Notitie Brede School, stand van zaken en visie voor de toekomst

Transcriptie

1 Notitie Brede School, stand van zaken en visie voor de toekomst Samenvatting In Deventer wordt vanaf 2001 gewerkt aan de brede school. Daarbij is veel geprobeerd en is gaandeweg duidelijk geworden wat een brede school moet inhouden. Een brede school is een school die voldoet aan de volgende 10 criteria: er is een gedeelde heldere visie, het kind staat centraal, ouders worden actief en vergaand betrokken, er wordt maatwerk geleverd in interactie met de wijk, verschillende disciplines werken nauw samen (o.a. met centrum voor Jeugd en Gezin), er is sprake van doorgaande leerlijnen (in het dagprogramma en voor het kind), beroepskrachten hebben een nieuwe op samenwerking gerichte houding, de brede school is een structurele voorziening, de accommodatie is voldoende en wordt meervoudig gebruikt en regelmatig wordt de voortgang geëvalueerd. Om de brede scholen in Deventer neer te zetten gebruikt de gemeente de volgende uitgangspunten: In iedere wijk of dorp minimaal 1 brede school en voor 5 locaties van het voortgezet onderwijs op termijn een brede school. Voorrang in het voortgezet onderwijs heeft het VMBO met basis-kader leerlingen. In totaal moeten er 16 brede scholen tot stand komen. De regierol en verantwoordelijkheid bij de uitvoering moet bij de directies van scholen komen te liggen. Er zal voor de brede school een bedrijfsmodel moeten worden ontwikkeld waarmee de samenhang goed kan worden aangestuurd. Dit is een zaak van deelnemende organisaties. Bestaande accommodaties dienen optimaal te worden gebruikt, dwz. voor, tijdens en na school. Daarbij moet over grenzen van disciplines worden gegaan, ook door de gemeente. De nieuwe combinatiefuncties worden voor de ontwikkeling van de brede school ingezet met een accent op sport en cultuur. De positie van de Stichting Brede school Deventer zal anders worden, zij behoudt alleen haar ondersteunings- en kwaliteitsbevorderingsfunctie. Vanuit het tijdenbeleid zijn 7 tot 7 voorzieningen gewenst. Voorgesteld wordt te beginnen bij de Vijfhoek, Rivierenwijk en Nicolaasschool. Voor de realisatie zet de gemeente de bestaande middelen voor de brede school in naast de extra middelen voor de combinatiefunctionarissen (op termijn 15,6 fte) en de bestaande middelen voor kinderwerk, jongerenwerk en speel-o-theken. Deze middelen gaan vooral naar scholen met achterstandsleerlingen. Scholen met niet achterstandsleerlingen moeten met ouderbijdragen uit zien te komen. Alle scholen komen in aanmerking voor een ondersteuning in de extra coördinatiekosten. Inleiding Mensen hebben een idee, gaan door alle gevestigde belangen heen en maken het een landelijk voorbeeld. Gelukkig kan dat nog steeds en is dat het succesverhaal van de brede school. Begonnen in Groningen, de vensterschool, is de brede school landelijk niet meer weg te denken. Het is de vernieuwing rond het kind dat naadloos lijkt te passen in de maatschappelijke veranderingen, waarbij kinderen ook naschools een aanbod krijgen (om georganiseerd te spelen ) en waarbij beide ouders in staat worden gesteld te gaan werken. Ook in Deventer kennen we deze ontwikkeling. In deze notitie wordt bij het verleden, het heden en de toekomst stil gestaan. Dit om met kennis van het verleden met de toekomst te kunnen omgaan. 1. Het verleden In 2001 is de brede school ontwikkeling in Deventer begonnen. De brede school stond toen volledig in het teken van het bestrijden van onderwijsachterstanden. Dit in een gewenste samenhangende aanpak van sociale, economische en fysieke pijlers. Begonnen is met drie brede scholen in het primaire onderwijs (Snippeling in de Venen, Deventer Circuitschool en het Mozaïek) en een in de bovenbouw VMBO voor leerlingen boven de 14 jaar- Etty Hillesum Lyceum, Slatink). De locale speerpunten in het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid waren: 1

