Wij hopen dat jullie het informatief en leuk gaan vinden. Mocht je vragen hebben dan mag je die stellen na onze voorlichting.

Transcriptie

1 Spreekbeurt door een scholier 2749 woorden 13 januari ,4 105 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Wij gaan jullie een voorlichting geven over roken. Wij hopen dat jullie het informatief en leuk gaan vinden. Mocht je vragen hebben dan mag je die stellen na onze voorlichting. Waarom gaan jongeren roken? 90% van de rokers begint voor hun 20ste met roken, 60% zelfs voor zijn/ haar 13de. Voordat je roker wordt ga je een aantal fases door. Fase 1 Preparatiestadium In deze fase worden kennis, overtuigingen en verwachtingen rond roken gevormd. Reclame en media spelen in deze fase een belangrijke rol. Ook popsterren, sportmensen, filmhelden en andere bekende personen die roken worden als voorbeeld gezien. Roken word voorgesteld als plezierig, volwassen, modern, westers en het wordt gezien als een manier om onafhankelijk te worden. Jongeren die in deze fase blijven en dus niet beginnen met roken zijn meestal het minst blootgesteld aan rokers in de directe omgeving. Fase 2 Initiatiestadium Dit is het proberen van enkele sigaretten. De eerste sigaretten worden gerookt uit nieuwsgierigheid (experimenteren) of onder druk van de omgeving. Bij jongeren is het vaak ook zo dat ze het gevoel hebben dat ze echt bij de groep horen als ze roken, dan zijn ze stoer. 92% van die jongeren heeft dan wel een vriendengroep waar meerdere rokers bijzitten. De fysiologische bijwerkingen en reacties van de eerste sigaret (hoesten, duizeligheid, misselijk, smaak) zijn belangrijk om naar de volgende fase over te gaan. Fase 3 Experimenteel stadium Deze fase bestaat uit het herhaaldelijk, maar onregelmatig gebruik van sigaretten. Meestal gebeurt dat dan in bepaalde situaties, bijvoorbeeld op feestjes of alleen in het weekend, als er veel mensen zijn die roken of als ze erg gestresst zijn. Negatieve situaties worden ook vaak als excuus voor roken gebruikt, daardoor zijn het vaker jongeren die op school slechte cijfers halen of een laag opleidingsniveau hebben. Het experimenteren met roken word ook beïnvloed door de bereikbaarheid van tabaksproducten (prijs) en het rookverbod op bepaalde plaatsen (school, werk). Pagina 1 van 8

2 Fase 4 Regelmatig roker Er wordt elk weekend of op bepaalde momenten van de dag gerookt, maar zonder tekenen van verslaving te vertonen, als ze willen kunnen ze dus makkelijk stoppen. Het aantal sigaretten per dag stijgt wel. Vrienden/ ouders die roken zijn een belangrijke factor om te blijven roken. Fase 5 Nicotineverslaving Regelmatig, dagelijks, gebruik van tabak met lichamelijke verslaving aan nicotine. Verslaving Veel mensen die roken zeggen dat zij roken omdat dit hen ontspant, stress verminderd en hun een gevoel van kalmte geeft. Maar uit experimenten is aangetoond dat roken iemand niet echt ontspant maar hem in staat stelt onaangename onthoudingsverschijnselen te vermijden. De reden dat een roker dus rookt is omdat hij nicotine nodig heeft om prikkelbaarheid en dat soort symptomen af te weren. Er is een test geweest en die ging als volgt: Rokers en niet-rokers werden aan bepaalde stressituaties bloot gesteld. De rokers brachten het er beter vanaf als zij sigaretten rookten met een hoog nicotine gehalte dan wanneer ze sigaretten met een laag nicotine gehalte rookten of geen sigaretten rookte. Maar het ging hen niet beter of slechter af dan de niet-rokers in dezelfde situatie. De conclusie is dus dat roken een roker niet minder prikkelbaar of minder snel geërgerd maakt. Niet roken of onvoldoende nicotine maakt hem meer prikkelbaar. Waarom is stoppen zo moeilijk? Dat komt omdat er in tabak nicotine zit, en nicotine is een drug, drug maakt high en werkt ook verslavend. Nicotine is de meest verslavende drug van onze maatschappij. Een roker heeft het dan ook heel erg moeilijk als hij het een poos zonder sigaretten moet stellen. Hij gaat dan een strijd aan met zijn eigen lichaam want er komen allemaal ontwenningsverschijnselen bij kijken. Dit zijn een paar van de ontwenningsverschijnselen die je zou kunnen krijgen: - Pijn in de gewrichten en spieren. - Keelpijn. - Veel zweten. - Hoofdpijn. Gelukkig zijn de meeste ontwenningsverschijnselen na een week al over of verminderd. Dus het lijkt mij het proberen waard om ermee te stoppen! Stopmethoden Stoppen met roken is iets waar veel rokers erg tegenaan hikken. De meeste rokers zouden wel willen stoppen met roken en zijn er vaak ook wel van overtuigt dat ze ooit stoppen. Roken is een erg moeilijke verslaving om zo maar mee te breken. Er zijn verschillende methodes die je misschien kunnen helpen te stoppen. Pagina 2 van 8

