Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016"

Transcriptie

1 We starten de dag met het teruggeven van de resultaten uit de interviews Vitens en Vallei en Veluwe hebben gesproken met deskundigen, beleidsmakers en bestuurders om meer zicht te krijgen op het probleem, de impact, het krachtenveld en het mogelijke toekomstperspectief om op basis hiervan hun positie en aanpak te bepalen Noor Focken licht de belangrijkste bevindingen uit het voortraject toe aan de hand van drie tekeningen. Het is lastig te bewijzen wat nu precies het probleem is. Nog niet alle aspecten zijn goed in kaart, omdat de technologie dit pas de laatste jaren mogelijk maakt. Ondanks nationaal en internationaal onderzoek, is er discussie over interpretatie van gegevens, lange-termijn effecten van (kleine hoeveelheden) stoffen, de impact van medicijnresten in relatie tot andere stoffen of afbraaksnelheden. De tekening hiernaast toont een schets van meerdere type vervuilingsstromen: van medicijnen tot diergeneesmiddelen, brandvertragende stoffen, maar ook de cocktail van al deze stoffen, en de interactie hier tussen. Ook is er sprake van verschillende routes van ziekenhuis tot woonwijken en zorginstellingen. De spelers in het veld zijn het eens dat deze stoffen niet in drinkwaterbronnen, grond- en oppervlaktewater, moeten voorkomen. Ook zal de impact naar verwachting alleen maar stijgen door toenemend medicijngebruik als gevolg van vergrijzing en door klimaatverandering. Hoeveel en waar is echter onduidelijk. Spelers positioneren zich daarom op het speelveld afhankelijk van waar zij impact verwachten. De keten van humane medicijnen bestaat uit diverse stappen, die niet eenduidig in elkaar over lopen. Ook de verantwoordelijkheden tussen en binnen de stappen zijn diffuus. Soms worden kosten bij de ene partij gemaakt en vallen de baten bij de andere partij. Veel van de methoden die nu bestaan om medicijnresten aan te pakken zijn bovendien duur. Ook verschilt de impact per regio, afhankelijk van invloeden van rivierwater, de verhouding grondwater ten opzichte van oppervlaktewater, het type grond (zand of veen) dat bepalend is voor de doorlatendheid van stoffen en meer of minder invloed van het afvalwater op het watersysteem. De impact is in sommige gebieden zelfs grensoverschrijdend door instroom van water uit rivieren vanuit België en Duitsland of indirect vanuit meerdere landen. 1

2 De overtuiging dat het schoner kan en moet! Verbeter de wereld, begin bij een ander Medicijnresten zijn een spiegel voor de maatschappij en de manier waarmee wij met onze gezondheid omgaan. Kortom, voor een gezondere samenleving Schoon water! Ik wil niet dat mijn kinderen dit probleem hebben. Goed rentmeesterschap! Hoe kan ik een steentje bijdragen? Het besef dat iets nu als bedreiging wordt gezien en straks misschien een onomkeerbaar probleem kan zijn. Voorkomen is beter dan genezen. Tijdens de lunch bespreken we de uitgangspunten voor het traject Wat zou ermee bedoeld worden? 1. Op elkaar schouders staan geen dingen dubbel doen; doorbouwen op eerdere ervaringen en bestaande kennis. 2. Grensontkennend samenwerken een andere manier van denken én handelen; over (bestuurlijke) grenzen heen richting oplossing; verdeling kosten en taken zijn ondergeschikt. 3. Niets is van ons alle kennis open en beschikbaar voor iedereen; uitnodiging: voortbouwen op wat wij doen of aanhaken. Niets is van ons? Of alles is van iedereen? Laten we vooral het wiel niet opnieuw uitvinden 4. Parallel werken gezamenlijk door de watersector breed gedragen aanpak; concrete stappen binnen werkgebied. Parallel werken? Moeten we niet samenwerken in plaats van langs elkaar heen? We moeten écht grensontkennend samenwerken: zonder dat grenzen in de gaten worden gehouden. Ook door systemen 2

3 Na de lunch lichten Henry van Veldhuizen en Lize Beekman de lokale aanpak toe Even terug: waarom zijn we aan de slag gegaan? 1. Een maatregelenpakket op basis van zekerheid of eenduidigheid is niet mogelijk. Maar er kan wél al een aantal concrete stappen gezet worden om sneller tot een oplossing te komen of de impact van medicijnresten op ons drinkwater nu al te verminderen. Dus gaan we aan de slag met quick wins en actie! 2. Stilstaan is geen optie, ondanks het feit dat er veel complexiteit is. Vitens en waterschap Vallei en Veluwe willen nu regionaal al stappen zetten ook omdat naar verwachting de impact alleen maar zal stijgen. Zij willen hierbij de krachten bundelen, aangezien waterkwaliteit van de onder- en bovengrond nauw verbonden zijn. Door tijdig voor te sorteren, kunnen eventuele maatregelen goed landen. MOTTO Drinkwaterbedrijf Vitens en waterschap Vallei en Veluwe streven naar een situatie waarin het oppervlaktewater en de grondwaterwinningen vrij zijn van medicijnresten. Zij doen dit onder het motto: wat er in niet in komt, hoeft er ook niet uit. We werken de komende jaren aan een nationale ketenaanpak Oftewel: gezamenlijk met alle partijen in de geneesmiddelenketen onderschrijven van de urgentie en in beeld brengen van opgaven en mogelijke oplossingen per fase (ontwikkeling & toelating, voorschrijven & gebruik, afval & zuivering) beweging die nodig is: van moeten naar kunnen Van papier naar actie Er worden al pilots en no regret maatregelen gestimuleerd, gefaciliteerd en in uitvoering genomen De nationale aanpak moet in 2017 tot een uitvoeringsprogramma leiden, gericht op uitvoering vanaf 2018 De aanpak is onderdeel van de Deltaaanpak 3