2 Taalbeleid, verbeteren taalvaardigheid van (allochtone) kinderen. Voor- en vroegschoolse periode Voorkomen voortijdig schoolverlaten. Vergroten van de ouderbetrokkenheid. Monitoring. Snel is de Brede School onderdeel van GSB II ( ) geworden. Ambitie daar was het idee Brede School uit te werken waarin leef- en leermilieu van gezin, vrije tijd en school dichter bij elkaar worden gebracht: Wij zien een brede school als een netwerk in en om de school, waarbinnen ouders, leerkrachten en andere professionals samenwerken om kinderen op allerlei manieren meer kansen te geven. In 2004 verscheen een voortgangsnotitie Brede school ( 6 september 2004). Daarin staat de ambitie dat binnen elke wijk in Deventer een Brede School of Wijkvoorzieningencentrum operationeel is. Dit wordt bevestigd in de sociale structuurvisie van 2004 waarin als opgave voor de jaren wordt geformuleerd: de Brede School in samenhang met de onderwijskundige en gebiedsgerichte lijn verder te ontwikkelen. In de voortgangsnotitie worden aanloopproblemen genoemd waardoor de ontwikkeling is vertraagd. Verder wordt nog maar van een locatie op de Enkdwarsstraat gepraat en wordt gesteld dat in sept naast de Venen en Enkdwarsstraat (samenwerking Circuit- en Mozaïkschool) ook in de Zwaluwenburg is gestart. Verder dat in september 2003 met een pilot in Keizerslanden, de Keizersbrug is gestart. Over de pilot in het VMBO wordt niets meer gezegd. Wel worden vijf profielen genoemd op basis waarvan een Brede School kan worden uitgewerkt. Deze zijn: Onderwijsachterstandenprofiel Verrijkingsprofiel Zorgprofiel Educatie- of opvangprofiel Wijk- en buurtprofiel Deze profielen geven een bepaalde invalshoek weer en zijn niet uitsluitend tov elkaar (bijv. een onderwijsachterstandenprofiel kan samengaan met een of meerdere van de andere profielen). Eind september 2004 verschijnt er een evaluatie Brede School. Belangrijkste punten: Op de langere termijn is de ambitie om in elke wijk of dorpskern te kunnen spreken over een Brede School of Wijkvoorzieningencentrum (als de meest uitgebreide variant van de Brede School). Uitgangspunt van de Brede School is dat de ontwikkelingskansen van kinderen worden vergroot. Er komt een aparte subsidieregeling voor Brede Scholen (in de vorm van een beleidsregel). Uiteindelijk dienen de activiteiten structureel vanuit de instellingsbudgetten te worden bekostigd. Ieder schooljaar dient maximaal een nieuwe Brede school er bij te komen. Verder wordt er een relatie gelegd tussen de Brede School en het ontstaan van zwarte scholen. Op 3 mei 2006 wordt een raadsvoorstel mbt de brede school vastgesteld. Daarin staan de volgende punten: 2006/2007 benutten om na te gaan of en hoe Brede school verder moet worden uitgebouwd. In 2006/2007 komt er een nieuwe rapportage aan de raad. De stichting de Brede School moet op zoek gaan naar cofinanciering, in 2007 en in ieder daarop volgend jaar. Daarbij moet worden aangetekend dat deze bedragen niet in de uitvoeringsovereenkomst met de brede school zijn opgenomen. Er is financiering beschikbaar gesteld voor 3 nieuwe brede scholen (via het sociaal programma ,- in 2007 en 2008 en ,- in 2009). In augustus 2006 wordt door de gemeente een offerte-aanvraag gedaan voor de invulling van dagarrangementen (dit op basis van externe subsidie). De doelstelling is het vergroten van de arbeidsparticipatie van vrouwen. Hier voor wordt het project breed de dag door in het leven geroepen met als doelgroep 0-16 jarigen. Het project bestaat uit 9 percelen, waarvan elk overeenkomt met een verzameling buurten. 7 van de 9 percelen worden gegund aan de Stichting Brede School Deventer en een aan de Nicolaasschool in Schalkhaar. Een perceel blijft oningevuld. 2

3 Op 21 augustus 2007stelt het College van B&W de uitvoeringsschetsen Accommodaties en Voorzieningen in Deventer vast. Daarin worden 21 mogelijke locaties voor een brede School benoemd. Daarbij is het idee dat niet alle 21 locaties een brede school worden en is om die reden afgezien van een financiële vertaling. Verder wordt meer functioneel gebruik van bestaande ruimten bepleit (om met minder m2 meer te doen). Gemeentelijk tijdenbeleid: Binnen het nog door de gemeenteraad vast te stellen tijdenbeleid wordt de nadruk gelegd op de school als een 7 tot 7 voorziening naast een betere bereikbaarheid van andere voorzieningen buiten de traditionele werktijden (bijv. apotheek, tandarts, etc.). Dit ivm het stimuleren van de mogelijkheden voor ouders om deel te nemen aan het arbeidsproces. 