3 De meeste sigaretten worden gerookt, niet omdat het nou zo lekker is, maar gewoon uit pure verslaving. Als men een sigaret rookt stijgt het nicotine gehalte in het bloed. Twee uur erna is dit peil alweer dermate gezakt dat de roker zich onrustig gaat voelen en weer behoefte gaat hebben aan nicotine. Men rookt dan puur om de ontwenningsverschijnsel te voorkomen. Stoppen met roken kan op verschillende manieren. Het is voor iedereen anders waar je het meest baat bij heeft. Er zijn cursussen, nicotinepleisters, lasertherapie, acupunctuur, eigenlijk teveel om op te noemen. Ik zal een paar van deze stopmethodes uitleggen. Cold Turkey Dit is de eenvoudigste, goedkoopste en oudste methode. Geen hulpmiddelen of andere toeters en bellen. Je wilt stoppen dus je gaat ervoor. Je lichaam zal acuut geen nicotine meer krijgen. Hierdoor zal met behulp van deze methode de afkickperiode kort maar hevig zijn. Nicotine producten Met deze methode breng je een dosis nicotine in het bloed met behulp van pleisters, kauwgum of microtabs je lichaam in. Langzaam zal de gebruiker afgewend worden van de nicotine. In plaats van de nicotine die je lichaam normaal binnenkrijgt via de sigaret krijg je deze nu binnen via de pleister, kauwgum of microtab. Op deze manier zal het verlangen naar een sigaret minder zijn Hierdoor zullen de afkickverschijnselen niet heel hevig zijn. Alan Carr-methode Alan Carr is een boek dat je als roker kan helpen om te stoppen met roken. De methode bestaat uit een logisch opgebouwd verhaal, waarin de mechanismen die een roker doen roken helemaal worden ontrafeld. De Carr-methode laat nauwkeurig zien hoe het verslavingsmechanisme werkt. Op deze manier gaat een roker zijn rookgedrag begrijpen. De sigaret wordt ontdaan van zijn 'magische kracht'. Met dit inzicht wordt stoppen met roken niet een krachtmeting met jezelf, maar een vanzelfsprekendheid. Zodra je gestopt bent, voel je je opgelucht en bevrijd. Bij deze manier van stoppen spelen ontwenningsverschijnselen niet of nauwelijks een rol. Een ander voordeel is dat in de meeste gevallen geen sprake is van gewichtstoename. Zyban Zyban is een middel om te stoppen met roken in de vorm van een medicijn. Het valt onder de antidepressiva. Het heeft als doel alle afkickverschijnselen te onderdrukken, zodat de roker nauwelijks door heeft dat hij of zij gestopt is. Zyban werkt niet alleen met als medicijn, maar verstrekt hierbij aan de gebruiker ook een bijbehorend boek en video. Zyban werkt goed, maar het is een vrij zwaar medicijn. Je moet dit dan ook niet bij de eerste stoppoging gebruiken. Acupunctuur Het doel van de acupunctuur is het aanpakken van ontwenningsverschijnselen. Acupunctuur is bij uitstek geschikt is om de ontwenningsverschijnselen te verminderen, waardoor volhouden gemakkelijker wordt. Gemiddeld zijn drie behandelingen binnen een periode van vier weken afdoende om met roken te stoppen. Bij de behandeling plaatst de acupuncturist een of meerdere naaldjes op specifieke plaatsen in je huid. Pagina 3 van 8