4 Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water We gaan in 3 groepen aan de slag We geven antwoord op de vragen: 1. Wat wil jij dat er gebeurt? Wat wil je opgelost zien? 2. Wat heb je daarvoor nodig? 3. Wat zou je anderen kunnen bieden? WAT WIL JE DAT ER GEBEURT? WAT KAN JE ANDEREN BIEDEN? WAT HEB JE DAARVOOR NODIG? V3 4

5 Jan Selen vat de dag samen in beeld We gebruiken steeds meer geneesmiddelen. Deze komen via de ontlasting en urine in het riool-, oppervlakte- en grondwater. Maatschappelijk groeit de aandacht voor medicijnen in ons (drink)water. Natuurorganisaties waarschuwen voor verstoring van ons ecosysteem. Politiek groeit de roep om de belasting terug te dringen. Over de exacte impact van medicijnresten in water bestaat echter nog veel discussie, ook al zijn ecologische effecten zichtbaar. wil zich proactief opstellen en een voorbeeldrol pakken binnen het thema medicijnresten om richting het veld te laten zien dat samenwerking in de keten mogelijk is. Door te werken aan een succesvolle regionale aanpak, die landelijk impact kan hebben, ontstaat er zo snel mogelijk beweging. Dit is een soort van ripple effect. werkt volgens 4 uitgangspunten die in de groep uitgebreid besproken zijn. de landelijke ketenaanpak is onderdeel van de Delta aanpak. De aanpak heeft veel interferenties met de regionale initiatieven. We moeten dan ook slim samenwerken. Van moeten naar kunnen. Waar het kan en nuttig is. maar in parallelle werkstomen waar nodig. 5

6 Jan Selen vat de dag samen in beeld We voeren een gesprek over samenwerking. Oftewel: het ripple effect in het klein. Ketenpartners hebben elkaar breed nodig en werken nu al slim samen daar waar kan. De kunst is om deze samenwerking zo slim mogelijk te blijven inrichten. Het is belangrijk dat er op alle plekken in de keten wordt geacteerd. Bij ontwikkeling en toelating, bij voorschrijven en gebruik, en bij afval en zuivering. Verbinding maken tussen verschillende sectoren, beleid, bedrijfsleven, wetenschap en uitvoering. Oftewel: écht grensontkennend samenwerken. Vervolgstappen We voeren een gesprek over de vervolgstappen. We gaan komende tijd samen aan de slag, vandaag was eerste stap. We doen samen wat nuttig en nodig is, maar we vertragen elkaar niet. We gaan op elkaars schouders staan dus. En we organiseren in de nabije toekomst nog een soortgelijke sessie! COLOFON Op donderdag 10 maart vond de oploop medicijnresten plaats in Utrecht. Medewerkers van het Ministerie I&M, de provincie Gelderland, RIWA, de STOWA, Vewin, Waterschap Vechtstromen, Waterschap Aa en Maas. Grontmij, de Unie van Waterschappen, Rijkswaterstaat, de provincie Utrecht, de STOWA, het RIVM, de Gemeente Ede, Waterschap Rijn en Ijssel en Evides bespraken op uitnodiging van en onder begeleiding van p2 de samenwerking op het gebied van medicijnresten. Heeft u vragen op opmerkingen? Of wilt u aanhaken? Neem dan contact op met Henry van Veldhuizen (Vallei en Veluwe) en Lize Beekman (Vitens) 6

Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3

Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3 Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3 Inhoud presentatie Waar gaat t om? Landelijke ketenaanpak Regionale aanpak Wat doet WSVV al? Wat staat er op stapel in 2017 en verder? Waterketen Watersysteem

Nadere informatie

Handen ineen bij aanpak verwijderen medicijnresten uit water

Handen ineen bij aanpak verwijderen medicijnresten uit water Green Deal Duurzame Zorg Handen ineen bij aanpak verwijderen medicijnresten uit water De Nederlandse bevolking gebruikt mede door de vergrijzing steeds meer medicijnen. Resten hiervan komen in het rioolwater

Nadere informatie

Extra zuiveren? Strategie Vechtstromen. René Nij Bijvank 22 maart 2018

Extra zuiveren? Strategie Vechtstromen. René Nij Bijvank 22 maart 2018 Extra zuiveren? Strategie Vechtstromen René Nij Bijvank 22 maart 2018 Concentratie bij lozingspunt Vechtstromen staat er gekleurd op. Eerst: inzoomen Verspreiding per RWZI Voorbeeld: Enschede Voorbeeld:

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 25 juni 2013 Betreft Geneesmiddelen in drinkwater en milieu

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 25 juni 2013 Betreft Geneesmiddelen in drinkwater en milieu > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Impact van rwzi s op geneesmiddelconcentra5es in kwetsbaar oppervlaktewater

Impact van rwzi s op geneesmiddelconcentra5es in kwetsbaar oppervlaktewater Impact van rwzi s op geneesmiddelconcentra5es in kwetsbaar oppervlaktewater Lieke Coppens (KWR; Copernicus Ins4tuut Universiteit Utrecht), Jos van Gils (Deltares), Thomas ter Laak (KWR; Wageningen Universiteit),

Nadere informatie

VOORSTEL. Documentnummer Programma Waterketen Projectnummer. Afdeling Planvorming Bijlage(n) 1 Onderwerp Beleidskader nieuwe stoffen

