee met Rijnland Denk mee met Rijnland weergave conferentie 2 juni ten behoeve van waterbeheerplan 5 IJMUIDEN AMSTERDAM WEST WASSENAAR GOUDA Droge voeten, schoon water Inhoudsopgave: Inleiding 3 Een nieuw waterbeheerplan

Nadere informatie

www.salland.ltonoord.nl

www.salland.ltonoord.nl Workshop Gebiedscoalities door Ben Haarman voorzitter LTO Salland en Herman Menkveld voorzitter ANV Salland LTO Salland Beter samen Ondernemen Dan samen Ondergaan! ltosalland1@gmail.com www.salland.ltonoord.nl

Nadere informatie

KlimaatAdaptieve Drainage

KlimaatAdaptieve Drainage FutureWater Onderzoek en advies gericht op de duurzame toekomst van ons water KlimaatAdaptieve Drainage Innovatieve en duurzame techniek voor actieve samenwerking tussen agrariër en waterbeheerder 14-3-2013

Nadere informatie

FOSFAATFABRIEK. Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat

FOSFAATFABRIEK. Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat FOSFAATFABRIEK Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) (Rafaël Lazaroms, coördinator klimaat en energie Unie van Waterschappen) 1 mei 2012 1 Inhoud presentatie Green

Nadere informatie

Kwijtscheldingsbeleid Drents Overijsselse Delta

Kwijtscheldingsbeleid Drents Overijsselse Delta faculteit economie en bedrijfskunde coelo 13-04-2018 1 1 Kwijtscheldingsbeleid Drents Overijsselse Delta Effecten beperken en verruimen kwijtschelding op lastendruk Corine Hoeben Centrum voor Onderzoek

Nadere informatie

Opbouw. Het belang van natuurvriendelijke oevers. EU Kaderrichtlijn Water (KRW) Waterbeleid. Doel KRW voor oevers. EU Kaderrichtlijn Water Maatregelen

Opbouw. Het belang van natuurvriendelijke oevers. EU Kaderrichtlijn Water (KRW) Waterbeleid. Doel KRW voor oevers. EU Kaderrichtlijn Water Maatregelen Het belang van natuurvriendelijke oevers Christa Groshart Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard Opbouw Beleid en Maatregelen Verwachtingen Knelpunten KRW innovatie-onderzoek Waterbeleid Europese

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel Verkiezingsprogramma 2019 2023 Water Natuurlijk Rijn en IJssel Inleiding Voor u ligt het conceptverkiezingsprogramma van Water Natuurlijk Rijn en IJssel In de komende periode gaan we in gesprek met inwoners

Nadere informatie

Remote Sensing. Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer

Remote Sensing. Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer Remote Sensing Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer 2016 25 Remote Sensing Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer Waterschappen

Nadere informatie

Plan van aanpak Project Spaarwater

Plan van aanpak Project Spaarwater Plan van aanpak Project Spaarwater 3 februari 2014 Samenvatting Binnen Spaarwater is een breed consortium onder leiding van Acacia Institute (i.s.m. Acacia Water en DLVPlant) de uitdaging aan om zoetwater

Nadere informatie

Illlllllllllllllllllll

Illlllllllllllllllllll Illlllllllllllllllllll 2IN00872 C VAN WATHRSCHAPPÜN Bezoekadres O. De leden-waterschappen t.a.v. het dagelijks bestuur fk. UI - ~ CK > > (MT A(N@EIM 0 MEI 202 Koningskade 40 29 AA Den Haag Postadres Postbus

Nadere informatie

Roelof J. Stuurman. 11 juli 2011

Roelof J. Stuurman. 11 juli 2011 Roelof J. Stuurman Een Proeftuin waarin toegepast innovatief onderzoek wordt gedaan om een gezonde energie- en waterneutrale Uithof te bereiken die geen nadelige invloed heeft op zijn omgeving en waar

Nadere informatie

De Zoetwatercoöperatie

De Zoetwatercoöperatie De Zoetwatercoöperatie Team Paul van Dijk, Wolbert van Dijk, Joppe Veul DE ZOETWATERCOÖPERATIE Thema: Onderzoek naar berging van zoet water, Deltaprogramma, klimaatsverandering. Locatie: Noord-Beveland.

