THE PROCESS OF STOPPING SMOKING Ch. Gratziou Ass. Prof. Pulmonary and Crit.Care Medical School,University of Athens Head of Smoking Cessation Clinic

Transcriptie

1 Stoppen met roken en volhouden Les 2: Voorbereiding

2 Stoppen met roken en er nooit meer met beginnen Körperwelt

3 Niet-roker Roker THE PROCESS OF STOPPING SMOKING Ch. Gratziou Ass. Prof. Pulmonary and Crit.Care Medical School,University of Athens Head of Smoking Cessation Clinic ERS Course 2004

4 Voorbereiden 1. Wil ik stoppen met roken? Motivatie? 2. Stopredenen? 3. Voor- nadelen? 4. Hulpmiddelen? 5. Rookstopdag bepalen?

5 1. Wil ik stoppen met roken? Stoppen met roken is een proces 5 fasen: 1. Ongemotiveerden (pre-contemplatie) 2. Overwegers (contemplatie) 3. Voorbereiders (preparatie) 4. Stoppers (actiefase) 5. Volhouders Prochaska and Di Clemente, Am Psychologist 1999,47:1102

6 Stadia Rookt nooit meer Tevreden roker Herval Blijft gestopt Stopt Denkt te stoppen Beslist te stoppen Probeert te stoppen Voorbereiding Prochaska and Di Clemente, Am Psychologist 1999,47:1102

7 Motivatie Hoeveel kans geef je jezelf dat het gaat lukken? Ria Jean-Pierre Elisabeth Frans Nicole Leen Roos Marleen Roger Claude Lut Monique Linda Erik Marc Leon Detty

8 Roken is aangeleerd gedrag 1 pakje of 20 sigaretten per dag = 140 sigaretten per week = 560 sigaretten per maand = 7300 sigaretten per jaar per sigaret 10 trekjes of trekjes per jaar = beloningen

9 Vergelijking met andere drugs Afhankelijkheid bij gebruikers: nicotine > heroïne > cocaïne > alcohol > cafeïne Moeilijkheden om abstinent te blijven: (alcohol=cocaïne=heroïne=nicotine) > cafeïne Tolerantie: (alcohol=heroïne=nicotine) > cocaïne > cafeïne Fysieke ontwenningsverschijnselen: alcohol > heroïne > nicotine > cocaïne > cafeïne

10 Vergelijking met andere drugs Sociale impact : Nicotine sterfgevallen Alcohol ongevallen Heroïne en cocaïne misdrijven Cafeïne geen belangrijke impact Overlijden : Nicotine>alcohol>(cocaïne=heroïne)>cafeïne

11 Roken kan je afleren IEDEREEN KAN STOPPEN MET ROKEN! Duidelijk besluit!! Jouw beslissing!!

12 2. Stopredenen? 3. Voor- en nadelen? Groepjes van 2: Stopredenen Voor- en nadelen

13 2. Stopredenen (vorige deelnemers) Gezondheid: Allergie luchtwegen, darmen Hoesten Trappen oplopen Positieve ervaring vroegere stoppogingen Roken maakt je passief/ terug zin in het leven te krijgen. Slecht gevoel bij roken, roken is niet redelijk Afhankelijkheid beu Asociaal / druk omgeving Verbod op het roken Financieel Geur / stinkt Kinderen / kleinkinderen ik moet toch eens stoppen

14 Andere stopredenen - Voorbeeldgedrag - Partner - Rustiger voelen/ minder zenuwachtig/ meer genieten - Angst voor (long)kanker - Geviseerd voel door niet-rokers - Rookverbod op het werk - Wilskracht - Zuiveren - Arts

15 3. Voordelen en nadelen bij het stoppen met roken (voorjaar 2007) Voordelen Betere geur Meer tijd Meer geld Fitter het moet niet meer betere smaak minder bruine vingers meer adem, fitter stank properder huis gezondheid kosten Nadelen Stress Gewicht nerveus, ongenietbaar minder sociaal contact géén, als je er vanaf bent depressie