VOORSTEL. Documentnummer Programma Waterketen Projectnummer. Afdeling Planvorming Bijlage(n) 1 Onderwerp Beleidskader nieuwe stoffen Aan algemeen bestuur 18 februari 2015 VOORSTEL Datum 6 januari 2015 Portefeuillehouder B.J. van Vreeswijk Documentnummer 661410 Programma Waterketen Projectnummer Afdeling Planvorming Bijlage(n) 1 1. Voorstel

Nadere informatie

Samenwerking voor een betere waterkwaliteit

Samenwerking voor een betere waterkwaliteit Dossier Medicijnresten uit water Ontwikkeling Toelating Fabrikage Distributie/ Opslag Voorschrijven Afleveren Gebruik Afval Zuivering Riool Zuivering Drinkwater wijze van toediening, dosering Overstort

Nadere informatie

Water nu en... KRW De Europese. Kaderrichtlijn water. Een grote kans voor. de verbetering van de. waterkwaliteit. en daarmee ook voor de

Water nu en... KRW De Europese. Kaderrichtlijn water. Een grote kans voor. de verbetering van de. waterkwaliteit. en daarmee ook voor de KRW De Europese Kaderrichtlijn water Een grote kans voor de verbetering van de waterkwaliteit en daarmee ook voor de drinkwatervoorziening. Water nu en... Vereniging van Waterbedrijven in Nederand KRW

Nadere informatie

Houden we voldoende drinkwater? Aanvullende Strategische Voorraden voor de drinkwatervoorziening

Houden we voldoende drinkwater? Aanvullende Strategische Voorraden voor de drinkwatervoorziening Houden we voldoende drinkwater? Aanvullende Strategische Voorraden voor de drinkwatervoorziening Voldoende drinkwater in de toekomst Door bevolkingsgroei en economische groei kan de vraag naar drinkwater

Nadere informatie

Medicijnresten in drinkwater Voorkomen is beter dan genezen. Gezonde Lunch, 7 april 2014 Martien den Blanken, directeur PWN

Medicijnresten in drinkwater Voorkomen is beter dan genezen. Gezonde Lunch, 7 april 2014 Martien den Blanken, directeur PWN Medicijnresten in drinkwater Voorkomen is beter dan genezen Gezonde Lunch, 7 april 2014 Martien den Blanken, directeur PWN Drinkwaterland In Nederland 10 drinkwaterbedrijven Sinds 1950 sterke concentratie

Nadere informatie

Hoe groen zijn uw evenementen?

Hoe groen zijn uw evenementen? Even voorstellen... GMB introduceert SaNiPhos : Europa s eerste urineverwerkingsfabriek voor het verwerken en winnen van nuttige meststoffen uit urine. Terugwinning van fosfaat en stikstof uit urine levert

Nadere informatie

Versnellingstafels Waterkwaliteit uit de startblokken. Dossier Waterkwaliteit bronnen

Versnellingstafels Waterkwaliteit uit de startblokken. Dossier Waterkwaliteit bronnen Dossier Waterkwaliteit bronnen Concrete maatregelen voor knelpunten Versnellingstafels Waterkwaliteit uit de startblokken De Delta-aanpak Waterkwaliteit komt voort uit de wens van de Tweede Kamer en een

Nadere informatie

Opkomende stoffen: hoe krijgen we de keten waterdicht? Marjan van Giezen Plv.dir. DG Water en Bodem Ministerie Infrastructuur en Water

Opkomende stoffen: hoe krijgen we de keten waterdicht? Marjan van Giezen Plv.dir. DG Water en Bodem Ministerie Infrastructuur en Water Opkomende stoffen: hoe krijgen we de keten waterdicht? Marjan van Giezen Plv.dir. DG Water en Bodem Ministerie Infrastructuur en Water Waterkwaliteit is verbeterd, als je terug kijkt... Na decennia slechte

Nadere informatie

Vraag 1 Wat is uw reactie op de berichten in het Algemeen Dagblad over het aantreffen van GenX in drinkwater op meerdere locaties?

Vraag 1 Wat is uw reactie op de berichten in het Algemeen Dagblad over het aantreffen van GenX in drinkwater op meerdere locaties? > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

> Retouradres Postbus EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

> Retouradres Postbus EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

MAAR HOUDEN WE HET ZO?

MAAR HOUDEN WE HET ZO? 10 HET BESTE DRINKWATER TER WERELD A MAAR HOUDEN WE HET ZO? De kwaliteit van het drinkwater wordt van alle kanten bedreigd. Of nee, niet de kwaliteit van het drinkwater, maar de kwaliteit van de bronnen

Nadere informatie

Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater. Emissiesymposium 6 april 2017

Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater. Emissiesymposium 6 april 2017 Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater Emissiesymposium 6 april 2017 1 Ministerie van 11 april Infrastructuur 2017 en Milieu Waarom een Delta-aanpak? Waterkwaliteit is verbeterd, maar nog niet voldoende

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20906 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Geachte gasten, beste collega s

Geachte gasten, beste collega s Geachte gasten, beste collega s Ik heet u allen van harte welkom bij de officiële ingebruikname van de volledig nieuwe voorzuivering voor ons Productiebedrijf Andijk. In het bijzonder wil ik verwelkomen,

Nadere informatie

Samenwerking in het grondwaterbeheer

Samenwerking in het grondwaterbeheer Samenwerking in het grondwaterbeheer in de praktijk In verband met de evaluatie van de Waterwet is onlangs in opdracht van het ministerie van IenM een onderzoek afgerond naar de verdeling van bevoegdheden

Nadere informatie

BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN

BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN Aanpak De opdracht Afstemmen investeringen is voortvarend opgepakt door de werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de Gelderse waterschappen en

Nadere informatie

Zandwinputten. Baggernet Thema-ochtend over Zandwinputten. Een overzicht. Afdelingsoverleg Bodem & Water 22 juni John Maaskant.

