Gemeente Venray. Achtergronddocument bij de invoering van de Omgevingswet.

Transcriptie

1 Gemeente Venray Achtergronddocument bij de invoering van de Omgevingswet. Versie 4.0, 10 januari 2017 Omgevingswet: Ruimte voor ontwikkeling. Waarborg voor kwaliteit. Pagina 1

2 Colofon Dit achtergronddocument bij de invoering van de Omgevingswet is opgesteld door de kwartiermaker Omgevingswet van de gemeente Venray. Een belangrijke onderlegger voor dit document vormde het Plan van Aanpak Omgevingswet van de gemeente Oss, waarvoor hartelijke dank. Het achtergronddocument is een levend document dat, indien nodig, periodiek zal worden geactualiseerd of aangevuld op basis van nieuwe ontwikkelingen en inzichten.. Het achtergronddocument vormt samen met het procesplan Omgevingswet één geheel en is d.d. xx januari door het College van B en W besproken en akkoord bevonden. De gemeenteraad heeft het procesplan en achtergroddocument besproken in zijn vergadering van xxxxx. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met dhr. Peter Huijs, peter.huijs@venray.nl, kwartiermaker Omgevingswet van de gemeente Venray. Pagina 2

3 Inhoudsopgave 1. INLEIDING TERMIJN EN DOEL VAN HET EERSTE PLAN VAN AANPAK INFORMATIE OVER DE OMGEVINGSWET DE OMGEVINGSWET HEEL IN HET KORT DE PLANNING VAN DE OMGEVINGSWET WAT VERANDERT ER VOOR WIE? WAT VERANDERT ER VOOR DE AFDELINGEN? ACTIVITEITEN BUNDELEN IN SPOREN EN FASERING PROCESORGANISATIE OMGEVINGSWET en BEDRIJFSVOERING KOSTEN AANDACHSPUNTEN EN RISICO S AFRONDING...20 Bijlagen: 1. DE OMGEVINGSWET IN HET KORT, MINISTERIE I&M, JUNI VNG FACTSHEET: AAN DE SLAG MET DE OMGEVINGSWET (NOVEMBER 2015). 3. RAPPORT KING: TWEEDE VERKENNEND ONDERZOEK NAAR DE IMPACT VAN DE OMGEVINGSWET (3 NOV. 2015). 4. PRESENTATIE OMGEVINGSWET AAN GEMEENTERAAD VAN VENRAY SEPTEMBER ROUTEPLANNER GEMEENTEN VERSIE 0.0 Pagina 3

4 1. INLEIDING De Omgevingswet komt er aan; 1 juli 2015 is de Tweede Kamer akkoord gegaan met het wetsvoorstel, gevolgd door de Eerste Kamer op 22 maart De wet zal 1 juli 2019 in werking treden, als de planning van de Rijksoverheid wordt gehaald. De Omgevingswet is een: grootschalige, wetstechnische integratie en herschikking van het bestaande omgevingsrecht, doorontwikkeling van integraal werken, samenwerking (in de keten met RUD, veiligheidsregio, provincie en waterpartijen), dienstverlening en digitalisering, cultuuromslag en verander(ings)moment voor alle partijen, die zich bezig houdt met de fysieke leefomgeving. Het huidige omgevingsrecht bestaat uit heel veel losse wetten en nog meer uitvoeringsregelingen, het is in de loop der tijd erg complex en ondoorzichtig geworden; het is een wirwar van regels en het systeem zelf is een remmende factor geworden. De doelen van de Omgevingswet zijn direct gericht op verbetering: het moet eenvoudiger, duidelijker, beter en sneller. We hebben ongeveer tweeëneenhalf jaar tijd voor de voorbereiding op deze wet. Dat lijkt veel, maar dat is het niet. Want de wet heeft veel gevolgen. Voor raadsleden, bestuurders, managers, medewerkers en specifiek ICT-ers. Voor de inhoud van beleid, plannen, regels en procedures. Maar misschien nog wel meer voor de cultuur en de houding van de gemeente als het om het besturen, regelen, netwerken en dienstverlening gaat. Het wordt alleen echt anders en beter als we de cultuuromslag zelf invullen én willen maken. De omvang van de verandering is enorm groot; groter dan de verandering van de 3 D s in het sociale domein. We zijn gewend aan overzichtelijke veranderingen, al was de invoering van de WABO in 2010 al behoorlijk complex. De veranderingen als gevolg van de Omgevingswet gaan vele stappen verder. Dat is ook een risico; in die zin dat kunnen voldoen aan de wet zo veel effort en energie kost, dat de cultuurverandering er een beetje achteraan hobbelt. We kennen ondertussen de Omgevingswet, en sinds 1 juli zijn de ontwerp-amvb s beschikbaar, maar veel uitwerkingen (o.a. allerlei regelingen en standaarden voor ICT en data) zijn (nog) niet beschikbaar. Ook de invoeringswetgeving en daarmee het overgangsrecht zijn nog niet beschikbaar. Er zijn daardoor nog heel veel vragen en discussies, maar het is onverstandig om te wachten totdat overal een antwoord op is; we moeten NU aan de slag. De hoofdlijnen en bedoelingen zijn voldoende duidelijk om te starten. Het achtergronddocument (samen met het procesplan) vormen het startsein en bevat een eerste globale planning van activiteiten. De verwachting is dat het procesplan regelmatig zal worden bijgesteld en aangevuld. Om uiteindelijk in 2019 voldoende gesteld te staan voor de Omgevingswet. Zodat onze inwoners en bedrijven kunnen profiteren van de mogelijkheden van de wet. Belangrijke randvoorwaarden voor succes zijn: (willen) samenwerken, flexibel en adaptief zijn, en continue met elkaar in gesprek blijven. We zijn zeker niet klaar als de Omgevingswet in 2019 in werking treedt. De wet wordt gefaseerd ingevoerd. Het zal na 2019 nog minimaal 5 jaren duren eer we met alle veranderingen klaar zijn en Pagina 4