16 Tips (werkboek p13-14) 14) Geleidelijk het aantal sigaretten afbouwen Omgeving op de hoogte brengen Veel water drinken (géén koffie) Thuis: rookvrije ruimten bv living Denk aan de voordelen van het stoppen met roken Eet veel fruit, snoep niet teveel Drink weinig of geen alcohol Zoek een alternatief voor de sigaret

17 Metingen Spirometrie (les 2, 9) Gewicht (les 2, 10)

18 4. Rookstophulpmiddelen

19 Waarom roken? Plezier? Problemen?

20 Waarom roken? Afhankelijkheid!

21 Nicotine stimuleert de hersenen! London et al 1991

22 Nicotineafhankelijkheid (Fagerströmtest) 1. Wanneer steek je na het ontwaken je eerste sigaret op? o Binnen de 5 min o Binnen het half uur o Binnen het uur o Meer dan één uur na het ontwaken 2. Heb je moeite om langere tijd niet te roken op plaatsen waar roken verboden is? o Ja o Neen 3. Welke sigaret kun je het moeilijkst missen? o De eerste sigaret s morgens o Maakt geen verschil uit 4. Hoeveel sigaretten rook je per dag? o 31 of meer o Tussen 21 en 30 o Tussen 11 en 20 o 10 of minder 5. Rook je s ochtends meer dan gedurende de rest van de dag? o Ja o Neen Rook je zelfs als je ziek bent en bijna de hele dag in bed blijft? o Ja o Neen Totaal

23 Resultaten groep Ria Jean-Pierre Elisabeth Frans- Willy Nicole Leen Roos Marleen Roger Claude Lut Monique Linda Erik Marc Leon Detty Gemidd. 5,4

24 Nicotineafhankelijkheid Score Rokers Bespreking % Zeer gering afhankelijkheid Weinig gedragssymptomen Zelden hulp nodig om te stoppen Geringe afhankelijkheid Hulpmiddelen kunnen helpen Matige afhankelijkheid Hulpmiddelen meestal nodig Sterke afhankelijkheid Hoge dosis hulpmiddelen voor langere periode nodig Zeer sterke afhankelijkheid Hoge dosis hulpmiddelen voor langere periode nodig Dikwijls: depressie, angsten, pijn en alcohol afhankelijk

25 Hoe moeilijk is het om te stoppen? Totaalal Aantal rokers ~70% Willen stoppen ~30% Proberen ~2 3% Slagen erin 1. Bridgwood et al, General Household Survey West, Getting serious about stopping smoking Arnsten, Prim Psychiatry 1996.

26 Rookstopmethoden en -hulpmiddelen

27 Rookstopmethoden Zelf, zonder hulp of begeleiding Met hulp Individueel: Huisarts Rookstopconsultatie: 6 visites/ 3 maanden Groep Mutualiteiten: 10 avonden/ 3 maanden Logo Leuven VRGT VIG... Steun vanuit de groep

28 Rookstopmethoden Niet bewezen: Acupunctuur Lasertherapie Hypnose Alan Carr...

29 Hulpmiddelen Nicotinevervangende medicatie (NRT) Kauwgom Zuigtablet Pleister Inhaler Medicatie Bupropion Varenicline Toekomst Nicotinevaccinatie

30 Nicotine vervangende middelen (NRT)

31 Waarom NRT? 1. De nicotine van de sigaret vervangen. Volledig concentreren op de gewoonte of gedrag. 2. Geleidelijk aan de nicotine afbouwen als het gedrag of gewoonte aangepast is (3 maanden).

32 Voor- en nadelen NRT Voordeel Nadeel Doeltreffend Vrij verkrijgbaar in apotheek Veilig Vele keuzemogelijkheden Weinig correct gebruik (compliance) Lage dosis Trage afgifte Niet terugbetaald Gedrag???