Zandwinputten. Baggernet Thema-ochtend over Zandwinputten. Een overzicht. Afdelingsoverleg Bodem & Water 22 juni John Maaskant. Zandwinputten Een overzicht Afdelingsoverleg Bodem & Water 22 juni 2009 Baggernet Thema-ochtend over Zandwinputten John Maaskant Ministerie van Verkeer & Waterstaat Marc Pruijn Ministerie van Volkshuisvesting,

Nadere informatie

Water verbindt Bestuursakkoord Waterschap Rijn en IJssel

Water verbindt Bestuursakkoord Waterschap Rijn en IJssel Water verbindt Bestuursakkoord Waterschap Rijn en IJssel 2015 2019 Water verbindt Bestuursakkoord Waterschap Rijn en IJssel 2015 2019 Inleiding Water is voor iedereen van levensbelang. We staan er misschien

Nadere informatie

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner Memo Aan deelnemers diner-debat Eye Kopie aan Contactpersoon Rik van Terwisga Datum 8 januari 2015 Onderwerp Vervolg Debat-diner "Watersysteem van de Toekomst" Watersysteem van de Toekomst: vervolg

Nadere informatie

FOSFAATFABRIEK. Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat

FOSFAATFABRIEK. Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat FOSFAATFABRIEK Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) (Rafaël Lazaroms, coördinator klimaat en energie Unie van Waterschappen) 1 mei 2012 1 Inhoud presentatie Green

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 19 oktober 2017 Betreft Ketenaanpak medicijnresten uit water

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 19 oktober 2017 Betreft Ketenaanpak medicijnresten uit water > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Geneesmiddelen in het Utrechtse milieu. Janco van Gelderen (Provincie Utrecht) Marc Vissers (SWECO)

Geneesmiddelen in het Utrechtse milieu. Janco van Gelderen (Provincie Utrecht) Marc Vissers (SWECO) Geneesmiddelen in het Utrechtse milieu Janco van Gelderen (Provincie Utrecht) Marc Vissers (SWECO) Welkom & Wie zit er in de zaal? Wie zijn wij: Janco van Gelderen, projectleider provincie Utrecht Marc

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 27 625 Waterbeleid Nr. 408 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Medicijnresten in water: geslachtsverandering bij vissen, maar heeft het ook invloed op de mens? Geneesmiddelen en ecologie

Medicijnresten in water: geslachtsverandering bij vissen, maar heeft het ook invloed op de mens? Geneesmiddelen en ecologie Disclosure belangen spreker Medicijnresten in water: geslachtsverandering bij vissen, maar heeft het ook invloed op de mens? (potentiële) belangenverstrengeling Geen Caroline Moermond, RIVM Met dank aan

Nadere informatie

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen Water in Eindhoven Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans 28 september 2010 Aanleiding voor de stedelijke wateropgaven Maatregelen Effecten van maatregelen Omgaan met nieuwe extremen 1835 1921 2004

Nadere informatie

Zeker in Hollandse Delta.

Zeker in Hollandse Delta. Zeker in Hollandse Delta. Verkiezingsprogramma PvdA waterschap Hollandse Delta 2019-2023. 1 Verkiezingsmanifest waterschappen PvdA Zuid-Holland. We wonen in een schitterende delta. Al eeuwenlang is water

Nadere informatie

Actieprogramma aanpak medicijnresten uit water wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit

Actieprogramma aanpak medicijnresten uit water wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit Actieprogramma aanpak medicijnresten uit water 2016-2020 wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit 1 Inhoud 1. Aanleiding... 3 2. Achtergrond... 4 3. Uitgangspunten en scope... 7 Uitgangspunten... 7 Scope...

Nadere informatie

WORKSHOP: Bronnenanalyse: een uitdaging voor de regio!

WORKSHOP: Bronnenanalyse: een uitdaging voor de regio! WORKSHOP: Bronnenanalyse: een uitdaging voor de regio! Welke vragen dienen beantwoord te worden in de regio voor de volgende generatie SGBP s? Hoe worden beschikbare informatie en kennis zo goed mogelijk

Nadere informatie

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Nederland is een land van water. Met veel beken, sloten en rivieren. Het water dat door deze beken, sloten en rivieren stroomt noemen we

Nadere informatie

Onderzoeksprogramma microverontreinigingen afvalwater en aanpak medicijnresten bij waterschappen. Cora Uijterlinde - STOWA

Onderzoeksprogramma microverontreinigingen afvalwater en aanpak medicijnresten bij waterschappen. Cora Uijterlinde - STOWA Onderzoeksprogramma microverontreinigingen afvalwater en aanpak medicijnresten bij waterschappen Cora Uijterlinde - STOWA Microverontreinigingen Contaminants of emerging concern (CEC s) Bestrijdingsmiddelen

Nadere informatie

INZAMELING MEDICIJNAFVAL

INZAMELING MEDICIJNAFVAL KNMP ONDERZOEK INZAMELING MEDICIJNAFVAL 2017 KONINKLIJKE NEDERLANDSE MAATSCHAPPIJ TER BEVORDERING DER PHARMACIE KNMP ONDERZOEK IN EEN KWART VAN DE GEMEENTEN BETAALT APOTHEEK NOG STEEDS VOOR MEDICIJNAFVAL

Nadere informatie

JONGERENCAMPAGNE VOOR DE WATERSECTOR

JONGERENCAMPAGNE VOOR DE WATERSECTOR JONGERENCAMPAGNE VOOR DE WATERSECTOR ACHTERGROND De instroom in de watersector moet worden vergroot. Maar jongeren denken niet snel aan een carrière in deze sector. Daarom is het nodig om jongeren op een

