Voorwoord. Inleiding 1. II Het huidige pensioenstelsel 33
|
|
- Alfons de Haan
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 INHOUDSOPGAVE Voorwoord I Inleiding 1 I Situatie op de arbeidsmarkt Verschuivingen en ontwikkelingen op de arbeidsmarkt De rol van de werknemer De rol van de werkgever De rol van de ZZP er en zelfstandig ondernemer Lange termijn prognose: ontgroening en vergrijzing Spanningsveld van arbeid <> beloning 26 II Het huidige pensioenstelsel 33 III Liberale kijk op arbeidsmarkt & pensioenen Individuele keuzevrijheid ten opzichte van rechtvaardigheid Handelen uit eigen belang ten op zichte van rationeel handelen Bescherming tegen risico s ten op zichte van individuele keuzevrijheid Het huidige pensioenstelsel langs de liberale meetlat Behoedzame dynamiek binnen het liberalisme 49 IV De arbeidsmarkt: trends, ontwikkelingen en knelpunten Menselijk kapitaal vanuit perspectief van werknemers en 52 ZZP ers Omgang met menselijk kapitaal door werkgevers Concrete aanbevelingen 61 III
2 V Spelers in het veld pensioenen De overheid De overheid in de eerste pijler (AOW) De overheid in de tweede pijler (pensioenfondsen) De overheid in de derde pijler (particuliere vermogensopbouw) De sociale partners Pensioenfondsen en verzekeraars Deelnemers Op weg naar een toekomstbestendig pensioen Scenario in geval van status quo Scenario in geval van algehele liberalisering en individualisering Concrete aanbevelingen 88 Samenvatting 97 Zienswijze 100 Totaalpakket concrete aanbevelingen 101 Bijlage I: Generaties op de arbeidsmarkt 113 Bijlage II: Behavioural finance in een notendop 117 Bijlage III: Pensioen in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten 121 Bijlage IV: CPB berekening: budgettaire effecten 125 IV
3 SAMENVATTING Tijdens het werkzame leven bouwt iedereen pensioen op. De wet voorziet in de basis via de AOW en werknemers kunnen via een pensioenfonds of verzekeraar deze basis aanvullen. De huidige discussie omtrent het pensioen laat zien dat wat mensen denken te krijgen vaak in schril contrast staat met wat mensen daadwerkelijk zullen krijgen. Doordat pensioen jarenlang werd voorgesteld als een garantie heeft het iets weg van een black box: er wordt iets ergens ingestopt en wat er precies uitkomt is van latere zorg. Omdat het evident is dat een goed pensioen afhangt van de opbouwfase, is de arbeidsmarkt en het functioneren hiervan onlosmakelijk aan pensioen verbonden. Ook de positie van ouderen op de arbeidsmarkt is hierdoor van groot belang: met name de ouderen ondervinden grote problemen in de dagelijkse praktijk en de arbeidsmarkt zit aan deze zijde op slot. Met het oog op de verhoging van de AOW-leeftijd acht de werkgroep het noodzakelijk hier specifiek aandacht aan te besteden. De noodzaak om langer door te werken is duidelijk maar zolang werknemers boven de 45 al worden gezien als oud en boven de 50 als onbemiddelbaar is het zaak om te kijken hoe de participatie kan worden vergroot. Als langer doorwerken noodzakelijk is om pensioenen ook in de toekomst betaalbaar te houden, moet langer doorwerken een reële optie zijn. Hierbij wordt de veranderende demografie (vergrijzing en ontgroening) alsmede de aanstaande krapte op de arbeidsmarkt meegenomen. Kijkend naar trends en ontwikkelingen op de arbeidsmarkt is de werkgroep tot de conclusie gekomen dat de arbeidsmarkt zo snel mogelijk dient te worden geflexibiliseerd. Vaak hebben beschermende maatregelen een tegenovergesteld effect en, in het geval van ouderen, versterkt dit het beeld dat er iets mis is. Het idee van de oude en niet-productieve werknemer is onterecht. De oudere werknemers die niet functioneren blijven vaak zitten omdat zij te duur zijn om te ontslaan en versterken hiermee een negatief beeld. Daarnaast zorgt het ontslagrecht in zijn huidige vorm ervoor dat mensen die eenmaal ontslagen zijn, weer moeilijk aan het werk komen. De werkgevers daarentegen komen moeilijk af van werknemers indien zij tegenvallen en onvoldoende functioneren. Het dubbele traject bij ontslag (via UWV dan wel de rechter) is duur en bureaucratisch. De werkgroep heeft een onderscheid gemaakt tussen beleid op de korte termijn en dat op de lange termijn. Zo zijn enkele maatregelen direct nodig om zodoende op de lange termijn de arbeidsmarkt zo veel mogelijk te flexibiliseren. Op de korte termijn (als directe maatregel) wordt gepleit voor een ontslagrecht naar Deens model waarbij de lijntjes tussen werkgever en werknemer korter zijn. Beslissingen kunnen sneller worden genomen, waardoor de arbeidsmarkt flexibeler wordt. Daarnaast kunnen heldere en duidelijke afspraken op individuele basis worden gemaakt tussen werkgever en werknemer. Bovendien kan de WW-tijd worden verkort (en tegelijkertijd de uitkering worden verhoogd). Daar staat tegenover dat de werknemer na een jaar WW omscholing of werk dient te accepte- 97
