CRA-procedure 1: Overzicht, Tevredenheidslijst. Behandeldoel(en)

Transcriptie

1 CRA-procedure 1: Overzicht, Tevredenheidslijst (TvL) en Behandeldoel(en) Inleiding Deze procedure heeft het doel om kennis te maken met de patiënt, CRA te introduceren en er een overzicht van te geven, de Tevredenheidslijst (TvL) af te nemen en aan de hand hiervan een bijbehorend plan (interventie en tijdspad) te maken dat resulteert in minstens één behandeldoel. De realisatie van dit doel dient de volgende sessie te worden geëvalueerd. De patiënt de TvL laten invullen is de eerste stap in het opstellen van een behandelplan dat nauw aansluit bij leefgebieden waaraan de patiënt wil werken. Het fungeert als een kompas in de behandeling. Hierbij kan de patiënt telkens aangeven hoe tevreden hij/ zij op dit moment is met het desbetreffende leefgebied. Er zijn verschillende leefgebieden weergegeven op de TvL. Uiteraard kunnen sommige categorieën worden weggelaten of juist worden uitgebreid met andere, voor de patiënt relevante leefgebieden, bijvoorbeeld medicatie, ongewenste gedragingen zoals uitingen van agressie, specifieke hobby s en comorbide psychiatrische klachten zoals angst en depressie. Ieder leefgebied dient te worden beoordeeld aan de hand van een rapportcijfer (1-10). Er wordt in samenspraak met de patiënt minstens één probleemgebied geselecteerd om aan te werken. Als vuistregel geldt dat aan dat gebied een score is toegekend uit het middengebied. Zo krijgt de patiënt de mogelijkheid om te oefenen met het stellen van haalbare doelen tot realisatie van een verandering. Voorts wordt er een plan gemaakt om een positief en tijdgebonden geformuleerd behandeldoel te realiseren, waarbij ook aandacht is voor potentiële obstakels. Verwijzing naar Meyers R.J. & Smith J.E. (2008). Handboek voor de behandeling van alcoholverslaving: de Community Reinforcement Approach. Nederlandse bewerking door P.J.G. Greeven, L. De Fuentes-Merillas & H.G. Roozen, hoofdstuk 5. Taken en doelen voor CRA-procedure 1 De verschillende taken en doelen zijn hieronder uiteengezet: I Overzicht CRA: a) kennismaken en doelstelling b) typering van procedures c) positieve verwachtingen d) duur van de behandeling e) identificeren van bekrachtigers.

2 18 Community Reinforcement Approach II III Tevredenheidslijst (TvL): a) introductie b) bespreken van scores. Huiswerkopdracht en afsluiten: a) doelen stellen b) behandelplan. Materialen Tevredenheidslijst (TvL) Formulier Een ideaal leven Formulier Behandeldoelen Formulier Behandeldoelen (korte versie) Ia Overzicht CRA: kennismaken en doelstelling Checklist (1-7) 1 Heet de patiënt welkom. 2 Maak kennis met de patiënt. Geef aan over welke informatie u beschikt. 3 Identificeer de bekrachtigers die voor de patiënt belangrijk zijn om zijn/haar leefstijl te veranderen (zoals geen alcohol en/of drugs meer drinken/gebruiken) en reden zijn om in behandeling te gaan. 4 Geef de invalshoeken van CRA, te weten: een alternatieve, gezonde en meer prosociale leefstijl ontwikkelen (zonder gebruik van alcohol en/of drugs); Door alternatieve activiteiten praktisch te ondernemen/uitproberen/samplen zal de patiënt ervaren dat hij/zij tevens bekrachtigd kan worden op een alternatieve manier (zonder alcohol en drugs): betrek de omgeving (community) bij de behandeling, zoals vrienden, partner, familie, werk en verenigingsleven om het alternatieve leven (zonder middelen) aantrekkelijker te maken (reinforcement); geef aan dat de CRA-behandeling gericht is op vervanging van het ongewenste (negatieve/destructieve) gedrag door positief gedrag; maak expliciet dat alternatief gedrag ook positieve effecten teweeg kan brengen (net als het gebruik van alcohol en/of drugs), Opmerking 1: Als de patiënt aangeeft niet op dit moment te willen werken aan doelen die direct gerelateerd zijn aan middelengebruik (zie ook TvL), dan is het raadzaam om aan doelen op andere leefgebieden te werken. Opmerking 2: De omgeving bij de behandeling betrekken betekent niet automatisch dat partner, familieleden of vrienden onmiddellijk uitgenodigd dienen te worden om sessies bij te wonen. Belangrijk is wel dat er naar hun rollen met betrekking tot de patiënt wordt gevraagd en dat getaxeerd wordt hoe behulpzaam en steunend het netwerk is. Afhankelijk daarvan kan het uitnodigen van het sociale netwerk worden overwogen. Gaf een overzicht van de informatie waarover u beschikt. Identificeerde bekrachtigers gekoppeld aan de hulpvraag/veranderwens. Gaf de doelstelling van CRA: ontwikkelen van een plezierige, gezonde en prosociale leefstijl. Gaf aan dat het samplen van nieuwe activiteiten kan leiden tot een alternatieve, plezierige leefstijl: a) Beschreef dat er rekening wordt gehouden met de rol van de omgeving om het leven aantrekkelijker te maken (community). b) Maakte (impliciet) duidelijk dat negatieve gedragingen kunnen worden vervangen door positievere (gezondere) gedragingen. c) Besprak dat alternatieve gedragingen ook positieve consequenties kunnen hebben.