Nadere informatie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische

Nadere informatie

Drinkwater - Mavo 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Drinkwater - Mavo 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Drinkwater - Mavo 2 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Ruben Eisses 20 March 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73903 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Geneesmiddelen in de afvalwaterketen

Geneesmiddelen in de afvalwaterketen Geneesmiddelen in de afvalwaterketen Barry Pieters Grontmij B.V., Team Ecologie, Amsterdam Barry.Pieters@grontmij.nl 1 Geneesmiddelen in milieu: veel aandacht 2 Geneesmiddelen in Nederland Grote diversiteit:

Nadere informatie

JA: BETTER YN WETTER! VERKIEZINGSPROGRAMMA PVDA FRYSLÂN WETTERSKIP MAKKELIJK LEZEN

JA: BETTER YN WETTER! VERKIEZINGSPROGRAMMA PVDA FRYSLÂN WETTERSKIP MAKKELIJK LEZEN JA: BETTER YN WETTER! VERKIEZINGSPROGRAMMA PVDA FRYSLÂN WETTERSKIP MAKKELIJK LEZEN INLEIDING Foto: Timo Tijhof, Creative Commons OP PEIL BRENGEN Voor iedereen is het belangrijk dat er genoeg schoon water

Nadere informatie

Bodemsanering. 45 humane spoedlocaties zijn niet volledig gesaneerd. De bodem en het (grond)water zijn schoon MILIEU MARKT. Staat van Utrecht 2014

Bodemsanering. 45 humane spoedlocaties zijn niet volledig gesaneerd. De bodem en het (grond)water zijn schoon MILIEU MARKT. Staat van Utrecht 2014 MENS Staat van Utrecht 204 Bodemsanering Hoeveel humane spoedlocaties zijn nog niet volledig gesaneerd? 45 humane spoedlocaties zijn niet volledig gesaneerd Kaart (Humane spoedlocaties bodemverontreiniging

Nadere informatie

Datum 14 januari 2011 Opgemaakt door afdeling Planvorming. Huidige samenwerking in de Veluwse afvalwaterketen

Datum 14 januari 2011 Opgemaakt door afdeling Planvorming. Huidige samenwerking in de Veluwse afvalwaterketen Datum 14 januari 2011 Opgemaakt door afdeling Planvorming Huidige samenwerking in de Veluwse afvalwaterketen Blad 2 van 6 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Huidige situatie; wat is er al bereikt?... 4

Nadere informatie

Wie bestuurt het waterschap?

Wie bestuurt het waterschap? Wie bestuurt het waterschap? 2 Nederland waterland. Rivieren, kanalen, sloten, beken, meren, grachten Nederland is er vol mee. Bovendien ligt Nederland aan de Noordzee. Al dat water in en om Nederland

Nadere informatie

19 april 2018 Gelderland

19 april 2018 Gelderland 19 april 2018 Gelderland We hebben 10+ innovatie hubs op een oppervlakte praktisch even groot als Silicon Valley Wij zijn StartupDelta Vanuit overheden, universiteiten, onderwijs, en bedrijfsleven zetten

Nadere informatie

een veelzijdige aak Stansvorm

een veelzijdige aak Stansvorm S c h o o n d r i n k w at e r een veelzijdige aak Stansvorm Schoon drinkwater, een veelzijdige taak Oppervlaktewater speelt een belangrijke rol in vele economische en maatschappelijke facetten van onze

Nadere informatie

Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016

Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016 Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016 1. In de startblokken Wat doen we al rond dit onderwerp We produceren elektriciteit en warmte door middel van gisting van al ons slib en verbranding

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel Verkiezingsprogramma 2019 2023 Water Natuurlijk Rijn en IJssel Inleiding Voor u ligt het conceptverkiezingsprogramma van Water Natuurlijk Rijn en IJssel In de komende periode gaan we in gesprek met inwoners

Nadere informatie

Helder, schoon... Rivierwater. Het belang van schoon oppervlaktewater in Nederland

Helder, schoon... Rivierwater. Het belang van schoon oppervlaktewater in Nederland Helder, schoon... Rivierwater Het belang van schoon oppervlaktewater in Nederland Introductie door Peter Stoks, directeur RIWA Het belang van schoon oppervlaktewater Schoon water. We kunnen niet zonder.

Nadere informatie

ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving

ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving Voorzichtig herstel bedreigde soorten Verdere achteruitgang functioneren van ecosystemen en biodiversiteit Meer aandacht voor natuur als basisvoorwaarde

Nadere informatie

Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag.

Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag. Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag. Tijdens de bijeenkomst voor de Fysieke Digitale Delta bij onze samenwerkingspartner het Hoogheemraadschap van Delfland zijn de

Nadere informatie

ADVIES KLANKBORDGROEP RIJN- WEST AAN REGIONAAL BESTUURLIJK OVERLEG inzake opzet en inhoud gebiedsprocessen, op weg naar 2e Stroomgebiedbeheerplan

ADVIES KLANKBORDGROEP RIJN- WEST AAN REGIONAAL BESTUURLIJK OVERLEG inzake opzet en inhoud gebiedsprocessen, op weg naar 2e Stroomgebiedbeheerplan ADVIES KLANKBORDGROEP RIJN- WEST AAN REGIONAAL BESTUURLIJK OVERLEG inzake opzet en inhoud gebiedsprocessen, op weg naar 2e Stroomgebiedbeheerplan Inleiding Het RBO Rijn- West heeft procesafspraken gemaakt

