Jos Dolstra. Erna Roosendaal MWH VNG. Voorzitter VVM sectie Milieurecht en Praktijk en projectleider jaarlijkse Dag v.d. Omgevingswet.

Transcriptie

1

2 Jos Dolstra MWH Voorzitter VVM sectie Milieurecht en Praktijk en projectleider jaarlijkse Dag v.d. Omgevingswet Docent Basiscursus Omgevingswet (ism Mibacu) Erna Roosendaal VNG Omgevingswet Belangenbehartiging gemeenten Implementatie omgevingswet gemeenten Projecten o.a. verkennend onderzoek RWS/VNG, de gemeenten Westland en Ermelo, de gemeente Oldebroek, de Gelderse omgevingsdiensten, Omgevingsdienst Rivierenland

3 De Omgevingswet is een kans! 3

4 Inleiding Hoofdlijnen Omgevingswet Impact Omgevingswet bij gemeenten Ondersteuning VNG

5 5 Niet alleen de wet, ook (bestuurs)cultuur Sluit aan bij maatschappelijke ontwikkelingen Keuzes nu hebben al invloed op de implementatie Omgevingswet Nu al veel mogelijk

6 RWS/VNG Organisatie Werkprocessen Medewerkers Informatie en ICT Planning Analysekader MWH

7 Onderzoek in de periode mei september 2015 Door: projectteam RWS, King en RH/DHV Streefbeelden Interviews Klantbordgroepen en interactieve sessies Toetsing bij opstellers AMvB s

8 8 Afwegingsruimte voor gemeenten geldt dat ze in bestuurlijke zin graag afwegingsruimte willen. Ambtelijk kijkt men met name naar de consequenties. Lokale verschillen kunnen level playing field verminderen. Daarnaast geldt hoe meer flexibiliteit je pakt om bestuurlijke afwegingsruimte in te vullen, hoe meer onderzoeklasten je hebt. Integraal en samenhangend beleid heeft grote gevolgen voor de regelgeving en bestaande verordeningen, die (deels) vervangen moeten worden en of opgaan in het omgevingsplan. Daarnaast is het integraal denken een uitdaging met diverse specialismen in huis.

9 9 Afspraken op het gebied van planvorming, vergunningverlening en handhaving zijn met name afspraken tussen organisaties nodig. Adviesrol gemeenten als meest nabije overheid geven vooraf advies over wat wel en niet kan. Ondanks meer algemene regels, is de verwachting dat deze vraag niet minder wordt. De initiatiefnemer en belanghebbende verander je niet zomaar (landelijke campagne?). De uitdaging is hoe dit te organiseren met beperktere inkomsten, eventueel door kosten door te berekenen. Verschuiving van vergunningen naar voorkant (planvorming en algemene regels) en naar achterkant (toezicht en handhaving).

10 10 Ingezette ontwikkeling Omgevingswet is op niveau van wet- en regelgeving een grote verandering, maar het bouwt voort op al ingezette ontwikkelingen: participatie, integraal werken, omgevingssensitiviteit, meedenken met initiatiefnemers, etc. Kennisniveau en expertise Gemeenten zoeken straks meer generalisten, specialisten zitten bij de omgevingsdiensten of haal je uit de markt. Organisatie De invoering is iets van de gehele organisatie, maar bij veel deelnemers merk je dat nu alleen de afdeling ruimtelijke ordening bezig is met de voorbereidingen.

11 11 Informatiepositie Inwoners en ondernemers krijgen meer invloed en een betere en gelijkwaardige informatiepositie. Ontsluiting van informatie naar het publiek en de duiding hiervan vraagt aandacht. Ook zullen overheden zelf een plan moeten hebben hoe zij de rest van de informatie ontsluiten. Standaardisatie is een randvoorwaarde voor een succesvolle implementatie en uitvoering. De impact is groot en komt snel (eind 2015 eerste set). Gegevensmanagement door meer algemene regels vervalt de inwinning van gegevens via vergunningen. Administraties als de BAG zijn hiervan afhankelijk. Dit vraagt extra werk aan de achterkant.