3 CRA-procedure 1 19 Opmerking 3: Wees voorzichtig met het koppelen van middelengebruik aan negatief/destructief gedrag. Het kan suggestief zijn, aangezien middelengebruik naast negatieve consequenties allerlei positieve consequenties heeft. Probeer de negatieve consequenties zo veel mogelijk positief te herformuleren in termen van bekrachtigers van de patiënt die mogelijk worden bedreigd. Binnen de instelling [naam] behandelen we mensen met een nieuwe methode. Deze methode wordt de Community Reinforcement Approach (CRA) genoemd. De behandeling gaat zich richten op uw persoonlijke situatie en wat u belangrijk vindt en is erop gericht u te helpen om een nieuwe en leuke leefstijl te ontwikkelen en activiteiten te vinden die ervoor kunnen zorgen dat u een gezonder en vooral plezieriger leven gaat leiden. Doorgaans hebben mensen met verslavingsproblemen namelijk mindere sociale en plezierige activiteiten. Ik wil daarom precies weten wat u belangrijk vindt en waaraan u plezier beleeft. 5 Geef een typering van de CRA-behandeling. Benoem kenmerken zoals actiegericht, individueel en praktisch. Ook maakt CRA gebruik van procedures die helpen om de zelfredzaamheid/ autonomie van patiënten te vergroten, zodat zij zich gemakkelijker kunnen handhaven in hun leefomgeving. Benoemde verschillende eigenschappen van de CRA-behandeling. De CRA-behandeling is individueel, praktisch en actie- en doelgericht. Het is vooral doen en gericht op uw persoonlijke leefstijl. Het werken met behandeldoelen staat centraal in de behandeling. Vandaag zullen we al een doel gaan afspreken. Ik wil erbij opmerken dat we alleen aan die doelen gaan werken die u belangrijk vindt om aan te werken. 6 Leg de nadruk op de autonomie van de patiënt en samenwerking en maak helder hoe de verantwoordelijkheden liggen. 7 Bespreek dat vertrouwelijk met patiëntgegevens wordt omgegaan (WGBO 5, WBP 6 ). Er gaat geen correspondentie over u de deur uit zonder dat u die eerst hebt ingezien. Benoemde de verbetering van de autonomie van de patiënt en benadrukte dat CRA gericht is op samenwerking. Besprak dat alles vertrouwelijk wordt behandeld. Opmerking 4: In het geval dat aantekeningen maken wenselijk is, vraag hiervoor toestemming aan de patiënt en geef aan dat de aantekeningen die tijdens de sessie worden gemaakt bijvoorbeeld ingezien kunnen worden aan het eind van de sessie. Opmerking 5: Als de patiënt een forensische titel heeft of contact onderhoudt met de reclassering of andere instanties die inzage willen hebben in de voortgang van de patiënt, bespreek hoe hiermee wordt omgegaan. 5 Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst. 6 Wet bescherming persoonsgegevens.

