Nederland Circulair: Water & Tuinbouw. Workshop Nationale Watertechnologie Week 21 maart 2017, Gorinchem

Transcriptie

1 Nederland Circulair: Water & Tuinbouw Workshop Nationale Watertechnologie Week 21 maart 2017, Gorinchem

2 Programma Welkom door dagvoorzitter Jos Boere (KWR Watercycle Research) Presentatie Wateruitdagingen in de landbouw José Vogelezang (Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen) Presentatie Overzicht lopende onderzoeken Marcel Paalman (KWR Watercycle Research) pitches Peter Knippels (KAVB) Wilko Wisse (Lans) Nicolette Quadvlieg (GroentenFruit Huis) Interactieve sessie: op welke thema s zet u uw geld in? Conclusie en afsluiting Lunch en aansluitend ondertekening Topsectoren

3 Welkom Jos Boere (KWR Watercycle Research

4 Wateruitdagingen in de tuinbouw José Vogelezang (Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen)

5 Presentatie Workshop 'Nederland Circulair: Water & Tuinbouw Topsector José Vogelezang Tuinbouw scientific & Uitgangsmaterialen director TKI T&U Introductie

6 No 2 Agricultural exporter in the world

7 39% of agricultural production is from horticulture

8 Production value Floriculture Eur 5.3 billion Production value Fruits & Vegetables Eur 2.6 billion

9 Turn over Starting Materials = 2,1 billion Export Starting Materials = 1,6 billion

10 Horticulture Import Eur 8.2 billion Value technical supply Horticulture Eur 2 billion

11 Export of technology

12 Water is... productie

13 60% verdamping (70%) condens 10% biomassa 5% drain 25% Waterverbruik tomaat Drainwater Condenswater Regenwater Aanvullend water m3 /ha/jr m3/ha/jr m3/ha/jr m3/ha/jr m3/ha/jr

14 Toenemende onafhankelijkheid van bodem en klimaat Van grondgebonden naar substraatteelt Van onbedekt naar bedekte teelt Van volledig open naar gesloten waterkringloop

15

16 Appel in substraatsleuven Randwijk

17 Vaste planten in substraatbedden Molter, Noordwijkerhout

18 Wat zijn de vraagstukken voor Waterkwantiteit en Waterkwaliteit?

19

20 * = inclusief teelt uit de grond buiten Waterkwantiteit Niet altijd voldoende water van uitstekende kwaliteit Toenemende droogte en stortbuien Oplossingsrichtingen Ø Verhogen waterefficiëntie: naast recirculeren ook terugwinnen verdampingswater, uit spui etc. (kasteelt*) Ø Verhogen water efficiëntie door precisie-irrigatie, water vasthouden in (onder)grond (grondteelt) Ø Naar integrale oplossingen voor beperken wateroverlast en gietwatervoorziening (gebied) Ø Volledig recirculeren (verwerking)

21 AquaReUse: high quality irrigation water for horticulture Droge voeten en schoon water

22 Waterkwaliteit - mineralen N+P lozing of uitspoeling negatief voor grond- en oppervlakte waterkwaliteit Stoffen in proceswater Oplossingsrichtingen: Ø Recirculeren (kasteelt*) Ø Precisiebemesting en -irrigatie (grondteelt) Ø Meet- en regeltechniek (kas- en grondteelt) Ø Terugwinnen mineralen (kasteelt*) en ook andere stoffen uit proceswater (verwerking)

23 N and P surface water N groundwater

24 Precisiemeting en dosering van stikstof Cropsensing Estimation N-uptake and target VRA N-application Calculate N-recommendation 24

25 Waterkwaliteit GBM, biociden Voorkomen lozing en uitspoeling Bij recirculeren risico op accumuleren Oplossingsrichtingen: Ø Precisietoediening GBM (kas- en grondteelt) Ø Nieuwe (biologische) zuiveringstechnologieën (kasteelt*) Ø Bij gezamenlijk watergebruik en cascadering moet waterkwaliteit op orde zijn (gebied) Ø Residuen ongewenst in proceswater (verwerking)

26 Milieubelasting oppervlaktewater door GBM (bestrijdingsmiddelenatlas.nl)

27 Goed gietwater

28 Waterkwaliteit - microbieel Voorkomen introductie en verspreiding plantenziekten Preventie en bestrijding humane pathogenen Voorkomen verslijming in leidingen Oplossingsrichtingen: Ø Effectieve ontsmetting recirculerende drain en gietwater (kasteelt*) Ø Vergroten microbiële weerstand water, evenwichtig microbioom in wortelmilieu (kasteelt*) Ø Ontsmetten slootwater (grondteelt) Ø Ontsmetten proceswater (verwerking)

29 Voedselveiligheid in de keten 29

30 Tot slot Tuinbouw bedrijven in NL zijn high tech Toch zijn er een aantal majeure knelpunten waarin huidige en nieuwe Watertechnologie een oplossing kan bieden De NL markt is een voorloper internationaal => Volop kansen voor beide topsectoren!

