READER STUDENTENCOACH

Transcriptie

1 READER STUDENTENCOACH MBO 1

2 Inleiding Voor jullie ligt de reader die hoort bij het project studentencoach (het coachen van eerstejaars studenten door ouderejaars). In deze reader vind je veel informatie. Wat is een studentencoach nu precies? Wat wordt er van je/jullie verwacht en hoe wordt er beoordeeld? Je vindt ook een dataoverzicht, hierin wordt precies aangegeven wanneer en wat er van jullie verwacht wordt. Verder staat er een logboek in dat je bij moet houden. Tenslotte vind je richtlijnen voor het schrijven van een tussen- en eindevaluatie. Wij wensen jullie veel plezier en succes! 2

3 VERANTWOORDING T.B.V. CURRICULUM Voor een voorbeeld zie bijlage 1 3

4 INHOUDSOPGAVE 1. Wat doet een studentencoach? Pagina 5 2. Inhoud van de gesprekken Pagina 6 3. Gesprekstechnieken Pagina 7 t/m Actief luisteren Pagina Heb ik je goed begrepen? Pagina Goede raad geven Pagina Feedback Pagina Voorbeeld sandwichfeedback Pagina Het afsluiten van het gesprek Pagina Valkuilen Pagina Zij/hij zegt niets of vraagt niets Pagina Afspraken worden niet nagekomen Pagina Je praat alleen over jezelf en jouw ervaringen Pagina Handig dat ik een eerstejaars kan vertellen wat er allemaal niet deugt Pagina Het klikt niet tussen ons Pagina Datalijst Pagina Logboek Pagina Voorbeeldformulier van het persoonlijk logboek Pagina Tussenevaluatie en eindevaluatie Pagina Voorbeeld tussen- en eindevaluatie versie coach Pagina 16 t/m Beoordeling Pagina 25 9 Vertrouwelijkheid en grenzen Pagina 26/27 10 Interessante links Pagina 28 Bijlage 1 Voorbeeld verantwoording t.b.v. curriculum Pagina 29 (Alfa College) Bijlage 2 Voorbeeld datalijst Pagina 30 4

5 1 Wat doet een studentencoach? De bedoeling is dat jij als studentencoach een eerstejaars student gaat begeleiden. Je ondersteunt de eerstejaars student tijdens de eerste twee periodes van haar/zijn tijd binnen onze opleiding. Wat betekent het woord studentencoach? Als studentencoach ben je een soort mentor. Een mentor wordt als volgt omschreven: 1. Begeleider van leerlingen of studenten, 2. Gids, raadsman, adviseur. Het is dus de bedoeling dat je regelmatig contact hebt met de eerstejaars student. Hiervoor zullen contacturen binnen het rooster opgenomen worden. Belangrijk is dat je een situatie creëert waar jullie je prettig bij voelen en de eerstejaars voor haar/zijn gevoel vrijuit kan praten. Jij bent dus verantwoordelijk voor een sfeer van vertrouwen en wederzijds respect. Denk eraan dat een medestudent begeleiden niet betekent dat je vrienden moet worden van elkaar. Uitgangspunt is dat je op een professionele wijze met elkaar om gaat. In jouw werksituatie wordt ook van je verwacht dat je kunt functioneren in een team met allemaal verschillende mensen. Dit doet dus een beroep op je professionele houding. De rol die je vervult als studentencoach sluit aan bij de taken en verantwoordelijkheden die je hebt. (nader in te vullen onder LLB). Hoe vaak spreek je de eerstejaars student? Dit kun je precies zien in het dataoverzicht, dat je na overleg met jouw begeleidend docent/mentor/loopbaanbegeleider/coach hebt ingevuld. We gaan ervan uit dat deze ingeplande gesprekken gevoerd gaan worden. Ben je een keer verhinderd, dan is het aan jou om vervanging te zoeken. De helft van een lesuur kun je met elkaar praten, de andere helft kun je gebruiken om je logboek in te vullen. 5