4 20 Community Reinforcement Approach Ib Overzicht CRA: typering van procedures Checklist (8-10) 8 Geef informatie over bepaalde procedures, bijvoorbeeld communicatievaardigheden en probleemoplossende vaardigheden, waaraan de komende tijd gewerkt zou kunnen worden. Maak het specifiek voor de situatie van de patiënt en weef de bekrachtigers van de patiënt in deze procedures. Opmerking 6: Maak helder dat de procedures gericht zijn op bijvoorbeeld het vergroten van vaardigheden of de patiënt kunnen helpen bij ontspannen of minder last te ervaren. Besprak voorbeelden van CRAprocedures geënt op de bekrachtigers van de patiënt. We kunnen u helpen met het ontwikkelen van (nieuwe) vaardigheden zoals effectief communiceren en het oplossen van problemen. 9 Leg uit dat door het verbeteren van vaardigheden, bijvoorbeeld door middel van vaardigheidstraining en rollenspelen de patiënt kan leren adequater om te gaan met situaties en dat daarmee mogelijk belangrijke bekrachtigers voor de patiënt toegankelijk worden en hij de gewenste doelen kan behalen. 10 Relateer deze procedures aan de situatie van de patiënt. Geef daartoe (bijvoorbeeld) de volgende uitleg: U geeft aan dat u geen ruzie meer wilt maken met uw partner. We kunnen ervoor kiezen om te gaan werken aan positieve communicatievaardigheden om uw relatie met uw partner te verbeteren. We kunnen dan tijdens de sessie concrete oefeningen doen, zoals een verzoek doen, die u thuis weer kunt toepassen. Legde uit waarom deze componenten worden toegepast en wat ze inhouden (bekrachtigers). Relateerde de voorbeelden van de procedures aan de situatie van de patiënt. Ic Overzicht CRA: positieve verwachtingen Checklist (11-13) 11 Benoem dat CRA wetenschappelijk bewezen is (bijvoorbeeld door aan te geven dat het onderzocht is of dat er studies gedaan zijn, onder meer in Nederland). 12 Haal aan dat onderzoeken aantonen dat CRA effectief is in de behandeling van alcohol- en/of drugverslaving. 13 Geef aan dat dit geldt op verschillende behandelafdelingen, zoals ambulant en kliniek, en dat verschillende doelgroepen met een verschillende etnische afkomst hebben geprofiteerd van een CRA-behandeling. Sprak een positieve verwachting uit ten aanzien van de CRAbehandeling (evidence based). Gaf aan dat CRA werkt bij verschillende doelgroepen (leeftijden, leefomstandigheden, leefomgeving, culturen). CRA komt oorspronkelijk uit de Verenigde Staten. Daar is wetenschappelijk aangetoond dat CRA goed werkt. Ook in Nederland zijn in de afgelopen vijftien jaar op verschillende locaties en afdelingen goede ervaringen opgedaan. Id Overzicht CRA: duur van de behandeling Checklist (14) 14 Leg uit dat de behandelduur relatief kort en afgebakend is. Dit om de CRA-behandeling te samplen. Geef een rationale voor de voorgestelde behandelduur. Besprak de rationale van de duur en frequentie van de behandeling. Besprak de duur van een sessie.