5 de Omgevingswet in alle systemen zit. Ook na 2024 worden van Rijkswege nog vervolgactiviteiten gepland. Een lange adem is nodig. Van ons allemaal. Bij dit achtergronddocument horen vijf bijlagen. Die geven desgewenst nog meer informatie: 1. De Omgevingswet in het kort, Ministerie I&M, juni Aan de slag met de Omgevingswet, VNG factsheet, november Tweede verkennend onderzoek naar de impact van de Omgevingswet, Rapport King: 3 nov Routeplanner Omgevingswet gemeenten versie Presentatie aan gemeenteraad van Venray september 2016 Bijlage 1 geeft een algemeen beeld van de Omgevingswet. Bijlagen 2 en 3 geven informatie over de invoering en de impact van de Omgevingswet. Bijlage 4 geeft een beeld van de planning van rijkswege. Bijlage 5 probeert inzicht te geven op hoofdlijnen, inclusief een aantal bestuurlijke topics. 2. TERMIJN EN DOEL VAN HET EERSTE PROCESPLAN EN ACHTERGRONDDOCUMENT Naast dit achtergronddocument is een afzonderlijk procesplan opgesteld. Het eerste procesplan is vooral bedoeld om te STARTEN en inzicht te geven in wat we in 2017 en verder moeten doen. Het is nu niet mogelijk om alles te bedenken en voor te bereiden wat vóór de datum van de inwerkingtreding nodig is. De Omgevingswet zelf is wel klaar, maar dit is vooral een raamwet. De landelijke discussie over de betekenis van de ontwerp-amvb s, aanvullingswetten, invoeringswet en overgangsrecht loopt nog volop of moeten zelfs nog starten. Door nu te starten en mee te verkennen, te overleggen, en te experimenteren groeien het besef en het inzicht. Er zijn nog geen/onvoldoende volledige voorbeelden van een omgevingsvisie en een omgevingsplan, die houvast kunnen geven. De ICT-componenten zijn er als ambitie, maar nog niet als standaarden en als ICT-systemen beschikbaar. Nog los van de enorme opgave om alle analoge informatie, digitaal te maken. Het procesplan kijkt vooral naar wat er in 2017 en 2018 moet gebeuren: markeren van de start en bepalen van de Venrayse ambitie en uitgangspunten; zorgen, dat iedereen bewust wordt van, en betrokken raakt bij de Omgevingswet; verkennen van veranderingen, gevolgen en mogelijkheden per instrument, beleidsveld of proces => opstellen en uitwerken van relevante bouwstenen/deelprojectplannen; op tijd starten met verkenning en regeling van de ICT-aspecten; aanhaken bij regionale en provinciale ontwikkelingen. Leren van ervaringen elders; borgen dat er voldoende tijd en middelen beschikbaar komen om dit proces echt te kunnen starten én afmaken. Het procesplan bevat een doorkijk naar 2019 en een overzicht van de uitvoeringssporen. Het plan is bedoeld voor iedereen, die direct betrokken is: gemeenteraad, college van B&W, afdelingen en Pagina 5

6 medewerkers. Uiteindelijk zal er natuurlijk ook aandacht zijn voor de communicatie naar burgers en bedrijven, en hun intermediairs. Dit achtergronddocument bevat een eerste verkenning van gevolgen voor wie bij de Omgevingswet betrokken is. Die verkenning is zeker niet volledig en ieder moet vooral zelf meedoen aan vervolgverkenningen (bijv. per afdeling of team). De eerste verkenning in dit achtergronddocument is vooral bedoeld om de breedte en de diepte van de Omgevingswet aan te geven. Een aantal mensen zal dit achtergronddocument lezen met weinig of geen kennis van de Omgevingswet. Het omvangrijke veranderproces gaat door de aangeboden kennis hopelijk meer leven. En het kan voor de lezer een aansporing zijn: oké, ik moet mee gaan doen en beginnen met lezen, want deze wet gaat een grote impact hebben op het werk van de gemeente of op mijn eigen werk. 3. INFORMATIE OVER DE OMGEVINGSWET De hoeveelheid informatie over de Omgevingswet op het internet is ondertussen overweldigend; door de bomen het bos niet meer zien is voor dit onderwerp zeker van toepassing. Het is niet te doen (niet voor raadsleden, maar ook niet voor betrokken collegeleden of specialisten) om alles te lezen en te weten van de Omgevingswet. Het is wel belangrijk om de hoofdlijnen te weten; waarom komt de Omgevingswet er, en wat wil men er mee bereiken? Verder is wenselijk om zicht te hebben op belangrijke relaties tussen onderdelen van wet en proces, en een overzicht van belangrijke bestuurlijke issues voor gemeenten in het algemeen en Venray in het bijzonder. De bijlagen geven al meer achtergrondinformatie. Maar er is veel en veel meer informatie: de officiële stukken en de rapporten, adviezen en commentaren. Voor wie zich verder wil verdiepen zijn de volgende websites een goede ingang: (van de uitvoeringsorganisatie van het Rijk) (van het ministerie van I&M) (van de VNG) Een van de prioriteiten van dit achtergronddocument is zorgen, dat iedereen de Omgevingswet tussen de oren krijgt. Maar dat moet niemand beletten om zelf ook op zoek te gaan. Het is goed om zelf rond te kijken en om naar (informatie-)bijeenkomsten te gaan en te horen hoe anderen de Omgevingswet zien en hoe ze daarmee bezig zijn. Het beeld van de Omgevingswet zal voor een belangrijk deel ontstaan door samen de mogelijkheden te verkennen en er over te debatteren. 4. DE OMGEVINGSWET HEEL IN HET KORT We gaan in dit achtergronddocument niet zelf de Omgevingswet helemaal uitleggen. We gebruiken daarvoor stukken van anderen: Bijlage 1 geeft een korte samenvatting van het ministerie van I&M over de Omgevingswet. Aan het tweede rapport van King (zie bijlage 3) is een heel korte samenvatting van de Omgevingswet ontleend, die hieronder volgt. Waarom een stelselwijziging en een Omgevingswet? Pagina 6

7 Het huidige stelsel van relevante wet- en regelgeving voor de leefomgeving is complex, versnipperd en onoverzichtelijk. Het kan belemmerend werken voor duurzame ontwikkeling en initiatieven. Modernisering van het omgevingsrecht is noodzakelijk. Op deelterreinen is de afgelopen jaren al gestart met het moderniseren van het omgevingsrecht, zoals met de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (=Wabo), de nieuwe Wet ruimtelijke ordening, etc. Maar hiermee ontstaat er nog niet een inzichtelijk, samenhangend en toekomstbestendig stelsel van omgevingsrecht. Daarvoor is meer nodig en dat moet worden bereikt met de komst van de Omgevingswet. Met de wet worden regels vereenvoudigd, gebundeld en meer in samenhang met elkaar gebracht. Dit leidt tot een verdergaande integratie van wet- en regelgeving van verschillende beleidsvelden. Circa 40 wetten, ongeveer 120 AMvB s en honderden ministeriële regelingen zullen geheel of deels opgaan in het nieuwe stelsel onder de Omgevingswet. Een kanttekening is bij bovenstaande tekst (uit de rapportage van KING) op z n plaats: de Omgevingswet is zeker een vereenvoudiging t.o.v. het bestaande stelsel, maar het wordt zeker niet eenvoudig! Daarvoor leven we simpel gezegd met te veel mensen en hun belangen op een klein oppervlak. En blijft de spanning tussen enerzijds flexibiliteit en anderzijds rechtszekerheid gewoon bestaan. Doelen van de Omgevingswet De belangrijkste doelen van het wetsvoorstel voor de Omgevingswet zijn: Het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit. Een doelmatig beheer, gebruik en ontwikkeling van de fysieke leefomgeving om zo maatschappelijke functies te waarborgen. De Omgevingswet heeft als afgeleide van deze algemene doelstellen vier belangrijke verbeterdoelen: Het vereenvoudigen, versnellen en verbeteren van besluitvorming in het brede fysieke domein. Meer integraliteit, de integratie van plannen en toetsingskaders. Het vergroten van bestuurlijke afwegingsruimte. Het doelmatig uitvoeren van onderzoek. Kerninstrumenten van de Omgevingswet De nieuwe wet kent zes kerninstrumenten, deze zijn: 1. Omgevingsvisie: een samenhangend, strategisch plan voor de leefomgeving. Een integrale langetermijnvisie over de noodzakelijke en gewenste ontwikkelingen in het bestuursgebied. Het is een verplicht instrument voor Rijk, provincies en gemeenten. De doelen van de omgevingsvisie kunnen onder meer concreet worden gemaakt in plannen of programma s. 2. Programma: een pakket van beleidsvoornemens en maatregelen om omgevingswaarden of doelen in de leefomgeving te bereiken en daaraan te blijven voldoen. In het programma staan concrete maatregelen die nu nog voorkomen in de uitvoeringsparagrafen van strategische plannen en structuurvisies. In een programma staat ook hoe normen of gebiedsgerichte doelstellingen gehaald gaan worden. De programma s binden op enkele uitzonderingen na alleen het vaststellend bestuursorgaan. Pagina 7

