Gemeenschappelijk Eco-wonen in Leuven Luk Jonckheere Samenhuizen vzw

Transcriptie

1 Gemeenschappelijk Eco-wonen in Leuven Luk Jonckheere Samenhuizen vzw 23 oktober 2014

2 Projectoproep lokale actoren DUITSLAND : Greves Garten, Hamburg (2012) BELGIË : Bourse / Beurs, BRL (2000) cotekanal imifi + Keulen, Munster, Tolhuislaan, Gent (2012) FRANKRIJK : Strasbourg (2009, 2012 & 2013) St-Amandsberg, Gent (2014) + Grenoble (2006, 2009, 2011, 2013), Lille, Toulouse, Brest, Paris, Montpellier,

3 Projectoproep lokale actoren 2014 Gemeenschappelijk eco-wonen : 5 projecten (BBL & Samenhuizen, VL) Kortrijk site Kop van Prado SOK Kortrijk ; cohousing ; 20 à 25 U. Sint Niklaas site Paterskerk Stad ; woonverdichting, energie-efficiëntie, kwaliteitsvolle groene & sociale leefruimte Turnhout site Schorvoort Stad & SHM De Ark ; nieuwbouw uitbreidingsgebied waarin cohousing Houthalen-Helchteren site Mijnpark Gemeente ; kernversterking ; +/-30 U. coho Leuven site Geldenaaksebaan AGSL ; afbraak en verbouwing ; 8 à 12 U.

4 Gemeenschappelijk wonen (samen huizen) Definitie en types Meerwaarde van gemeenschappelijk wonen Opstarten van een project

5 Definitie : << Een woongemeenschap bevat personen uit verschillende gezinnen die vrijwillig en bewust op minder of meer betrokken wijze ruimtes delen en samen wonen, in eigen beheer met als doel sociale meerwaarde te creëren voor bewoners, buurt en samenleving >>

6 Types samen huizen autonome woningen & gedeelde ruimtes privé kamers in een gemeenschap beperkte gedeelde ruimtes uitgebreide gedeelde ruimtes huishouden gedeeltelijk samen huishouden volledig samen Co-Wonen Cohousing Woongroep Leefgemeenschap vanaf 3 Units 18 à 30 Units (vanaf 12) 3 à 8 Personen vanaf 3 Personen Twee woonsten : Duo-wonen + dienst of zorgfunctie : Kangoeroewonen

7 Woongroep (jongvolwassenen, senioren, ) Papeguin (Gent) jongvolwassenen ; 8 bewoners ; huur Carpe diem (Alveringem) senioren ; 4 bewoners ; huren van privé persoon Utopia (Haaltert ) volwassenen ; 5 bewoners ; tontine Andromeda (Woluwe) senioren ; 4 à 5 bewoners ; huren van OCMW

8 Co-wonen Biplan (Haren) 6 appartementen ; eigendom ; tuin, paviljoentje, gastenkamer Bois del Terre, (Limmelette) 6 huizen ; mede-eigendom ; tuin en groepsruimte

9 Cohousing La Grande Cense (Clabecq) Vinderhoute (Lovendegem) 17 Units eetzaal & keuken, zithoek, wasruimte, hobby, berging, speelruimte, tuin, gastenkamer, enz autovrij ; laagenergie ; mede-eigendom 22 Units Beter BOUWEN & VERBOUWEN

10 Senior Cohousing Abbeyfield Le Martin-Pêcheur (Watermaal, B) 8 Units ; huur ; senioren Silver Sage (Yarmouth, US) senior cohousing 16 Units Fardknappen (Stockholm, S) 43 Units - second half of life (40+) eetzaal & keuken, hobbyruimte, salon,

11 Cohousing in combinatie met Woongroep (mindervaliden) Wilde Rosen (Ahrensburg, D) 2 Cohousings (Wilde Rosen) : 25-tal Units Noord en 25-tal Zuid 2 x Beschut Wonen (Die Robben) : 6 Units geestelijke gehandicapten 6 Units meervoudig gehandicapten Werk : tuinbouw, ateliers, horeca,

12 Kangoeroe wonen (=zorgwonen) Young budget homes privé (Emblem) 2 Units OCMW (Malle) 4 x 2 Units Carrière d Opprebais (Incourt) 21 x 2 Units

13 Meerwaarde van gemeenschappelijk wonen praktisch sociaal ecologisch maatschappelijk

14 Praktische voordelen delen van ruimte en middelen samen aankopen, maaltijden voorzien opvang kinderen Multigenerationele uitwisseling, senioren, elkaar helpen en leren van elkaar

15 Ecologisch compact wonen, vrijwaren van ruimte en groen eco-bio opties (draagvlak schaal, groep) : materialen, energie, water, autodelen, ruilen, recycleren,

16 Maatschappelijk cohesie buurt, integratie, uitstraling Integratie en ondersteuning van zorgbehoevenden en kwetsbaren empowerment, bewust burgerschap, lokale veerkracht, basisdemocratie bewaren van bestaand erfgoed

17 Interne sociale meerwaarde gezelschap, contact, activiteiten, steun, solidariteit, veiligheid, burenhulp, opvang, zorg,