31 Overzicht lopende onderzoeken Marcel Paalman (KWR Watercycle Research)

32 (Terugblik) onderzoeken Watertechnologie & Tuinbouw Marcel Paalman Programmaraad Watertechnologie TKI Watertechnologie AquaNL, 6 April 2017

33 TKI WATERTECHNOLOGIE Schoon TKI Watertechnologie water met minimale brengt druk de Nederlandse op onze leefomgeving. watertechnologiesector Nederlandse bij elkaar, innovaties versterkt, in drinkwater, verbindt industriewater en ondersteunt. en het Dit alles zuiveren met en als TKI hergebruiken doel de toegevoegde van afvalwater waarde is van het de hoogste sector TECHNOLOGIE DELTAniveau. tot 2020 Het te verdubbelen. biedt wereldwijd oplossingen voor de groeiende wateruitdagingen. SMART WATER SYSTEMS Wateruitdagingen oplossen om de wereld welvaart te verhogen, dat is waar Topsector Water aan werkt. TKI WATER- TECHNOLOGIE RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES TKI MARITIEME TECHNOLOGIE

34 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES WATER EN GLASTUINBOUW Onderzoeksprogramma Glastuinbouw Waterproof Focus onderzoek tot nu toe vooral op glastuinbouw Toekomst: verbreding, cross over water en tuinbouw

35 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES

36 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES WATER EN GLASTUINBOUW Circulaire watervoorziening glastuinbouw 1. Water naar de kas: Goed gietwater 2. Water in kas: Gezond water 3. Water uit de kas: Emissiereductie gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten

37 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES WATER NAAR DE KAS Vraag naar zoet water. Lage natriumconcentraties (0.5 mmol/l) Regenwater enige bron zonder geavanceerde zuivering (ontzilting)

38 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES WATER NAAR DE KAS Ondergrondse gietwateropslag samenspel: - Watertechnologie - Watersysteem (grondwater) Ontwikkeling van puttechnologie

39 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES ONDERGRONDSE GIETWATEROPSLAG Aquifer Storage and Recovery (ASR) Opslag en terugwinnen van regenwater In de ondergrond (Aquifer) Laag Nederland: brak/zout grondwater

40 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES ONDERGRONDSE GIETWATERBERGING Rendement omhoog: - Multiputsysteem - Geohydrologische modellering - Freshkeeper - Slim inzetten van Omgekeerde Osmose (RO)

41 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES POTENTIE ONDERGRONDSE WATERBERGING NATIONAAL/INTERNATIONAAL

42 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES WATER IN DE KAS Microbiële gezond water Biofilm (2), Crazy roots (3) Vaak oplossen permanente desinfectie (1) Naar: Weerbaar microbieel gezond water (gezonde microcultures, waterzuivering, verwijdering organische stof)

43 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES STRUCTURELE AANPAK MICROBIOLOGISCHE WATERKWALITEITSPROBLEMEN BIJ TEELT OP WATER Partners: LTO-glaskracht Milispec int. Eurofins/BLGG KWR

44 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES WATER UIT DE KAS

45 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES BEPERKEN EMISSIES GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN NUTRIENTEN

46 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES BEPERKEN EMISSIES GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN NUTRIENTEN

47 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES ACTIEF KOOL FILTRATIE Lopend onderzoek: Doel: ontwikkeling van actief koolfiltratie als zuiveringstechnologie voor lozingswater inzicht in gedrag van GBM in het Standaard Water en daarmee verbeteren van de (kosten)effectiviteit van de zuivering. beslissingsondersteunende tool voor keuze installatie voor telers WageningenU&R VAM Watertechnologie Hortimax Enthoven techniek Provincie Zuid-Holland KWR

48 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES NOOIT MEER SPUIEN DOEL: Sluiten van waterkringloop bij substraatloos telen door selectieve verwijdering van zout met elektrodialyse (ED) LOOPTIJD: (TKI T&U ) Business case ontwikkeling en demonstratie

49 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES We ontdekten dat we gebruik kunnen maken van een kristal die ook als antibioticum gebruik wordt. De antibiotische werking dankt dit kristal aan selectief binden en transporteren van Natrium door een celmembraan. We kopieerden deze werking in een polymeer-membraan die in inderdaad in staat bleek te zijn om specifiek Natrium-ionen te binden ten opzichte van de zeer gelijkende Kalium- en Lithium-ionen. Li Na K Mg Ca Conc. feed (mg/l) Conc. after extraction (mg/l) E(%) Selectieve verwijdering van Natrium uit drainagewater Partners Wetsus, Yara, Van der Knaap, DMT, FujiFilm (FrieslandCampina, Esco Salt, Vitens, Shell) CONTACTINFO

50 PPS Gewascooperaties (i.o.) Partners en financiers

51 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES MIT- SUBSIDIE REGELING Vanaf 11 April 2017 open! MIT regeling: MKB innovatiestimulering topsectoren - Verkrijgen van een innovatieadviesdienst (10 k ) - Kennisvoucher (3.75 k ) - Uitvoeren van een haalbaarheidsproject (25 k ) - Uitvoeren van een R&D samenwerkingsproject op gebied van onderzoek en ontwikkeling (350 k, zomertender vanaf 3 juli)

52 TKI WATERTECHNOLOGIE SMART WATER SYSTEMS RESOURCE EFFICIENCY SUSTAINABLE CITIES MEER INFO? Beursstand 114: TKI Watertechnologie

53 Pitch #1 Peter Knippels (KAVB)

54 Schoon erf, schone sloot? Bloembollentelers pakken erfemissie gewasbeschermingsmiddelen aan 21 maart 2017

55 Pitch #2 Wilko Wisse (Lans)

56 Pitch #3 Nicolette Quadvlieg (GroentenFruit Huis)

57 Interactieve sessie Op welke thema s zet u uw geld in?

58

59 Conclusie en afsluiting Jos Boere (KWR Watercycle Research)