2. Huidige stand van zaken Er is begonnen met vier Brede Scholen: Brede School Keizersbrug, Brede School De Schipbeek, Brede School de Enk en Brede School Zwaluwenburg. Door de invulling van de dagarrangementen zijn er vier bijgekomen: Zandweerd, de Windroos, de Vijfhoek en de Nicolaasschool. De subsidie voor dagarrangementen is per 1 januari 2009 opgehouden. Medio 2008 heeft de stichting Brede School Deventer een koersnotitie het licht laten zien. Daarin wil men de ambitie om de bestaande brede scholen te versterken en het aantal brede scholen uit te breiden in gerichtere acties omzetten. Dit om de tot nu toe ervaren belangrijkste knelpunten te kunnen oplossen. Deze zijn: - de betrokken partijen opereren momenteel veelal buiten de brede school om en incorporeren de brede school onvoldoende als vanzelfsprekend element in hun beleid en uitvoering; - de stedelijk coördinator en de locatiecoördinatoren krijgen onvoldoende voet aan de grond bij scholen en instellingen; - Het gevolg daarvan is dat de brede school voor de organisaties geen core business is, maar ernaast blijft bestaan en niet uit kan stijgen boven activiteitenniveau; - Op locatieniveau biedt de huidige strategie te weinig mogelijkheden en garanties voor de ontwikkeling van multidisciplinaire samenwerking en integrale bedrijfsvoering; - De rol van de gemeente is momenteel te beperkt, te weinig betrokken en teveel op afstand. Op beleidsniveau is bovendien onvoldoende sprake van een integrale benadering. Nieuwe ontwikkelingen als WMO, CJG maar ook het accommodatie- en voorzieningenbeleid en de fysieke ontwikkeling van de nieuwe WVC s staan onvoldoende in relatie tot de brede school ontwikkeling. Een en ander is het gevolg van de keuze bij de oprichting van de stichting om de gemeente op afstand te zetten en heeft een ongewenst nevengevolg gehad. De door de stichting voorgestelde acties om deze knelpunten aan te pakken zijn: Een sterkere positionering van de brede school in het beleid (sociaal en fysiek) van gemeente, scholen en instellingen. De brede school is geen doel op zich, het gaat uiteindelijk om betere voorzieningen voor kinderen, ouders en buurt. Daarvoor dient de brede school veel meer dan nu het geval is, gezien te worden als een centraal element van de sociale infrastructuur voor kinderen en jongeren. In tegenstelling tot de keuze bij de oprichting van de stichting begin 2006 is een directe betrokkenheid van de gemeente gewenst. De gemeente Deventer kan aanzienlijk meer sturing geven aan het proces van brede school ontwikkeling. De gemeente is in haar rol van hoeder van het publieke belang, bij uitstek de partij die kan inzetten op samenhang in voorzieningen. Partijen uit de publieke en private sector ertoe kan bewegen uit te stijgen boven het organisatiebelangen en hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen; 3

4 De gemeente zou ook een koersnotitie moeten schrijven, waarin zij geactualiseerd duidelijk maakt waarheen de ontwikkeling van Brede Scholen in Deventer zal moeten gaan in de komende jaren (wordt bij deze aan voldaan). De organisatiestructuur van de stichting wordt op de volgende punten aangepast: - Het bestuur van de stichting brede school gaat een meer direct sturende rol spelen. Dat wil zeggen, het voortouw nemen in het proces, bindende afspraken met de betrokken partijen maken en organisaties aanspreken op het nakomen daarvan. - De samenstelling van het bestuur wordt enigszins aangepast. Het voorstel is dat de gemeente structureel als waarnemer in het bestuur gaat deelnemen en dat de zorgsector door één vertegenwoordiger van GGD/Carinova wordt vertegenwoordigd. Op die wijze zijn de sectoren onderwijs, kinderopvang, welzijn, zorg en de gemeente vertegenwoordigd. Het bestuur draagt zorg voor afstemming met de sectoren cultuur en sport en met de ontwikkelingen in de harde sector (o.a. huisvesting en beheer). - Halfjaarlijks bestuurlijk overleg met de gemeente. - De stedelijke coördinator zal zich volledig gedragen moeten weten door het voltallige bestuur van de stichting Brede School, hiervoor is draagvlak nodig van alle scholen en besturen. De coördinator gaat meer dan voorheen onder aansturing van het bestuur als intermediair/ verbindingsofficier tussen organisaties opereren. - Directies van scholen dienen verantwoordelijk te worden voor de brede school op locatie, dwz. voor de programmatische coördinatie en de eindverantwoordelijke voor de uitvoering. Gewenst is een integraal bedrijfsmodel ( één management voor onderwijs, welzijn en kinderopvang), opdat integrale samenwerking tot stand komt. Besturen zouden er serieus naar moeten streven per Brede Schoollocatie één eindverantwoordelijke aan te wijzen. (In de Rivierenwijk lijkt dit ter worden gerealiseerd). Verder is op 17 september jl met betrokkenen uit het veld een studiemiddag gehouden over de kwaliteitscriteria waaraan een brede school zou moeten voldoen. Naast kwaliteitscriteria (die verderop aan de orde komen) kwam hier duidelijk naar voren dat de regie en eindverantwoordelijkheid voor een brede school bij de directie van de scholen