Nadere informatie

Mededeling aan het AB

Mededeling aan het AB BRO Algemeen Fout! Ongeldige bes tandsnaam. Mededeling aan het AB Van Dagelijks Bestuur Corsanr. coenene/2017.05745 Onderwerp Voldoen aan afnameverplichting. Agendapuntnr. 3.1 AB-vergadering 5-4-2017 Samenvatting

Nadere informatie

Waterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta

Waterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta Waterschap Hollandse Delta dynamiek in de delta Inhoud De dynamiek in de tijd Een dynamische ruimte De opgaven nu en voor de toekomst Water besturen Functionele overheid Algemeen belang en specifiek belang

Nadere informatie

WATER VERSUS WATER Effective flood barrier to prevent damage

WATER VERSUS WATER Effective flood barrier to prevent damage WATER VERSUS WATER Effective flood barrier to prevent damage Wereldwijde toename wateroverlast Natuurrampen nemen toe in aantal en in omvang. Het gaat hierbij vooral om weergerelateerde rampen, zoals stormen

Nadere informatie

Inleiding KNAG 7 december 2012. Dijkgraaf Herman Dijk

Inleiding KNAG 7 december 2012. Dijkgraaf Herman Dijk Inleiding KNAG 7 december 2012 Dijkgraaf Herman Dijk WATERSCHAPPEN IN NEDERLAND 25 GEBIED GROOT SALLAND oppervlakte: 120.000 ha, inwoners: 360.000 26% onder zeeniveau Wanneer geen dijken/duinen: 66% regelmatig

Nadere informatie

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3)

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3) Bouwlokalen INFRA Innovatie onder het maaiveld / renovatie van rioolstelsels Het riool in Veghel Jos Bongers Beleidsmedewerker water- en riolering Gemeente Veghel 21 juni 2006 Veghel in cijfers en beeld

Nadere informatie

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en

Nadere informatie

Ondergrondse opslag. Kansen en dilemma s

Ondergrondse opslag. Kansen en dilemma s Ondergrondse opslag Kansen en dilemma s Nut en noodzaak? 2 Historisch perspectief Aanname alles is optimaal geregeld, water volgt functie; Nu voldoende water door externe aanvoer; Weinig urgentie voor

Nadere informatie

Waterschappen en Energieakkoord

Waterschappen en Energieakkoord Waterschappen en Energieakkoord Energiekansen in het Waterbeheer Hennie Roorda/Rafaël Lazaroms Unie van Waterschappen mei 5, 2014 1 Waar staan de waterschappen voor? Waterveiligheid (veilig wonen en werken

Nadere informatie

WATERSCHAPPEN ALS LAUNCHING CUSTOMER

WATERSCHAPPEN ALS LAUNCHING CUSTOMER WATERSCHAPPEN ALS LAUNCHING CUSTOMER 1 WATERSCHAPPEN ALS LAUNCHING CUSTOMER Met deze publicatie willen we het gesprek opstarten tussen marktpartijen en waterschappen over de rol die waterschappen al vervullen

Nadere informatie

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath Openbaar Eindrapport Projectnummer: Projecttitel: DEI1400022 Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath 1 SAMENVATTING Dit project is een demonstratie van energiewinning uit hernieuwbare

Nadere informatie

want ruimte voor de Maas en veilige (regionale) dijken zijn een eerste zorg.

want ruimte voor de Maas en veilige (regionale) dijken zijn een eerste zorg. Verkiezingsprogramma 2019 2023 AWP Aa en Maas De Algemene Waterschapspartij (AWP) is een landelijke vereniging met een gekozen bestuur. In elk waterschap heeft de AWP een afdeling. De landelijke vereniging

Nadere informatie

Programma Water en klimaatveranderingen

Programma Water en klimaatveranderingen Programma Water en klimaatveranderingen Ger Renkens / Luuk Postmes 7 juni 2016 Doel Beschermen van de volksgezondheid en het milieu en het leveren van een bijdrage aan het in stand houden en verbeteren