18 Opstarten van een project AANLOOP KOPEN BOUWEN WONEN BEHEER

19 De 3 pijlers 1. VISIE Charter : waarden & missie Projectplan : doel & strategie 2. GROEP Groepsdynamiek Interne organisatie 3. SITE Vinden & verwerven Ontwerp & bouw EN: Juridisch : aanloop - bouw - bewoning Financieel

20 VISIE 1 ALGEMENE VISIE & WENSEN : (onze droom) wat motiveert ons, wat verlangen we, wat zoeken we (vriendschappen, moestuin samen, gezelschap, babysit, rustiger leven, of intenser leven, samen eten, ) WAARDEN : naar de samenleving (bvb. ecologie, sociaal engagement, ) naar elkaar toe (bvb. open communicatie, vertrouwen, gelijkwaardigheid, tolerantie, ) MISSIE : (welk soort samenwoonst willen we realiseren) type project : hoe sterk collectief (ruimtes, activiteiten, geld, ) ruimtelijk : ruraal/urbaan, schikking, aantal woonsten, wat gedeeld financieel : ruw budget, kostenverdeling, doelgroep : gemengd, senioren, alleenstaande ouders, minder validen, gezinnen met kinderen, extra engagement : zorgaspect, kinderopvang, wijkwerking, spiritueel, mix van inkomens, ), collectieve activiteit : cultureel, artistiek, tuinbouw, artisanaal, sterk ecologisch : passiefbouw, collectieve energievoorziening, waterhuishouding, Charter

21 VISIE 2 DOELSTELLINGEN : Hoe de visie en de missie concreet maken in dit project : concrete en meetbare doelen (waar, wat, wanneer, ) STRATEGIE : de weg en de middelen Kostprijzen : budget, financiering, boekhouding, raming Termijnen : deadlines, stappenplan, Deelnemers : werving, selecteren, informeren, betrekken, solvabiliteit, interne communicatie, groepsdynamiek, beslissingsprocedures, overleg en vergadercultuur, Professionals : architect, notaris, jurist, groepsbegeleider, projectbegeleider, (keuze, contract, overlegvorm, ) RUIMTELIJK ONTWERP & BOUW: Programma van eisen : wat wenst de groep Stappenplan naar ontwerp en bouw Zelfbouw bespreken, indien overwogen wordt Projectplan

22 GROEP GROEPSORGANISATIE Groepsstructuur coordinatie, secretariaat, werkgroepjes,, Beslissings-procedures meerderheid, consensus, mandaat aan werkgroep, Werving Bekendmaking bekendmaking en groep vergroten Nieuwe leden wie hoort er bij, criteria, gradaties van lidmaatschap, stage procedure voor aansluiting (hoe aansluiten) Vergaderen, overleg vergaderstructuur, frequentie, evenwicht formeel/informeel Communicatie Interne communicatiekanalen : mail, website, GROEPSDYNAMIEK Realistische verwachtingen Goede afspraken op verschillende vlakken Omgaan met verschillen : gedeelde waarden, tolerantie, gelijkwaardigheid, actief luisteren, spreekruimte, consensus Groepscohesie : welbevinden van de leden, communicatiestijl Conflicthantering

23 SITE 1 VOORTRAJECT Zoeken en vinden van een site kanalen voor zoektocht ; sites aan criteria checken ; Vastleggen van de site optie, verwerving (aankoop of andere) snel kunnen beslissen en betalen! Haalbaarheidstudie architecturaal financieel bewoonbaarheid voor een groep ONTWERPEN Ontwerp traject in communicatie en wisselwerking met de groep uitgaande van programma van eisen methodieken (mood board, design charrette, ) Wat ontwerpen masterplan, gemeenschappelijke ruimtes, privé woonsten, technische voorzieningen, buitenruimte, Fasen Schetsontwerp Voorontwerp Definitief ontwerp

24 SITE 2 AANLOOP BOUW Vergunningen Aanvraag stedenbouwkundige vergunning (evt stedenbouwkundig attest vooraf) Vergunningen (bvb. afsluiten straat, boren put, ) Professionals lastenboek, meetstaten ; offertes aannemers interface met professionals (afgevaardigde, bouwteam,?) aannemer(s), veiligheidscoördinator, stabiliteitsingenieur, berekening technische installaties, BOUW Opvolging financieel Financiering (geblokkeerde rekening, leningen, bijdragen, ) Budget bewaking Organisatie zelfbouw Werfopvolging Oplevering

25 SITE : Inspiratie (Wallonië) Les Verchons (Louvain-L-N, B) 8 U Cité Benedi (Wavre, B) 10 U Les Arbrelles, Braine-le Chateau, B) 6 U Hepsilone (Louvain-L-N, B) 11 U

26 SITE : Inspiratie (Vlaanderen & Brussel) Abbeyfield Entre voisins (Etterbeek, B) 8 U DSDS (Gent, B) 12 U Collectief Noord (Antwerpen, B) 5 U L Espoir (Molenbeek, B) 13 U