dient te komen. Alleen dan kan vooruitgang worden geboekt. Overigens is dit voor de brede school de Windroos en de Nicolaasschool al het geval. In maart 2008 heeft een omvangrijke Deventer delegatie (40 personen), georganiseerd vanuit het onderwijs, een bezoek gebracht aan Zweden. Door deze studiereis hebben belangrijke betrokkenen bij de ontwikkeling van de Deventer Brede scholen in Zweden kunnen zien hoe daar het concept Brede School vorm wordt gegeven en wat daarbij de succesfactoren en valkuilen zijn. Bij de deelnemers heeft deze studiereis veel enthousiasme gegenereerd. Terugkijkend kan worden geconcludeerd dat er al veel is bereikt. Met relatief weinig middelen (in vergelijking met steden als bijv. Tilburg per brede school en gemeente Groningen per brede school) is men ver gekomen. Betrokkenen zijn toe aan nieuwe fase waarin de bestaande brede scholen uitgebouwd kunnen worden en nieuwe kunnen worden opgestart. Natuurlijk voor zover de beschikbare middelen dat toelaten. 3. Toekomst Wat moeten we nu onder een Brede School verstaan? Duidelijk is dat het meer is dan een instrument om onderwijsachterstanden te bestrijden. Algemeen kan op grond van de bestaande stukken worden gesteld dat de brede School een voorziening is waarin verschillende arrangementen gecoördineerd (en zo mogelijk onder één dak) met één pedagogisch regiem werken. Daarbij is deze voorziening open gedurende de werktijden van de ouders (een 8 tot 6 of 7 tot 7 voorziening). Het kind staat daarbij centraal, zijn behoeften en mogelijkheden zijn het uitgangspunt voor het programma aan arrangementen dat de brede school biedt. Betrokken primaire functies zijn: opvang, onderwijs en zorg. Afhankelijk van de behoefte van het kind en de mogelijkheden van de wijk kunnen daaraan worden toegevoegd: vroegtijdige educatie, kinder- en (een deel van het) jongerenwerk, 4

5 opvoedingsondersteuning, sport en cultuur. Daarmee kunnen de verschillende invalshoeken (onderwijsachterstanden, verrijking, zorg, educatie- of opvang en wijk- en buurt/sociale integratie) ieder met een eigen accent binnen een brede school vorm krijgen. Dit afhankelijk van de wijk waarin de brede school staat, want per wijk zullen de behoeften van het kind (en hun ouders) verschillen. In achterstandswijken staan onderwijsachterstanden en sociale integratie centraal. In andere wijken ligt de nadruk op verrijking, opvang, etc. Daarbij dient de brede school zich uitdrukkelijk in wisselwerking met de wijk te ontwikkelen. Voorgaande omschrijving spoort met de kwaliteitscriteria zoals die onlangs door betrokkenen bij de brede school in Deventer zijn opgesteld. Deze criteria zijn: 1. De deelnemende partners aan de Brede school hebben een gezamenlijke, schriftelijk vastgelegde visie op de brede school. Deze visie is SMART geformuleerd en wordt zowel door het management van de partners als wel de uitvoerenden op de werkvloer uitgedragen. De visie en doelen komen tot uiting in de keuze van de activiteiten en in de wijze waarop ze worden uitgevoerd. Kader is natuurlijk de bovenstaande gemeentelijke. Hier gaat het er om dat de visie nader vorm wordt gegeven, bijv. welk pedagogisch regiem wordt gekozen en hoe wordt dat uitgewerkt? 2. Het kind staat binnen de brede school centraal. Kinderen vormen de primaire doelgroep en de activiteiten dragen bij aan de ontwikkelingskansen van kinderen op sociaalemotioneel, fysiek en cognitief gebied. Minimaal worden er de volgende functies aangeboden: educatie, zorg, vrije tijd en opvang. Verder is het vanzelfsprekend dat op een brede school ook een contactpunt centrum Jeugd en Gezin is 3. Ouders worden bij de brede school betrokken door ze te informeren en te raadplegen. Naar aanleiding van o.a. de raadplegingen kan de brede school ook activiteiten voor ouders organiseren op het gebied van opvoedingsondersteuning (in samenwerking met centrum voor Jeugd en Gezin), educatie en vrije tijd. 4. Maatwerk in de wijk of dorp: de brede school wordt ontwikkeld op grond van behoeften van kinderen, ouders en overige wijk- en dorpsbewoners, er wordt vraaggericht gewerkt. De wisselwerking met de wijk of het dorp is van groot belang want het is de omgeving waar kinderen opgroeien en waar kan worden aangesloten bij in de wijk actieve verenigingen. Door de wijk of dorp bij de school te betrekken kan een onderlinge versterking ontstaan. 5. Multidisciplinaire samenwerking: de kernpartners van de brede school (zij die de school vormen) worden door minimaal drie partijen gevormd. Deze kernpartners zijn de eigenaar van de brede school. Daarbij zijn de rollen en onderlinge verantwoordelijkheden volstrekt helder. 