4 samenvatting ren. Bij weigering volgt de sanctie van het stopzetten van de WW-uitkering. Gekeken is waar de verantwoordelijkheden liggen, aan zowel de kant van de werkgever als de werknemer. Zo is de werkgroep van mening dat de werkgever meer dient te letten op arbeidskapitaal: dit zal voordelen opleveren voor zowel de werkgever als de werknemer. Personeelsafdelingen hebben vaak te weinig oog voor personeelsplanning zoals in- en uitstroom van werknemers en preventieve maatregelen ten aanzien van uitval. Vaak wordt gewacht tot de werknemer fysiek of psychisch op is, alvorens de werkgever gaat kijken naar de mogelijkheden tot omscholing. De werkgevers dienen dus meer te anticiperen. Daarnaast staan werkgevers vaak onvoldoende stil bij de kapitaalvernietiging die plaatsvindt bij ontslagrondes. Terwijl de personeelsafdelingen gefocust zijn op soft skills dienen deze afdelingen duidelijker voor ogen te hebben waar de wederzijdse voordelen liggen voor zowel de werkgever als de werknemer. Dit heeft tot gevolg dat de rol van de manager zal veranderen: managers zijn verantwoordelijk voor de werkverdeling en doen er goed aan creatiever om te gaan met de beschikbare mogelijkheden op de werkvloer. Zo is het niet ondenkbaar dat de administratief medewerker die niet de hele dag achter de computer wil zitten, de voorraad aanvult van de loodgieter die liever lekker aan het werk is. Aan de andere kant heeft ook de werknemer de verantwoordelijkheid inzetbaar te blijven. Hierbij kan gedacht worden aan bijscholing, op de hoogte blijven van technologische ontwikkelingen maar ook competenties verwerven die buiten de eigen sector kunnen worden ingezet. Ten slotte heerst er nog een (onterecht) taboe op demotie. Met het oog op de Europese mobiliteit en de toename van Europese krachten op de Nederlandse arbeidsmarkt is het zaak om het minimumloon te verlagen. Ten opzichte van de omringende landen is het Nederlandse minimumloon te hoog en dat tast onze concurrentiepositie aan. Dit zijn veranderingen die niet van de een op de andere dag haalbaar zijn binnen organisaties en dus vallen zij onder de aanbevelingen voor de lange termijn. Wanneer zowel werkgevers als werknemers verantwoordelijkheid nemen in een flexibele omgeving, zal het werk ook als prettiger worden ervaren. De werkgever is de afnemer van werk aangeboden door de werknemer: de afhankelijkheidsrelatie is hierdoor gelijkwaardig en niet langer gestoeld op een achterhaald idee waarbij de werknemer beschermd moet worden tegen de werkgever. Gelet op de veranderingen op de arbeidsmarkt, zoals de komende krapte aan (potentieel) personeel en het toetreden van een nieuwe generatie arbeidskrachten met een significant andere kijk op arbeid, dient er een omslag plaats te vinden. Het gaat eerder om werkzekerheid dan om baangarantie. Er wordt uitgegaan van de geëmancipeerde werknemer in een zo flexibel mogelijke werkomgeving. Door een verhoogde participatie over de gehele linie worden er gelijke kansen gecreëerd voor alle werknemers in alle leeftijdscategorieën. De werkgroep is van mening dat een veranderende arbeidsmarkt ook vraagt om een andere kijk op pensioen. Het niet veranderen van de huidige structuren is geen optie: werknemers zijn tot het inzicht gekomen dat er geen garanties bestaan 98
5 samenvatting ten aanzien van pensioen. Wanneer er individuele keuzevrijheid wordt ontnomen mag het individu er op zijn minst van uitgaan dat hier iets tegenover staat: in ieder geval een garantie. Momenteel is dit niet het geval. De kosten en opbrengsten dienen inzichtelijk te worden gemaakt. Maar uit liberaal oogpunt nog veel belangrijker is dat een individuele werknemer kan kiezen op welke wijze en bij wie hij zijn aanvullend pensioen opbouwt. De werkgroep wil op principiële gronden dat werknemers voortaan deze keuzevrijheid krijgen. Wij pleiten daarom voor de AOW als minimale basis met hierboven een gemaximeerde fiscale faciliteit om pensioen op te kunnen bouwen. Er is bewust niet gekozen voor een wettelijke pensioenplicht omdat die onverenigbaar is met het liberale gedachtegoed. Door het aanbieden van een facultatief te gebruiken fiscale faciliteit wordt pensioenopbouw gekoppeld aan het individu en niet langer aan diens baan. Hierdoor kunnen zowel werknemers in loondienst als zelfstandigen gebruik maken van de faciliteit. Binnen deze faciliteit kunnen werknemers zelf kiezen voor de uitvoerder en zelf het product kiezen. Het aantal producten zal beperkt zijn tot enkele smaken om te voorkomen dat mensen worden opgezadeld met ingewikkelde financiële producten waar zij weinig zicht op hebben. Het is een taak van de overheid te voorzien in de financiële bijsluiter, scherp toezicht en voorlichting om zodoende Britse toestanden te voorkomen. De uitvoerders zijn financiële dienstverleners en maken winst: alleen niet over de transacties. Deze is namelijk winst voor de pensioendeelnemer. De uitvoerders beheren individuele contracten met individuele aanspraken. Doordat de fiscale faciliteit simpel en makkelijk uitvoerbaar is, zal tussentijds overstappen naar een andere uitvoerder ook weinig kosten met zich meebrengen. Er zal sprake zijn van individuele keuze in collectiviteit : de uniformiteit van de faciliteit zorgt voor het collectieve karakter van de regeling. Het is namelijk het belangrijkste voor ons als liberaal om de vrijheid tot kiezen bij het individu te leggen. Hoe het werkzame leven alsmede de oude dag in te vullen is tenslotte een zeer persoonlijke keuze en hoort thuis bij ieder individu en niet bij de overheid. Eigen keuze, samen sterk is dan ook het uitgangspunt van de werkgroep. 99
SAMENVATTING REGEERAKKOORD
SAMENVATTING REGEERAKKOORD Sociale zekerheid I N H O U D 1. Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid 2. De balans op de arbeidsmarkt 3. Werken als zelfstandige 4. Langer doorwerken 5. De uitbreiding van
Nadere informatieVISIE OP WERK. Jeroen Zwinkels 23 november 2015
VISIE OP WERK Jeroen Zwinkels 23 november 2015 WAT ZIEN WE IN DE BOUW? 2016 6.000 meer banen in de bouw; ook het aantal vacatures groeit UWV, Jobfeed 38% flexibele contracten in de Beroepsbevolking (landelijk)
Nadere informatie1 Inleiding. Wanneer ga jij met pensioen Versie: 4 17-07-2015 Pagina: 3 van 7
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 AOW-gerechtigde leeftijd... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2 Verhoging van 65 naar 67... 4 2.3 Verdere verhoging op basis van de levensverwachting... 4 3 Pensioenleeftijd... 6 3.1
Nadere informatieWet werk en zekerheid is een feit: wat betekent dit nu?