5 CRA-procedure 1 21 Ik wil het graag met u hebben over de duur van de behandeling. Ik denk dat we in de periode van enkele maanden al behoorlijk wat doelen kunnen behalen en problemen kunnen aanpakken. Ook rekening houdend met uw agenda stel ik voor om een periode van drie maanden af te spreken, waarin we iedere twee weken een afspraak maken. We kunnen na een evaluatie besluiten om de behandeling desgewenst te verlengen. Ik ben benieuwd wat u daarvan vindt? Of zou u een andere duur of frequentie willen? Besprak de vormen van contact: telefonisch, , e-health, sms en huisbezoeken. Gaf aan hoe de follow-up wordt geregeld. Een afspraak duurt doorgaans 45 minuten. Tussendoor ben ik ook via en telefonisch te bereiken. Nadat de behandeling is afgerond kom ik desgewenst nog een keertje langs voor een huisbezoek. Opmerking 7: Zorg ervoor dat duur en frequentie van de afspraken goed zijn afgestemd op de wensen en verwachtingen van de patiënt, zodat deze de behandeling niet als een belasting ervaart. Ie Overzicht CRA: identificeren van bekrachtigers Checklist (15) 15 Benadruk de rol van bekrachtigers van de patiënt en benoem tevens andere aspecten die waardevol zijn voor de patiënt. IIa Tevredenheidslijst (TvL): introductie 16 Geef informatie over de interventie en geef een rationale. We gaan samen een plan maken over hoe we de komende tijd de behandeling gaan inrichten: het zogenaamde behandelplan. Hiervoor moeten we een formulier invullen. Dit formulier heet de Tevredenheidslijst. Het gaat erom een beeld te krijgen van hoe tevreden u bent met uw leven op dit moment. Uw leven kunnen we onderverdelen in zogenaamde leefgebieden, zoals werk, relaties en dergelijke [zie TvL]. De Tevredenheidslijst dient als een kompas en zal ons helpen om te bepalen aan welke gebieden we aandacht moeten besteden om uw tevredenheid met uw leven te verbeteren. Daarnaast kunnen we met dit formulier ook zien hoe het staat met de behandelvoortgang. Zou u de Tevredenheidslijst willen invullen? 17 Geef de TvL aan de patiënt en geef een rationale. Ik wil graag meer weten over u, hoe het op dit moment gaat met u en hoe ik u het beste kan helpen. Op dit formulier kunt u aangeven hoe tevreden u bent met elk leefgebied. U ziet op de Tevredenheidslijst verschillende, specifieke leefgebieden en één algemene, die u als laatste invult. Dat laatste leefgebied geeft uw algemene tevredenheid aan [wijs dit op het formulier aan]. 18 Vraag of de verschillende leefgebieden relevant en van toepassing zijn voor de patiënt en/of er gebieden toegevoegd en/of verwijderd dienen te worden. Vroeg door naar bekrachtigers van de patiënt, besprak deze en/of hielp de patiënt deze te inventariseren en vast te stellen. Checklist (16-18) Gaf aan dat de TvL een hulpmiddel is om de tevredenheid weer te geven over de verschillende leefgebieden. Gaf aan dat het invullen de patiënt kan helpen om veranderingen aan de hand van behandeldoelen te realiseren op leefgebieden die belangrijk zijn voor de patiënt. Gaf aan dat het instrument tevens gebruikt gaat worden om de vorderingen die de patiënt maakt te evalueren. Stelde vast of de verschillende leefgebieden van de TvL voor de patiënt relevant zijn. Nodigde de patiënt uit om de leefgebieden te scoren en gaf instructies hoe de lijst in te vullen op de schaal van 1 tot en met 10 (laaghoog) met de nadruk op de toestand van vandaag. Gaf de patiënt gelegenheid om vragen te stellen. Benadrukte om de leefgebieden onafhankelijk te scoren.

6 22 Community Reinforcement Approach U kunt nu voor ieder leefgebied een rapportcijfer geven. Het gaat dus om uw gevoel van vandaag. U kunt cijfers tussen 1 en 10 geven. Het cijfer 1 betekent dat u zeer ontevreden bent met dat leefgebied en een 10 betekent dat u zeer tevreden bent met dit leefgebied en dat daarop geen verbetering of verandering nodig is. Welk cijfer geeft het beste weer hoe tevreden u bent op ieder leefgebied? Ga uw gang [Laat de patiënt de scores invullen]. IIb TvL: bespreken van scores 19 Bespreek de ingevulde TvL en laat de patiënt iedere score toelichten en beweegredenen benoemen. Laat de patiënt in eigen woorden vertellen: hoe hij/zij tot die score is gekomen; welke score hij/zij graag zou willen bereiken; hoe het desbetreffende leefgebied eruitziet als er een hogere score bereikt zou worden. Patiënten mogen hun scores bijstellen. Vertel mij eens hoe u tot die score bent gekomen? Welke score zou u graag willen geven op dit leefgebied? Hoe zou dit leefgebied eruit moeten zien om er een hoger cijfer voor te geven? Opmerking 8: Begin met de bespreking van hoge scores, bespreek pas daarna de lage scores. Opmerking 9: Als het niet lukt om alle scores door te nemen, bespreek dan omwille van het contrast zowel enkele lage als enkele hoge scores. Opmerking 10: Identificeer potentiële bekrachtigers die van belang kunnen zijn in de CRA-behandeling en koppel deze aan de leefgebieden. 20 Vraag aan de patiënt aan welk leefgebied hij/zij als eerste wil gaan werken. Opmerking 11: Als er keuzemogelijkheden zijn, stel dan die leefgebieden voor, waarop relatief eenvoudig succes kan worden geboekt. Opmerking 12: Om meer zicht te krijgen op de ideeën die de patiënt heeft hoe de leefgebieden eruitzien in een voor de patiënt gewenste situatie, kan ook het formulier Een ideaal leven worden ingevuld. 21 Kies een leefgebied waaraan de patiënt een redelijke mate van tevredenheid heeft toegekend (doorgaans gebieden met een score tussen 4 en 7) én dat te maken heeft met zijn/haar bekrachtigers. Dit omdat verwacht mag worden dat categorieën in het middengebied sneller en gemakkelijker hanteerbaar zijn, zodat succes kan worden geboekt. Maar de patiënt bepaalt uiteindelijk zelf aan welk leefgebied hij/zij wil werken (ook al is dat een andere keuze). Laat de patiënt beschrijven wat een behandeldoel zou kunnen zijn om naartoe te werken. Checklist (19-21) Bekrachtigde (complimenteerde) de patiënt bij het invullen van de TvL. Besprak enkele scores op detailniveau door te vragen naar de achterliggende redenen van de scores. Besprak enkele scores op detailniveau door te vragen naar mogelijkheden om de scores te verhogen/ verbeteren. Gaf de patiënt ruimschoots de gelegenheid om op de leefgebieden in te gaan. Richtte zich in eerste instantie op relatief hoge scores. Koos ook voor enkele categorieën met gevarieerde (hoog-laag) scores, dit ter onderlinge vergelijking. Introduceerde zo nodig het formulier Een ideaal leven. Legde uit dat een score uit het middengebied (4-7) kiezen doorgaans voor een goed resultaat zorgt, omdat doelen op deze gebieden vaak wel uitdagend, maar haalbaar zijn.

