Interacties tussen voeding en geneesmiddelen. Milou van Heuckelum Keuzestage Farmacie-M 24 juni 2014

Transcriptie

1 Interacties tussen voeding en geneesmiddelen Milou van Heuckelum Keuzestage Farmacie-M 24 juni 2014

2 Programma Algemene inleiding Definities Geneesmiddel-nutriëntinteracties Top 10 geneesmiddelen in de ziekenhuisfarmacie Klinisch relevante geneesmiddel-nutriëntinteracties Levothyroxine Geneesmiddel-nutriëntinteracties Literatuurgegevens Aanbevelingen Eindconclusie

3 Algemene inleiding (1) Voeding (Nationaal Kompas Volksgezondheid) Nutriënten ten behoeve van de celsynthese en het functiebehoud van cellen Macro- en micronutriënten Geneesmiddel (Geneesmiddelenwet, H1 Art 1.1b) Een substantie of een samenstel van substanties die bestemd is om te worden toegediend of aangewend voor dan wel op enigerlei wijze wordt gepresenteerd als zijnde geschikt voor: 1. Het genezen of voorkomen van een ziekte, gebrek, wond of pijn bij de mens, of 2. Het stellen van een geneeskundige diagnose bij de mens, of 3. Het herstellen, verbeteren of anderszins wijzigen van fysiologische functies bij de mens door een farmacologisch, immunologisch of metabolisch effect te bewerkstelligen.

4 Algemene inleiding (2) Interacties tussen geneesmiddelen en nutriënten Merck Manual Medisch Handboek: Veranderingen in de effecten van een geneesmiddel veroorzaakt door voedingsmiddelen (inclusief dranken) die tegelijkertijd worden geconsumeerd. Onvolledig definitie Invloed op de nutriëntenstatus Interactie tussen geneesmiddel en nutriënt(en)? Bijwerking? Of beide? Klinische relevantie Boullata JI, Hudson LM. Drug-nutrient interactions: a broad view with implications for practice. J Acad Nutr Diet Apr;112(4):

5 Voorbeeld hypomagnesiëmie bij gebruik van een PPI Verschillende case reports en 125 meldingen van een hypomagnesiëmie bij het gebruik van een PPI bij Lareb ( ) Vaak geassocieerd met hypokaliëmie, hypocalciëmie en hypoparathyroïdie Omeprazol, pantoprazol, esomeprazol, lansoprazol en rabeprazol Magnesiumsuppletie alleen effectief indien de PPI wordt gestaakt. Meestal herstellen de magnesiumspiegels nadat de PPI gestaakt is spontaan binnen 2 weken. Bijwerking? Interactie tussen geneesmiddel en nutriënten?

6 Voorbeeld hypomagnesiëmie bij gebruik van een PPI

7 Interacties tussen geneesmiddelen en nutriënten Top 10 ziekenhuisfarmacie Klinisch relevante interacties tussen geneesmiddel en nutriënten bij simvastatine (grapefruitsap) Mogelijk klinisch relevant: PPI (hypomagnesiëmie), acetylsalicylzuur (melk), diclofenac (eenmalige dosis, voeding algemeen), acenocoumarol (vitamine K afkomstig uit voeding) Geen klinisch relevante interacties: metoprolol, macrogol, tramadol

8 Levothyroxine Algemene inleiding Thyreomimetica Absorptie hoofdzakelijk in ileum en jejenum Halfwaardetijd: 5-7 dagen >99% eiwitbinding: Thyroxine binding globulin (TBG), prealbumine en albumine Inname levothyroxine: 30-60minuten voor het ontbijt na een nacht vasten Dit dient bij voorkeur te worden gedaan met wat vloeistof (Bron: FK) Levothyroxinetabletten bij voorkeur op de lege maag innemen en op dezelfde wijze (Bron: KNMP Kennisbank) Interactie tussen geneesmiddel en voedsel!

9 Levothyroxine Samenwerking ZAMB en afdeling diëtetiek Interacties tussen geneesmiddelen en nutriënten Optimaliseren van de farmacotherapie/medicatieveiligheid Literatuuronderzoek naar mogelijk klinisch relevante interacties tussen levothyroxine en nutriënten. Grapefruitsap Koffie Voedingsvezels Enterale voeding (sondevoeding) Sojaproducten

10 Levothyroxine Koffie Benvenga et al Mar;18(3): Interventie: 200µg levothyroxine met 200ml water + direct of 60min later een kop espresso (25-30ml) Controle: 200 µg levothyroxine met 200ml water

11 Flowchart geneesmiddel-nutriëntinteracties

12 Aanbevelingen Levothyroxine

13 Eindconclusie Hoeveelheid beschikbare literatuur over interacties tussen geneesmiddelen en nutriënten is zeer beperkt (Gezonde) voeding lijkt onschuldig, maar kan klinisch relevante interacties met geneesmiddelen veroorzaken (Statine met grapefruitsap) Voor clinici is het vaak lastig om in te schatten of er een interactie met bepaalde nutriënten aanwezig is en in welke mate deze klinisch relevant is. Aanvullend en kwalitatief hoogstaand onderzoek naar interacties tussen (alle) geneesmiddelen en voeding wordt aanbevolen

14 Tot slot Diëtetiek als onderdeel van een ziekenhuisapotheek is een uitstekend idee om de medicatieveiligheid te optimaliseren.

15 Vragen??