Illlllllllllllllllllll

Transcriptie

1 Illlllllllllllllllllll 2IN00872 C VAN WATHRSCHAPPÜN Bezoekadres O. De leden-waterschappen t.a.v. het dagelijks bestuur fk. UI - ~ CK > > (MT A(N@EIM 0 MEI 202 Koningskade AA Den Haag Postadres Postbus AE Den Haag Telefoon Fax Datum 2 april 202 ons kenmerk 3332 LB contactpersoon M.l. Mul bijlage(n) 2 uw kenmerk mmul@uvw.nl Betreft Meetnet Nutriënten Landbouw Specifiek Oppervlaktewater doorkiesnummer Geachte waterschapsbestuurders, Door middel van deze brief wil ik u informeren over het Meetnet Nutriënten Landbouw Specifiek Oppervlaktewater, de resultaten ervan en het belang van het meetnet voor de KRWgebiedsprocessen en nationale en internationale beleidsevaluaties en rapportages. Daarna volgt een aantal aanbevelingen. Opzet en doel van het Meetnet Nutriënten Landbouw Specifiek Oppervlaktewater Het Meetnet Nutriënten Landbouw Specifiek Oppervlaktewater (MNLSO) is een waterschapsmeetnet dat bestaat uit een selectie van 7 bestaande meetlocaties waarvan de locaties hoofdzakelijk worden beïnvloed door de emissies vanuit de landbouw. Deltares heeft in opdracht van DG Ruimte en Water samen met de waterschappen de meetpunten voor dit meetnet geselecteerd. Het doel van het MNLSO is om aan de hand van bestaande meetresultaten vast te stellen: of er trends in de kwaliteit van het regionaal oppervlaktewater te zien zijn als gevolg van het gevoerde mestbeleid en of de waterkwaliteitsdoelen voor nutriënten (stikstof en fosfor) worden gehaald in deze wateren. De waterschappen hebben de meetgegevens van het MNLSO aangeleverd en Deltares heeft deze gegevens geanalyseerd en verwerkt tot een tweetal rapporten. De rapporten staan op de Unie-site onder het product waterkwaliteit. De rapporten zijn door het Ministerie van lenm als bouwsteen ingebracht in de Evaluatie Meststoffenwet 202, de evaluatie van het mestbeleid die momenteel door het Ministerie van EL&I wordt uitgevoerd. Resultaat MNLSO: mestbeleid heeft effect, maar waterkwaliteit verder moet verbeteren Uit de resultaten blijkt dat over de jaren 2007 tot en met 200 tussen de 39 en de 2 procent van de landbouwspecifieke meetlocaties op dit moment niet voldoet aan de door de waterschappen gehanteerde normen voor stikstof. Voor fosfor is dat 4 tot 7 procent. Uit de analyse

