Het is nooit te laat om te stoppen met roken

Transcriptie

1 Het is nooit te laat om te stoppen met roken

2 Roken is levensgevaarlijk Actief en passief roken zijn volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie wereldwijd verantwoordelijk voor ongeveer 4 miljoen sterfgevallen per jaar (gemiddeld 1 sterfgeval om de 8 seconden!); het is de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaak. Ook in België vormen door tabaksgebruik veroorzaakte aandoeningen de belangrijkste doodsoorzaak: jaarlijks sterven à Belgen als gevolg van tabakgerelateerde aandoeningen. Dat is maar liefst 13 keer het aantal verkeersdoden. 2

3 De gevolgen van roken Uit epidemiologische studies blijkt dat het overgrote deel van alle kankers van de longen en de luchtwegen, de mondkeelholte en de slokdarm veroorzaakt worden door tabaksgebruik. Roken is verantwoordelijk voor een deel van de nier-, blaas-, prostaat-, baarmoederhals- en pancreaskankers. Rokers lopen een significant hoger risico op hartvaatziekten, chronische bronchitis en longontsteking. Roken tijdens de zwangerschap veroorzaakt kindersterfte, laag geboortegewicht en vroeggeboorte. De wiegendoodfrequentie ligt bij kinderen van rokende moeders dubbel zo hoog als bij kinderen van niet-rokende moeders. Kinderen van rokende ouders hebben een veel grotere kans om later ook roker te worden dan kinderen van niet-rokende ouders. Passief roken veroorzaakt bij kinderen longontsteking, bronchitis en astma. Passief roken verhoogt het risico van sterfte ten gevolge van ziekten van de kransslagaders met ongeveer 25 %. Het risico van longkanker verhoogt bij mensen die passief roken met 20 tot 30 %. 3

4 De effecten van stoppen met roken Na 20 minuten: je bloeddruk en je hartritme verbeteren; je handen en voeten voelen warmer aan. Na 8 uur: het nicotine- en koolmonoxidegehalte in je bloed zijn gehalveerd; het zuurstofniveau in je bloed is normaal. Na 24 uur: je longen beginnen slijmen met resten van de sigarettenrook weg te werken. Na 48 uur: de nicotine is uit je lichaam verdwenen; je smaak en reukzin verbeteren. Na 72 uur: je kan gemakkelijker ademen. Na 2 tot 12 weken: je bloedsomloop verbetert; je kan gemakkelijker stappen. Na 3 tot 9 maanden: je ademhalingsproblemen en je hoest verdwijnen. Na 1 jaar: je risico van een hartziekte is maar half zo groot als dat van een roker die niet gestopt is met roken. Na 10 jaar: je risico van longkanker is de helft van het risico bij een roker die niet gestopt is met roken; je risico van een hartziekte is vergelijkbaar met het risico van een niet-roker. Na 15 jaar: je risico van een beroerte is hetzelfde als dat van een persoon die niet gerookt heeft. 4

5 Vrouwen die stoppen met roken voor de zwangerschap of tijdens de eerste drie of vier maanden van de zwangerschap verminderen hun kans op het krijgen van een baby met een te laag geboortegewicht gevoelig zelfs tot de kans van vrouwen die nooit gerookt hebben. Hoe vroeger zwangere vrouwen stoppen met roken, hoe beter, dat is vanzelfsprekend. Stoppen met roken heeft voordelen op korte, middellange en lange termijn. Het is nooit te laat om te stoppen met roken! 5

6 Nicotine en verslaving Nicotine veroorzaakt de verslaving bij rokers. Nicotine heeft eerst een opwekkende en daarna een kalmerende werking. Als roker ga je steeds meer roken om hetzelfde effect te bereiken: je bent verslaafd. Meet zelf je nicotineverslaving met de Fagerström-afhankelijkheidstest. Hoeveel tijd nadat je wakker wordt, steek je maximaal 5 minuten (3) je eerste sigaret op? 6 tot 30 minuten (2) 31 tot 60 minuten (1) langer dan 60 minuten (0) Heb je het moeilijk om niet te roken op plaatsen ja (1) waar roken verboden is? nee (0) Welke sigaret zou je je het moeilijkst kunnen ontzeggen? de eerste sigaret s morgens (1) een andere sigaret (0) Hoeveel sigaretten rook je per dag? 31 of meer (3) 21 tot 30 (2) 11 tot 20 (1) 10 of minder (0) Rook je de eerste uren s morgens meer dan ja (1) de rest van de dag? nee (0) Rook je zelfs als je ziek bent en het grootste gedeelte ja (1) van de dag in bed blijft? nee (0) Bereken je score door de cijfers achter je antwoord op te tellen. 6