7 CRA-procedure 1 23 IIIa Huiswerkopdracht en afsluiten: doelen stellen 22 Geef het formulier Behandeldoelen aan de patiënt en geef een rationale. Checklist (22-24) Introduceerde het formulier Behandeldoelen. Dezelfde leefgebieden die op de Tevredenheidslijst genoemd worden, zijn ook terug te vinden op het formulier Behandeldoelen. Op dit formulier noteren we uw behandeldoel en het bijbehorende plan (interventie/strategie) met tijdspad. Daarin schrijven we op wat er praktisch nodig is om het gekozen leefgebied te verbeteren. Opmerking 13: Er wordt binnen CRA een onderscheid gemaakt tussen enerzijds een behandeldoel en anderzijds een interventie/ strategie. Een doel heeft doorgaans een wat langere termijn voordat het is gerealiseerd, bijvoorbeeld een maand. De interventie/ strategie bestaat uit stap-voor-stap opgebouwde (sub)doelen die wekelijks of zelfs dagelijks worden gepland om het behandeldoel te behalen. Alle dienen te voldoen aan de criteria zoals weergegeven in 23 en Formuleer het behandeldoel. De beschrijving dient gekenmerkt te worden door de drie basisregels: kort en bondig; positief geformuleerd; specifiek en meetbaar. Voorbeeld van positieve formulering ten aanzien van financiën: Ik ga de komende week 10 euro sparen (in plaats van: ik ga minder geld uitgeven). Voorbeeld van positieve formulering ten aanzien van alcohol: Ik ga de komende maand nuchter blijven (in plaats van: ik ga niet drinken). Opmerking 14: Het is aan te raden om in eerste instantie te werken met een beperkt aantal behandeldoelen en een relatief korte termijn (< maand). Dit om de patiënt zo veel mogelijk succesvol te laten zijn. 24 Naast de drie basisregels, dient het behandeldoel ook te voldoen aan de volgende criteria: redelijk/haalbaar; onder de controle van het individu; gebaseerd op vaardigheden die het individu reeds heeft verworven. Het behandeldoel was gebaseerd op de inbreng van de patiënt. Richtte zich in eerste instantie op een kortetermijndoel. De doelbeschrijving kenmerkte zich door de drie basisregels: korte formulering, meetbare termen, beschrijving van wat de patiënt feitelijk gaat doen (in plaats van wat de patiënt niet gaat doen). Er werd rekening gehouden met obstakels (haalbaarheid, controle en vaardigheden) die de uitvoering van het behandeldoel in de weg zouden kunnen staan. IIIb Huiswerkopdracht en afsluiten: behandelplan 25 Pas bovenstaande regels ook toe om een behandelplan (interventie) te formuleren behorend bij het behandeldoel. Zorg ervoor dat ook het gekozen plan wordt beschreven aan de hand van criteria 23 en 24. Checklist (25-32) Stelde een stap-voor-stap interventie op. De interventie voldeed aan een korte formulering en beschrijving in meetbare termen van wat de patiënt feitelijk zou gaan doen.