8 3. Decentrale regelgeving (voor gemeenten: het omgevingsplan): uitgangspunt van de Omgevingswet is dat decentrale overheden hun regelgeving over de fysieke leefomgeving opnemen in één regeling die op het gehele gebied toeziet. Het gaat om het gemeentelijk omgevingsplan (hierin gaan de bestemmingsplannen en verordeningen op het terrein van de fysieke leefomgeving op), de waterschapverordening en de provinciale omgevingsverordening. Het decentrale bestuur legt daarin voor het hele gebied de algemene regels en vergunningplichten vast. 4. Algemene rijksregels voor activiteiten in de leefomgeving. Er komen vier AMvB s waarin algemene rijksregels rond omgevingsrecht worden vastgelegd. De huidige regelgeving rond leefomgeving, een groot aantal wetten en een meervoud aan AMvB s, wordt gebundeld in de vier AMvB s. Hierbij wordt uitgegaan van een clustering naar doelgroep waardoor regelgeving toegankelijker moet worden. Het gaat om de volgende AMvB s: o Besluit Activiteiten leefomgeving (gericht op burger/bedrijf) o Besluit Bouwwerken en leefomgeving (gericht op burger/bedrijf) o Besluit Kwaliteit leefomgeving (gericht op overheid) o Omgevingsbesluit (procedurele bepalingen relevant voor alle doelgroepen + bepaling van het bevoegd gezag). 5. De omgevingsvergunning: daarmee kan een initiatiefnemer via één aanvraag bij één loket toestemming krijgen voor het totaal aan activiteiten die hij of zij wil gaan uitvoeren. Dit vergt vervolgens heel veel samenwerking en afstemming achter de voordeur van de overheid. 6. Het projectbesluit: een algemene regeling voor besluitvorming over projecten met een publiek belang volgens een snelle en betere aanpak. 5. DE PLANNING VAN DE OMGEVINGSWET De hoofdlijnen van de Omgevingswet staan vast. Tweede en Eerste Kamer hebben ingestemd met het wetsvoorstel. Sinds 1 juli zijn de ontwerp-amvb s beschikbaar, evenals een aantal aanvullingswetten. In 2017 en 2018 volgt de invoeringswetgeving en het overgangsrecht. De Rijksoverheid gaat nu uit van inwerkingtreding van de wet per 1 juli Diverse landelijke (juridische) specialisten betwijfelen overigens of dit haalbaar is; het kan dus later worden! Parallel aan de Omgevingswet wordt er gewerkt aan de herziening van een aantal wetten, die in de Omgevingswet opgaan. Er komen vier uitvoerings-amvb s en er komt een Invoeringswet, die moet zorgen, dat alle verbanden tussen de Omgevingswet en de wetten, die blijven bestaan, kloppen. De wetgevingsoperatie is dus nog niet klaar. Het tijdschema daarvan ziet er als volgt uit: Pagina 8

9 (afkomstig uit document mijlpalen DSO Omgevingswet, 19 april 2016) 6. WAT VERANDERT ER VOOR WIE? De Omgevingswet komt er natuurlijk vooral voor onze inwoners en bedrijven. Zij hebben direct belang bij wat er in Venray gebeurt, op hun eigen terrein en in hun omgeving. Zij zijn de gebruikers en de klanten van de fysieke leefomgeving, en daarmee van de regelgeving op dat gebied. Zij ondervinden dus direct en indirect de voordelen van de Omgevingswet. Dat betekent, dat zij: meer betrokken worden bij beleid, plannen en regels (gelet op de enorme druk bij de invoering van de wet, zal dit juist de eerste keer naar verwachting juist onder druk komen te staan); meer de mogelijkheid krijgen om met eigen oplossingen te komen; meer mogelijkheden krijgen om dingen te doen, waarvoor geen vergunning meer nodig is; sneller een besluit krijgen op hun aanvraag om een vergunning; digitaal meer zaken kunnen regelen en betere informatie krijgen; maar ook, meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen omgeving en handelen. In veel gevallen beginnend bij de vergunningaanvraag zelf en het overleg met de omgeving. De Omgevingswet gaat uit van een grotere vrijheid, maar ook van een grotere verantwoordelijkheid van inwoners en bedrijven. Vergunningen (of specifieke vergunningvoorschriften) worden vaak vervangen door algemene regels. Als je je daar aan houdt, heb je (voor dat onderdeel) geen vergunning meer nodig, maar dan moet je je wel aan die regels houden! Tegelijkertijd zie je dat de algemene voorzorgplicht sterker wordt aangezet; je kunt straks minder makkelijk roepen; dat wist ik niet. De keerzijde van minder regels, is meer verantwoordelijkheid dragen en verantwoording afleggen. In dit achtergronddocument richten we ons vooral op wat iedereen in het gemeentehuis moet weten en doen om dat mogelijk te maken. Iedereen die zich nu bezig houdt met de fysieke leefomgeving, krijgt direct te maken met de nieuwe Omgevingswet. De wet gaat over de fysieke leefomgeving en de activiteiten die daar gevolgen voor hebben of kunnen hebben. De fysieke Pagina 9