7 Resultaten Score Graad van verslaving 0 tot 2 zeer laag 3 tot 4 laag 5 matig 6 tot 7 hoog 8 tot 10 zeer hoog 7

8 Ben je klaar om te stoppen met roken? Geen enkel hulpmiddel kan je helpen stoppen met roken als je niet gemotiveerd bent. Ben je voldoende gemotiveerd? Doe de test! Maak je je zorgen over de ernstige gezondheidsrisico s van het roken? B: soms C: nooit Denk je aan de voordelen van stoppen met roken? A: vaak B: soms C: nooit Geef je te veel geld uit aan sigaretten? B: misschien C: nee Stoort het je dat je niet zonder sigaretten kan? B: misschien C: nee Voel je je schuldig als je rookt in het bijzijn van vrienden en familie? B: soms C: nooit Heb je schuldgevoelens wanneer je rookt? A: altijd B: soms C: nooit Hoe graag zou je willen stoppen met roken? A: heel graag B: graag C: ik weet het niet goed 8 Hoe vaak denk je aan stoppen? A: vaak B: soms C: nooit

9 Heb je al eens geprobeerd om te stoppen met roken? A:al meer dan eens B: één keer C: nog nooit Hoe vastberaden ben je om te stoppen? A: heel vastberaden B: vastberaden C: helemaal niet vastberaden Geloof je dat je volgende poging je definitief van de sigaret af zal helpen? A: ik ben er zeker van B: ik twijfel eraan C: ik geloof er niet in Stel dat je tijdens je volgende rookstoppoging toch zwicht en een avond rookt, wat zou je dan denken? A: ik zal deze poging toch proberen vol te houden B: ik ben er nog niet klaar voor C: wat maakt het uit? Ik rook gewoon verder Overweeg je om hulp (familie, vrienden, huisarts, hulplijn, ) in te roepen bij je poging om te stoppen met roken? B: misschien C: nee Heb je voor jezelf al een plan opgemaakt hoe je zult stoppen? B: min of meer C: nee Ken je de verleidingen die je zin geven om te roken en ben je bereid die te weerstaan? B: min of meer C: nee Overweeg je een medische behandeling of professionele rookstopbegeleiding om je te helpen stoppen met roken? B: nee, ik wil uit mezelf stoppen met roken C: ik wil niet stoppen 9

10 Tel op hoeveel keer je A, B en C geantwoord hebt en kijk hierna of je voldoende gemotiveerd bent om te stoppen met roken. Resultaten Je hebt op de meeste vragen A geantwoord: gefeliciteerd! Je bent een gemotiveerde stopper. Je hebt de ideale instelling om een succesvolle poging te ondernemen. Je hebt op de meeste vragen B geantwoord: je bent er bijna. Je hebt al veel nagedacht over stoppen met roken. Nu moet je nog beseffen waarom je die sigaret nog niet kan laten. Het goede nieuws is dat het nooit te laat is om te stoppen met roken. De risico s die roken met zich meebrengt, verminderen zodra je stopt met roken. Je hebt op de meeste vragen C geantwoord: het feit dat je tijd maakt voor deze test, toont aan dat je toch overweegt om te stoppen met roken. Op een dag zal je er klaar voor zijn. Je moet weten dat het nooit te laat is om te stoppen met roken. De meeste rokers ondernemen drie tot vijf pogingen voor zij definitief kunnen stoppen met roken. Je mag dus niet opgeven na één of meerdere mislukte stoppogingen. Elke stoppoging verhoogt immers je kans op een definitieve rookstop. Ga na waarom je begonnen bent met roken, waarom je gestopt bent en waarom je opnieuw begonnen bent. Weeg alle vooren nadelen van roken opnieuw tegen elkaar af en begin aan een volgende stoppoging. Ontwenningsverschijnselen zoals een gespannen gevoel, hoofdpijn, darmklachten, angst, slapeloosheid en stress zijn normaal; ze verdwijnen binnen enkele weken. Laat je hierdoor niet ontmoedigen. 10

11 Rookstopbegeleiding Stoppen met roken hoef je niet alleen te doen. Vraag raad aan ex-rokers en zoek steun bij partner, familie en vrienden. Professionele rookstopbegeleiding kan individueel via de huisarts of in groep, met of zonder hulpmiddelen (nicotinepleisters, medicatie, ). Vaak is het moeilijk om alleen te stoppen en biedt de ondersteuning van lotgenoten in groepsbegeleidingsprogramma s een extra motivatie en ondersteuning bij het stoppen. Je kan ook altijd de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer of de preventiedeskundigeverpleegkundige van IDEWE aanspreken over je plannen om te stoppen met roken tijdens een medisch onderzoek of een spontane consultatie. Telefonische en elektronische hulp De Tabak Stop Lijn is een initiatief van de Stichting tegen Kanker in samenwerking met het VIG (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie) en de VRGT (Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding). Met vragen over tabak en over stoppen met roken kan je elke werkdag tussen 8 en 19 uur terecht op de Tabak Stop Lijn (gratis nummer ). Je kan ook een mailtje sturen naar tabakstop@kanker.be. Voor nuttige tips over stoppen met roken kan je ook terecht op onder meer de websites en 11

12 IDEWE - Niets uit deze uitgave mag, in enige vorm of op enige wijze, verveelvoudigd of openbaar gemaakt worden zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Verantwoordelijke uitgever : dr. Simon Bulterys, IDEWE, Interleuvenlaan 58, 3001 Leuven 20210/I-01