6. In de brede school wordt gewerkt aan doorgaande lijnen, dwz. dat betrokken organisaties hun werkwijze op elkaar afstemmen en dat informatie adequaat wordt overgedragen Het kan gaan om een doorgaande lijn op een dag, maar ook om een doorgaande ontwikkelingslijn van het kind in verschillende leeftijdsfases. Daarbij moet ook aandacht zijn voor opvoedingsvragen van ouders. 7. Een nieuwe professionele houding bij werkenden binnen de brede school. Men moet open staan voor de andere organisaties en bereid zijn om samen te werken en krachten te bundelen. Men houdt elkaar op de hoogte van elkaars werkzaamheden en raadpleegt elkaar als dat nodig is. Men weet van elkaar wat de mogelijkheden en beperkingen zijn. 8. Er is sprake van een structurele aanpak: de partners in de brede school hebben afspraken gemaakt over een langere periode om de gestelde doelen te bereiken. Er is sprake van een systematische aanpak die is gebaseerd op consistent en lange termijn 5

6 beleid, personeel wordt op basis van gezamenlijke afspraken ingezet. De financiering van de organisatie en de activiteiten is structureel geregeld. 9. Er is voldoende geschikte accommodatie beschikbaar voor de brede school. Er is sprake van één aanspreekpunt voor ouders en kinderen en de huisvesting biedt kinderen, ouders en overige wijk- en dorpsbewoners gelegenheid tot ontmoeting. Ruimten worden waar mogelijk multifunctioneel gebruikt en de veiligheid van kinderen is daar (en rondom) gewaarborgd. Schriftelijk is vastgelegd hoe het beheer en de exploitatie is geregeld. Dit is een criterium waar het huidige college extra op wil inzetten. 10. De resultaten van de brede school worden door middel van een regelmatige evaluatie in beeld gebracht en bekend gemaakt. De evaluatie is aanleiding om het geformuleerde en gevoerde beleid bij te stellen. Duidelijk hiermee is wat in Deventer onder een brede school wordt verstaan. Nu komt het er op aan om deze inhoud verder vorm te geven. Hiervoor gelden voor de gemeente de volgende uitgangspunten: Het eerder geformuleerde beleidsuitgangspunt (evaluatie 2004) dat iedere wijk in de voormalige gemeente Deventer minimaal een brede school moet hebben wordt aangevuld met ook een brede school in de dorpen Bathmen, Diepenveen en Schalkhaar. Indien uit behoefte blijkt dat er in bepaalde wijken meerdere brede scholen gewenst zijn is dat mogelijk mits dat functioneel gewenst is (bijv. gezien de omvang of achterstandspositie van de wijk of de bereikbaarheid van de voorziening) en indien de kosten in een redelijke verhouding tot de resultaten blijven staan. In de wijken Colmschate (Zwaluwenburg en Vijfhoek) en Voorstad (De Enk met twee locaties en de Windroos) zijn momenteel twee brede scholen. De wijk Binnenstad/de Hoven en de dorpen Bathmen en Diepenveen beschikken over geen brede school. De aard van de wijk zal het soort brede school bepalen. In de Rivierenwijk zal meer de nadruk liggen op onderwijsachterstanden en sociale integratie. In de vijfhoek meer op verrijking en opvang. Overigens betekent het verschil in school het leggen van andere accenten in de doorlopende leerlijn van de jongeren en niet een totaal verschillend aanbod. Dit betreft de brede scholen voor jongeren in de basisschoolleeftijd. Voor het voortgezet onderwijs is het ook gewenst dat men de brede school ontwikkeling weer oppakt. In 2001 waren er al initiatieven maar deze zijn onvoldoende doorgezet. Daarbij is het onze ambitie dat op alle 5 locaties van het voortgezet onderwijs (behalve Arkelstein) er op termijn een brede school tot stand komt. Bij het VO vragen maatschappelijke ontwikkelingen om een breder en langer aanbod. Helaas hebben scholen voor voortgezet onderwijs nog geen opvangplicht zoals basisscholen dat wel hebben, zodat realisatie moeilijker wordt. We gaan er van uit dat in Deventer 5 Brede Scholen voor voortgezet onderwijs gewenst zijn. Naast de 11 Brede Scholen in het basisonderwijs brengt dat het totaal op 16. Voor het VO ligt de prioriteit bij de basis-kader leerlingenvmbo, zij zijn de meest kwetsbaren en het meest gebaat bij een extra aanbod. De programmatische regie: Regierol bij directies van scholen. Een brede school is aantrekkelijk voor kinderen én hun ouders. Ouders zullen steeds meer gaan kiezen voor een school die meer heeft te bieden dan het traditionele 8.00 tot uur onderwijs. Dit komt onder meer omdat steeds