6 2 Inhoud van de gesprekken. Allereerst is het belangrijk een sfeer van vertrouwen te creëren. Belangrijk is het om af te spreken dat wat jullie bespreken vertrouwelijk is. Als jij het nodig vindt iets met de begeleidend docent/mentor/loopbaanbegeleider/coach te bespreken vraag je eerst toestemming aan je gesprekspartner. Als je niet goed weet hoe je iets aan moet pakken, ga je uiteraard bij je begeleidend docent/mentor/loopbaanbegeleider/coach langs. Wat zijn de gespreksonderwerpen? Natuurlijk is het het allermooist als de eerstejaars met allerlei vragen komt waar je zo de tijd mee kan vullen. Daarnaast is het zinvol om onderstaande punten aan bod te laten komen. Natuurlijk niet allemaal elke week, kies er één of twee uit. Te verwachten valt dat een aantal zaken regelmatig terug zal komen. Studiegids Toetsregels (Toets)rooster Functies van verschillende mensen binnen de school (opleidingscoördinator, mentor, decaan, vertrouwenspersoon enz.) Planning werkzaamheden Sfeer en plek in de groep Sfeer op school Praktische zaken binnen de school en de opleiding BPV/stage: Wat staat je te wachten? BPV/stage opdrachten Ervaringen op BPV/stage BPV/stage boek Houdingsaspecten Zelfstudie Competentiegericht onderwijs Begeleiding (hoe geregeld) Natuurlijk wordt er in de lessen van alles uitgelegd. Jullie taak zit in het extra ondersteunen en iemand helpen met specifieke, individuele vragen. De drempel is misschien kleiner om een aantal zaken met een studiegenoot te bespreken. 6

7 3.Gesprekstechnieken. Om jullie te helpen bij het voeren van een goed gesprek volgt hier nog een aantal tips. 3.1 Actief luisteren Er zijn heel veel soorten mensen. Die op veel verschillende manieren gesprekken voeren. Actief kunnen luisteren is hierbij erg belangrijk. Hier volgt een aantal tips om actief te luisteren: Houd jezelf op de achtergrond; Stel de ander centraal; Laar de ander weten dat je luistert (bijv. open houding, ja zeggen); Laat stiltes vallen; Vraag door en vat samen. 3.2 Heb ik je goed begrepen? Op het laatste punt van de vorige paragraaf gaan we nog even door. Belangrijk is dat je de ander goed begrijpt. Goed is om samen te vatten wat de ander gezegd heeft en te vragen of je het goed begrepen hebt.het probleem moet voor beiden helder zijn. In dit stadium gaat het er niet om wat jij denkt en voelt maar dat je controleert of je de ander goed hebt begrepen. 3.3 Goede raad geven. Wij willen graag andere mensen helpen door oplossingen aan te dragen.dit is niet altijd handig. Waak ervoor niet uitgebreid te vertellen wat jij ondervonden hebt en hoe jij het opgelost hebt. Ga samen op zoek naar een oplossing. Soms kan het geven van extra informatie al heel verhelderend zijn. 7

8 3.4 Feedback Het standaard model voor feedback is het sandwich model. Dit model houdt het volgende in: vertel eerst wat er goed was, geef dan een aantal verbeterpunten en sluit af met je algemene, positieve indruk. Het is wel een handig model om de feedback in een vorm te gieten die bij de ontvanger aankomt. Je kunt je ongetwijfeld een beeld vormen van een situatie waarin iemand meteen met de deur in huis viel en alleen de negatieve elementen vertelde. Wat is jouw reactie dan? Sta je hier dan voor open? Voelt het als feedback of als kritiek? 8

9 3.5 Voorbeeld sandwichfeedback Feedback VAN: VOOR: OVER: WAT GOED GAAT: WAT BETER KAN EN HOE: WAT OOK GOED GAAT: 9

10 3.6 Het afsluiten van het gesprek. Het afsluiten van een gesprek betekent niet opstaan en doei zeggen. Vat samen waar jullie over gepraat hebben. Vraag of de ander hiermee verder kan. Bepaal samen één of twee onderwerpen voor de volgende keer (zie lijst). Kijk wat je daarvoor nodig hebt. Spreek de nieuwe dag, tijd en plaats af en houd je daaraan. Handig is misschien om elkaars school adres uit te wisselen en evt. een telefoonnummer. Tenslotte: blijf positief! Jij hebt er niets aan, maar zeker je gesprekspartner niet, als jullie elkaar in de put praten 10