Nadere informatie

Sessie Omgaan met nieuwe bedreigingen voor bodem en ondergrond

Sessie Omgaan met nieuwe bedreigingen voor bodem en ondergrond Sessie Omgaan met nieuwe bedreigingen voor bodem en ondergrond Voor antibiotica resistente bacteriën glippen soms door zuivering en bereiken oppervlaktewater Volkskrant, 5 juli 2017 Onderzoeksteam: 'Verboden

Nadere informatie

Werk aan de grote wateren

Werk aan de grote wateren Werk aan de grote wateren Op weg naar duurzaam beheer en ecologische kwaliteit Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat. Transitie naar duurzaam waterbeheer Vispassages, natuurlijke oevers, aanpak van verontreinigende

Nadere informatie

OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET

OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET Saskia Engbers strateeg Ruimte gemeente Zwolle 25 februari 2016 24-2-2016 wij presenteren u... 2 Opzet presentatie 1. Hoofdlijnen Omgevingswet 2. Hoe past OGW in transformatie

Nadere informatie

Inventarisatie beleid en bewustzijn

Inventarisatie beleid en bewustzijn Inventarisatie beleid en bewustzijn naar emerging contaminants in grond, grondwater en sediment Martijn van Houten - Witteveen+Bos - Symposium Expertisecentrum PFOS/PFAS - 16 februari 2016 2 1 Opbouw van

Nadere informatie

Samen werken aan waterkwaliteit. Voor schoon, voldoende en veilig water

Samen werken aan waterkwaliteit. Voor schoon, voldoende en veilig water Samen werken aan waterkwaliteit Voor schoon, voldoende en veilig water D D Maatregelenkaart KRW E E N Z D E Leeuwarden Groningen E E W A IJSSELMEER Z Alkmaar KETELMEER ZWARTE WATER MARKER MEER NOORDZEEKANAAL

Nadere informatie

Opgebouwd uit 6380 miljoen voor riolering (taak gemeente) en zuivering (taak waterschap) en 670 miljoen voor het drinkwater.

Opgebouwd uit 6380 miljoen voor riolering (taak gemeente) en zuivering (taak waterschap) en 670 miljoen voor het drinkwater. NR. GEMEENTE ĮJ INC 1 7 O KT 2014 CLnr. Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad 4 # ŕ Vereniging van Nederlandse Gemeenten informatiecentrum tel. uw kenmerk bijlage(n) (070) 373 8393 1 betreft

Nadere informatie

Kennisbijeenkomst. Chemievrij onkruidbeheer op Verhardingen. Welkom

Kennisbijeenkomst. Chemievrij onkruidbeheer op Verhardingen. Welkom Kennisbijeenkomst Chemievrij onkruidbeheer op Verhardingen Welkom Programma 9.30 uur Welkom 9.45 uur Ministerie I&M over regelgeving en GreenDeals 10.05 uur Eco Consult over de praktijk 10.35 uur CLM over

Nadere informatie

Goede. Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 19A

Goede. Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 19A Goede grond Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 2015 19A goed bodembeheer - Goede grond BETER VASTHOUDEN REGENWATER BETERE GEWASGROEI EN BEWORTELING GEZOND BODEMLEVEN BETER VASTHOUDEN VOEDINGSSTOFFEN

Nadere informatie

Samenwerking in de waterketen Leren van lessen uit de waterpraktijk Het succes van de 44 regio s

Samenwerking in de waterketen Leren van lessen uit de waterpraktijk Het succes van de 44 regio s Samenwerking in de waterketen Leren van lessen uit de waterpraktijk Het succes van de 44 regio s Jeroen Smarius: covoorzitter kernteam samenwerking waterketen namens VNG Gemeentesecretaris Uden Harm Küpers:

Nadere informatie

Wie, wat is het Pla-orm

Wie, wat is het Pla-orm Wie, wat is het Pla-orm 16 gemeenten waterschap Vallei en Veluwe Vitens provincies Utrecht en Gelderland Ontwikkeling Pla

Nadere informatie

Nieuwe stoffen, nieuwe wetten?

Nieuwe stoffen, nieuwe wetten? Nieuwe stoffen, nieuwe wetten? Ontwikkelingen lozingsbeleid industrie Roy Tummers, 6 april 2017 Kommer en kwel? PBL: waterkwaliteit sinds 1980 significant verbeterd Kwaliteit oppervlaktewater voldoende

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 2789 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Nadere informatie

Een Medicijn voor Schoon Water - Verslag ketenbijeenkomst 30 oktober 2014

Een Medicijn voor Schoon Water - Verslag ketenbijeenkomst 30 oktober 2014 Een Medicijn voor Schoon Water - Verslag ketenbijeenkomst 30 oktober 2014 Aanleiding De laatste decennia heeft de aanpak van de waterkwaliteit al veel opgeleverd. Om een volgende stap te zetten in de verbetering

Nadere informatie

Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement.

Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement. Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement. OVERHEID & PUBLIEKE DIENSTEN www.hydrorock.com Overheden en watermanagement Watermanagement in stedelijke gebieden is zeer actueel. Klimaatverandering

Nadere informatie

Geachte heer Kuks, geachte heer Dijk, geachte heer Kolkman, geachte heer Odding, geachte dames en heren,

Geachte heer Kuks, geachte heer Dijk, geachte heer Kolkman, geachte heer Odding, geachte dames en heren, Toespraak van CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de ondertekening van de waterovereenkomst Vechterweerd op Vrijdag 20 januari 2012 van 14.00 16.00 uur in t Boerhoes, Koepelallee 8 te Dalfsen HET GESPROKEN

Nadere informatie

Wie bestuurt het waterschap?