meer ouders zullen gaan werken en hun kinderen gedurende de tijd dat zij afwezig zijn in goede handen willen zien. Dit brengt met zich mee dat de school een deel van de opvoedkundige taken van de ouders zal overnemen en een omgeving creëert waarin kinderen cognitief, sociaal en emotioneel worden gevormd door leren, spelen, sporten, ontspannen en ondernemen vloeiend in elkaar te laten overlopen. De brede school is dan ook een nieuw concept om kinderen én jongeren hun plaats in een veranderende samenleving te laten vinden. Professionals zullen dat concept op verschillende niveaus en vanuit verschillende expertises (pedagogisch, didactisch, enz.) in een netwerk vorm gaan geven. Samenwerking is hierbij het sleutelbegrip en het vraagt van instellingen en professionals de principiële bereidheid om over de eigen grenzen heen te 6

7 kijken en dienstbaar te willen zijn aan het grotere geheel. In een brede school is sprake van een goed gecoördineerd en gevarieerd programmatisch aanbod dat is afgestemd op de behoefte van kinderen en ouders. De brede school kan worden uitgevoerd door verschillende functies (school, zorgvoorzieningen, buitenschoolse opvang, enz.) die zorgvuldig op elkaar zijn afgestemd en gezamenlijk als "keten" opereren. Een ander model is de school die zelf alle functies binnen eigen huis organiseert. Beide aanpakken vragen om een duidelijke regie op het niveau van het kind (zijn ontwikkelingslijn) en op het niveau van het programmatisch aanbod. Alleen op die manier komt de doorgaande lijn voor het kind in het voorzieningenaanbod tot stand! De regie over de ontwikkelingslijn van het kind, het benodigde functioneel aanbod, het daadwerkelijk functioneren daarvan en over de te hanteren pedagogische lijn dient bij het onderwijs (de directie van de scholen) komen te liggen. Dit betreft o.m. het programmatische aanbod maar ook de eindverantwoordelijkheid voor de professionele uitvoering daarvan. Voor de directies van scholen ligt hier een nieuwe wereld waarbij het van hun ondernemerschap zal afhangen hoe deze eruit zal komen te zien. De programmatische regie en eindverantwoordelijkheid voor de uitvoering vraagt om een integraal bedrijfsmodel. Zonder voldoende bevoegdheden blijft de gewenste regie en het beheer van de voorzieningen een moeizame zaak die te veel afhangt van de persoonlijke kwaliteiten van de regisseur (het schaap met de 5 poten). Gewenst is een structurele verankering van de benodigde bevoegdheden opdat directies van scholen integraal kunnen aansturen en daarmee hun regisseurschap waar kunnen maken. Welk model daar het beste bij past is nu niet uit te maken. Totdat betrokken organisaties zelf, al dan niet met hulp van de gemeente, helderheid geven over de invulling van het integraal managementmodel hanteren wij de volgende procedure: de Gemeente gaat in de toekomst een subsidierelatie aan met de afzonderlijke brede scholen op basis van de werkplannen van deze brede scholen. Deze werkplannen dienen te voldoen aan de kwaliteitseisen die in deze notitie zijn neergelegd. De werkplannen moeten o.a. inzicht geven in de mate van samenwerking tussen partners. Blijkt deze samenwerking onvoldoende van de grond te komen dan kan de Gemeente bemiddelen en mogelijk gebruik maken van het subsidie-instrument. Bestaande accommodaties dienen optimaal gebruikt te worden voor de Brede School. In de uitvoeringsschetsen Accommodaties en Voorzieningen is het streven opgenomen om bestaande accommodaties zo optimaal mogelijk te gebruiken. Dit kan alleen als bestaande accommodaties zich lenen voor multifunctioneel gebruik. Bij nieuwe accommodaties kan het multifunctioneel gebruik van begin af aan worden gepland, zoals bij de wijkvoorzieningencentra in de Rivierenwijk en Keizerslanden. Bij bestaande accommodaties zal moeten worden bezien hoever kan worden gekomen. Daarbij dient de gemeente meer dan nu het multifunctionele te benadrukken en te bevorderen, wat een uitdrukkelijk geformuleerde ambitie in het huidige coalitieakkoord is. Enerzijds door multifunctioneel gebruik van klaslokalen toe te staan (bijv. naschools gebruik), maar ook anderzijds door ruimten die als klaslokalen gebruikt kunnen worden ook als zodanig te gaan gebruiken. De huidige patstelling dat niet wordt geïnvesteerd omdat de onzekerheid te groot is dat de ruimte weer als klaslokaal gevorderd kan worden, moet worden doorbroken. Met een verstandig beleid waarin belangen van de scholen (extra ruimte), gemeente (geen extra investeringen) en instellingen (investeren om hun functie integraal kunnen realiseren) worden gecombineerd moet er voor alle partijen voordeel zijn te behalen. Dit kan vorm worden gegeven door in het IHP rekening te houden met de brede scholen en hun partners. Zo ook in het bredere gemeentelijk accommodatiebeleid. Zoals gezegd loopt het tweejarig experiment dagarrangementen en combinatiefuncties eind 2008 af. Per jaar is hier 1,1 miljoen in geïnvesteerd. In het experiment zijn een aantal zaken geprobeerd, waarvan enkele mislukt en velen gelukt (landelijk gezien is Deventer het succesvolst wat betreft dagarrangementen en combinatiefuncties). Momenteel worden 8,5fte s door combinatiefunctionarissen ingevuld, met name in de combinaties onderwijsassistent en opvang, waardoor sport en culturele activiteiten mogelijk zijn (nu wordt er per deelnemende school 2 7

8 dagdelen sport, 1 dagdeel cultuur en 2 dagdelen overig verzorgd). Met het experiment is het aantal brede scholen tot 8 uitgebreid. Bezien zal worden of met de impulsregeling Brede School, Sport en Cultuur het tot stand gekomen aanbod behouden kan blijven. In het kader van deze regeling heeft Deventer voor ,4fte beschikbaar en per ,7fte. Deze fte s moeten worden ingezet voor het stimuleren van een dagelijks sport- en beweegaanbod op en rond scholen voor alle leerlingen; versterking van de inzet van sportverenigingen en culturele instellingen voor het onderwijs, de naschoolse opvang en de wijk of dorp; bevorderen dat de jeugd tot 18 jaar vertrouwd raakt met één of meer kunst- en cultuurvormen en het onder jongeren stimuleren van actieve kunstbeoefening. Zonder de inzet van deze fte s voor de uitbreiding en ontwikkeling van de brede scholen zal het niet mogelijk zijn om de beleidsambitie van 13 brede scholen in Deventer (deels) te realiseren. De enige mogelijkheid is dan een extra aanvullende financiering door de gemeente. Indien de directies van scholen verder zelf de programmaregie ter hand gaan nemen zal de positie van de Stichting de Brede School anders worden. Aansturing van de uitvoering is dan geen taak meer voor de stichting. Over blijven ondersteuning en kwaliteitsbevordering. De vraag is of deze twee functies, die noodzakelijk blijven, onder een eigen stichting moeten blijven vallen dan wel elders moeten worden ondergebracht (en waar dan). Beantwoording van deze vraag is in eerste instantie een zaak van het bestuur van de stichting. Wat wel nodig blijft is een kruisbestuiving tussen (gemeentelijk) beleid en praktijk. Indien de stichting wegvalt zal dat anders moeten worden georganiseerd. Verder zou de stichting een nieuw leven kunnen krijgen door zich te verbreden met de functies sport en cultuur om als zodanig de combinatiefuncties te kunnen beheren. In het kader van het gemeentelijk tijdenbeleid is het streven om 7 tot 7 voorzieningen in de wijken en dorpen te organiseren. Dit betreft opvang- en activiteiten voor kinderen, voorzieningen voor werkende ouders (bijv. maaltijdvoorzieningen, klussencentrale, etc.) en voor overige wijk- en dorpsbewoners. Deze voorzieningen zullen stapsgewijs ontwikkeld moeten worden en het zou een goede zaak zijn om deze aan te haken bij de brede schoolontwikkeling (want het merendeel van de gewenste voorzieningen betreft de brede school). Voorgesteld wordt om in de Rivierenwijk (Schipbeek)en Schalkhaar (Nicolaasschool) met de eerste aanzet te beginnen, naast in de Vijfhoek (waar men al een eind is gevorderd). 4. Aanpak In steeds sterkere mate zal gaan gelden dat een school die zich niet heeft verbonden aan het brede school concept (dwz. zelf geen brede school is of zich niet heeft verbonden aan een brede school in de wijk of dorp) minder aantrekkelijk is voor ouders. De brede school is dan ook een nieuw concept om jongeren hun plaats in een veranderende samenleving te laten vinden. Om de scholen te faciliteren biedt de gemeente ondersteuning. Navolgend een overzicht van de ondersteuning. De stichting de brede school ontvangt nu per 2009 op jaarbasis ,- ( daarvan komt uit de BDU SIV). Op basis van de bijbehorende uitvoeringsovereenkomst met de stichting brede school Deventer moeten daarvoor zes brede scholen worden bekostigd plus de ondersteuning en kwaliteitsbevordering. Verder zijn in de gemeentebegroting gelden opgenomen voor kinderwerk (Raster ), speel-o-theken ( ), jongerenwerk (Raster ) en voor de combinatiefunctionarissen brede scholen, sport en cultuur (9,4 fte in 2009 en 15,7 in 2012). Daarnaast zijn de basisscholen zelf verantwoordelijk voor de voor, tussen en naschoolse opvang. Voor de naschoolse opvang betalen de ouders 6,40 per uur per kind dat ze, afhankelijk, van hun inkomen gedeeltelijk van de belastingdienst kunnen terugkrijgen. Voor ondersteuning/kwaliteitsbewaking zal een bedrag van ,- euro nodig zijn (personeelen apparaatskosten). Van deze functie kunnen de scholen gebruik maken. Of dat bedrag voldoende is om de uiteindelijk gewenste 16 scholen te ondersteunen zal in de praktijk moeten blijken. Daarbij 8