11 4. Valkuilen Het is handig om je van te voren te bedenken dat er een aantal valkuilen kunnen zijn. Zo ben je beter voorbereid. Hieronder zijn er een paar op een rijtje gezet met daarachter wat je zou kunnen doen. 4.1 Zij/hij zegt niets of vraagt niets. In dat geval zul jij actief open vragen (geen ja en nee) moeten stellen. Jij kiest dan de gespreksonderwerpen of stimuleert de ander om een gespreksonderwerp uit te kiezen. 4.2 Afspraken worden niet nagekomen Eerst samen kijken waarom de afspraak niet is nagekomen. Gebeurt dit een tweede keer dan graag melden bij de begeleidend docent. 4.3 Je praat alleen over jezelf en jouw ervaringen. Dit is niet de bedoeling.natuurlijk mag je jouw ervaringen vertellen maar beperk dit tot een minimum. Het gaat erom dat een eerstejaars haar/zijn verhaal kan doen of vragen kan stellen. 4.4 Handig dat ik een eerstejaars kan vertellen wat er allemaal niet deugt. Dit is ook niet de bedoeling. Waar zoveel mensen samen zijn, zoals in een school het geval is, zal niet alles gesmeerd lopen. Van jou verwachten we een professionele houding. Natuurlijk zijn er minpunten maar de bedoeling is elkaar vooruit te helpen, niet elkaar de put in te praten. 4.5 Het klikt niet tussen ons. Hier probeer je samen uit te komen door er over te praten. Komen jullie er echt niet uit, vraag dan advies aan een andere studentencoach of aan de begeleidende docent. 11

12 5 Datalijst Na overleg in te plannen, zie bijlage 2 voorbeeld datalijst Week Activiteit

13 6. Logboek Het invullen van het logboek is een verplicht onderdeel van de begeleiding. Dit wordt door je begeleidende docent/mentor/loopbaanbegeleider/coach ook beoordeeld. Het logboek is een houvast voor je. Je kunt hierin zien wat je besproken hebt, wat gemaakte afspraken zijn en welke gespreksonderwerpen voor het volgende gesprek op het programma staat. Op de volgende pagina vind je een formulier zoals die in je persoonlijke logboek staat. De bedoeling is dat je van elk gesprek zo n formulier invult. Dit logboek wordt aan het eind van de begeleidingsperiode ingeleverd bij je begeleidende docent. 13

14 6.1 Voorbeeldformulier van het persoonlijk logboek NAAM STUDENTENCOACH: NAAM EERSTEJAARS: DATUM: GESPREKNUMMER: Waar hebben jullie het over gehad (korte samenvatting van het gesprek)? Hoe vond je het gesprek? Licht je antwoord kort toe. Zijn er actiepunten genoemd om aan te werken? Zo ja, welke? Tijd, datum en plaats volgende gesprek: Eventuele andere opmerkingen: 14

15 7. Tussenevaluatie en eindevaluatie. Halverwege en aan het eind van de begeleidingsperiode wordt er een tussen en een eindevaluatie geschreven door zowel de studentencoach als de eerstejaars student. Uiteraard zijn deze evaluaties vertrouwelijk Zie 7.1 voor voorbeeld tussen- en eindevaluatie versie coach. 15

16 7.1 Voorbeeld tussen- en eindevaluatie versie coach Tussenevaluatie project studentencoach versie coach VAN: VOOR: DATUM: OPLEIDING: Werkproces nummer: Beschrijving werkproces. Geef in een 4-puntschaal aan waar jij staat/ wat jij vindt 1= nooit 2= af en toe 3= meestal 4= altijd Ondersteunen Ik kan de jongere/eerstejaars studenten ondersteunen/ helpen bij hun vragen/ problemen Ik ben actief betrokken bij hun leerproces in de opleiding Ik beschik over meer kennis en die kan ik inzetten bij de begeleiding Ik beschik over meer vaardigheden dan de jongere/eerstejaars student Ik heb meer begrip voor bepaalde situaties in de opleiding Ik heb meer inzicht in de opleiding Ik heb meer ervaring Ik kan de student helpen bij het ontwikkelen van de juiste beroepshouding Ik werk in het verlengde van de coaches/ docenten Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat ging goed en wat kan er verbeterd worden? 16

17 Gesprekken voeren Ik voel mij prettig tijdens het gesprek met de jongere/eerstejaars Het lukt mij om actief te luisteren Het lukt mij om het gesprek op gang te houden Het lukt mij om door te vragen Het lukt mij om open vragen te stellen Ik denk dat de jongere/eerstejaars zich veilig voelen bij mij Het lukt mij om gesprekonderwerpen te bedenken Ik heb met mijn groepje een geschikte plek om de gesprekken te voeren Ik sluit het gesprek altijd duidelijk af Ik maak afspraken aan het einde van het gesprek Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat ging goed en wat kan er verbeterd worden? Feedback geven Ik vind het moeilijk om feedback te geven Ik ken de feedback regels Ik kan de feedback regels toepassen in de praktijk Ik geef feedback op gedrag en niet op de persoon Ik gebruik de ik-boodschap Ik kan goed uit mijn woorden komen Ik kan aan het einde van het gesprek de inhoud kort samenvatten Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat ging goed en wat kan er verbeterd worden? 17