33 Nicotine plasma spiegel 25 Sigaret Nicotine plasmatic ng/ml Kauwgom 4 mg Klever 21 mg 0 Kauwgom 2 mg minuten From Russell

34 Nicotine inname - NRT 1 sigaret 2 mg kauwgom 4 mg kauwgom 2 mg lozenge 4 mg lozenge Inhaler 1mg 1,2 mg 2,8 mg 1,5 mg 3,4 mg 13 microgram/puff

35 Veiligheid van NRT Veiliger dan sigaretten roken NRT zorgt voor nicotine, zonder de gevaarlijke stoffen die in tabakrook aanwezig zijn. Van nicotine krijg je geen kanker Nicotine veroorzaakt geen chronische longziekten Nicotine heeft effect op hart- en vaatziekten (afgifte bij NRT is veel trager dan bij roken) Opgelet bij zwangeren

36 Wat is nicotine kauwgom? Resine met nicotine in gom basis Kauwen stelt nicotine vrij parkeren opgenomen via de mondmucosa Twee vormen - 2mg en 4mg in functie van de afhankelijkheidsgraad Bij voorkeur vast schema (1stuk/u, Killen et al 1990) en bij hoge nicotine afhankelijkheid (FTQ>7) gebruik de 4mg kauwgom (Sachs 1995) Problemen: Tandprothese Kauwen is een zwak substituut voor geconditioneerd handelen van de roker

37 Wat is de nicotine zuigtablet? Sublinguale tablet 2 en 4mg Onder de tong, 20 à 30 minuten Discreet Lozenge 2 en 4mg Zuigtablet Smaken: fruit, munt,.. Niet: Kauwen,bijten, inslikken Nicotine opgenomen via de mondmucosa

38 Wat is de nicotine pleister? Transdermaal toedieningssysteem. Twee types beschikbaar 24 uur patch (Niquitin, Nicotinell) 16 uur patch (Nicorette) Discreet, gemakkelijk te gebruiken Niet bij gelegenheidsrokers

39 Wat is de nicotine pleister? Plaats: droge, onbehaarde huid: bv heup, bovenarm, borst + 10 sec. vasthouden met de handpalm. Elke dag andere plaats Geen problemen met sport- en zwemactiviteiten, bad of douche Huidreacties Na gebruik: dichtplooien (bevat nog nicotine) = kindveiliger Geen substitutie van het rokersgedrag. Geen onmiddellijk effect

40 Wat is de nicotine pleister? Nicorette (15mg, 10mg, 5mg) Verwijderen voor het slapen gaan?? Niquitin (21mg, 14mg, 7mg) Clear en Classic Nicotinell (21mg, 14mg, 7mg) Kindveilige verpakking Mag doorgeknipt worden Nicopatch (21mg, 14mg, 7mg) + mondspray of eucalyptustabletten

41 Wat is de nicotine inhaler? Nicotine geinhaleerd door oppervlakkig puffen of diep inhaleren uit een nicotinestaafje. Nicotine wordt opgenomen via de mond (<4% absorptie in de long) Sterke substitutie van het rokersgedrag Nicorette (10mg) Dosis 4 12 kokers per dag Ongeveer 2mg in bloed Max. 20 minuten ononderbroken zuigen Verspreiden over max. 3uur: bv 2x10 min. of 4x5 min. Behandeling: 3 maanden Afbouwen over 6-8 weken

42 NRT - succes ratio rookstop 1 j.

43 Prijs:

44 Prijs:

45 Prijs:

46 Prijs:

47 Andere farmacotherapie Enkel op medisch voorschrift!!! Zyban (Bupropion) Champix (Varenicline)

48 Bupropion HCL (Zyban ) o Vermindert de behoefte om te roken: productie van neurotransmitters 1. Dopamine (plezierig gevoel) 2. Noradrenaline (energie, waaktoestand) o Vermindert de ontwenningsverschijnselen Werkingsmechanisme bij stoppen met roken= onbekend

