Bijwerkingen met bijsmaak

Transcriptie

1 Bijwerkingen met bijsmaak Nascholing huisartsen Krentenwegge cursus, Zenderen 5 en 7 juni 2012 Rike van Eekeren, apotheker Regiocoördinator Noord Nederland Lareb

2 Smaken verschillen? Lareb

3 Programma Bijwerkingen Generieke substitutie Lareb Bijwerkingen melden Lareb

4 Bijwerkingen Type A (augmented) Duizeligheid Obstipatie Bradycardie Droge mond - Frequent - Dosis afhankelijk - Farmacologisch mechanisme - Zichtbaar in studies / vaak bekend continueren mag, evt dosis verlagen

5 Bijwerkingen Type B (bizarre) Zelden Niet dosis gerelateerd Ideosyncratisch Niet zichtbaar in studies / onbekend staken, contra-indicatie Anafylaxie Hepatitis Bloedbeeld afwijkingen SJS/TEN

6 Bijwerking? Gokverslaving Krullend haar Hik Fenomeen van Raynaud

7

8 Top 10 bijwerkingen praktijk 1. Metformine: diarree 2. β-blokkers: gewichtstoename, conditievermindering 3. Opioiden: obstipatie, misselijkheid 4. Tramadol: heftig braken en duizeligheid 5. Benzo s: sufheid, reactievermogen 6. Amoxicilline: diarree, orofaryngeale candida 7. RAAS rem s: hoofdpijn (bij opstarten) hoesten 8. PPI: soms hoofdpijn bij opstarten 9. Jeuk 10. Duizeligheid Lareb

9 Top 10 meldingen Lareb Top 10 geneesmiddelen (2011) Simvastatine (145) Metoprolol (102) Varenicline (91) Amoxcilline / clavulaanzuur (83) Nitrofurantoine (79) Methotrexaat (78) Omeprazol (76) Diclofenac (72) Methylfenidaat (66) Amoxicilline (65) Lareb

10 Bijwerking herkennen 1. Bekend? SPC, Kompas, literatuur, Lareb 2. Tijd Latentietijd De- en rechallenge 3. Andere factoren Comorbiditeit Comedicatie Specificiteit, achtergrondincidentie 4. Mechanisme Lareb

11 Casus

12 Verwardheid Vrouw, 72 jaar Voorgeschiedenis: carcinoïd long 1992 melanoom

13 Symptomen Acuut: depressiviteit verwardheid geagiteerd gedrag

14 Medicatie Atrovent - ipratropium Cozaar - losartan Nexium - esomeprazol Symbicort - formoterol/budesonide Thyrax - levothyroxine

15 Bijwerking? Denkt u aan een bijwerking? Wat wilt u weten?

16 Tijdsrelatie Welk middel verdenkt u? 1. ipratropium jaren 2. losartan maanden 3. esomeprazol week 4. formoterol/budesonide jaren 5. levothyroxine jaren

17 Zou het toch een bijwerking kunnen zijn? Zoeken we op!

18 Farmacotherapeutisch Kompas esomeprazol: onrust, verwardheid, depressie omeprazol: verwardheid en hallucinaties, opwinding, agressie en depressie met name bij ouderen en ernstig zieken. rabeprazol, pantoprazol: depressie lansoprazol: -

19

20 Tijdsrelatie 2: Beloop Dechallenge esomeprazol stop binnen 1 dag hersteld Rechallenge Hervatting: snel recidief

21 Andere factoren Comorbiditeit Comedicatie Specificiteit klinisch beeld Achtergrondincidentie

22 Herken een bijwerking PRO 1. Logische tijdsrelatie 2. De- en rechallenge CONTRA 1. Afwegen/ uitsluiten: andere factoren 3. Bekendheid in Kompas/SPC 4. Meldingen bij Lareb

23 Boodschap Verandering psychisch functioneren kan een bijwerking zijn Zet bijwerkingen in de DD, ondanks logische andere verklaring

24 Casus

25 Casus metformine Vrouw, 89 jaar VG: hypertensie sinds 1998 Longembolie 1998 Paroxysmaal AF 2000 Cholelithiasis 2002 Osteoporose 2002 Diabetes mellitus sinds 2007 Lareb

26 Medicatie Carbasalaat calcium 100 mg Simvastatine 40 mg Losartan/Hydrochloorthiazide 50/12,5 mg Losartan 50mg Risedroninezuur 35mg Metformine 2dd 500mg Lareb

27 Beloop AF (sept) - Stop Ascal 100 -> acenocoumarol - Start metoprolol ZOC 50 Na 1 week - Stop metoprolol, start digoxine 0,125 mg Na dagen - Decompensatio Cordis opname Na ontslag - Diarree Lareb

28 Diarree Na 2 dagen: Opname - Aanhoudende diarree - - Misselijkheid inname - dehydratie Na 3 weken: ontslag - Metformine gestaakt: herstel diarree Na 2 weken - Metformine hervat: opnieuw diarree Na dagen - Herstel na staken Bluefish - Hervatting Actavis geen klachten Lareb