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016

Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016 We starten de dag met het teruggeven van de resultaten uit de interviews Vitens en Vallei en Veluwe hebben gesproken met deskundigen, beleidsmakers en bestuurders om meer zicht te krijgen op het probleem,

Nadere informatie

VAN PROBLEEM NAAR GRONDSTOF THIJS COPINI HOOGHEEMRAADSCHAP HOLLANDS NOORDERKWARTIER

VAN PROBLEEM NAAR GRONDSTOF THIJS COPINI HOOGHEEMRAADSCHAP HOLLANDS NOORDERKWARTIER VAN PROBLEEM NAAR GRONDSTOF THIJS COPINI HOOGHEEMRAADSCHAP HOLLANDS NOORDERKWARTIER Presentatie Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) Energie en grondstoffenfabriek HHNK en de EFGF Beleid biomassa

Nadere informatie

Waterschap Hunze en Aa s Ontvangen d.d.: Documentnummer: Raakvlak waterbeheer: ja/nee. gemeente Assen Verbouwing woning Venestraat 175 9402GM ASSEN

Waterschap Hunze en Aa s Ontvangen d.d.: Documentnummer: Raakvlak waterbeheer: ja/nee. gemeente Assen Verbouwing woning Venestraat 175 9402GM ASSEN Waterschap Hunze en Aa s Ontvangen d.d.: Documentnummer: Raakvlak waterbeheer: ja/nee gemeente Assen Verbouwing woning 9402GM ASSEN Algemeen Betrokkenheid waterschap Voor de verdere procedurele afhandeling

Nadere informatie

Pilot Vergelijking Waternood & KRW-Verkenner

Pilot Vergelijking Waternood & KRW-Verkenner Pilot Vergelijking Waternood & KRW-Verkenner iov STOWA Ws Brabantse Delta Peter de Koning Kees Peerdeman Frans Jorna Piet van Iersel Roel Knoben Waternoodmiddag, Amersfoort, 2 maart 2010 Vraagstelling

Nadere informatie

JONGERENCAMPAGNE VOOR DE WATERSECTOR

JONGERENCAMPAGNE VOOR DE WATERSECTOR JONGERENCAMPAGNE VOOR DE WATERSECTOR ACHTERGROND De instroom in de watersector moet worden vergroot. Maar jongeren denken niet snel aan een carrière in deze sector. Daarom is het nodig om jongeren op een

Nadere informatie

TOILETPAPIER UIT AFVALWATER, EEN WAARDEVOLLE GRONDSTOF

TOILETPAPIER UIT AFVALWATER, EEN WAARDEVOLLE GRONDSTOF TOILETPAPIER UIT AFVALWATER, EEN WAARDEVOLLE GRONDSTOF 19 juni 2014 Yede van der Kooij voorzitter werkgroep Cellulose Yede van der Kooij Studies, consulting and research Sludge Wastewater Waste Bio based

Nadere informatie

Voorstel aan de raad. Kenmerk Vergaderdatum 9 juni Plan Gemeentelijke watertaken Utrecht

Voorstel aan de raad. Kenmerk Vergaderdatum 9 juni Plan Gemeentelijke watertaken Utrecht Voorstel aan de raad Opgesteld door Stadswerken Kenmerk 15.502990 Vergadering Commissie Stad en Ruimte Vergaderdatum 9 juni 2015 Geheim Nee Plan Gemeentelijke watertaken Utrecht Het College van burgemeesters

Nadere informatie

Samenvatting opleidingsinitiatieven waterschappen 2013

Samenvatting opleidingsinitiatieven waterschappen 2013 Samenvatting opleidingsinitiatieven waterschappen 2013 Introductie In dit rapport wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste resultaten die naar voren zijn gekomen n.a.v. de enquête over opleidingsinitiatieven

Nadere informatie

CDA Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Verkiezingsprogramma

CDA Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Verkiezingsprogramma Om ons klimaat kun je niet heen! CDA Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Verkiezingsprogramma 2019-2023 Inleiding Verkiezingsprogramma CDA Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard

Nadere informatie

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden Afvalwater als grondstof? Energie winnen uit afvalwater Om energie uit afvalwater te winnen wordt het water van het toilet, eventueel gemengd met groente en fruitafval, vergist. Daarvoor worden een vacuümsysteem,

Nadere informatie

In de kolom "SWS" ziet u of stemmen in een willekeurig stemlokaal (SWS) van toepassing is in de betreffende gemeente.