Wet werk en zekerheid is een feit: wat betekent dit nu? an De Wet Werk en Zekerheid treedt woensdag in werking en daarmee gaan de regels voor ontslag en flexwerk op de schop. Iets waar álle werkenden mee
Nadere informatieWanneer ga jij met pensioen?
Wanneer ga jij met pensioen? Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 AOW-gerechtigde leeftijd... 4 1.1 Algemeen... 4 1.2 Verhoging van 65 naar 67... 4 1.3 Verdere verhoging op basis van de levensverwachting...
Nadere informatieOudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam
Oudedagsvoorziening nu en straks Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam SER, 24 juni 2014 Agenda Internationaal perspectief Probleemanalyse Houdbaarheid Maatschappelijke trends Keuzes voor
Nadere informatieMartin Gast. Edmond Halley BV Increase PensioenKnowHow BV. Increase Pensioen KnowHow
Martin Gast Edmond Halley BV Increase PensioenKnowHow BV Even voorstellen Wat is er aan de hand in lijfrenteland? Pensioenactualiteiten Kansen 3e pijler Ik ben Martin Gast Edmond Halley BV Pensioenconsultants
Nadere informatieAanbevelingen voor DC
Aanbevelingen voor DC 1 Waarom zijn aanbevelingen voor DC relevant? Cost of 1 annuity 21 Trend naar DC is sterk» > 1 miljoen DC deelnemers in Nederland Achterliggende oorzaken zetten door» DB convergeert
Nadere informatiePensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen. Emile Soetendal 10 januari 2017
Pensioenscenario s in het licht van de komende verkiezingen Emile Soetendal 10 januari 2017 2 Tsunami van politieke partijen voor komende verkiezingen De kiesraad heeft voor de Tweede Kamer verkiezingen
Nadere informatieZelfstandigen zonder pensioen(fonds)
Zelfstandigen zonder pensioen(fonds) Fieke van der Lecq, APG-leerstoel, EUR/ESE Alwin Oerlemans, APG PensioenNetwerkGroep Amsterdam, 16 september 2014 PROGRAMMA Terugblik op dit (politieke) dossier Wat
Nadere informatieS A M E N V A T T I N G
5 6 Samenvatting Dit advies bevat een reactie op: De adviesaanvraag van de staatssecretaris van SZW van 25 mei 2005 over het wegnemen van belemmeringen voor doorwerken na 65 jaar. Naast een algemene vraag
Nadere informatieHighlights Regio in Beeld 2015. Arbeidsmarktregio Amersfoort
Highlights Regio in Beeld 2015 Arbeidsmarktregio Amersfoort Samenvatting Aantal banen neemt weer toe, echter niet in collectieve sector In Amersfoort groeit het aantal banen van werknemers (voltijd en
Nadere informatiePensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden. Februari 2012. Ferry Pereboom Angelique Kansouh
Pensioennieuwsbrief AC Rijksvakbonden Ferry Pereboom Angelique Kansouh Februari 2012 De AC Rijksvakbonden zijn een initiatief van NCF, Juvox, VPW en VCPS Inhoudsopgave 0. Voorwoord......... 3 1. Lage dekkingsgraad
Nadere informatieAan: Het College van Burgemeester & Wethouders van de gemeente Leiden Postbus 9100 2300 PC Leiden
Aan: Het College van Burgemeester & Wethouders van de gemeente Leiden Postbus 9100 2300 PC Leiden Betreft: In spraakreactie Stichting ZON t.a.v.: Beleidsplan Participatiewet B&W 14.0684 d.d. 15 juli 2014
Nadere informatieMeerderheid zelfstandigen bouwt geen pensioen op Een derde verwacht onvoldoende
ZZP ING Economisch Bureau Meerderheid zelfstandigen bouwt geen pensioen op Een derde verwacht onvoldoende pensioeninkomen te hebben Meer dan de helft van de zelfstandige zonder personeel (zzp ers) bouwt
Nadere informatieTen minste houdbaar tot?