Wie bestuurt het waterschap? Wie bestuurt het waterschap? Nederland waterland. Rivieren, kanalen, sloten, beken, meren, grachten Nederland is er vol mee. Bovendien ligt Nederland aan de Noordzee. Al dat water in en om Nederland moet

Nadere informatie

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking

Nadere informatie

Samenwerken in de waterketen in Zaanstreek Waterland

Samenwerken in de waterketen in Zaanstreek Waterland Notitie voor de raadsledenbijeenkomst Zaanstreek-Waterland op 29 november 2017 Samenwerken in de waterketen in Zaanstreek Waterland Sinds 2013 werken de acht gemeenten, hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier

Nadere informatie

Drinkwater voor nu en later

Drinkwater voor nu en later Drinkwater voor nu en later PAL lunchlezing Provincie Zuid-Holland 19 december 2014 Mirja Baneke Consultant drinkwatervoorziening en waterbeheer Afdeling Strategie Water Inhoud Drinkwatervoorziening in

Nadere informatie

In de beslisnota wordt aan u gevraagd in te stemmen met de vastgestelde doelen en maatregelen.

In de beslisnota wordt aan u gevraagd in te stemmen met de vastgestelde doelen en maatregelen. Nummer Onderwerp : B-3.11.2008 : Beslisnota Kaderrichtlijn Water Korte inhoud : Water Beheer 21 e eeuw, 2008, Schoon en gezond water in Noord-Nederland 1. Implementatie Europese Kaderrichtlijn Water in

Nadere informatie

Cruquius Manifest. Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland. Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014

Cruquius Manifest. Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland. Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014 Cruquius Manifest Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014 Waterbeheer in Nederland staat voor een groot uitdaging: Waterbeheerders

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 1 7 8 9 10 11 12 2 Initiatief en doelen 2017 13 14 Beeldend kunstenaar Inhoud Waterbox Temperatuur E.coli Doorzicht Geur Kleur Observatie 3 keuze experimenten: - Smaaktest - Drinkwatertest

Nadere informatie

Antwoord DB Zie het bestuursvoorstel en bijlage 1 van het bestuursvoorstel.

Antwoord DB Zie het bestuursvoorstel en bijlage 1 van het bestuursvoorstel. Bijlage 4 vragen en antwoorden fracties 50 plus en geborgd natuur FRACTIE 50PLUS 1. Ter voorbereiding van de bijeenkomsten op 19 en 26 september 2018 verzoek ik u de voorstellen uit het rapport van CAB

Nadere informatie

Rob van Veen. 22 mei 2013. Algemeen Bestuur waterschap De Dommel

Rob van Veen. 22 mei 2013. Algemeen Bestuur waterschap De Dommel Rob van Veen 22 mei 2013 Algemeen Bestuur waterschap De Dommel Waarom ook al weer Winnend Samenwerken? In het verlengde van de actie Storm zochten ook de waterschappen Brabantse Delta, De Dommel en Aa

Nadere informatie

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld

Nadere informatie

4. In het protocol staat dat het opruimen van het afval in de meeste gevallen gebeurt door erkende bedrijven.

4. In het protocol staat dat het opruimen van het afval in de meeste gevallen gebeurt door erkende bedrijven. Provinciale Statenfractie Noord-Brabant Statenvragen Sint-Michielsgestel, 27 mei 2014 Betreft: Statenvragen dumping drugsafval Geacht college, In Noord-Brabant vinden veel dumpingen van drugsafval plaats.

Nadere informatie

Programma Uitleg waarom deze bijeenkomst JC Vogelaar en stukje historie Geesje Rotgers normstellingen in naam van de ecologie aan KRW-wateren Vragen A

Programma Uitleg waarom deze bijeenkomst JC Vogelaar en stukje historie Geesje Rotgers normstellingen in naam van de ecologie aan KRW-wateren Vragen A Welkom Programma Uitleg waarom deze bijeenkomst JC Vogelaar en stukje historie Geesje Rotgers normstellingen in naam van de ecologie aan KRW-wateren Vragen Aanbeveling Mesdagfonds Mestbeleid 33 jaar 1984

Nadere informatie

Nationaal Congres Klimaatadaptatie. Beeldverslag werksessie 1.8 Wat zijn de gevolgen van droogte op lokaal niveau en wat kun je eraan doen?

Nationaal Congres Klimaatadaptatie. Beeldverslag werksessie 1.8 Wat zijn de gevolgen van droogte op lokaal niveau en wat kun je eraan doen? Nationaal Congres Klimaatadaptatie Beeldverslag werksessie 1.8 Wat zijn de gevolgen van droogte op lokaal niveau en wat kun je eraan doen? Programma Nationaal Congres Klimaatadaptatie 09.00-10.00 uur Inloop

Nadere informatie

Samenwerking voor een betere waterkwaliteit

Samenwerking voor een betere waterkwaliteit Dossier Medicijnresten uit water Ontwikkeling Toelating Fabrikage Distributie/ Opslag Voorschrijven Afleveren Gebruik Afval Zuivering Riool Zuivering Drinkwater wijze van toediening, dosering Overstort

Nadere informatie

Een open haven in een natuurlijke delta

Een open haven in een natuurlijke delta Een open haven in een natuurlijke delta Het Wereld Natuur Fonds en Havenbedrijf Rotterdam gaan een bijzondere samenwerking aan in de Nederlandse delta waar de Rijn, Schelde en Maas uitkomen. Deze rivieren

Nadere informatie

Bijlage B bij AB - 27 november, notitie externe communicatie Beeldvorming per thema

Bijlage B bij AB - 27 november, notitie externe communicatie Beeldvorming per thema STURINGSMATRIX Externe communicatie Waterschap Vallei en Veluwe 2014 VERSIE: 0.0 (VOORBEREIDEND, NAJAAR 2013) Bijlage B bij AB - 27 november, notitie externe communicatie 2013-2015 Beeldvorming per thema