10 leefomgeving omvat de gebouwde en de natuurlijke omgeving en gaat in ieder geval over: bouwwerken, infrastructuur, watersystemen, water, bodem, lucht, gezondheid, landschappen, natuur en cultureel erfgoed. Iedereen, die nu iets doet op het gebied van ruimtelijke ordening, bouwen, milieu, openbare ruimte en infrastructuur, water, natuur, monumenten en erfgoed krijgt er mee te maken. De gevolgen gaan over het hele proces van beleid en uitvoering, alle vormen van beleid en uitvoering krijgen er mee te maken. Het systeem, het beleid en de inhoud, de processen, de taken en verantwoordelijkheden veranderen. Ieders zorg en inzet voor de fysieke leefomgeving blijven natuurlijk behouden. Een van de (landelijke) uitgangspunten is, dat de kwaliteit van onze leefomgeving tenminste op gelijk niveau moet blijven. De kunst is om ons werk beter, sneller en transparanter te doen en de Omgevingswet biedt daarvoor een beter systeem aan. In het begin zal het voor een deel zoeken en proberen zijn (experimenteren). Vanaf 2024 mag je verwachten dat het nieuwe systeem aantoonbaar beter gaat functioneren. In 2024 moeten volgens de planning van het Rijk de ICTsystemen en (geo)data op orde zijn. We moeten het omgevingsrecht voor Venray opnieuw in beleid, regels en processen vastleggen. Het is zeker niet zo, dat alle beleid en regels helemaal opnieuw bedacht moeten worden. Wat goed is, blijft behouden en wordt opgenomen in de omgevingsvisie, een programma, beleidsregels en/of het omgevingsplan. We zijn al voortdurend bezig de dienstverlening te verbeteren, de Omgevingswet vraagt van ons om een tandje bij te zetten. Gaat de Omgevingswet het veel eenvoudiger maken? Het omgevingsrecht als systeem wordt in ieder geval duidelijker en beter: alle regels bij elkaar en op elkaar afgestemd. We krijgen meer mogelijkheden en meer afwegingsruimte. Sommige milieunormen blijven hard, anderen worden zachter en meer inwisselbaar. We mogen de regels van ruimtelijke ordening globaler maken en regelen wat het doel is zonder het middel voor te schrijven. We krijgen dus meer mogelijkheden en speelruimte, maar de verplichting om regels en besluiten goed te verantwoorden blijft hetzelfde. We blijven dezelfde belangen van ruimte, economie, milieu, natuur, duurzaamheid en erfgoed etc. tegen elkaar afwegen. Ook de mogelijkheden van rechtsbescherming blijven voor een groot deel hetzelfde. Over alle regels en besluiten kan het oordeel van de rechter gevraagd worden. Een belangrijk element van het wetsvoorstel is de participatie van burgers en bedrijven bij besluitvorming over plannen, visies en projecten. De wetgever verwacht daar meer draagvlak van, waardoor het vervolgtraject sneller kan lopen en de gemeente bij een eventuele rechtsgang sterker staat. Hieronder staat een overzicht van rollen bij de gemeente voor welke de Omgevingswet directe gevolgen heeft. Daarbij staat wat de gevolgen en veranderingen globaal zijn. Dat overzicht is een niet meer dan een eerste verkenning. Pagina 10

11 Gemeenteraad Moet ambitie bepalen en uitgangspunten vaststellen Kan en moet opnieuw kaders vaststellen: hoe en op wat wil de gemeente sturen in de fysieke leefomgeving, wat regelen we wel en wat niet? Moet integraal omgevingsbeleid vaststellen: de omgevingsvisie. Moet één omgevingsplan vaststellen voor de hele gemeente, dat alle bestemmingsplannen en omgevingsverordeningen gaat vervangen. Heeft bij het vaststelling van het omgevingsplan meer regelvrijheid en afwegingsruimte, mits gemotiveerd en goed gemonitord. Moet bepalen tot waar de raad zelf wil sturen en ruimte laat aan B&W. Moet bepalen hoe en met welk instrument gestuurd wordt: omgevingsvisie, omgevingsplan en omgevingsvergunning. Moet bepalen waar regels ophouden en vertrouwen begint. Moet de spelregels (ambitie) van participatie bepalen. Stelt middelen (tijd, geld en experimenteerruimte) beschikbaar voor tijdige implementatie van de wet. College B&W Doet voorstellen voor aanpak implementatie Omgevingswet, voorstellen voor ambitie en uitgangspunten. Is bestuurlijk verantwoordelijk voor de tijdige en goede invoering van de Omgevingswet; geeft sturing en prioriteiten aan. Krijgt meer speelruimte en bevoegdheden bij de uitvoering van beleid. Stelt programma s en beleidsregels vast. Verleent omgevingsvergunningen en heeft daarbij meer afwegings- en afwijkingsruimte. Moet bepalen welke taken door de gemeente en welke door de omgevingsdienst worden uitgeoefend. Is bestuurlijk verantwoordelijkheid voor participatie, dienstverlening, toezicht en handhaving onder de Omgevingswet. Wijk- en dorpsraden Hebben geen directe taken bij de uitvoering van de Omgevingswet. Zijn als partner en adviseur belangrijk in het brede netwerk, dat meedoet en meedenkt over de fysieke leefomgeving (o.a. benoemen van lokale omgevingskwaliteiten, aandragen van bouwstenen voor weging van kwaliteiten). Zullen als adviseur en initiator meer betrokken zijn bij projecten en beleid. Moeten nadenken over hun vertegenwoordigende rol, terugkoppeling en het organiseren van draagvlak. Management Moet voorwaarden scheppen voor de organisatie om de Omgevingswet voor te bereiden en op tijd in te voeren. Moet zorgen voor de aanpassing van processen, taken, kennis, competenties. Moet voorstel doen welke taken door de gemeente en welke door de Omgevingsdienst worden uitgeoefend. Moet aangeven welke ict-voorzieningen nodig zijn. Medewerkers Moeten samen integraal omgevingsbeleid opstellen i.p.v. sectoraal beleid. Moeten samen het omgevingsplan opstellen i.p.v. de vele bestemmingsplannen en de vele verordeningen. Moeten (nog meer) generalist, netwerker en regisseur zijn. Worden meer afhankelijk van specialistische kennis van anderen in de eigen organisatie of van de omgevingsdienst. Moeten binnen de korte wettelijke termijn omgevingsvergunningen verlenen. Moeten sneller en efficiënter samenwerken met omgevingsdienst, andere overheden en wettelijke adviseurs. Gaan meer begeleiden en informatie geven en minder vergunningen verlenen. Moeten meer tijd besteden aan toezicht en controle, omdat meer Pagina 11

