Ondergrondse zoetwateropslag in de NLse polders

Transcriptie

1 Ondergrondse zoetwateropslag in de NLse polders Duurzaam watermanagement in de polders 9 oktober 2017 Brugge Dr. Koen Zuurbier (KWR)

2 Watertekorten agrarische sector Vandaag o Mismatch zoetwateraanbod en vraag o Traditioneel o Bovengrondse opslag (regenwaterbassins) o Externe aanvoer via hoofdwatersysteem o Ontzilting inclusief lozen zoute afvalstroom Greenport Oostland Westland (NL): beschikbaarheid en vraag regenwater

3 Nederland, jaren 80: eerste ondergrondse opslag

4 Waarom in ondergrond? o Beperkt ruimtebeslag o Vrijwel oneindige capaciteit o Behoud / verbetering kwaliteit o Geen algengroei o Temperatuur blijft gelijk o Beschermd tegen atmosferische invloeden o Afbraak virussen

5 Ondergrondse opslag (vb. glastuinbouw) Regen: Na: 1-10 mg/l Drinkwater: Na: 50 mg/l Opp. water: Na: mg/l Grondwater: Na: mg/l Gevraagd: Na < 11 mg/l

6 Nederland, jaren 80 Kleinschalige systemen falen, zoutconcentratie loopt snel op Met name door opdrijving Nederland, jaren 80: eerste ondergrondse opslag >100 kleinschalige systemen zeer succesvol in relatief zoet grondwater

7 Voorbeeld 1: ASR Glastuinbouw (hemelwater) Nootdorp o 2 hectare orchideeën o Bovengronds bassin: geen ruimte o Ontzilting brakwater: niet duurzaam geacht

8 Voorbeeld 1: ASR Glastuinbouw (hemelwater) Nootdorp o 2 hectare orchideeën o Bovengronds bassin: geen ruimte o Ontzilting brakwater: niet duurzaam geacht Klei o Ondergrond = brak o mg/l chloride Zand Klei

9 Voorbeeld 1: ASR Glastuinbouw (hemelwater) Nootdorp o 2011: constructie o Sinds 2012 in gebruik Filtratie Buffer

10 Voorbeeld 1: ASR Glastuinbouw (hemelwater) Nootdorp o 2011: constructie o Sinds 2012 in gebruik Filtratie Buffer

11 Nootdorp o 2011: constructie o Sinds 2012 in gebruik Voorbeeld 1: ASR Glastuinbouw (hemelwater) Gebruik Filtratie Buffer Opslag

12 Voorbeeld 1: ASR Glastuinbouw (hemelwater) Essentieel: Met verschillende dieptes voor infiltratie en onttrekking krijg je meer zoetwater terug

13 Voorbeeld 1: ASR Glastuinbouw (hemelwater) Essentieel: o Niet al het water komt terug netto infiltratie o Ruim 53% terugwinning is voldoende om aan vraag te voldoen o Maximaal 60% is mogelijk

14 Voorbeeld 2: ASR Glastuinbouw (hemelwater + ontzilting) Westland o 27 ha tomaten o Hoge watervraag (ca 900 mm/j) o Voormalig: bassin en ontzilting brak grondwater o Huidig: bassin, hemelwateropslag, ontzilting

15 Voorbeeld 2: ASR Glastuinbouw (hemelwater + ontzilting) Combinatie hemelwateropslag en ontzilting: o Waterlevering robuuster o Balans tussen zoetwaterinfiltratie en productie uit de ondergrond

16 Voorbeeld 2: ASR Glastuinbouw (hemelwater + ontzilting) ASR + Freshkeeper + RO: ASRO o Waterlevering robuuster o Balans tussen zoetwaterinfiltratie en productie uit de ondergrond WVP1 WVP2-3 Onttrekking Lozing Nieuw Oud

17 Voorbeeld 3: Freshmaker fruitteelt (oppervlaktewater) Ovezande o 15 ha appels en peren o Voormalige voorziening: bassin (4000 m 3 ) o Huidig: bassin (4000 m 3 ) + Freshmaker (6000 m 3 )