8 24 Community Reinforcement Approach Nu we een behandeldoel hebben vastgesteld, gaan we aan de hand van dezelfde regels een stap-voor-stap behandelplan maken dat u helpt om succesvol uw behandeldoel te behalen. 26 Zorg ervoor dat iedere afzonderlijke interventie voldoet aan de bovenstaande criteria. In deze stap gaat het erom hoe u uw behandeldoel praktisch kunt verwezenlijken door te kijken welke tussenstappen erbij horen. U bekijkt bijvoorbeeld of u uw doel mogelijk alleen kunt bereiken, of dat u juist hulp van anderen nodig hebt. Of dat u bijvoorbeeld een training nodig hebt om uw vaardigheden te verbeteren. Het gaat er dus om hoe we de kans van slagen zo groot mogelijk kunnen maken. 27 Noteer het behandeldoel en de uitgewerkte interventies op het formulier Behandeldoelen. Houd rekening met alle criteria behorend bij het stellen van een behandeldoel en interventies. Noteer het tijdspad voor elke interventie in de laatste kolom van het formulier. Opmerking 15: Hoewel sommige verbeteringen op leefgebieden meerdere behandeldoelen behoeven, dient u ervoor te waken dat u de patiënt niet met opdrachten overstelpt. Opmerking 16: Het omgaan met onverwachte moeilijkheden of obstakels kan worden geoefend in de vorm van een rollenspel. Het behandeldoel of de interventies kunnen zo nodig worden bijgesteld. Zie daartoe bijvoorbeeld CRA-procedures zoals communicatievaardigheden en probleemoplossen. 28 Geef uitvoering aan het opgestelde plan van aanpak in de vorm van huiswerk(opdracht). 29 Schat hoeveel tijd het huiswerk de patiënt zal kosten. 30 Vraag hoe de patiënt het gesprek heeft ervaren. Geef een samenvatting van de sessie en houd de potentiële bekrachtigers van de patiënt voor ogen. Geef de patiënt als reminder een kopie mee van het behandeldoelenformulier waarop alle behandeldoelen en interventies zijn genoteerd. Leg vervolgens uit wat er de volgende keer aan de orde komt. 31 Geef de patiënt erkenning voor zijn/haar inzet en stappen die hij/zij al verwezenlijkt heeft en bekrachtig de patiënt positief voor alle pogingen. 32 Maak een vervolgafspraak. Opmerking 17: Het plannen van een vervolgafspraak kan ook gezien worden als een behandeldoel en ook hierbij dient er aandacht te zijn voor potentiële obstakels (zie 24). Opmerking 18: Het is belangrijk om in de volgende sessie met de patiënt de stand van zaken ten aanzien van de behandeldoelen en de gekozen interventies (opdracht) te bespreken. Obstakels (haalbaarheid, controle en vaardigheden) die de uitvoering van de interventie bedreigden, werden besproken en waar nodig weggenomen. Het behandeldoel, de bijbehorende interventies en het tijdspad werden op het formulier Behandeldoelen genoteerd als opdracht. De opdracht(en) werd(en) gerelateerd aan bekrachtigers van de patiënt. Liet de patiënt de opdracht(en) herhalen aan het einde van de sessie en deze werd(en) meegegeven als huiswerk. Informeerde naar wat de patiënt verwacht dat de opdracht zal bijdragen aan de behandeldoelen. Bekrachtigde iedere inzet om met de opdrachten aan de slag te gaan. Maakte een nieuwe afspraak.

9 Notities

10 26 Community Reinforcement Approach Bijlage: Tevredenheid met het leven (TvL) Deze schaal beoogt een idee te geven van uw tevredenheid met uw leven op dit moment. Pas als men weet wat goed gaat en wat minder, kan op zinvolle wijze verandering worden aangebracht. Geef een score op ieder gebied die het beste uw tevredenheid op dat gebied aangeeft. Hoe hoger het cijfer u geeft, hoe meer tevreden u bent. Het cijfer 1 geeft aan dat het leven absoluut niet slechter kan. Het cijfer 10 geeft aan dat het leven vandaag een absoluut hoogtepunt heeft bereikt en dat het niet beter kan. Slechts zelden komen dergelijke extremen voor! Naam: Geboortedatum: - - Datum: Wonen Huishouden Werk/opleiding Financiën Sociaal netwerk Sociale en recreatieve activiteiten Alcohol- en/of druggebruik Persoonlijke gewoonten Relatie met partner Familie Kinderen Politie & Justitie Emotioneel Communicatie Gezondheid Seksualiteit Spiritualiteit & Religie Algemeen