In de kolom SWS ziet u of stemmen in een willekeurig stemlokaal (SWS) van toepassing is in de betreffende gemeente. In de kolom "SWS" ziet u of stemmen in een willekeurig stemlokaal (SWS) van toepassing is in de betreffende gemeente. 1 = Kiezers kunnen in deze gemeente voor alle waterschapsverkiezingen stemmen in elk

Nadere informatie

Naar een duurzame industriewatervoorziening in de Eemshaven

Naar een duurzame industriewatervoorziening in de Eemshaven Naar een duurzame industriewatervoorziening in de Eemshaven Verwachte groei vraagt In totaal nemen de bedrijven in de Eemshaven nu 300.000 m 3 drinkwater af voor industriële activiteiten. Waterbedrijf

Nadere informatie

Register van gemeenschappelijke regelingen als bedoeld in artikel 27 van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr)

Register van gemeenschappelijke regelingen als bedoeld in artikel 27 van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) Register van gemeenschappelijke regelingen als bedoeld in artikel 27 van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) Toelichting Waterschappen onderling, dan wel waterschappen en provincies en/of waterschappen,

Nadere informatie

Samenwerking Optimalisatie Slibgisting (SOS) Gezamenlijk innoveren voor gezamenlijk succes - Ephyra en Themista -

Samenwerking Optimalisatie Slibgisting (SOS) Gezamenlijk innoveren voor gezamenlijk succes - Ephyra en Themista - Samenwerking Optimalisatie Slibgisting (SOS) Gezamenlijk innoveren voor gezamenlijk succes - Ephyra en Themista - Ephyra en Themista Vanuit eenzelfde achtergrond naar twee innovaties Snuffelronde innovatie

Nadere informatie

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar

Nadere informatie

Van wateropgave naar waterbank

Van wateropgave naar waterbank Van wateropgave naar waterbank Gietwatervoorziening en verzil/ng in het Westland dr. Sija Sto5erg (KWR) Zoetermeer, 17 november 2017 KWR, Deltares, Arcadis, Dunea, Evides, Hoogheemraadschap Delfland, Provincie

Nadere informatie

PROVINCIAAL BLAD. Openstellingsbesluit POP-3 niet-productieve investeringen water Zuid-Holland april 2018

PROVINCIAAL BLAD. Openstellingsbesluit POP-3 niet-productieve investeringen water Zuid-Holland april 2018 PROVINCIAAL BLAD Officiële uitgave van de provincie Zuid-Holland Nr. 2046 19 maart 2018 Besluit van Gedeputeerde Staten van 13 maart 2018, PZH-2018-641006755 (DOS 2013-0010135) tot vaststelling van het

Nadere informatie

Formulier 2: waterdoorlatend damwand

Formulier 2: waterdoorlatend damwand Reactieformulier uitvraag aan de markt Nieuwe oplossingen voor piping Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep De indiener geeft in de kolom informatie van de indiener zoveel mogelijk

Nadere informatie

toekomst veenweide Inspiratieboek

toekomst veenweide Inspiratieboek toekomst veenweide Inspiratieboek BOSCH SLABBERS toekomst veenweide Inspiratieboek Opdrachtgever Kennis voor Klimaat In samenwerking met Alterra, DHV, Gemeente Midden-Delfland, Provincie Zuid-Holland,

Nadere informatie

Om ons klimaat kun je niet heen!