12 vergunningvrij is. Moeten als bronhouder informatie in de landelijke gegevensloketten bijhouden (digitaal stelsel omgevingswet). Moeten, vooral in het begin, nadenken over de serviceverlening aan inwoners en bedrijven in ICT-ers Moeten mede zorgen, dat ict-systemen voor de uitvoering van de Omgevingswet op tijd worden ingevoerd en gebruiksklaar zijn (software, standaarden, aansluiting aan landelijke systemen). Moeten mede zorgen, dat de eigen ict-systemen voor integraal en zaakgericht werken, beheer en uitwisseling van gegevens en voor dienstverlening het werken met de Omgevingswet mogelijk maken. Organiseren van het vullen van de systemen. Omgevingsdienst / RUD LN Burgers en bedrijven Gemeenten regio Venlo Waterschap, RWS Zuid-Nederland, VRLN, GGD provincie Limburg Is als verlengd bestuur direct betrokken bij de uitvoering van de Omgevingswet. Gaat samen met de gemeenten de Omgevingswet verkennen en vertalen in mogelijkheden van uitvoering en dienstverlening. Moet net als gemeente zorgen voor adequate ict-voorzieningen in eigen huis en als verbinding met de partners in uitvoering en dienstverlening. Moet met de gemeenten afspraken maken over uitvoering Omgevingswet; wat gaat RUDLN oppakken, wat doen de gemeenten zelf of als collectief? Krijgen meer mogelijkheden om initiatieven te verwezenlijken. Kunnen meer invloed uitoefenen op besluitvormingsprocessen van met name de raad. Krijgen meer eigen verantwoordelijkheid, maar zijn daar vervolgens ook meer op aanspreekbaar (diverse wettelijke zorgplichtbepalingen). Bepalen welke items zij samen willen optrekken inzake de implementatie van de Omgevingswet. Aangeven hoe wordt omgegaan met de afspraken in het kader van de POL-uitwerkingen die van invloed zijn om de instrumenten uit de Omgevingswet (visie en plan). Participeren in regionaal overleg en leveren relevante informatie aan. Leveren inhoudelijke info in afgesproken digitale formats. 7. WAT VERANDERT ER VOOR DE AFDELINGEN? De recente OrganisatieOntwikkeling heeft taken anders belegd binnen de organisatie, maar in essentie is voor iedere afdeling/ieder team en voor elke medewerker duidelijk wat er van hem en haar wordt verwacht. Nieuw is dat veel meer dan voorheen wordt gestuurd op de gewenste competenties van onze organisatie en haar medewerkers. Processen en taken kunnen veranderen a.g.v. de Omgevingswet en hebben daarom gevolgen voor afdelingen en teams, en hun onderlinge samenwerking. Belangrijk is echter vooral de ontwikkeling van de competenties en de organisatiecultuur, die zijn niet alleen noodzakelijk voor het slagen van de OrganisatieOntwikkeling, maar ook voor de implementatie van de Omgevingswet. Hoe die processen en taken er onder de Omgevingswet uit gaan zien, moeten we samen gaan bepalen. Het overzicht hieronder geeft een indruk wat er voor de afdelingen verandert. Dat overzicht is een voorzichtige verkenning, want die verkenning gaan we juist samen ontdekken. Toch is hij opgenomen om een indruk te geven van hoe de Omgevingswet gaat doorwerken. Onder Pagina 12

13 de Omgevingswet gaan we integraal aan de slag met wat nu in aparte setjes regels en plannen zit en richten we ons nog meer op klantvragen. Niemand kan meer zijn eigen plannen en regels bedenken. Alles moet afgestemd worden op elkaar. Wat niet nodig is of dubbel, valt af. Wat wel nodig is, past in een integrale visie of regeling. De samenwerking moet grenzeloos zijn: er zijn minder of geen afgebakende taken en er zijn zeker geen grenzen of schuttingen tussen afdelingen. De omgevingsvisie, het omgevingsplan en de omgevingsvergunning komen tot stand in vele vormen van interne samenwerking. Die samenwerking zal steeds bepaald en aangepast moeten worden aan de klantvraag. Wat wil de klant van ons, wat is nodig en hoe doen we dat? We moeten in heel korte tijd duidelijkheid geven of iets kan. Die samenwerking maakt zaakgericht werken nodig. Niet meer ieder zijn eigen systeem, maar een open systeem, waarin we samen of na elkaar aan dezelfde zaak werken. SDW/RO Stelt nu ruimtelijk, milieu en economisch beleid, en bijbehorende ruimtelijke plannen en programma s op. Ruimtelijk ordening blijft er, maar niet als zelfstandige taak met eigen plannen. Het team moet nadenken over toepassing van zgn. omgevingswaarden, zeg maar milieunormen nieuwe stijl, die in het omgevingsplan kunnen worden opgenomen. De omgevingsvisie en het omgevingsplan worden de digitale opvolgers (met een heel brede scope) van de huidige (digitale) Wro-plannen. Het team is bekend met processen van integratie, afweging en planvorming. Het lijkt daarom voor de hand te liggen, dat dit team het initiatief neemt voor het opstellen van de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Nu worden er voor een plan vaak teams gevormd uit de afdeling zelf. Onder de Omgevingswet worden de teams gevormd uit alle betrokken afdelingen. De afdeling zal meer betrokken worden bij de omgevingsvergunning in de vorm van dienstverlening en beoordeling. De afdeling zal samen met WWL de digitale aspecten van de Omgevingswet gaan uitvoeren. SDW/MO WWL/VTH Relevante beleidsonderwerpen worden ingebracht in de integrale instrumenten. Te denken valt aan gezondheid, zorg en wonen, doelgroepenvervoer, demografische effecten voor het fysieke domein, zeg maar relevant fysiek 3D-beleid, enz. De afdeling is nu vertrouwd met de Wabo en het OLO (digitaal loket voor de omgevingsvergunning). Onder het bereik van de omgevingsvergunning gaan meer gebieden vallen: zie de inzet. De proceduretermijn wordt heel kort en er staat bijna geen maat op de omgevingsvergunning. Die kan voor heel kleine zaken gelden, maar ook voor heel grote stedelijke projecten, waarbij wordt afgeweken van het omgevingsplan. De afdeling moet zorgen, dat aan alle digitale aspecten van de omgevingsvergunning voldaan wordt. De afdeling moet meer gaan doen aan het begeleiden van initiatiefnemers en aan het managen van het proces van de omgevingsvergunning intern en extern. De taken van de afdeling veranderen door ontwikkelingen, die parallel lopen: bouwtoezicht door commerciële bedrijven, minder vergunningplichten en daarom wellicht meer vraag naar toezicht en handhaving. De afdeling wordt de regisseur van het breed inzetbare instrument omgevingsvergunning. De afdeling moet grote delen van de APV en andere ruimtelijk relevante verordeningen opnemen en integreren in het omgevingsplan. Specifieke onderwerpen (horeca, openbare veiligheid) blijven buiten de Omgevingswet en kunnen afstemmingskwesties opleveren. Pagina 13