2 Pagina 2 van 3 van de langjarige meetreeksen blijkt dat er zowel voor N-totaal als P-totaal een langzaam dalende trend in de concentraties waarneembaar is. De conclusie is dat het gevoerde mestbeleid effect heeft maar de waterkwaliteit verder moet verbeteren om aan de door waterschappen gehanteerde normen voor stikstof en fosfor te voldoen. In bijlage is te zien waar de meetpunten van het MNLSO liggen en waar waterdoelen voor stikstof en fosfor nog niet worden gehaald. MNLSO levert input voor nationale en internationale beleidsevaluaties en rapportages maar ook voor uw KRW-gebiedsprocessen De resultaten van het MNLSO worden door de Ministeries van EL&I en lenm gebruikt als input voor de (nationale) evaluatie van het mestbeleid en de vierjaarlijkse rapportage aan de Europese Commissie wat betreft de voortgang ten aanzien van de Nitraatrichtlijn. Maar ook voor u als waterschap zijn deze resultaten van het MNLSO belangrijk. U kunt de resultaten namelijk gebruiken als input voor de KRW-gebiedsprocessen die binnenkort van start gaan en waarbij aan de hand van de gebiedsspecifieke doelstellingen de waterkwaliteitsopgave voor de verschillende gebieden in beeld kan worden gebracht. Laat u door uw organisatie informeren over de resultaten van het MNLSO in uw gebied. Verzoek om van het MNLSO extra meerwaarde en zeggenschap te geven (korte termijn acties) Zoals hierboven is aangegeven, hebben de waterschappen met dit meetnet dat bestaat uit bestaande meetlocaties en meetresultaten, een belangrijke bouwsteen geleverd aan de evaluatie van het mestbeleid en aan de rapportage aan Brussel over de Nitraatrichtlijn over hoe het staat met de waterkwaliteit in Nederland in de regionale wateren. Deze evaluaties en rapportages worden periodiek uitgevoerd waarbij onder meer wordt gekeken op de bereikte resultaten in de periode daarvoor. Daarnaast worden gegevens over de toestand van de regionale wateren door allerlei instituten gebruikt voor allerlei landelijke rapportages als Water in Beeld, Balans voor de leefomgeving en dergelijke. Gelet op het belang van dit meetnet voor landelijke rapportages en de eigen KRW-gebiedgebiedsprocessen, vraag ik uw medewerking om van het MNLSO een structureel en vast meetnet te maken en de meetgegevens met de waterdoelen voor deze wateren jaarlijks separaat te rapporteren aan het Informatiehuis Water. Bij de verwerking van de meetresultaten is een aantal verbeterpunten geconstateerd die naar mijn mening de resultaten van het MNLSO meer zeggenschap geven en die ik bij deze onder uw aandacht breng om te verbeteren. In bijlage 2 staat een overzicht van de verbeterpunten per waterschap. Het gaat om de volgende 4 aspecten: waterschappen hebben minder dan MNLSO-meetlocaties in hun gebied waardoor witte vlekken ontstaan in het landelijk beeld over de waterkwaliteit in Nederland. Deze waterschappen wordt verzocht om een aantal nieuwe meetlocaties toe te voegen aan het MNLSO; bij 7 waterschappen is een aantal bestaande meetlocaties (in totaal 7 locaties) nu niet opgenomen in het MNLSO, omdat de meetfrequentie lager is dan één maal per maand. Als de meetfrequentie wordt verhoogd naar 2 metingen per jaar ( x per maand) dan kunnen deze meetlocaties worden meegenomen in het MNLSO; onderzoek heeft aangetoond dat bij 3 waterschappen er een aantal meetlocaties zijn die significant worden beïnvloed door inlaatwater. Aanbevolen wordt om deze 8 MNSLOmeetlocaties uit het meetnet te verwijderen en te vervangen door nieuwe meetlocaties die niet of nauwelijks door inlaatwater worden beïnvloed; uniformering van de wijze waarop de analyses worden uitgevoerd. Bij de verwerking van de meetgegevens is duidelijk geworden dat er variatie bestaat in de wijze waarop waterschappen de waarde van stikstof (N-totaal) bepalen. Het verdient aanbeveling om dit te uniformeren. Over de wijze waarop dit het beste kan gebeuren moet nog overleg worden gevoerd met deskundigen van de waterschapslaboratoria.

3 Pagina 3 van 3 Bij Deltares is capaciteit beschikbaar gemaakt om de waterschappen te ondersteunen bij de selectie van bruikbare meetlocaties. Wensen voor de toekomst om het MNLSO meerwaarde te geven voor de KRW Op dit moment worden op de meetlocaties van het MNLSO alleen watermonsters genomen die worden geanalyseerd op het gehalte aan stikstof en fosfor. Gelet op de KRW kan het voor het waterschap een toegevoegde waarde hebben om het MNLSO in de toekomst met een aantal aspecten uit te breiden. Voor het identificeren van effectieve KRW-maatregelen is het belangrijk om niet alleen inzicht te hebben in de concentraties aan milieubelastende stoffen maar ook in de effecten die deze stoffen hebben op de ecologie en de mate waarin deze stoffen het benedenstroomse gebied belasten. De wensen voor de toekomstige uitbreiding van het MNLSO zijn als volgt: de monitoring van de meetlocaties uit te breiden met ecologische parameters en andere landbouw-gerelateerde verontreinigingen. Doordat de locaties hoofdzakelijk worden beïnvloed door de landbouw, wordt het voor het waterschap mogelijk om een totaalbeeld te schetsen van de effecten die de land- en tuinbouwsector met het gebruik aan nutriënten, gewasbeschermingsmiddelen, zware metalen en diergeneesmiddelen e.d. heeft op de ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater in Nederland. Deze uitbreiding heeft belangrijke meerwaarde voor de KRW; op een deel van de meetlocaties de metingen uit te breiden met debietmetingen, bij voorkeur in combinatie met debietproportionele bemonsteringen. Hiermee kan het waterschap de vracht aan nutriënten bepalen die wordt afgevoerd (afwenteling). Daarnaast zijn deze gegevens belangrijk om de effectiviteit van de te nemen KRW-maatregelen te kunnen bepalen. Waterschappen die een bijdrage willen leveren aan het verbeteren van het MNLSO en die hiermee alvast ervaring willen opdoen, worden gevraagd zich te melden bij het Uniebureau (mw. M. Mul, mmul@uvw.nl). Er ligt een aanbod van Deltares en DG Ruimte en Water om hiervoor een werkgroep op te richten met de bedoeling om, net als bij de selectie van de meetlocaties is gebeurd, in goede samenwerking tot de meest doelmatige aanpak te komen waarbij van eikaars ervaringen en resultaten kan worden geleerd. Overige aanbeveling Ten slotte verdient het aanbeveling om daar waar dit nog niet is gebeurd, waterdoelen voor de betreffende regionale wateren af te leiden en deze vast te leggen in het volgende waterbeheerplan en/of het provinciale waterplan. Daarmee zijn de waterdoelen op een bestuurlijk niveau vastgelegd en is voor iedereen helder en transparant wat de doelstellingen voor deze wateren zijn. Hoogachtend, ir.ing. A.J. Vermuë Algemeen directeur