Ten minste houdbaar tot? Duurzame inzetbaarheid in tijden van crisis. Door de vergrijzing, de te verwachten krapte op de arbeidsmarkt en de oprekking van de pensioenleeftijd is duurzame inzetbaarheid urgenter
Nadere informatieFinanciële bijlage D66-verkiezingsprogramma
Financiële bijlage D66-verkiezingsprogramma D66 staat garant voor een solide financieel beleid, dat ruimte biedt voor investeringen in de kwaliteit van de samenleving en economische dynamiek. Het verkiezingsprogramma
Nadere informatieP O S I T I O N P A P E R
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden
Nadere informatiePensioenaanspraken in beeld
Pensioenaanspraken in beeld Deel 1: aanspraken naar geslacht en burgerlijke staat Elisabeth Eenkhoorn, Annelie Hakkenes-Tuinman en Marije vandegrift bouwen minder pensioen op via een werkgever dan mannen.
Nadere informatieFacts & Figures uitwerking Pensioenakkoord
Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting
Nadere informatieVertrouwen begint met zekerheid en perspectief MHP-ambitie voor de sociale agenda
Vakcentrale voor Professionals Vertrouwen begint met zekerheid en perspectief MHP-ambitie voor de sociale agenda Culemborg, 13 maart 2013 MHP-ambitie voor de sociale agenda: Vakcentrale voor Professionals
Nadere informatie5 augustus Onderzoek: Werknemers over verhoging AOW-leeftijd
5 augustus 2017 Onderzoek: Werknemers over verhoging AOW-leeftijd Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van
Nadere informatieTHEMA: ARBEIDSMARKT JOOST DUFFHUES YACHT 24 MEI 2012
THEMA: ARBEIDSMARKT JOOST DUFFHUES YACHT 24 MEI 2012 Dynamiek in de (arbeids) markt Politiek Overheid Technologie Economie Arbeidsmarkt Demografie Organisaties (Beroeps) bevolking Sociaal OVERHEID Wet-
Nadere informatieVergeet niet uw e-mailadres te controleren of aan te vullen, zodat we u persoonlijk op de hoogte kunnen houden.
Datum 19 oktober 2015 Klantnummer Onderwerp Aanvulling pensioenopbouw Behandeld door Klantenservice Telefoonnummer (030) 277 55 77 Wilt u bij
Nadere informatiePensioen vanaf.. Impact sociaal akkoord op pensioenregelingen. drs. Rajish Sagoenie, Actuaris AG. Aon Hewitt Consulting Retirement Actuarial Services
Pensioen vanaf.. Impact sociaal akkoord op pensioenregelingen drs. Rajish Sagoenie, Actuaris AG Agenda Waarom Pensioenakkoord? Inhoud Pensioenakkoord Wat doen we ermee? Oplossingsrichtingen Hoe nu verder?
Nadere informatieFacts & Figures uitwerking Pensioenakkoord
Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting
Nadere informatieDe gevolgen van het Kunduzakoord op het inkomen en de cao. Eddy Haket, Tilburg, 2 juli 2012
De gevolgen van het Kunduzakoord op het inkomen en de cao Eddy Haket, Tilburg, 2 juli 2012 Kunduzakoord òf Lenteakkoord Kunduz-akkoord Reiskosten Ontslagstelsel Pensioenakkoord Overig Reiskosten: woonwerk-verkeer
Nadere informatieDuurzame inzetbaarheid = Langer werken?
Duurzame inzetbaarheid Verzilveren in Drenthe? 10 maart 2011, Carry Goedhart, directeur Duurzame inzetbaarheid = Langer werken? Drie onderwerpen: Publiek debat over langer doorwerken Arbeidsmarkt en productiviteit
Nadere informatieAvondje Legal. 3 Advocaten
Avondje Legal 3 Advocaten Wat gaan we doen? Werkkostenregeling en de wijziging van arbeidsvoorwaarden Wet werk en zekerheid Wijziging arbeidsvoorwaarden Werkostenregeling: Iedereen kosten arbeidsvoorwaarden
Nadere informatieDoel is om voor deelnemers een beeld te schetsen van hoe het pensioen in elkaar steekt en hoe hun eigen pensioen er voorstaat.
Majesteit, dames en heren. Hartelijk welkom! En, Majesteit, ik weet zeker dat ik hier namens alle aanwezigen spreek als ik zeg dat wij buitengewoon vereerd zijn dat U bij een deel van dit programma aanwezig
Nadere informatieVan Duyn Van der Geer pensioenactualiteiten
Van Duyn Van der Geer pensioenactualiteiten 08-12-2016 Even voorstellen Pensioen Perspectief onafhankelijk van pensioenuitvoerder beloning is onafhankelijk van keuzes door opdrachtgever PP werkt uitsluitend
Nadere informatieDe heer W.I.W. Voorbeeld Straat 12 1234 AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, April 2016. Beste heer Voorbeeld,
De heer W.I.W. Voorbeeld Straat 12 1234 AB WOONPLAATS 1234ab49 Heerlen, April 2016 Beste heer Voorbeeld, U bouwt pensioen op bij het Pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI). Gaat u met pensioen? Dan
Nadere informatieBpf Schilders. Ter discussie (On) mogelijkheden vrijstelling/dispensatie ZZP-ers. 19 december 2016, door Nicolette Opdam
Bpf Schilders Ter discussie (On) mogelijkheden vrijstelling/dispensatie ZZP-ers 19 december 2016, door Nicolette Opdam Vraagstelling Wij zullen een beknopte weergave geven van de (on) mogelijkheden binnen
Nadere informatieONDERZOEK JONGEREN EN FLEX FNV JONG
ONDERZOEK JONGEREN EN FLEX FNV JONG Streekproef Geslacht Leeftijd Heb je momenteel een baan in loondienst? n % man 138 45,7 vrouw 164 54,3 Total 302 100,0 n % 18-25 jaar 124 41,1 26-35 jaar 178 58,9 Total
Nadere informatieDoorwerken na 65 jaar
CvA-notitie februari 2008 Doorwerken na 65 jaar De levensverwachting en het gemiddelde aantal gezonde jaren na het bereiken van de 65-jarige leeftijd is toegenomen. Een groeiende groep ouderen heeft behoefte
Nadere informatieBeschikbare premieregeling: mag het iets anders zijn?