18 Voorbeeld 3: Freshmaker fruitteelt (oppervlaktewater)

19 Chemische waterkwaliteit? Eis: Geen negatieve invloed op de grondwaterkwaliteit (KRW, Infiltratiebesluit Bodembescherming) Observaties infiltratiewater: o Zink soms te hoog in hemelwater van daken o Zinkhoudende dakgoten o Pesticiden o Tijdens groeiseizoen in oppervlaktewater o Niet of zeer incidenteel in hemelwater van daken

20 Regulering, begeleiding o Handreiking ondergrondse waterberging Gebruik ondergrond op verantwoorde wijze maar geen onnodige belemmeringen / meetverplichtingen Instructie voor vergunningverleners / aanvragers o STOWA Website, rapport

21 Opschaling Dinteloord: in combinatie met hergebruik effluent o 260 ha glastuinbouw o 2,5 mln ton suikerbieten o 1,8 mln m 3 water (herfst, winter) o m 3 /j netto gezuiverd voor glastuinbouw en andere bedrijven o 60 m 3 /uur o Verplaatsen naar de zomer met ondergrondse opslag

22 Opschaling Dinteloord: in combinatie met hergebruik effluent ASR vulgraad m ASR

23 Opschaling Glasparel: met koppeling daken

24 Ondergronds ook economisch interessant? Negatief o Relatief hoge kapitaallasten o Hoger energieverbruik o Hogere operationele kosten Elektriciteits kosten 12% KOSTENVERDELINGOWB DINTELOORD ( 0,46/M 3 ) Operationele kosten 17% Positief o Lange levensduur o Nauwelijks ruimtebeslag (!) o Fiscale voordelen Herinvesterings kosten 8% Investerings kosten 63%

25 o Voorkom wateroverlast, overstorten en afvoer hemelwater naar RWZI Variant: Urban Waterbuffer o Verzamelen, behandelen, diep infiltreren o Terugwinning t.b.v. irrigatie, aanvulling vijvers, doorspoelen toilet, etc

26 Vooral bij kleinschalige toepassing: De prestaties variëren van plaats tot plaats! We kunnen voorspellingen maken van de prestaties van de ondergrondse opslag o In kustgebieden: Veel variatie Zeer geschikte gebieden Ongeschikte gebieden

27 Maar moet het ook per se kleinschalig?

28 COASTAR: COastal Aquifer STorage And Recovery content/uploads/2016/08/alwa_coastar- Rapport_Web_spreads.pdf

29 COASTAR: COastal Aquifer STorage And Recovery Brakwater tot aan maaiveld, verzilting zet door, geen reserves Brakke kwel Zoetwatertekorten Wateroverlast Zoetwatertekorten Brakke kwel Verzilting Verzilting

30 COASTAR: COastal Aquifer STorage And Recovery Zoetwateroverschotten infiltreren en gebruiken: ondergrond als spaarrekening Brakke kwel: afvangen en gebruiken Verzilting

31 COASTAR: COastal Aquifer STorage And Recovery Ultieme scenario

32 COASTAR: Waterbank Westland Waterbank is oplossing: Balans infiltratie en onttrekking zoetwater Vergt organisatie Boekhouden / handhaven evenwicht Aansturen Afrekenen

33 COASTAR: Brakwaterwinning Brakwaterwinning 1. Verzilting is bedreiging 2. Brakwater is goede bron (relatief schoon) 3. Gunstige locatie winning brakwater kan zoetwatervolume doen groeien

34 COASTAR: Brakwaterwinning

35 COASTAR: Tijdspad o Regio Den Haag Westland Rotterdam: o Zomer Najaar 2017: verkenning waterbank en brakwaterwinningen o Winter 2018: Roadmap o Vervolgens: Uitvoeringsprogramma opstellen o Andere regio s

36 (COASTAR) Duurzaam watermanagement in de polders 9 oktober 2017 Brugge Dr. Koen Zuurbier (KWR)