27 Haus Gloria (Rosenheim, D) 8 U SITE : Inspiratie (Duitsland) Königsmoor (Kiel, D) Lebendiges Haus (Siegen, D) Klein Venedig (Balingen, D) 8 U Wilde Rosen (Ahrensburg, D)

28 SITE : Inspiratie (Frankrijk) Habiterre (Die, F) Habitat Différent (Anger, F) La Salière (Grenoble, F) 6 U Les Petits Moulins (Rezé, F) 6 U eigendom + 6 U sociale huur

29 JURIDISCH OPSTART Feitelijke vereniging geen rechtspersoon Vereniging zonder winstoogmerk (VZW) BOUW Burgerlijke maatschap (BM) Coöperatieve vennootschap (CVBA) BEWONING Vereniging van mede-eigenaars (VME) basisakte appartementsgebouw eigendom woonst + %0 van gemeenschappelijke Coöperatieve vennootschap (CVBA) de coöp is eigenaar, verkoopt aandelen verkoopt aandelen met / zonder woonrecht Andere : CLT ; NV / BVBA ; tontine ;

30 FINANCIEEL Aanvankelijke kosten aanloopfase (tip: SH adviescheques) Financiëel beleid opzetten taakverdeling professionals contacteren, kiezen neerslag in juridisch bindende afspraken opvolgen van financiën (contactpersoon, werkgroepje) Haalbaarheidstudie op financieel vlak budget en raming (beschikbaar / benodigd budget) Financiering beginkapitaal / leningen / interne (& evt. externe) investeerders afspraken rond evt. voordeel voor vroege investeerders Deelnemers Solvabiliteit van de deelnemers Afspraken over financiering Afspraken over verdeelsleutel voor financiële lasten

31 PROFESSIONALS Notaris : - onpartijdig, werkt met oog op belang van alle betrokkenen - verstrekt adviezen ; helpt bij het sluiten van overeenkomsten ; bij onderhandelingen - is beëdigd en stelt bindende akten op - kennis over : onroerend goed, huwelijk, scheiding, erfenis, verenigingsvormen, Andere jurist : - advies / vertegenwoordiging / verdediging bij conflicten - evt. bij opstellen van contracten met professionals Financieel adviseur : - bankdirecteur (financiering) - financieel expert (bvb. financiële haalbaarheid, projectplan, ) - boekhouder

32 PROFESSIONALS Architect : - site : advies over architecturale haalbaarheid - advies i.v.m. opmeting, stabiliteit, nutsvoorzieningen, subsidies, - schetsontwerp, voorontwerp, ontwerp - stedenbouwkundig attest, bouwaanvraag, vergunningen - lastenboek, meetstaten ; offertes aannemers ; kostenraming, budgetbewaking - toezicht op de werf ; controleren van de oplevering Projectbegeleider : ontwikkelaar / GW-begeleider - voor het hele projectverloop of voor (1 of meer) deelaspecten - aspecten : * investeren en dragen van financieel risico * algemene projectopvolging * vinden en vastleggen van een site * ontwerp en bouw * financiële begeleiding * groepsvorming en organisatie * kiezen en inschakelen van professionals * Groepsbegeleider : groepsdynamisch (preventief en/of bij problemen) - communicatie, - efficiëntie door verstandhouding - aanpakken van conflicten

33 FINANC. JURIDISCH BOUW PLAATS GROEP VISIE Traject van een project VISIE aanzet vanuit initiatiefgroep keuze STRATEGIE voor opzetten van project Visie uitwerken en/of bijschaven Samenhuizen 2012 GROEP vormen uit bestaande of nieuwe groep Groepsstructuur, Beslissingsprocedures, Conflicthantering Criteria en procedure voor aansluiting nieuwe leden Bekendmaking en groep vergroten Interne communicatie, cohesie, sociale activiteiten,... Toekomstige buren contacteren (evt. info-avond) beschikbare of nog te zoeken SITE Site zoeken en eventueel optie nemen Urbanisatie en reglementen Site verwerven (huren, kopen, erfpacht,.) Kontakten met Lokale/Regionale Overheid Plans en bouwaanvraag Architect kiezen Haalbaarheidsstudie architecturaal (samen met financ. haalbaarheidsstudie) Ruimtelijke ontwerp (programma van eisen) & aanvraag Aannemer(s) kiezen en contracteren Zelfbouw (hoeveel, wat, hoe, wanneer) Bewoonbaar maken (inrichten, verbouwen, bouwen ) Juridisch adviseur (notaris,...) kiezen Juridische structuur Startfase (visietekst, charter, initiële overeenkomst) Juridische structuur Bouwfase (burgerlijke maatschap, ) Juridische structuur Bewoning (huren, eigendom, verdeling,.) Financieel experts (adviseur, banken, boekhouder,...) kiezen Nagaan van financiële middelen van de groep Financiële haalbaarheidsstudie (budget en raming) en financiëel beleid (kostenverdeling) Financiering en leningen Premies, subsidies en eventuele sponsoring Boekhouding (bijdragen van deelnemers, betalingen,.)

34 103 items Checklist project

35 dank voor jullie aandacht kenniscentrum en platform voor bevordering van gemeenschappelijk wonen