14 Omgevingsvergunning: Besluit inhoudende de toestemming voor een bouwactiviteit, rijksmonumentactiviteit, stortingsactiviteit op zee, brandveilig gebruik, milieuactiviteit, wateractiviteit, ontgrondingsactiviteit, plaatsing mijnbouwinstallatie, beperkingengebied-activiteit, Natura2000- activiteit, flora en fauna-activiteit. Ook in een gemeentelijke, provinciale of waterschapsverordening kunnen vergunningplichtige activiteiten worden aangewezen. Een in een gemeentelijke omgevingsplan opgenomen vergunningplicht voor bijv. handeling aan gemeentelijk monument, bescherm stads- en dorpsgezicht, aanleg van een weg, vellen of kappen, geldt als omgevingsvergunning SDW/C&V en G&V en Frontoffice De regeling van het gebruik en het beheer van de openbare ruimte en de infrastructuur wordt onderdeel van het omgevingsplan. Dan gaat het bijvoorbeeld om wegen, parkeren, bomen, inritten, aansluitingen, e.d.. De afdeling/teams voert/voeren een aantal taken op milieugebied (groen, afval, riool/water) uit en adviseert daarover; die taken moeten nu worden uitgevoerd conform de Omgevingswet. De inhoudelijke taken op het gebied van aanleg en beheer van de openbare ruimte en infrastructuur wijzigen niet direct. De uitvoering van projecten zal wel volgens de juridische regels van de Omgevingswet moeten lopen. Het team frontoffice houdt zich onder meer bezig met het wijkgericht werken. De Omgevingswet verandert daar niet direct iets aan. Wijk- en dorpsraden en wijkcoördinatoren zijn nauw betrokken bij het wel en wee van wijken en dorpen. Ze zijn belangrijke adviseurs en netwerkers op het gebied van leefbaarheid. Zij kunnen de participatie mede vorm geven. BV/GEO en I&A Op deze teams zal een stevig beroep worden gedaan om het digitaal werken conform de Omgevingswet mogelijk te maken. Zij moeten - samen met de vakafdelingen - zorgen, dat Venray aangesloten wordt op de landelijke systemen van de Omgevingswet. De afdeling moet - samen met de vakafdelingen - zorgen dat de eigen ict-systemen voor integraal en zaakgericht werken, beheer en uitwisseling van gegevens en voor dienstverlening het werken met de Omgevingswet mogelijk maken. En zij zullen de organisatie moeten helpen om ALLE relevante analoge data om te zetten naar digitale data. Dit is een enorme klus; stel je voor, ca. 1/3 van alle papieren data screenen, scannen en digitaal aan de juiste systemen verbinden. 8. ACTIVITEITEN BUNDELEN IN SPOREN EN FASERING We willen de activiteiten voor de Omgevingswet bundelen in een aantal sporen (algemeen, instrumenten en beleid) en de diverse deelprojecten. Hieronder volgt een eerste globale overzicht. Het afzonderlijke procesplan is uiteindelijk leidend in de aanpak. Pagina 14

15 ALGEMEEN / RANDVOORWAARDELIJK 1. Coördinatie / inzicht en beheersing van kosten Opstellen van een eerste procesplan. Voortgang bewaken en hierover periodiek rapporteren aan CMT, College en Raad. Vervolgens de deelprojectenplannen verder aanscherpen met mijlpalen, dwarsverbanden, inzicht in menskracht en middelen. 2. Informatie en bewustwording /communicatie 3. Venrayse uitgangspunten en ambities Faseren en organiseren van een diversiteit een communicatieacitiviteiten rondom het thema. Zowel intern, richting Raad en extern. Begin 2017 formuleren van de ambitie en uitgangspunten m.b.t. visie, plan en beleid. Opgave is dusdanig groot dat diverse politiek-sturende uitspraken (faseren en prioriteren) noodzakelijk zijn. Breed politiek draagvlak is wenselijk gelet op de gemeenteraadsverkiezingen maart 2018, en het bieden van duidelijkheid en continuïteit aan bedrijven en inwoners. Issue hierbij: welke vorm (mate van) participatie hierbij te organiseren? Richting burgers en richting politiek? 4. Digitalisering (ICT en data) ICT-opgave is omvangrijk; relaties met veel lopende trajecten zoals ICT RUDLN, gegevenshuizen, enz. Begin 2017 uitvoeren van pilot om de omvang van de opgave helder te krijgen + prioriteiten in aanpak te kunnen maken. 2018; invoering basiszaken zodat we in 2019 kunnen starten. Relatie met ICT-traject RUDLN is aandachtspunt. 5. Bedrijfsvoering, financiën en dienstverlening Eén van de wijze lessen van het 3D-traject is om bedrijfsvoering vanaf de start van het veranderproces mee te nemen. 6. Kennis, opleiding en organisatie Zie paragraaf 12 De invoering van de Omgevingswet gaat effect hebben op de omvang van werkprocessen (o.a minder vergunningen, meer meldingen), legesinkomsten en servicevragen van burgers en bedrijven. Doel is om op verwachte schokken zo veel mogelijk te anticiperen staat vooral in het teken van het inventariseren van de bestaande situatie, kengetallen verzamelen, enz. In 2018 wordt een vertaling gemaakt naar de gewenste/nieuw situatie en worden voorstellen gedaan voor anticipatie. 7. Samenwerking met regiogemeenten, RUD LN, provincie, Waterschap, RWS en VRLN De samenwerking tussen regiogemeenten en andere overheidspartijen zal een sterke impuls moeten krijgen. Concrete acties zijn nog niet geformuleerd. Nadruk ligt nu vooral op elkaar informeren en urgentiebesef te doen groeien. Pagina 15

16 8. Samenwerking met andere partners (burgers, dorsp- en wijkraden, intermediairs) Gebeurt idealiter vooral in traject Omgevingsvisie. Voor specifieke items pas nadat wet- en regelgeving zich verder heeft uitgekristalliseerd. Naar verwachting pas vanaf INSTRUMENTEN 9. Omgevingsvisie Ambitie is om in 2018 een basis omgevingsvisie, die in de jaren daarna met relevante onderdelen kan worden aangevuld vindt inventarisatie plaats van beleid, bouwstenen en wordt een definitief PvA opgesteld. Vaststelling visie in Aandachtspunt: gemeenteraadsverkiezingen maart Omgevingsplan Omgevingsplan moet in nauwe relatie met onderdelen ambities en uitgangspunten en omgevingsvisie worden opgesteld. Verder van belang dat overgangsrecht nog niet helder en daarmee onduidelijk wanneer er een echt omgevingsplan moet liggen. Nadruk in 2017 ligt op: inventariseren relevante bestemmingsplannen, beleidsregels en verordeningen. ambitie t.b.v. omgevingsplan verder aanscherpen. volgen ontwikkelingen en overgangsrecht. PvA uitwerken; faseren, enz. Digitaliseren gaat forse inspanning kosten (middelen en menskracht) PROCESSEN 11. Vergunningverlening, toezicht en handhaving Proces en aanpak van RUD LN is leidend. Apart traject. Afstemming ambitie en proces RUDNL met ambitie en processen Omgevingswet in de diverse gemeenten vragen aandacht. Gaat in eerste instantie vooral om bewustwording; heel veel inzet van lokale beleidsruimte gaat deels ten koste van de efficiency van de RUD. BELEID 12. Beleid; Gezondheid (en IV) Strategische discussie koppelen aan uitgangspunten en ambities en Omgevingsvisie. 2017; inzichtelijk maken welke formatie werkzaam is voor of i.r.t. de Ow + welke dekkingen er zijn binnen de Ow (algemene dienst of derden) + inzichtelijk maken huidige geldstromen (leges inkomsten m.b.t. de vergunningen (leges) die te maken hebben met de Ow. 2018/2019; voorstellen ontwikkelen voor gesignaleerde knelpunten. Aandachtspunt; zelfstandig proces doorlopen, en pas daarna koppelen aan visie. Pagina 16