De ontwikkeling van het Nederlandse pensioenstelsel is nog volop in beweging. Nog dagelijks wordt in de media gesproken over gewenste en ongewenste veranderingen, al dan niet in de vorm van nieuwe wetgeving.
Nadere informatieEen brug naar de toekomst PCOB manifest heeft oog voor solidariteit tussen generaties
Een brug naar de toekomst PCOB manifest heeft oog voor solidariteit tussen generaties Inleiding De huidige financiële en economische crisis maakt pijnlijk duidelijk dat de houdbaarheid van de overheidsfinanciën
Nadere informatieSolidariteit tussen generaties of generatiegevecht pensioen?
Faculteit der Rechtsgeleerdheid Solidariteit tussen generaties of generatiegevecht pensioen? Stichting Instituut GAK 12 december 2016 Prof. mr. drs. Mark Heemskerk, Hoogleraar pensioenrecht Radboud Universiteit
Nadere informatieVeelgestelde vragen Uniform Pensioenoverzicht
Veelgestelde vragen Uniform Pensioenoverzicht Hieronder vindt u een overzicht van de veelgestelde vragen rondom uw pensioenoverzicht. Heeft u na het lezen van deze veelgestelde vragen toch nog vragen?
Nadere informatiePENSIOENBAROMETER 2012 Onderzoek van GfK Panel Services in opdracht van Montae
PENSIOENBAROMETER 2012 Onderzoek van GfK Panel Services in opdracht van Montae Op macroniveau begrijpt de grote meerderheid van de Nederlandse werknemers dat ingrepen in het pensioenstelsel noodzakelijk
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in Midden-Limburg
De arbeidsmarkt in Midden-Limburg Hoe om te gaan met een krapper wordende arbeidsmarkt Jeroen van den Berg (UWV) Herten, november 2017 Planning UWV Arbeidsmarktprognose 2017-2018 Wat betekent dit voor
Nadere informatieWe willen het zelf doen
ABN AMRO MeesPierson Nederland 8 september 2016 We willen het zelf doen Onderzoek ABN AMRO MeesPierson: Welk pensioenstelsel wil Nederland? ABN AMRO MeesPierson 2 We willen het zelf doen 8 september 2016
Nadere informatieWorkshop Duurzaam gezond werken
Workshop Duurzaam gezond werken Huub Pennock, Ergo-balans, Koen Langenhuysen, Fijn Werk arbeidskrapte - 1 Wat gaan we doen? Introductie Duurzaam gezond werken Model Noodzaak doet veranderen Oplossingen
Nadere informatieDe pensioenleeftijd in beweging
Verschenen: 'De pensioenleeftijd in beweging', Jaarverslag Stichting Instituut Gak, blz. 5-8. De pensioenleeftijd in beweging Kees Goudswaard Wereldwijd worden stelsels van sociale zekerheid en pensioenen
Nadere informatieLangzaam maar zeker zijn ook de gevolgen van de economische krimp voor de arbeidsmarkt zichtbaar
In de vorige nieuwsbrief in september is geprobeerd een antwoord te geven op de vraag: wat is de invloed van de economische situatie op de arbeidsmarkt? Het antwoord op deze vraag was niet geheel eenduidig.
Nadere informatieAanvullend PensioenSparen. Banksparen voor een aanvulling op uw pensioen
Aanvullend PensioenSparen Banksparen voor een aanvulling op uw pensioen Aanvullend PensioenSparen op een bankspaarrekening Uw pensioen is iets voor later. Al lijkt het soms ver weg, toch is het goed nu
Nadere informatieCDC & DC BINNEN HET APF
CDC & DC BINNEN HET APF Barbara van Bogaert - Montae Arnout Korteweg - De Nationale APF 13 september 2017 Inhoud Introductie Collectief DC bij een APF Individueel DC bij een APF Conclusie en afronding
Nadere informatieQuiz. Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee
Quiz Heeft u een telefoon met internet? Ga naar kahoot.it en doe mee 2 de pijler SP PvdA GroenLinks CDA 50Plus ChristenUnie SGP D66 VVD PVV Verdere versobering Doorsneepremie Contract Max 40,4% aftrekbaar
Nadere informatieDe toekomst van ons pensioen
De toekomst van ons pensioen Verdieping inbreng in De Nationale Pensioendialoog Peter Borgdorff PFZW 18 maart 2015 L e a d e r s h i p E n t r e p r e n e u r s h i p Ste wa r d s h i p info@nyenrode.nl
Nadere informatieHoe varen we met het pensioenakkoord
1 Hoe varen we met het pensioenakkoord De marktsituatie Pensioen staat in het nieuws, een understatement voor een ieder die de pensioensector volgt. De aandacht die pensioen krijgt is veelal negatief,
Nadere informatieMaatregelen Sociale Zaken en Werkgelegenheid per januari 2016
Maatregelen Sociale Zaken en Werkgelegenheid per januari 2016 Nieuwsbericht 17-12-2015 16:04 In het afgelopen jaar zijn een aantal belangrijke wetten aangenomen die ervoor zorgen dat de arbeidsmarkt beter
Nadere informatieOuderen en de arbeidsmarkt. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1
Inhoudsopgave 1...1 2 Hoofdsectie...2 1 In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende stellingen met betrekking tot ouderen van 55 + en de arbeidsmarkt?...2 2 Oudere werknemers moeten goedkoper
Nadere informatieActualiteitenbulletin 1/6
Actualiteitenbulletin 1/6 Titel: Handboek personeelswerk, 3 e druk Datum: 27 februari 2014 Par. Blz. Art. Wijziging 1.1 15 Beroepsbevolking 559 duizend mensen hebben twee banen, dat zijn voornamelijk zelfstandigen.