29 Bijwerking? Metoprolol Acenocoumarol Digoxine Metformine Substitutie generieken Hulpstoffen Fabricage Lareb

30 Generieke substitutie Overeenkomsten specialité en generiek: kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling werkzaam bestanddeel farmaceutische vorm vastgestelde bio-equivalentie Lareb

31 Generieke substitutie Verschillen tussen specialité en generiek Hulpstoffen Zoutvorm Uiterlijk Verpakking Lareb

32 Farmaceutische vorm Tablet Capsule Zetpil Klysma +/- gereguleerde afgifte +/- maagsapresistente coating (Zoutvorm) Lareb

33 Bio-equivalentie Uitgangpunt: Blootstelling aan actieve stof uit generiek en specialité in plasma gelijk Therapeutisch equivalent: Gegevens over effectiviteit en veiligheid gelijk voor generiek en specialité Uitwisseling specialité generiek mogelijk Lareb

34 Europese richtlijn Lareb

35 Farmaceutisch gelijkwaardig Specialité (Referentie) Generiek (Test) Mogelijke verschillen Deeltjes grootte, Hulpstoffen Fabricage Apparatuur Batch size Uitsluiten effect op absorptie: Bio-equivalentieonderzoek Lareb

36 Bioequivalentie onderzoek Farmacokinetische data gebruikt om therapeutische equivalentie aan te tonen. Single dose, twee-weg cross-over bioequivalentie studie in gezonde vrijwilligers Generiek Specialité Periode 1 Uitwassen Periode 2 Lareb

37 Plasma Conc. mg/l Bioequivalentie C max AUC Time (h) Ratio test/referentie voor AUC en C max per proefpersoon. 90% betrouwbaarheidsinterval binnen grens Grens bij smalle therapeutische breedte Lareb

38 Hulpstoffen Inactief Soms: allergische reacties Speciale patientgroepen Aspartaam bij PKU Gluten bij coeliakie Glucose, sacharose, xylitol, e.a. bij DM NB: Lactose geen probleem! Lareb

39 Voorbeelden Lareb Thyrax duotab 25 μg: Indogokarmijn (E172) Urticaria bij dosiswijziging van μg Zonnegeel (E110) Lareb

40 Melding Lipitor Klachten na wijziging tabletvorm urticaria dyspnoe oogirritatie (brandend gevoel) pruritus droge hoest Pfizer: alleen waslaag weggelaten

41 Melding Lipitor Lijst van hulpstoffen Lipitor nieuw toevoeging benzoëzuur (E210, conserv.) Literatuur benzoëzuur kan bij een kleine groep mensen histamine vrijmaken en daardoor pseudo-allergische reacties veroorzaken. (Bron: Food-info.net)

42 Melding injectie vit. B12 Hydroxocobalamine 500mcg/ml (CF) pijnlijk, jeukend en brandend gevoel in de armen na iedere toediening. Hydroxocobalamine 500mcg/ml(Nycom.) geen reactie

43 Melding injectie vit. B12 Lijst van hulpstoffen fabrikant CF benzylalcohol (1501, aroma, conserv.) kan soms huidirritaties geven (Bron: Food-info.net / KNMP Kennisbank) Lijst van hulpstoffen fabrikant Nycomed géén benzylalcohol samenstelling verder identiek

44 Samenvatting substitutie Meldingen generieke substitutie Zeer gedifferentieerd Meestal geen verklaring Rol psychologische effecten Soms specifieke klachten bij specifieke hulpstoffen Theoretisch verschil in piek-plasma spiegels type A bijwerking Lareb

45 Programma Bijwerkingen Generieke substitutie Lareb Bijwerkingen melden Lareb

46 Wat is Lareb Nederlands Bijwerkingen Centrum Optimaliseren veiligheid van geneesmiddelen en vaccins onbekende effecten tijdig signaleren onbedoelde schade voorkomen

47 Hoe werkt Lareb Werkwijze vrijwillig rapportagesysteem onafhankelijke organisatie in opdracht van CBG artsen en apothekers Kenniscentrum bijwerkingen, vaccins en teratologie Publicaties, onderwijs, helpdesk, website

48

49 Melden Via Via het papieren meldformulier Via een ontslagbrief

50 Wat melden? Bijwerkingen bij nieuwe geneesmiddelen Ernstige bijwerkingen Levensbedreigend / overlijden Ziekenhuisopname Arbeidsongeschiktheid, invaliditeit Aangeboren afwijkingen Onbekende bijwerkingen Bijwerkingen bij kinderen Alles wat u van belang acht

51

52 Wat heeft u eraan? Individuele terugkoppeling op melding Antwoord op vragen U draagt bij aan kwaliteit farmacotherapie

53 Samenvatting Typen bijwerkingen Bijwerkingen herkennen Bijwerkingen bij generieke substitutie Bijwerkingen melden Lareb

54 Goed gesmaakt of bittere pil?? Vragen? Lareb

55 Bedankt voor uw aandacht en graag tot de volgende keer Lareb