4 Acupunctuur heeft op tabaksverslaafden een aantal effecten: je eigen wilskracht wordt sterker, je gaan de tabakssmaak vies vinden en de ontwenningsverschijnselen worden minder. Lasertherapie De uitgangspunten van de behandeling met soft-laserstralen lijken op die van acupunctuur, alleen komen er geen naalden aan te pas. Met een speciaal apparaat worden laserstralen op verschillende plaatsen van het lichaam gericht. Dit helpt de behoefte aan nicotine te doen afnemen en de ontwenningsverschijnselen te verminderen. De behandeling is pijnloos en duurt ca. 1 uur. Al deze methoden zijn allemaal leuk en aardig en ze helpen ook allemaal wel, maar je kunt pas echt stoppen als je er zelf aan toe bent. Passief roken Wat is passief roken? Sigaretten veroorzaken 3 verschillende soorten rook. Als eerste de rook die rechtstreeks vanuit de sigaret in de longen van de roker komt. Ten tweede de rook die uitgeademd wordt door de roker. Als laatste de rook die ontstaat vanuit de sigaret zelf en die dus gelijk de lucht in gaat. Wanneer je passief rookt, het wordt ook wel meeroken genoemd, adem je de lucht in die een mix is van de laatste twee soorten. Is passief roken schadelijk? Ja, passief roken is schadelijk voor de gezondheid. In sigarettenrook zitten duizenden chemische stoffen, waarvan er minstens 40 kankerverwekkend zijn. Dat is een behoorlijk aantal dat je dus vaak inademt. Denk er maar aan hoeveel er gerookt wordt in sportkantines, cafés en discotheken. Wat zijn de gezondheidsrisico s Passief roken verhoogt de kans op longkanker, longaandoeningen zoals astma en chronische bronchitis. Voor kinderen van rokende ouders is sigarettenrook ook erg schadelijk. Kinderen lopen meer kans op oorontsteking, luchtweginfecties en astma. Meeroken is ook schadelijk voor hart- en bloedvaten. Want door meeroken wordt het proces van slagaderverkalking versneld. Slagaderverkalking betekent dat je (slag)aders gaan dicht slibben en dit kan leiden tot afsluiting van vaten wat zelfs tot een hartinfarct kan leiden. Passief roken is jaarlijks de oorzaak van: Enkele honderden sterfgevallen door longkanker Enkele duizenden sterfgevallen door hartaandoeningen Een tiental gevallen van wiegendood Vele tienduizenden gevallen van (meer of minder ernstige) luchtwegaandoeningen bij kinderen. Wat zit er in sigaretten: Pagina 4 van 8