Nadere informatieOpdracht Levensbeschouwing AOW-leeftijd
Opdracht Levensbeschouwing AOW-leeftijd Opdracht door een scholier 2333 woorden 17 december 2009 6,4 14 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave Inleiding 3 Welke feiten spelen een rol? 4 +
Nadere informatieuw werk is onze zorg WerkZekerplan: nieuw werk en zekerheid Informatie voor werknemers
uw werk is onze zorg WerkZekerplan: nieuw werk en zekerheid Informatie voor werknemers WerkZekerplan Voor nieuw werk en zekerheid Ontslag is een vervelende situatie, want uw toekomst is ineens onzeker.
Nadere informatiePENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het...
PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het... Venlo, 29 februari 2012 Pensioen diverse actualiteiten 1. Wat houdt pensioenakkoord voor AOW in 2. Gevolgen voor pensioen 3. Hoe werkt uitstellen pensioendatum 4.
Nadere informatieAlles over ontslag met wederzijds goedvinden
Alles over ontslag met wederzijds goedvinden Uw dienstverband bij uw werkgever kan op verschillende manieren eindigen. Behalve ontslag via UWV WERKbedrijf of via de kanton rechter, kunnen u en uw werkgever
Nadere informatieNieuwsbrief kwartaal 4 Prinsjesdag Bron: Dukers & Baelemans Pagina 1. U als particulier: Algemene heffingskorting en de arbeidskorting
U als particulier: Algemene heffingskorting en de arbeidskorting In het belastingplan 2014 was reeds aangekondigd dat het afbouwpercentage in de algemene heffingskorting geleidelijk wordt verhoogd en de
Nadere informatieDe heer W.I.W. Voorbeeld Straat 12 1234 AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, April 2015. Geachte heer Voorbeeld,
De heer W.I.W. Voorbeeld Straat 12 1234 AB WOONPLAATS 1234ab49 Heerlen, April 2015 Geachte heer Voorbeeld, U bouwt pensioen op bij het Pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI). Gaat u met pensioen?
Nadere informatieVoorstel variabele pensioen uitkering
Samen de toekomst Voorstel variabele dichterbij brengen pensioen uitkering Agenda Yoram Schwarz Nationale Nederlanden- Pensioen Directeur-Strategie& Marketing Netspar 16 September 2015 1 2 3 Veranderingen
Nadere informatieBijlage HAVO. economie (pilot) tijdvak 2. Bronnenboekje. HA-1022-f-11-2-b
Bijlage HAVO 2011 tijdvak 2 economie (pilot) Bronnenboekje Opgave 1 bron 1 berekening leencapaciteit Toelichting: De leencapaciteit is het maximaal te lenen bedrag, op basis van brutojaarinkomen en vermenigvuldigingsfactor.
Nadere informatieWerkloosheid als verdienmodel van de overheid
Werkloosheid als verdienmodel van de overheid Werkloosheid als verdienmodel van de overheid. Het klink misschien vreemd, maar werkloosheid is goed voor de schatkist. Veel arbeidsovereenkomsten worden ontbonden
Nadere informatieMERCER'S INBRENG VOOR DE NATIONALE PENSIOENDIALOOG 29 NOVEMBER 2014
'S INBRENG VOOR DE NATIONALE PENSIOENDIALOOG 29 NOVEMBER 2014 1 Toekomstvisie Het Nederlandse pensioenstelsel behoort tot de mondiale top. Volgens de 2014 editie van de Melbourne Mercer Global Pension
Nadere informatieWe zijn op ontdekkingsreis, in een gebied waar de huidige systemen leidend zijn maar onvoldoende werken. Bij een ontdekkingsreis hoort ruimte.
Het speelveld De wereld om ons heen verandert razend snel. De richting is duidelijk, de sociale zekerheid wordt geprivatiseerd. Samen bouwen we aan een vernieuwende structuur om de arbeidsmarkt essentieel
Nadere informatieOnderzoek pensioenstakingen: 27 mei 2019 Auteur: Petra Klapwijk. AOW-leeftijd op 66 jaar?
Onderzoek pensioenstakingen: 27 mei 2019 Auteur: Petra Klapwijk AOW-leeftijd op 66 jaar? Samenvatting Publiek achter stakingen en AOW-leeftijd van 66 jaar De stakingen voor 'een beter pensioen' die door
Nadere informatieDe beroepsbevolking bestaat uit werkende (zelfstandigen en werknemers) en werkelozen. aantal inactieven i/a-ratio = - x 100 aantal actieven
Samenvatting door een scholier 1702 woorden 21 maart 2016 7,3 55 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Hoofdstuk 1 Door deeltijdarbeid is er een verschil tussen de werkgelegenheid/werkloosheid uitgedrukt
Nadere informatieHet webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03
Nog even geduld Het webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03 Twitter? @BrightPensioen #NLPensioenbewust Pensioen 2.0 Twitter? @BrightPensioen #NLPensioenbewust Enkele onderwerpen Hoe werkt pensioen in Nederland?