17 13. Beleid; geurbeleid en IV 2017; mogelijkheden voor lokaal maatwerkbeleid onderzoeken, koppeling leggen met POL-proces schone stallen. Standpunt bepalen over nut e noodzaak van lokaal beleid inzake fijnstof en geurbeleid overige bedrijvigheid. Voorstellen ontwikkelen voor input geur in omgevingsvisie en plan. Voorstellen voor middelen en menskracht en regionale component volgen nog. 14. Beleid; natuur Per treedt de Wet Natuurbescherming in werking (integratie van natuurbeschermingswet, boswet, flora- en faunawet, natuurschoonwet). Deze wet wordt na 2019 in de Omgevingswet ingebracht, met nieuwe taken voor de gemeente. Aanvullingsbesluit Natuur is nog niet beschikbaar. Nog weinig kennis beschikbaar over consequenties op uitvoeringsniveau. In 2017 ligt nadruk op laten functioneren Wet Natuurbescherming. In 2018 voorsorteren op integratie met Omgevingswet. In Omgevingsvisie bestaande natuurwaarden de juiste bescherming geven. Optie; koppelen met PvA Ammoniak vanwege dwarsverbanden. 15. Beleid; grondbeleid Aanvullingswet Grondeigendom leidt tot een wijziging in instrumenten en risico s van de gemeente. Het aanvullingsbesluit Grondeigendom is nog niet beschikbaar. Wijzigingen en voorstellen voor handelen zullen in 2018 via de nota Grondbeleid 2019 aan u worden voorgelegd. 16. Beleid; bodem Aanvullingswet Bodem. Gemeenten worden bevoegd gezag inzake bodemverontreiniging, met nieuwe taken. Verder is nodig een visie op bodem en ondergrond, en alle beschikbare bodeminfo digitaal maken. Het aanvullingsbesluit Bodem is nog niet beschikbaar; derhalve nog geeninzicht in nieuwe taken. Visie op bodem en ondergrond vormen straks een hoofdstuk in de Omgevingsvisie. 17. Beleid; geluid Aanvullingswet Geluid. Gemeenten krijgen deels nieuwe taken; o.a. maximale emissies bij geluidgevoelige objecten, geluidnormen opnemen in Omgevingsplan, geluidproductieplafonds voor sommige industrieterreinen en wegen, monitoringverplichtingen. In 2016 en 2017 analyseren situatie, kansen enz. In 2018 voorstellen doen en integreren in Omgevingsvisie. Pagina 17

18 18. Beleid; externe veiligheid Systematiek wordt aangepast, met minder rekenen, standaard aandachtsgebieden ambitie vaststellen + voorstellen ontwikkelen en deze in 2018 integreren in Omgevingsvisie. 19. Beleid; optie luchtkwaliteit en fijnstof Nog uitwerken. Vraag die hierbij aan de orde is: problematiek speelt bij de IV, willen we dan ook voor andere sectoren beleid? 20. Beleid; waterveiligheid In presentaties van Rijk werd aangekondigd dat maatwerk mogelijk wordt gemaakt inzake waterveiligheid. Is voor het overgrote deel straks al geregeld voor het Venrayse grondgebied via de gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum. Evt. ten noorden van Wanssum nog een issue. 21. Erfgoed (cultuurhistorie, monumenten en archeologie) Ontwikkelingen volgen. Nu geen concrete actie. Regelgeving gaat deels op in Omgevingswet en deels in de nieuwe Erfgoedwet. Vanaf 2017: basismateriaal verzamelen/actualiseren voor verwerking in uitgangspunten, visie en plan. Het achtergronddocument en het procesplan geven inzicht in de stand van zaken en de aanpak begin Echter, veel is nog onbekend, waardoor verwacht wordt dat het procesplan periodiek zal worden geactualiseerd. Dit geldt specifiek ook voor de indeling in deelprojecten. De implementatie van de Omgevingswet is door z n diversiteit uiterst complex. Oplossen van die complexheid door de zaak op te knippen in deelprojecten helpt natuurlijk, maar herbergt ook een risico. Met dit in het achterhoofd bekijken we continue op de gehanteerde indeling in sporen en deelprojecten, verbeterd kan worden. Zo groeit nu het inzicht om mogelijk een aantal beleidsthema s die betrekking hebben op het buitengebied samen te voegen. 9. PROCESORGANISATIE Vanaf mei 2016 is de kwartiermaker Omgevingswet bezig geweest om CMT, organisatie, college en raad te informeren over de implementatie van de Omgevingswet. Vervolgens zijn specialisten in de organisatie gevraagd om bouwstenen/deelprojectplannen op te stellen voor belangrijke instrumenten, processen of beleidsvelden, op grond van de nu beschikbare informatie. Op grond van hun uitspraken is een procesontwerp gemaakt. Dit procesplan is in een apart document vastgelegd. 10. OMGEVINGSWET EN BEDRIJFSVOERING De omgevingswet vraagt om een andere werkwijze, nieuwe rollen en andere competenties van professionals binnen de organisatie: beleidsmedewerkers, adviseurs, medewerkers op het gebied van bedrijfsvoering, maar ook voor politiek en bestuur. Binnen de organisatie gemeente Venray gebruiken we het OverheidsOntwikkelModel (OOM) om de resultaten en gevolgen van de Omgevingswet voor alle interne disciplines in beeld te brengen. Pagina 18