12 12 Implementatie van de Omgevingswet is vaak nog niet belegd in organisatie- of afdelingsplannen. Verwacht vanaf 2016 (als AMvB's er zijn) serieus op te pakken (in projectteams, werkplan, etc.). Invoering Op de vraag of de opgave haalbaar is kunnen nog maar weinig deelnemers antwoord geven. Qua cultuur zijn overheden al aardig op streek, maar de regelgeving is veelal nog niet bekend. Lokale afwegingen zijn bepalend of de invoering van de Omgevingswet tijdig haalbaar is: afwegingsruimte, risicogericht handhaven of meer zaken vergunningvrij regelen. Afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt is de invoeringsdatum wel of niet haalbaar.

13 Verschillen er zitten grote verschillen tussen omgevingsdiensten, o.a. in de relatie tussen opdrachtgever-opdrachtnemer (mandaat, dvo, etc.), juridische structuur, bestaansduur, taken (milieu en/of pluspakket), als ook de problematiek (IJmond ivm. Tata Steel vs. IJsselland). Opgave de grootste opgave voor totstandkoming hebben omgevingsdiensten al gehad. Het gaat nu om een verandering van taken. De Omgevingswet is uitdagend, maar vanuit dit perspectief wel te doen. Het draait om kwaliteit en betrouwbare dienstverlening en het samen doen. Spanningsveld tussen het voorzien in lokale afwegingsruimte en het bedrijfsmatig efficiënt organiseren van de uitvoering op regionale schaal Kwaliteit om de vereiste kwaliteit van uitvoering te garanderen, zoeken omgevingsdiensten naar differentiatie in de afhandeling van processen en vertalen dit naar gewenst mandaat. Toezicht en handhaving wordt belangrijker, maar er is weinig ruimte voor. Een van de mogelijke oplossingen is het hanteren van een risicomanagementbenadering 13

14 Gemeenten ervaren een grote dynamiek, met veel veranderingen Omgevingswet is logisch vervolg op ingezette ontwikkelingen Kans: meer integraal werken Knelpunten: digitaal stelsel Grootste impact: digitalisering en ketensamenwerking Organisatiewijziging: niet verwacht, wel cultuurverandering

15 Elke gemeente moet individueel transitieproces door Zoek aansluiting bij visie van je eigen gemeente en bij trajecten die toch al lopen Je kan nu al veel doen als voorbereiding op de Omgevingswet door aan te sluiten bij lopende beleidsontwikkelingen Kijk naar de wijze waarop je nu je bestemmingsplannen actualiseert

16 Vereniging van Nederlandse Gemeenten Basis voor invoeringsondersteuning We starten nu al met de Invoeringsondersteuning, ook al is eind 2018 nog ver weg. In juni 2015 is het Bestuursakkoord Invoering Omgevingswet getekend. Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen pakken dit samen op. Een unicum. Vanuit ketenperspectief invoering integraal vormgeven, dus samenhang aanbrengen tussen verschillende onderdelen binnen de gemeenten en tussen gemeenten, omgevingsdienst, waterschap, provincie, rijk richting inwoners en ondernemers Op dit moment vindt een financieel onderzoek plaats in het bestuurlijk overleg in januari 2016 vervolgafspraken.

17 Vereniging van Nederlandse Gemeenten Ondersteuningsprogramma VNG Digitalisering: aansluiten op een werkend landelijk digitaal stelsel in 2018 voor de hele keten (overheid/inwoners/bedrijven) Invoeringsondersteuning: generieke instrumenten voor invoering voor de hele keten Transitie door Gemeenten: ontzorgen en bekwamen van gemeenten & omgevingsdiensten (bestuur, management, uitvoering) op invoering van de Omgevingswet

18 Start op tijd met voorbereiden (nu!) en neem Omgevingswet mee bij ontwikkelingen Ontwikkel een visie op de Omgevingswet/bepaal je positie Stel een trekker aan Analyseer de impact op je organisatie Kijk naar relatie met je dienstverleningsconcept en andere ontwikkelingen Kijk naar je wijze van invulling van toezicht/ handhaving Start tijdig met ICT/digitalisering Zorg voor financiële armslag Maak afspraken met je partners (omgevingsdienst, provincie, waterschap, veiligheidsregio, GGD

19 Vereniging van Nederlandse Gemeenten Meer lezen over de Omgevingswet Meer informatie over de Omgevingswet lees je via volg ons op twitter over Omgevingsrecht

20

21 Jos Dolstra