Nadere informatieU bent arbeidsongeschikt. Wat betekent WAO voor uw pensioen?
U bent arbeidsongeschikt Wat betekent WAO voor uw pensioen? Inhoud 1. U bent arbeidsongeschikt 3 2. Wat betekent arbeidsongeschiktheid voor uw inkomen? 3 2.1 WAO-uitkering van UWV 3 2.2 Wat kunt u doen?
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieArgumentenkaart Deeltijdwerken 3. Samenleving. Wat zijn de voor- en nadelen voor de samenleving als vrouwen meer gaan werken?
Argumenten Deeltijdwerken Wat zijn de - en nadelen de samenleving als meer gaan werken? Argumenten Deeltijdwerken Wat zijn de - en nadelen de samenleving als meer gaan werken? Argumenten Deeltijdwerken
Nadere informatieZicht op de indexatiekwaliteit van pensioenregelingen
Prijsstijgingen kunnen een negatieve invloed hebben op de koopkracht. Ook op de koopkracht van pensioenen. Veel Nederlandse pensioenfondsen streven er daarom naar de pensioenen elk jaar te verhogen, of
Nadere informatieWerking van de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA)
Werking van de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) Hierna geven wij voor u als werkgever - uitleg over de WIA. Een WIA-uitkering wordt aangevraagd tegen het einde van de periode van de loondoorbetalingsverplichting.
Nadere informatieCNV Inzet voor de Sociale agenda
Sociale agenda CNV Inzet voor de Sociale agenda Inleiding Werkgevers, werknemers en het kabinet spreken sinds eind december 2012 over de zogenoemde Sociale Agenda. De Sociale Agenda is een verzameling
Nadere informatieHighlights Regio in Beeld 2015. Arbeidsmarktregio IJsselvechtstreek
Highlights Regio in Beeld 2015 Arbeidsmarktregio IJsselvechtstreek Samenvatting Aantal banen neemt weer toe, echter niet in collectieve sector In IJsselvechtstreek groeit het aantal banen van werknemers
Nadere informatieLeef Slimmer. Werk Slimmer.
Leef Slimmer. Werk Slimmer. Vitaliteit, focus en meer energie. Een visie op duurzame inzetbaarheid van werknemers Whitepaper 2015 Het Belang van Duurzaamheid Duurzame inzetbaarheid van werknemers is een
Nadere informatieAls ik mijn baan kwijtraak. Voorkom dat u werkloos wordt Hoe komt u weer aan werk? Wat moet u doen voor een WW-uitkering?
Als ik mijn baan kwijtraak Voorkom dat u werkloos wordt Hoe komt u weer aan werk? Wat moet u doen voor een WW-uitkering? Werk boven uitkering UWV verstrekt tijdelijk inkomen in het kader van wettelijke
Nadere informatieEindbod CAO PARENCO maart 2016
Eindbod CAO PARENCO 2016 18 maart 2016 Na een groot aantal onderhandelingsrondes over een nieuwe CAO hebben partijen op 18 maart jl. een ultieme poging gedaan om te komen tot een nieuwe cao. Parenco heeft
Nadere informatieStand van zaken in het debat over de toekomst van de pensioenen
Stand van zaken in het debat over de toekomst van de pensioenen Kees Goudswaard Pensioenvraagstukken in de kabinetsformatie, Amsterdam, 27 januari 2017 Bij ons leer je de wereld kennen Sterke punten stelsel
Nadere informatieNotitie. 11 juni 2010. Datum. Onderwerp De meest gestelde vragen over het principe-akkoord AOW-pensioen. 1 Gemiddelde op basis van het verleden
Notitie Datum 11 juni 2010 Onderwerp De meest gestelde vragen over het principe-akkoord AOW-pensioen 1. Waarover gaat dit raadgevend referendum? De FNV heeft samen met de andere vakcentrales afspraken
Nadere informatieVoor ontslaguitkeringen zijn de onderdelen: Recht, Duur en Hoogte het meest van belang.
WAT ZIJN DE VERSCHILLEN IN WOPO NIEUW EN OUD EN OVERGANGSRECHT De afgelopen week hebben wij, zowel per mail als telefonisch, verschillende vragen gekregen over de gewijzigde WOPO regeling (ontslagregeling
Nadere informatieFNV Vrouwennetwerk 27 mei 2016 ZZP in coöperatie: samen sterk. Dr.mr. Petra Oden, lector Juridische Aspecten van de Arbeidsmarkt
FNV Vrouwennetwerk 27 mei 2016 ZZP in coöperatie: samen sterk Dr.mr. Petra Oden, lector Juridische Aspecten van de Arbeidsmarkt Introductie 1. Ontwikkelingen op arbeidsmarkt 2. ZZP 3. ZZP in coöperatie
Nadere informatieWGA: Pijler van inzetbaarheidsbeleid
WGA: Pijler van inzetbaarheidsbeleid Toenemende werkdruk, krapte op de arbeidsmarkt en langer doorwerken zijn een aantal van de factoren die steeds vaker leiden tot fysieke en psychische problemen bij
Nadere informatieIs onderscheid nog houdbaar?