18 Feedback ontvangen Ik vraag de jongere/eerstejaars regelmatig om feedback Ik kan de feedback regels toepassen in mijn handelen Ik vind het moeilijk om feedback te ontvangen Ik vraag mijn coach regelmatig om feedback Ik luister naar feedback en probeer ervan te leren Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat ging goed en wat kan er verbeterd worden? Logboek Ik vul na ieder gesprek mijn logboek in Ik vraag de jongere/eerstejaars naar hun logboek Ik geef tips om het logboek bij te houden Ik laat mijn coach mijn logboeken zien Ik vraag feedback aan mijn coach over mijn logboek Ik stimuleer de jongere/eerstejaars om hun logboek in te vullen Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat kan er verbeterd worden? 18

19 Reader Ik heb de reader zorgvuldig gelezen De reader geeft mij voldoende handvatten om te begeleiden Ik vind de reader duidelijk De reader is geschreven in studententaal Ik stimuleer de jongere/eerstejaars om hun reader te gebruiken Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat kan er verbeterd worden? Dank voor het invullen! 19

20 Eindevaluatie project studentencoach versie coach VAN: VOOR: DATUM: OPLEIDING: KERNTAAK: Werkproces: Beschrijving kerntaak: Competenties bij deze kerntaak en dit werkproces, die voor de studentencoach zijn vereist: 20

21 Geef in de 4-puntschaal aan waar jij staat/wat jij vindt 1= nooit 2= af en toe 3= meestal 4= altijd Ondersteunen Ik kan de eerste/eerste/jongerejaars studenten ondersteunen/helpen bij hun vragen/ problemen Ik ben actief betrokken bij hun leerproces in de opleiding Ik beschik over meer kennis en die kan ik inzetten bij de begeleiding Ik beschik over meer vaardigheden dan de eerste/jongerejaars student Ik heb meer begrip voor bepaalde situaties in de opleiding Ik heb meer inzicht in de opleiding Ik heb meer ervaring Ik kan de student helpen bij het ontwikkelen van de juiste beroepshouding Ik werk in het verlengde van de coaches/ docenten Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat ging goed en wat kan er verbeterd worden? 21

22 Gesprekken voeren Ik voel mij prettig tijdens het gesprek met de eerste/jongerejaars Het lukt mij om actief te luisteren Het lukt mij om het gesprek op gang te houden Het lukt mij om door te vragen Het lukt mij om open vragen te stellen Ik denk dat de eerste/jongerejaars zich veilig voelen bij mij Het lukt mij om gesprekonderwerpen te bedenken Ik heb met mijn groepje een geschikte plek om de gesprekken te voeren Ik sluit het gesprek altijd duidelijk af Ik maak afspraken aan het einde van het gesprek Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat ging goed en wat kan er verbeterd worden? Feedback geven Ik vind het moeilijk om feedback te geven Ik ken de feedback regels Ik kan de feedback regels toepassen in de praktijk Ik geef feedback op gedrag en niet op de persoon Ik gebruik de ik-boodschap Ik kan goed uit mijn woorden komen Ik kan aan het einde van het gesprek de inhoud kort samenvatten Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat ging goed en wat kan er verbeterd worden? 22

23 Feedback ontvangen Ik vraag de eerste/jongerejaars regelmatig om feedback Ik kan de feedback regels toepassen in mijn handelen Ik vind het moeilijk om feedback te ontvangen Ik vraag mijn begeleider regelmatig om feedback Ik luister naar feedback en probeer ervan te leren Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat ging goed en wat kan er verbeterd worden? Logboek Ik vul na ieder gesprek mijn logboek in Ik vraag de eerste/jongerejaars naar hun logboek Ik geef tips om het logboek bij te houden Ik stimuleer de eerste/jongerejaars om hun logboek in te vullen Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat kan er verbeterd worden? Reader 23

24 Ik heb de reader zorgvuldig gelezen De reader geeft mij voldoende handvatten om te begeleiden Ik vind de reader duidelijk De reader is geschreven in studententaal Ik stimuleer de eerste/jongerejaars om hun reader te gebruiken Ruimte voor opmerkingen en suggesties. Wat kan er verbeterd worden? Dank voor het invullen! 24

25 8. Beoordeling. Studentencoach Aan het eind van de derde periode volgt er een eindbeoordeling in de termen van voldoende/onvoldoende. Dit wordt gebaseerd op grond van de tussen- en eindevaluaties van jou. Uiteraard zal de begeleidend docent/mentor/loopbaanbegeleider/coach verantwoorden hoe hij/zij tot deze beoordeling is gekomen. Verantwoording beoordeling voldoende/onvoldoende: Logboek moet ingevuld zijn. Alle vragen van de tussen- en eindevaluatie dienen beantwoord te zijn. De algemene indruk van de begeleidend docent/mentor/loopbaanbegeleider/coach over hoe jij je begeleiding gestalte hebt gegeven. Wordt aan bovenstaande criteria voldaan, dan volgt er een voldoende. 25