4 7 UNIL VAN WATLRSCHAPPLN Bijlage Bijlage Waterkwaliteitsproblemen met stikstof en fosfor Bron: het door Deltares in 202 gepubliceerde rapport: "Meetnet Nutriënten Landbouw Specifiek Oppervlaktewater, deelrapport B: toestand en trends. Bijdrage aan de Evaluatie Meststoffenwet 202". Het Meetnet Nutriënten Landbouw Specifiek Oppervlaktewater is een waterschapsmeetnet dat bestaat uit een selectie van bestaande meetlocaties die hoofdzakelijk worden beïnvloed door de landbouw en waar andere antropogene bronnen zo goed mogelijk zijn uitgesloten. Legenda Toestand N Niet gemeten Voldoet Voldoet niet Waterschappen f as N \ - Z = - _ i 2 ; -JZ Kilometer i Figuur 2.2 Normoverschrijidingen 2007 t/m 200 voor N-totaal, getoetst aan de waterschapsnorm. Linksboven: 2007, rechtsboven: 2008, linksonder: 2009, rechtsonder: 200.

5 Pagina 2 van 2 Legenda Toestand P Geen norm BS BS c Niet gemeten ffl Voldoet rr Voldoet niet Waterschappen ft- i E 4- S «a ê Kilometer s Figuur 2.3 Normoverschrijidingen 2007 t/m 200 voor P-totaal, getoetst aan de waterschapsnorm. Linksboven: 2007, rechtsboven: 2008, linksonder: 2009, rechtsonder: LB/3333

6 UNIE VAN WATERSCHAPPEN 2 Bijlage Aanbevelingen voor waterschappen om het MNLSO-meetnet te verbeteren Aa en Maas Amstel, Gooi en Vecht Brabantse Delta Delfland Aantal MNLSOmeetpunten 3 De Dommel Fryslan Groot Salland 2 9 Hollands Noorderkwartier Hollandse Delta 2 9 Waterschap Aanbeveling + toekomstmeetlocatie 2 maal per jaar gaan bemonsteren (x per maand) + in overleg een aantal nieuwe meetlocaties toevoegen + 4 meetlocaties met een gadoliniumanomalie groter dan 0 verwijderen uit het MNLSO + 3 toekomstmeetlocaties 2 maal per jaar gaan bemonsteren (x per maand) + in overleg een aantal nieuwe meetlocaties toevoegen + 4 meest geschikte toekomstmeetlocaties 2 maal per jaar gaan bemonsteren (x per maand) + toekomstmeetlocatie 2 maal per jaar gaan bemonsteren (x per maand) + meetlocatie met een gadoliniumanomalie groter dan 0 verwijderen uit het MNLSO + in overleg mogelijk of 2 nieuwe meetlocaties toevoegen toekomstmeetlocaties 2 maal per jaar gaan bemonsteren (x per maand) + 2 toekomstmeetlocaties 2 maal per jaar gaan bemonsteren (x per maand) + 3 meetlocatie met een gadoliniumanomalie groter dan 0 verwijderen uit het MNLSO + in overleg mogelijk of 2 nieuwe meetlocaties toevoegen + toekomstmeetlocatie 2 maal per jaar gaan bemonsteren (x per maand) + in overleg mogelijk of 2 nieuwe meetlocaties toevoegen Hunze en Aa's Noorderzijlvest Peel en Maasvallei Reest en Wieden Regge en Dinkel Rijn en IJssel 0 Rijnland Rivierenland Roer en Overmaas 0 Scheldestromen 7 Schieland & Krimpenerwaard Stichtse Rijnlanden 7 Vallei en Veluwe Velt en Vecht 3 2 Zuiderzeeland 0 Op de meetlocaties met een gadolinium-anomalie groter dan 0 speelt het inlaatwater een te grote rol. Het verdient aanbeveling deze meetlocaties uit het MNSLO te verwijderen en te vervangen door nieuwe meetlocaties die niet of nauwelijks door inlaatwater worden beïnvloed.