Om ons klimaat kun je niet heen! Verkiezingsprogramma 2019-2023 CDA Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Om ons klimaat kun je niet heen! Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 3 2. Veilig water 6 3. Schoon water 7

Nadere informatie

Welkom Presentatie investeringsagenda 2016/2017 zeven waterschappen Midden en Oost Nederland

Welkom Presentatie investeringsagenda 2016/2017 zeven waterschappen Midden en Oost Nederland Welkom Presentatie investeringsagenda 2016/2017 zeven waterschappen Midden en Oost Nederland Deelnemende Waterschappen Exploitatie en Investeringen 2016-2017 Afdelingshoofd Projectrealisatie Patrick

Nadere informatie

Winst met water! > In Actie. Waarom nu? Hoe doen we dit? Eigen project! Doelstellingen. (Klik of scroll naar de volgende pagina)

Winst met water! > In Actie. Waarom nu? Hoe doen we dit? Eigen project! Doelstellingen. (Klik of scroll naar de volgende pagina) Winst met water! > In Actie > Waarom nu? > Hoe doen we dit? > Idee voor eigen project! > Doelstellingen (Klik of scroll naar de volgende pagina) Deltaplan Agrarisch Waterbeheer: winst met water! Het agrarisch

Nadere informatie

Juryrapport Waterinnovatieprijs 2014

Juryrapport Waterinnovatieprijs 2014 Juryrapport Waterinnovatieprijs 2014 Inhoudsopgave Vooraf 1. Categorie Droge voeten 4 2. Categorie Schoon water 6 3. Categorie Voldoende water 8 4. Categorie Ruimte voor innovatie 10 5. Aanmoedigingsprijs

Nadere informatie

Veilige dijken, dammen, duinen. Werken aan bescherming tegen overstromingen in de Hoogwaterbeschermingsprogramma s

Veilige dijken, dammen, duinen. Werken aan bescherming tegen overstromingen in de Hoogwaterbeschermingsprogramma s Veilige dijken, dammen, duinen Werken aan bescherming tegen overstromingen in de Hoogwaterbeschermingsprogramma s Veilig wonen en werken onder de zeespiegel Foto: Tineke Dijkstra Zwemmen in zee, vervoer

Nadere informatie

Topsoil. Korte introductie

Topsoil. Korte introductie Topsoil Korte introductie TOPSOIL is een Europees INTERREG subsidieproject. Het is een samenwerking tussen waterschappen, wetenschappers, overheden en stakeholders uit Nederland, België, Duitsland, Denemarken

Nadere informatie

Juryrapport. Uitreiking Duurzaamheidsprijs. De Gouden Kikker 2009

Juryrapport. Uitreiking Duurzaamheidsprijs. De Gouden Kikker 2009 Juryrapport Uitreiking Duurzaamheidsprijs De Gouden Kikker 2009 Inhoudsopgave Pagina Waarom De Gouden Kikker? 3 Nominaties 2009 4 Eerste prijs 5 Eervolle vermelding 9 Derde plaats 12 www.degoudenkikker.org

Nadere informatie

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Waarom aan de slag in de Agniesebuurt? Oude stadswijken zoals de Agniesebuurt, die dichtbebouwd zijn met veel verharding en weinig open water en groen, zijn kwetsbaar

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer MJA-Sectorrapport 2013 Afvalwaterzuiveringsbeheer Colofon Projectnaam: MJA-monitoring Afvalwaterzuiveringsbeheer Datum: 140617 Status: Definitief Kenmerk: 1235678/223/HVDK/cc/156024 Locatie: Utrecht Contactpersoon:

Nadere informatie

(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem

(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem Memo DM 1013497 Aan: Marktpartijen uitwerking plannen het Burgje, gemeente Bunnik Van: Beke Romp, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Datum: 13 januari 2016 Onderwerp: Notitie gebiedskenmerken (waterthema

Nadere informatie

Wateroverlast in de Westelijke Langstraat

Wateroverlast in de Westelijke Langstraat Wateroverlast in de Westelijke Langstraat Wateroverlast Westelijke Langstraat Westelijke Langstraat is van oudsher een nat gebied waar afwatering belangrijk is. Dat is duidelijk te zien aan de vele slagen

Nadere informatie

60 Slimme dijken. Reactieformulier uitvraag aan de markt Nieuwe oplossingen voor piping. Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep

60 Slimme dijken. Reactieformulier uitvraag aan de markt Nieuwe oplossingen voor piping. Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep 60 Slimme dijken Reactieformulier uitvraag aan de markt Nieuwe oplossingen voor piping Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep De indiener geeft in de kolom informatie van de indiener

Nadere informatie

Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen

Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 3 Samenwerkingsovereenkomst

Nadere informatie

Het verzoek om bijzondere waarnemingen is verstuurd aan de waterschappen zoals weergegeven in tabel 1. Waterschap Reactie Waarnemingen

Het verzoek om bijzondere waarnemingen is verstuurd aan de waterschappen zoals weergegeven in tabel 1. Waterschap Reactie Waarnemingen agendapunt 6 ENW-T-11-13 Aan: ENW-Techniek Van: H. van Hemert - STOWA Betreft: Waarnemingen Hoogwater2011 Datum: 11 maart 2011 Projectnummer: 474.020 Kenmerk: 20110xxx Situatie Naar aanleiding van enkele

Nadere informatie

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking

Nadere informatie

Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken?

Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken? Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken? Kees Broks (STOWA), Harry van Luijtelaar (Stichting RIONED) Groene daken zijn hot, ook vanuit het oogpunt van stedelijk waterbeheer. Ze vangen

Nadere informatie

(klimaats-)effecten waterbeheer op ondergrond

(klimaats-)effecten waterbeheer op ondergrond (klimaats-)effecten waterbeheer op ondergrond ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2014 (klimaats-)effecten waterbeheer op ondergrond Het veranderende klimaat en menselijke activiteiten boven de grond hebben

Nadere informatie

Verdroging: tegen gaan van verdroging in het algemeen door beperken van verharding, ruimte voor infiltratie, hydrologisch neutraal ontwikkelen etc.

Verdroging: tegen gaan van verdroging in het algemeen door beperken van verharding, ruimte voor infiltratie, hydrologisch neutraal ontwikkelen etc. WATERTOETSPROCES Globale checklist waterbelangen in de ruimtelijke ordening Bij het watertoetsproces let het waterschap op alle wateraspecten. Doorgaans krijgen het voorkomen van wateroverlast en de zorg

Nadere informatie

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Ir. Emil Hartman Senior adviseur duurzaam stedelijk waterbeheer Ede, 10 april 2014 Inhoud presentatie Wat en hoe van afkoppelen Wat zegt de wet over hemelwater

Nadere informatie

Duurzame daken Groen of Blauw

Duurzame daken Groen of Blauw Droge voeten en schoon water Duurzame daken Groen of Blauw Een visie op de inzet van daken in het waterbeheer Agnes van Zoelen 23-04-15 Intro Intro Daadkracht en Samenwerken De meerwaarde van duurzame

Nadere informatie

Versie: 3.0 Status: definitief Datum: 1 juni Marktconsultatie / inspiratiesessie Grondstoffen waterschap Zuiderzeeland

Versie: 3.0 Status: definitief Datum: 1 juni Marktconsultatie / inspiratiesessie Grondstoffen waterschap Zuiderzeeland Marktconsultatie / inspiratiesessie Grondstoffen waterschap Zuiderzeeland Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Marktconsultatie... 4 2.1 Aanleiding... 4 2.2 Doel van de marktconsultatie... 4 2.3 Contactgegevens...

Nadere informatie

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Afvalwater zuiveren 1970-2030 Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Even voorstellen: Mathijs Oosterhuis (T32, 1993) Specialisatie: milieutechnologie 1999-2003 TNO-MEP 2003-heden Waterschap

Nadere informatie

Onderwerp: Beantwoording van de schriftelijke vragen van het raadslid A. Bonte (GroenLinks) over riooloverstorten.

Onderwerp: Beantwoording van de schriftelijke vragen van het raadslid A. Bonte (GroenLinks) over riooloverstorten. Rotterdam, 16 oktober 2012. Onderwerp: Beantwoording van de schriftelijke vragen van het raadslid A. Bonte (GroenLinks) over riooloverstorten. Aan de Gemeenteraad. Op 18 september 2012 stelde het raadslid

Nadere informatie