5 Sigaretten bestaan hoofdzakelijk uit drie bestanddelen: tabak, papier en een filter. Tabak De tabak in een sigaret is een combinatie van verschillende soorten tabak. Er zijn drie hoofdsoorten: Virginia, Burley en Oriental. Voor één mengsel zijn vaak tussen de 30 en 50 tabakssoorten nodig. Zo heeft elk merk zijn eigen receptuur. Sigarettenpapier Sigarettenpapier wordt op een speciale manier gemaakt, waarbij luchtdoorlatendheid en de wijze waarop het papier de as bij elkaar houdt erg belangrijk zijn. Filter Filters zijn gemaakt van cellulose en ontworpen om minder rook door te laten. Cellulose is een suiker dat in iedere plant wordt gemaakt en zorgt voor de stevigheid van de filter. Het filter heeft geen invloed op de smaak. Ventilatie Een sigaret wordt geventileerd door rook te laten ontsnappen via kleine luchtgaatjes. In het filter wordt lucht aangezogen, die zich vervolgens vermengt met lucht die via het uiteinde van de filter binnenkomt. De mate van ventilatie heeft invloed op het teer, nicotine en koolmonoxidegehalte, want als er meer geventileerd wordt zoals bij light sigaretten wordt de tabaksrook sterk verdund met lucht. Light sigaretten zijn net zo schadelijk als gewone sigaretten omdat rokers van lichte sigaretten hun rookstijl aanpassen om toch voldoende nicotine binnen te krijgen. Ze doen dit door meer trekjes te nemen, en dieper te inhaleren. Hierdoor inhaleren ze niet alleen meer nicotine, maar ook meer teer en koolmonoxide. Wat zit er precies in sigarettenrook? Er zijn drie hoofdbestanddelen in sigarettenrook die slecht zijn voor ons lichaam en die ziektes kunnen veroorzaken. Dit zijn: Nicotine, koolmonoxide en teer. Nicotine Nicotine: Als een roker de sigarettenrook inhaleert komt de rook in zijn of haar longen. De nicotine in de rook komt via de longen in het bloed en daardoor gaat het hart sterker pompen en sneller slaan. Het hart moet harder werken dan nodig is. Nicotine zorgt ervoor dat je verslaafd raakt. Koolmonoxide Koolmonoxide is een giftig gas dat ook in de uitlaatgassen van een auto zit. Bloed bevat meestal een heleboel zuurstof. In het bloed van rokers wordt een deel van die zuurstof vervangen door het giftige koolmonoxide. Dit maakt dat het bloed minder gezond is en kan er toe leiden dat de aders, die het bloed door ons lichaam vervoeren, verstopt raken. Teer Teer is het kleverige zwarte spul dat gebruikt wordt voor wegen. Je kunt de teer in sigarettenrook niet zien, maar als je de rook inademt blijven kleine zwarte deeltjes teer achter in de longen. Dit veroorzaakt grote schade aan de longen want hoe meer iemand rookt, hoe meer teer er in zijn longen terechtkomt. Door de hoeveelheid teer in iemands longen kan kanker ontstaan. Pagina 5 van 8

6 Welke giftige stoffen zitten er nog meer in sigaretrook? In tabaksrook zitten meer dan 4000 stoffen, vier ervan zijn extreem giftig. Benzeen is kankerverwekkend en speelt een rol bij het ontstaan van leukemie en veranderingen aan chromosomen. Nitrosaminen zijn kankerverwekkende stoffen die alleen in tabaksproducten voorkomen. Van nitrosaminen is bekend dat zij verschillende vormen van longkanker kunnen veroorzaken. Formaldehyde wekt irritaties op van ogen, keel, neus en longen. Bij langdurige blootstelling speelt formaldehyde een rol bij het ontstaan van verschillende vormen van kanker, bijvoorbeeld aan de longen, keelholte, botten en huid. Formaldehyde komt op natuurlijke wijze voor in het milieu, maar in een rokerige kamer is dat 1000 keer meer. Waterstofcyanide veroorzaakt al in kleine hoeveelheden irritaties van het neusslijmvlies, hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. In grotere hoeveelheden kunnen gewichtsverlies en maagdarmproblemen optreden. Ziekten en Gevolgen van roken Algemeen De nicotine in tabaksrook vernauwt de bloedvaten en versnelt de hartslag. Koolmonoxide zorgt voor een minder goed zuurstoftransport. Teer zorgt ervoor dat het natuurlijke schoonmaakmechanisme van de luchtwegen wordt verstoord Hoge bloeddruk en hartinfarct Nicotine vernauwt de bloedvaten en verhoogt de bloeddruk. En nicotine heeft een kwalijke invloed op de binnenkant van de bloedvaten. Nicotine maakt de wanden ruw. Voor het lichaam betekent dit dat er wondjes zijn en bij wondjes komen de bloedplaatjes in actie. De bloedplaatjes vormen een korstje op de wondjes, waardoor de wanden smaller worden en het hart harder moet pompen om evenveel bloed door de vaten te laten stromen. Zo ontstaat hoge bloeddruk Als er heel veel bloedplaatjes op een plaats zitten kan de slagader afsluiten dan heet dat een hartinfarct. Longkanker Bij het ontstaan van longkanker speelt de teer in rookwaar een belangrijke rol. De teer zorgt ervoor dat de luchtwegen ontstoken en beschadigd raken. Op de plaats in de luchtwegen waar de beschadiging zich bevindt, zijn de luchtwegen gevoeliger. Het erfelijk materiaal in de cellen kan van slag raken en er voor zorgen dat de cellen veranderen in abnormale cellen. De cellen kunnen zich spontaan gaan vermenigvuldigen. Deze wildgroei van cellen leidt tot het ontstaan van een kankergezwel. Zwangerschap Roken zorgt ervoor dat het bloed minder zuurstof kan transporteren. Dit komt door de koolmonoxide. Koolmonoxide neemt de plaats in van zuurstof op de rode bloedcellen die in het bloed zorgen voor het zuurstoftransport. Doordat de zuurstofvoorziening bij de moeder niet is zoals hij zou moeten zijn, is hij dat ook niet bij het kind. De bloedsomloop van de baby is immers verbonden met die van de moeder. Het kind Pagina 6 van 8