Gekozen beleid leidt tot vervaging van 2 e en 3 e pijler Is onderscheid nog houdbaar? 30 januari 2017 Frits Bart Directeur Beleid & Propositiemanagement aegon.com Is er sprake van een verschuiving van
Nadere informatieDe inzetbaarheid van oudere medewerkers
De inzetbaarheid van oudere medewerkers In vergrijzende samenleving is er een toenemende noodzaak om langer door te werken Sterk oplopende kosten pensioenuitkeringen. Sterk toenemende vervangingsbehoefte
Nadere informatieNieuw pensioenstelsel is broodnodig: op zoek naar de juiste ingrediënten! mr. drs. Michael Visser Tilburg University / Pensioen GeMi
Nieuw pensioenstelsel is broodnodig: op zoek naar de juiste ingrediënten! mr. drs. Michael Visser Tilburg University / Pensioen GeMi Bent u er klaar voor? Bron: AMweb 6 april 2014 Programma Even voorstellen
Nadere informatieNAAR EEN NIEUW. Refl VOOR FLEXIBEL, PRODUCTIEF ÉN ZEKER WERK!
NAAR EEN NIEUW Refl VOOR FLEXIBEL, PRODUCTIEF ÉN ZEKER WERK! Opzet Aanleiding voor DD Uitgangspunten voor DD Opzet van DD dag 31 mei 2012 (aanwezigen, format) Wat kwam er uit? Deeldomeinen: arbeidsvoorwaarden,
Nadere informatieHighlights Regio in Beeld Arbeidsmarktregio Achterhoek
Highlights Regio in Beeld 2015 Arbeidsmarktregio Achterhoek Samenvatting Meer banen in marktsector, maar minder in collectieve sector De economie in de Achterhoek herstelt, maar de werkgelegenheidsontwikkeling
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 32 729 Evaluatie Wet inkomensvoorziening oudere werklozen Nr. 1 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter
Nadere informatie(MAAT)WERK VOOR IEDEREEN
(MAAT)WERK VOOR IEDEREEN De crisis is voorbij, het gaat weer goed met Nederland. De werkloosheid daalt. Dat lijkt allemaal geweldig positief. Maar is dat ook zo en geldt dit voor iedereen? ZINLOOS Werkloze
Nadere informatieDatum : 6 juli 2010 Aan : Informateurs
CPB Notitie Datum : 6 juli 2010 Aan : Informateurs 4 Aow-plan sociale partners Het plan voor verhoging van de aow-leeftijd heeft 2020 als beginjaar, dus nà de komende kabinetsperiode. Conform de systematiek
Nadere informatiePensioenverwachtingen en duurzame inzetbaarheid
Pensioenverwachtingen en duurzame inzetbaarheid Prof.dr. Andries de Grip Studiedag Waarheen met de loopbaan? CCR, Universiteit Antwerpen,11 juni 2015 Toenemende noodzaak om langer door te werken Verlagen
Nadere informatieHighlights Regio in Beeld 2015. Arbeidsmarktregio Gorinchem
Highlights Regio in Beeld 2015 Arbeidsmarktregio Gorinchem Samenvatting Aantal banen neemt in beperkte mate toe, echter niet in collectieve sector In de krimpregio Gorinchem neemt het aantal banen van
Nadere informatieU bent ARBEIDS - ONGESCHIKT. Wat betekent WAO voor uw pensioen?
U bent ARBEIDS - ONGESCHIKT Wat betekent WAO voor uw pensioen? Inhoud 1. U bent arbeidsongeschikt 3 2. Wat betekent arbeidsongeschiktheid voor uw inkomen? 3 2.1 WAO-uitkering van UWV 3 2.2 Wat kunt u doen?
Nadere informatieVoor ontslaguitkeringen zijn de onderdelen: Recht, Duur en Hoogte het meest van belang.
WAT ZIJN DE VERSCHILLEN IN WOVO NIEUW EN OUD EN OVERGANGSRECHT De afgelopen week hebben wij, zowel per mail als telefonisch, verschillende vragen gekregen over de gewijzigde WOVO regeling (ontslagregeling
Nadere informatieNaar een nieuw pensioencontract
Naar een nieuw pensioencontract Kees Goudswaard Montae Pensioenbijeenkomst werkgevers, Utrecht, 31 mei 2018 Bij ons leer je de wereld kennen Overzicht Sterke en zwakke punten van het huidige stelsel SER
Nadere informatieDuurzame inzetbaarheid en Pensioenverwachtingen
Duurzame inzetbaarheid en Pensioenverwachtingen -onderzoek onder werknemers en werkgevers 2007-2013 Toenemende noodzaak om langer door te werken Verlagen (vroegtijdige) pensioenrechten: - Afschaffing VUT,
Nadere informatieKennis over kosten en opbrengsten van het pensioensysteem
Vereniging Bedrijfstakpensioenfondsen - Pensioenvertrouwen ad hoc september 2009/ 19-10-2009 / P.1 / 19-10-2009 / P.1 Kennis over kosten en opbrengsten van het pensioensysteem
Nadere informatiePENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis. 24 september 2015
PENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis 24 september 2015 Pensioen ALGEMEEN 1 e pijler OVERHEID AOW ANW 2 e pijler WERKGEVER Pensioen 3 e pijler ZELF Lijfrente Banksparen 2 Een jaar geleden... Pensioen
Nadere informatieU gaat uit dienst. Wat betekent dit voor uw pensioen, partnerpensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering?
U gaat uit dienst. Wat betekent dit voor uw pensioen, partnerpensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering? Inhoud U gaat uit dienst. 3 Situatie 1: U heeft een nieuwe werkgever. 4 Situatie 2: U start uw
Nadere informatieDoorwerken na je AOW, ja graag
Doorwerken na je AOW, ja graag De Algemene Ouderdomswet Eerste volksverzekering Een basispensioen Ingevoerd in 1957 AOW uitgaven: In 1957: 2,4% van het BBP In 2014: 5,6% van het BBP Totale uitgaven in
Nadere informatie