26 9 Vertrouwelijkheid en grenzen Een studentencoach vertelt informatie die hem/haar verteld wordt niet door aan derden, maar heeft wel het recht om dit te allen tijde te bespreken met zijn/haar begeleidend docent/mentor/loopbaanbegeleider/coach. Het kan lastig zijn als je je betrokken voelt bij iemand om dan voldoende afstand te houden. Het is belangrijk voor alle partijen om een aantal grenzen als studentencoach in het oog te houden: Geen vriendschap, maar een zakelijke relatie Tijd en plaats zijn van te voren vastgelegd en duidelijk voor iedereen Tijdsduur traject is vooraf duidelijk Veiligheid voor alles; er wordt afgesproken binnen school in een ruimte waar volwassenen (op afroep) beschikbaar zijn Geen informatie over jezelf geven (bijv. geen privételefoonnummer, adressen, niet sms en e.d.) Er zijn een aantal gespreksonderwerpen die niet bij een studentencoach thuishoren, de zogenaamde no go areas. Deze no go areas zijn: Verslaving (bijv. drugs, alcohol, gamen, gokken) Seksualiteit/zwangerschap Zelfbeschadiging Zelfmoord(gedachten) Eetstoornissen Criminele activiteiten (Kinder)mishandeling Seksueel grensoverschrijdend gedrag/misbruik 26

27 Als deze gespreksonderwerpen toch aan de orde komen, dien je ze samen te bespreken met de begeleidend docent/mentor/loopbaanbegeleider/coach. We hebben gemeend om dit duidelijk te moeten stellen om, zowel de studentencoaches als de gecoachte studenten, te beschermen. 27

28 10 Interessante links Tot slot nog wat interessante links op een rijtje:

29 Bijlage 1 Voorbeeld verantwoording t.b.v. curriculum van het Alfa College Kerntaak 3: Uitvoeren van taken ten behoeve van de zorgverlening en de organisatie Werkproces 3.1: coördineert de zorgverlening Omschrijving: De mbo-verpleegkundige coördineert de uit te voeren verpleegkundige zorg binnen de instelling; zij houdt zo nodig een exit gesprek ten behoeve van ontslag/overdracht naar een andere afdeling/instelling of naar de thuissituatie. De mbo-verpleegkundige maakt een planning voor de verdeling van de werkzaamheden en een tijdsplanning en geeft daarbij de prioriteiten aan. Zij vraagt en geeft informatie over de geplande en te verlenen zorg aan betrokkenen. Zij stemt de zorgverlening af en over. Zij zorgt voor rapportgage van de geboden zorg en ondersteuning. Ook geeft de mbo-verpleegkundige werkbegeleiding aan stagiaires en nieuwe collega s. Zijn enthousiasmeert en coacht en geeft feedback op hun werkzaamheden. Gewenst resultaat: De mbo-verpleegkundige heeft de zorgverlening zodanig afgestemd en op een professionele wijze gecoördineerd dat de continuïteit van de zorg gegarandeerd is en de zorgvrager de zorg als een geheel heeft ontvangen. De mbo-verpleegkundige heeft de collega s en stagiaires op een professionele wijze werkbegeleiding gegeven. Competentie B Aansturen C begeleiden E Samenwerken en overleggen J Formuleren en rapporteren Q plannen en organiseren (Bron: Landelijke kwalificatie MBO Mbo- verpleegkunde versie ) 29

30 Bijlage 2 Voorbeeld datalijst Week Activiteit Gesprek met begeleidend docent (uitdelen en bespreken logboek) Koppelen eerstejaars aan studentencoach en eerste afspraken maken. Iedereen dus aanwezig! Gesprek Gesprek Gesprek Eerstejaars leveren hun verbeterpunt* in bij de studentencoach en de begeleidende docent Gesprek Gesprek Tussenevaluatie (via de mail in week 41 naar begeleidende docent) 43 Herfstvakantie Gesprek Gesprek Gesprek Gesprek Gesprek Gesprek 50 Laatste gesprek 50 Eindevaluatie (via de mail in week 50 naar begeleidend docent) *Toelichting verbeterpunt: Samen werk je een verbeterpunt (bijvoorbeeld plannen van huiswerk) uit, die je ook daadwerkelijk gaat gebruiken. Je levert dit in bij jouw studentencoach en bij de begeleidende docent. Beschrijf in je logboek hoe dit is gegaan. 30