7 kan door het roken van de moeder minder goed groeien. Feiten en cijfers. Roken is medische gezien een ramp. In de eerste plaats kan roken longkanker veroorzaken. In tabel (1) zie je hoe groot de kans is dat iemand aan longkanker overlijdt. Het is hier de sterfte aan longkanker bij mensen tussen 30 en 65 jaar. Aantal sigaretten per dag. Sterfte per mensen per jaar aan longkanker De feiten onder ogen zien. Elke roker weet dat roken slecht is voor je gezondheid. Het staat trouwens op elk pakje sigaretten en onder alle reclames voor tabak. Toch denkt een roker daar liever niet te veel aan. Dat is ook logisch, want het in strijd met het eigen gedrag. En dat geeft onrust. Mensen zijn geneigd om de negatieve dingen niet te willen zien, ze weg te praten of het eigen gedrag goed te praten. Ook rokers zoeken naar argumenten om hun gedrag een positieve draai te geven. Enkele feiten zijn bijvoorbeeld dat; - Rokers leven gemiddeld 13 jaar korter!!! - Onderzoek leert dat het risico om aan roken te overlijden duizend keer groter is dan ten gevolge van luchtvervuiling te sterven. - Wachten met stoppen tot er klachten optreden is gevaarlijk. Niet alle gevolgen van het roken zijn dan nog terug te draaien. De harde feiten op een rij. - 26% van de mannen rookt, 21% van de vrouwen. - 50% van iedereen die experimenteert met roken wordt roker. - Het gemiddelde gebruik is zo n 20 sigaretten per dag!!! - 3 op de 4 rokers wil graag stoppen met rokers. - 5 op de 6 rokers hebben ooit een stoppoging gedaan. - Van alle mensen die longkanker krijgen, heeft 90% gerookt. - Van alle mensen die in Nederland dood gaan aan longkanker heeft van de mannen 86% gerookt en van de vrouwen 68%. Ruim een derde van de mensen met hart- en vaatziekten heeft gerookt. - Tabak eist ongeveer 9000 levens per dag wereldwijd. Feiten en cijfers. - Rokers doden in Nederland Jaar 2004, en per dag is dat Rokers doden in Europa jaar 2004, en per dag is dat Rokers doden in de wereldwijd jaar en per dag is dat Pagina 7 van 8

8 - Rokers in Nederland: Gebleken is dat in Nederland 30,7% van de volwassenen roken. - Roken en jongeren: Het blijkt ook dat van de jongeren (15-19 jaar) bijna 45% rookt. Er lijkt een trend waarneembaar onder jongeren van jaar om eerder te beginnen met roken. Er zijn geen verschillen tussen jongens en meisjes. - Roken en stoppen: Het is eigenlijk zo dat elk jaar opnieuw veel mensen zich voornemen te stoppen met roken. Per 1 januari 2000 hebben ruim Nederlanders een stoppoging ondernomen. CIJFERS 2004 PER DAG Rokers doden in Nederland Rokers doden in Europa Rokers doden wereldwijd Pagina 8 van 8