Nadere informatie

WIJ ZIJN ACTIUM EN DIT IS ONZE KOERS STRATEGISCHE KOERS

WIJ ZIJN ACTIUM EN DIT IS ONZE KOERS STRATEGISCHE KOERS WIJ ZIJN ACTIUM EN DIT IS ONZE KOERS STRATEGISCHE KOERS 2018-2021 Dit is onze strategische koers, dé leidraad bij ons denken en ons doen. Het is ons kompas, dat richting geeft aan de keuzes die we maken

Nadere informatie

Voorstel voor de Raad

Voorstel voor de Raad Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 26 november 2015 Agendapuntnummer : XV, punt 5 Besluitnummer : 1952 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Watertakenplan

Nadere informatie

Informatiehuis Water. houwen en bouwen. 18 mei 2017 Ruud Kersten en Paul Latour

Informatiehuis Water. houwen en bouwen. 18 mei 2017 Ruud Kersten en Paul Latour Informatiehuis Water houwen en bouwen 18 mei 2017 Ruud Kersten en Paul Latour Agenda Wat is het huidige Informatiehuis Water? Belanghebbenden en governance Huidige resultaten/meerwaarde/functionaliteit

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. B.K. Potjer (GroenLinks) (d.d. 18 april 2017) Nummer Onderwerp Gifvrij drinkwater

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. B.K. Potjer (GroenLinks) (d.d. 18 april 2017) Nummer Onderwerp Gifvrij drinkwater van Gedeputeerde Staten op vragen van B.K. Potjer (GroenLinks) (d.d. 18 april 2017) Nummer 3289 Onderwerp Gifvrij drinkwater Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller De afgelopen periode

Nadere informatie

Op pad met de rivierpiraten. Op het spoor van de. spoorelementen

Op pad met de rivierpiraten. Op het spoor van de. spoorelementen Op pad met de rivierpiraten Op het spoor van de spoorelementen Lieve kinderen, Dit kleine boekje krijgen jullie cadeau van mensen uit Duitsland, Frankrijk, Nederland en Schotland die samenwerken om het

Nadere informatie

wij presenteren u kijk 1

wij presenteren u kijk 1 wij presenteren u... 18-4-2016 kijk 1 OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET Impact Saskia Engbers strateeg Ruimte gemeente Zwolle 14 april 2016 18-4-2016 wij presenteren u... 2 Opzet presentatie 1. Hoe past OGW in

Nadere informatie

Antwoordenboekje Lespakket bezoek rioolwaterzuivering Juni 2016

Antwoordenboekje Lespakket bezoek rioolwaterzuivering Juni 2016 Antwoordenboekje Lespakket bezoek rioolwaterzuivering Juni 2016 Vragen/opdrachten voorafgaand aan het bezoek Vraag 1 Grof vuil halen we met een rooster uit het afvalwater. Noem 4 dingen die je verwacht

Nadere informatie

Afvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s

Afvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s In vogelvlucht Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s watersysteem De afvalwaterketen Wij beschouwen de afvalwaterketen als één geheel,

Nadere informatie

Voorkomen is beter dan genezen.

Voorkomen is beter dan genezen. Voorkomen is beter dan genezen. Veiligheid, een gezamenlijke verantwoordelijkheid Razendsnelle ontwikkelingen Veiligheid is een van de belangrijkste aspecten in ons leven. In eerste instantie is dat natuurlijk

Nadere informatie

Grondwaterkwaliteit in de Omgevingswet (Sessie 4.3) Relatie met beheer van bodemverontreinigingen

Grondwaterkwaliteit in de Omgevingswet (Sessie 4.3) Relatie met beheer van bodemverontreinigingen Grondwaterkwaliteit in de Omgevingswet (Sessie 4.3) Relatie met beheer van bodemverontreinigingen Programma 1. Opening (5 min) Dagvoorzitter, Peter de Putter (Sterk Consulting) 2. Grondwaterkwaliteit in

Nadere informatie

Bestuursopdracht Internationale Zaken Noord- en Midden Limburg. Herijkingsvoorstel

Bestuursopdracht Internationale Zaken Noord- en Midden Limburg. Herijkingsvoorstel Bestuursopdracht Internationale Zaken Noord- en Midden Limburg Herijkingsvoorstel op basis van afstemming tussen Weert, Roermond, Venray, Venlo en consultatie overige gemeenten gepresenteerd op 3 juni

Nadere informatie

Monitor waterbewustzijn in Nederland. Korte samenvatting. THEMA: Waterveiligheid

Monitor waterbewustzijn in Nederland. Korte samenvatting. THEMA: Waterveiligheid Monitor waterbewustzijn in Nederland Korte samenvatting 2016 THEMA: Waterveiligheid Waterbewustzijn in Nederland De mate van waterbewustzijn kent grote regionale en lokale verschillen Bron: SAMR 2016 Wat

Nadere informatie

Lesdag 1: woensdag 4 september 2019

Lesdag 1: woensdag 4 september 2019 Zalencentrum Aristo, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht, (030) 289 9400 Ingrid Hilwerda, (030) 60 69 411, ingrid.hilwerda@wateropleidingen.nl Claudia van den Bogaard, (030) 60 69 410, claudia.vandenbogaard@wateropleidingen.nl

Nadere informatie

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar

Nadere informatie

Grondwater in Rijn West. René Hilhorst Procestrekker grondwater

Grondwater in Rijn West. René Hilhorst Procestrekker grondwater Grondwater in Rijn West René Hilhorst Procestrekker grondwater 1 Doel en Opzet Doel: meanderen door provinciale rol en stand van zaken aangeven 1. Provinciale taak 2. Gebiedsdossiers 3. Natura 2000 4.

Nadere informatie