19 Onder bedrijfsvoering verstaan we Management, Medewerkers (HRM), Financiën, Informatie, Processen, maar ook Communicatie en Juridische advisering. Voor alle bedrijfsvoerings-onderdelen geldt: bedrijfsvoering dient ondersteunend te zijn aan het primaire processen binnen de Omgevingswet de impact op de diverse bedrijfsvoering-onderdelen is afhankelijk van de inhoudelijke beleidskeuzes die in het kader van de omgevingswet worden gemaakt en de nieuwe werkprocessen die daarbij horen, samenwerking vanaf de start van het project is daarom essentieel, gaandeweg het proces wordt de interen impact op de diverse onderdelen duidelijker de ontwikkeling naar een Omgevingswet vraagt een andere manier van werken voor zowel inhoudelijke als bedrijfsvoeringsmedewerkers en raakt nagenoeg alle teams binnen de organisatie, soms direct, soms indirect deze andere manier van werken in het kader van de omgevingswet sluit naadloos aan bij de reeds ingezette organisatie ontwikkeling en de leidende principes uit de Strategische visie (vraag- en klantgericht werken, meer kaders/minder regels, ruimte voor zelfsturing etc.) Veranderopgave Werken met de Omgevingswet betekent (meer/anders) integraal werken, - gebiedsgericht werken, - ketensamenwerking in de regio en - samenwerking met de samenleving. De vraag is in welke mate we gebruik willen maken van de ruimte die de wet biedt om anders te werken op het fysieke domein? Willen we de Omgevingswet als kans aangrijpen om de werkwijze helemaal te vernieuwen of willen we liever uitgaan van de huidige werkwijze en beleidskaders? (veranderen aanpassen) Willen we ons vooral richten op de externe opgaven en actoren in het fysieke domein of in eerste instantie op de eigen organisatie cq kosten en baten richten? (externe interne focus) Wanneer we onze strategische visie uit 2012 én onze visie op Organisatieontwikkeling serieus nemen, kiezen we een veranderproces met een externe focus waarin we samen met alle interne- Pagina 19

20 én externe betrokkenen sámen gaan onderzoeken wat er nodig is voor een nieuwe werkwijze in het kader van de Omgevingswet. Dat betekent dat we een proces organiseren waarin we samen werken, gezamenlijk de veranderopgave verkennen en sámen experimenteren, leren en doorontwikkelen. Op die manier ontwikkelen we werkende weg een nieuwe manier van werken, zowel extern als intern. In het procesplan is e.e.a. verder uitgewerkt. 11. KOSTEN Niemand heeft nog een goed idee over de kosten van invoering en van de baten als de wet eenmaal in werking is. Het ontbreekt generiek aan relevante kengetallen op nagenoeg alle gebieden. Voor de korte termijn zijn in de voorjaarsnota 150 keuro procesgelden vrijgemaakt voor 2017 zodat het hier beschreven proces kan worden opgestart. Ook voor 2018 is eenzelfde bedrag begroot. De verwachting is dat de uiteindelijke kosten tot een veelvoud hiervan zullen oplopen;. Mogelijke baten zullen pas veel later in het proces worden terugverdiend (na 2024). Op het moment dat kosten inzichtelijker worden zullen zij op de gebruikelijke manier in de P&C cyclus worden verwerkt, en daarmee in de programmabegroting en (afdelings)plannen. In het procesplan wordt een eerste indicatie gegeven van de verwachte kosten. 12. AANDACHTSPUNTEN EN RISICO S Als u het achtergronddocument tot hier hebt gelezen, dan zult u ongetwijfeld al tot de conclusie zijn gekomen dat de implementatie van de Omgevingswet een langdurig en ingewikkeld proces wordt. Met veel partijen en veel belangen. De vergelijking met het proces van de 3D s wordt vaak gemaakt. Op onderdelen lijkt het hier op, maar de betekenis voor de gemeentelijke organisatie van de Omgevingswet is naar verwachting groter, complexer en met een langere doorlooptijd. Het proces van de implementaties van de Omgevingswet kent risico s. De belangrijkste, nu bekende, worden hieronder benoemd. Echter het is niet meer dan een opsomming. Per risico wordt ook een indicatie gegeven van een mogelijk beheermaatregel om het risico te beheersen. Desondanks moet voor iedereen duidelijk zijn, dat we gedurende het proces hier waarschijnlijk in meer of mindere mate mee worden geconfronteerd. Het is niet de vraag of het gebeurt, maar wanneer het risico optreedt! Flexibel en adaptief handelen, in gesprek zijn met elkaar, zijn belangrijke randvoorwaarden om dit proces samen tot een goed einde te brengen. Pagina 20

21 nr. risico beheermaatregel 1. Tweede Kamerverkiezingen maart Alhoewel wetgeving en regelgeving voor een belangrijk deel gereed zijn, en er op hoofdlijnen brede politieke consensus bestaat over de Omgevingswet, kan dit op details voor verrassingen/aanpassingen zorgen. Nadenken over wat noregretmaatregelen zijn, en waar we evt. risico s lopen als gemeente. 2. Gemeenteraadsverkiezingen maar Vaststellen van de Venrayse ambitie en uitgangspunten richten op breed politiek draagvlak. Durven faseren en prioriteren. 3. Planning van Rijk is vooralsnog niet helder; echte duidelijkheid komt pas bij bekend worden van invoeringswetgeving en overgangsrecht. Kan leiden tot herformulering prioriteiten en extra kosten. Voldoende budget vrijmaken om snel te kunnen acteren / prioriteiten stellen / werken met groeidocumenten. Durven prioriteren en faseren. 4. Diverse ijkpunten van het Rijk zijn niet helder/duidelijk. Bijv. wat moet in 2019 qua ICT op orde zijn? En wat in 2024? 5. Participatieproces is onvoldoende duidelijk en afgebakend. De Omgevingswet gaat uit van veel meer participatie bij het opstellen van beleid, visie en plannen en programma s. Tegelijkertijd kost dit veel tijd, middelen en menskracht. Voldoende budget vrijmaken om snel te kunnen acteren / prioriteiten stellen / werken met groeidocumenten. Vaststellen van een participatieondergrens + differentiëren per instrument + differentiëren op basis van eerder doorlopen participatieprocessen (geen zaken dubbel doen). Keuze is onderdeel van ambitie en strategische uitgangspunten. 6. Regionale samenwerking is een belangrijk aspect bij de implementatie van de wet, maar wordt niet wettelijk afgedwongen. Risico dat proces te traag van de grond komt omdat niemand de regie pakt, met extra kosten als gevolg. Onderwerp agenderen voor SO en regionale overlegtafels Pagina 21

22 20. AFRONDING Dit achtergronddocument probeert niet compleet te zijn, daarvoor is de (implementatie) van de Omgevingswet te divers en complex. Het schetst een beeld, en daarmee een opgave. Samen in gesprek blijven is cruciaal. Evenals een goede balans zoeken tussen vernieuwen en behouden wat je hebt. In het afzonderlijke procesplan wordt meer inzicht gegeven in de interne organisatie, de veranderopgave en een eerste indicatie van de kosten. Tijdens de inforaad is u reeds gevraagd om aan te geven hoe u betrokken wilt zijn? Gelet op de omvang van de opgave, de diversiteit, en de lange doorlooptijd van het veranderproces is een aparte raadswerkgroep een goede optie. Pagina 22