49 Bupropion HCL (Zyban ) Indicatie: > 15 sig/dag Geen resultaat met NRT/ wil geen NRT Medisch voorschrift Antidepressivum Dosis: 150mg 6 dagen 1 per dag + blijven roken Dan 2 per dag (8 uur tussen laten) Bij slapeloosheid: tweede tablet namiddag Behandeling 7 tot 9 weken In zijn geheel inslikken, zonder kauwen, zonder door te breken Mag samengebruikt worden met pleisters Halfwaardetijd: ong 20u

50 Bupropion HCL (Zyban ) Contra-indicatie: Epilepsie, tumor centraal zenuwstelsel Alcoholabuses, benzodiazepines Boulemie, anorexia Levercirrose, diabetes >18 jaar, zwangere vrouwen, borstvoeding Antidepressiva (MAO inhibitoren) Nevenwerkingen (= ontwenningsverschijnselen) Droge mond, slapeloosheid Angst, duizeligheid, gestoorde dromen, griepachtig syndroom, hoofdpijn, infectie, slapeloosheid, nausea, rhinitis,concentratiestoornissen, Minder toename lichaamsgewicht!!

51 Bupropion HCL (Zyban ) Opgelet in combinatie met: Antidepressiva:desipramine(Pertrofan) imipramine(tofranil),paroxetine(seroxat) Neuroleptica (risperidone (Risperdal), thioridazine (Melleril), haloperidol(haldol) ßblockers: metoprolol(seloken); Codeine Anti-arithmics type1c: flecaïnide (Tambocor), propafenon(rhytmonorm) Prijs: 30X150mg= 42,20 100X150mg= 97,91 terugbetalingscriteria voldoen: 15,10

52 Bupropion HCL (Zyban ) Terugbetalingscriteria: Nicotine-afhankelijk Wenst te stoppen met roken COPD door spirometrie aangetoond(gold stadium II,III of IV) < 80% ESW < 70% met een Tiffenau index (ESW/VC) 35 jaar oud zijn Ondersteunende gedragstherapie volgen Proefbehandeling met Zyban van 18 dagen geprobeerd en goed getolereerd (startersdoos) Max 1 verpakking van 100 tabl. per stoppoging en max 3X op 5jaar met 6 maanden tussen

53 Varenicline (Champix ) Partiële agonist Antagonist hunkering (craving) ontwenningsverschijnselen effect van roken (preventie herval)

54 Varenicline (Champix ) Volle agonist Partiële agonist Antagonist

55 Varenicline (Champix ) Medische voorschrift Géén terugbetaling Starterspakket: - Dag 1-3= 1x0,5mg/dag - Dag 4-7= 2x0,5mg/dag - Dag 8-14= 2x1mg/dag Onderhoudsbehandeling: - Dag 8- dag 84= 2x1mg/dag

56 Varenicline (Champix ) Nevenwerkingen: Misselijkheid (28,6%) Hoofdpijn Aandacht: Ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30ml/min) Champix 1mg per dag Prijs: Starterdoos: 25 tabl. = 49,95 Euro Onderhoud: 56X 1mg= 89,00 Euro 28X 1mg= 54,72 Euro

57 Varenicline (Champix ) Life Rewards TM Begeleidingsprogramma: ondersteunen tijdens de rookstop Pakt houding en gewoontes aan Duurt 16 weken Inschrijven:(1w voor rookstop) Online: + batchnummer Telefonisch: inschrijvingsformulier Onlineprogramma +/- SMS en Papieren dagboek +/- SMS

58 Varenicline (Champix )

59 Toekomst Nicotine vaccinatie Antistoffen tegen nicotine Minder nicotine in de hersenen Fase 3 studies : aanmaak antilichamen mogelijk Wordt goed verdragen 2010 Brain

60 Fictie F I C T I E

61 Realiteit

62 Eindconclusie Tabak is het enige product dat de gebruiker dood, wanneer je de gebruiksinstructies van de fabrikant volgt!

63 5. Rookstopdag o Volgende week dinsdag 18 november om 22u00 o Verwittigen bij afwezigheid o geert.celis2@telenet.be o geert.celis@uzleuven.be o 0477/

64