11 CRA-procedure 1 27 Bijlage: Formulier Een ideaal leven Zojuist hebt u een score gegeven op bepaalde levensgebieden. Geef nu op ieder gebied aan welke gebeurtenissen zouden optreden in een voor u ideaal leven. Drie aanwijzingen bij het invullen: houd het kort; wees specifiek in plaats van algemeen en gebruik een positieve formulering (bijvoorbeeld: opruimen vs geen rommel maken ). Naam: Geboortedatum: - - Datum: Op het gebied van wonen zou ik willen dat: 2 In het huishouden zou ik willen dat: 3 Op het gebied van werk/opleidingen zou ik willen dat: 4 Op het gebied van financiën zou ik willen dat: 5 Wat betreft mijn sociaal netwerk zou ik willen dat: 6 Wat betreft mijn sociale en recreatieve activiteiten zou ik willen dat: 7 Op het gebied van alcohol- en/of druggebruik zou ik willen dat: 8 Wat betreft mijn persoonlijke gewoontes zou ik willen dat:

12 28 Community Reinforcement Approach 9 Op het gebied van de relatie met mijn partner zou ik willen dat: 10 Wat betreft mijn familie zou ik willen dat: 11 Wat betreft mijn kinderen zou ik willen dat: 12 Op het gebied van politie & justitie zou ik willen dat: 13 Op emotioneel gebied zou ik willen dat: 14 Wat betreft communiceren met anderen zou ik willen dat: 15 Wat betreft mijn gezondheid zou ik willen dat: 16 Op het gebied van seksualiteit zou ik willen dat: 17 Op het gebied van spiritualiteit & religie zou ik willen dat: 18 Op het gebied van zou ik willen dat: 19 In het algemeen zou ik graag willen dat: Deze vragenlijst is ontleend aan Otten J.S. (1997). Kort en Goed: Hulp bij Alcoholproblemen. Ampersand.

13 CRA-procedure 1 29 Bijlage: CRA-formulier Behandeldoelen (versie 19 items) Naam: Geboortedatum: - - Datum: - - Leefgebieden / Doelen: Interventie: Tijdsbestek: 1 Op het gebied van wonen zou ik graag willen: 2 Op het gebied van huishouden zou ik graag willen: 3 Op het gebied van werk/opleiding zou ik graag willen: 4 Op het gebied van financiën zou ik graag willen: 5 Op het gebied van mijn sociaal netwerk zou ik graag willen: 6 Op het gebied van sociale en recreatieve activiteiten zou ik graag willen:

14 30 Community Reinforcement Approach Leefgebieden / Doelen: Interventie: Tijdsbestek: 7 Op het gebied van alcoholen/of druggebruik zou ik graag willen: 8 Op het gebied van persoonlijke gewoonten zou ik graag willen: 9 Op het gebied van de relatie met mijn partner zou ik graag willen dat: 10 Op het gebied van mijn familie zou ik willen dat: 11 Op het gebied van kinderen zou ik willen dat: 12 Op het gebied van politie & justitie zou ik willen dat: 13 Op het emotioneel gebied zou ik graag willen dat:

15 CRA-procedure 1 31 Leefgebieden / Doelen: Interventie: Tijdsbestek: 14 Op het gebied van communicatie zou ik graag willen dat: 15 Op gezondheid gebied zou ik graag willen dat: 16 Op het gebied van seksualiteit zou ik graag willen dat: 17 Op het gebied van spiritualiteit & religie zou ik graag willen dat: 18 Op het gebied van zou ik graag willen dat: 19 In het algemeen zou ik graag willen dat:

16 32 Community Reinforcement Approach Bijlage: CRA-formulier Behandeldoelen (korte versie) Naam: Geboortedatum: - - Datum: - - Leefgebieden / Doelen: Interventie: Tijdsbestek: Op het gebied van * zou ik graag willen: Op het gebied van * zou ik graag willen: Op het gebied van * zou ik graag willen: * Vul hier het desbetreffende leefgebied van de TvL in.