9 moet worden aangetekend dat op basis van het bedrag ongeveer 2,5 uur aan ondersteuning per school (op basis van 13 scholen) beschikbaar is. Momenteel is het voor de bestaande 8 scholen voldoende en bij uitbreiding van het aantal scholen zal dit kritisch moeten worden gevolgd. Voor de coördinatie per school is 100 uur op jaarbasis nodig als de brede school is ontwikkeld en in een beheerstadium zit. Moet er nog het nodige worden ontwikkeld dan is 160 uur reëler. (Dit in de veronderstelling dat directies van scholen ook nu al deelnemen in coördinatie overleggen voor de Brede School. Alleen trekken ze dat nu niet zelf!) Momenteel is er geen enkele brede school in een beheerstadium zodat uitgegaan moet worden van 11 maal 160 uur (is 1760 uur). Indien ook geld beschikbaar wordt gesteld voor het voortgezet onderwijs dan komt er 2 maal 160 uur bij indien het VMBO basis-kader als eerste wordt aangepakt. Voor de ontwikkelingfase moet van 4 jaar uit worden gegaan, de materie is nu eenmaal taai. Daarna kan van de beheerfase worden uitgegaan. Dan is in het totaal 1300 uur nodig (waarmee een bedrag van vrijvalt dat deels kan worden benut voor de ontwikkeling van de overige 3 VO scholen). Een Brede school zal als ze tot uur een aanbod biedt 4 uur per werkdag extra moeten invullen (van tot uur). Op jaarbasis inclusief een aanbod gedurende 5 vakantieweken komt dat op uur per Brede School (40 maal 20 en 5 maal 40). Het aanbod zal op basis van de huidige ervaring zeer waarschijnlijk bestaan uit: 2 middagen sport, 1 middag kunst en cultuur, 1 middag banjeren en een middag divers (denk aan milieu, houtbewerking ed. ). Sport en kunst en cultuur hebben een link met de combinatiefuncties en de andere projecten met het binnenschoolse programma. Hiermee zou de doorgaande lijn geborgd kunnen worden. Voor de inzet van personeel is per brede school uur nodig per groep van kinderen, dit komt overeen met 0,7 fte (op basis van productieve uren per fte). Deze berekening laat zien dat een goed functionerende brede school behoorlijk wat geld kost. Op basis van een landelijk gemiddelde zo n per school. Het is dan ook zaak om alle gemeentelijke middelen die momenteel beschikbaar zijn voor functies die binnen de brede school moeten komen, te bundelen en te verbinden aan de genoemde brede school ontwikkeling. Daarna kan worden nagegaan wat er eventueel te kort wordt gekomen en wie dat zou kunnen en moeten financieren. Gemeentelijke financiering is redelijk voor wat betreft de coördinatiekosten van alle 11 plus 2 brede scholen. Hiermee is een bedrag van ,- gemoeid. Voor het verstrekken van de coördinatiegelden zal een subsidieregeling worden opgesteld. Financiering van de activiteitenkosten en kosten extra gebruik ruimten door derden, waaronder de gemeente, is niet vanzelfsprekend. Met name in de wijken en dorpen waar achterstand niet speelt is het redelijk om aan te nemen dat ouders deze kosten (gedeeltelijk) kunnen dragen. Het aanbod van activiteiten is dan een vorm van opvang waarvoor nu ook wordt betaald (maar dan op de scholen uitgevoerd). Uitgangspunt is dan ook dat scholen die geen leerlingen met een extra gewicht hebben van de gemeente in principe geen extra aanvullende middelen krijgen. In de praktijk betekent dit dat de basisscholen in de Rivierenwijk, Voorstad, Keizerslanden/Zandweert en de Zwaluwenburg in Colmschate en de VO-scholen Stormink en Keurkamp extra middelen krijgen. Dit uit inzet kinderwerk en jongerenwerk Raster, de KIJ en inzet combinatiefunctionarissen (9,4 per 2009 en 15,7 per 2012). Hiermee kunnen zij activiteiten gestalte geven ter bestrijding van onderwijsachterstanden. Dit tezamen met middelen voor voorschoolse educatie. Voor een beroep op deze middelen kan subsidie bij de gemeente worden gevraagd. Verder dient in overleg met leverende organisaties, zoals bijv. Raster, over hun inzet te worden afgestemd (zie onze opmerking bij integraal management). Financieel overzicht voorgestelde inzet van de huidige middelen brede school (met de opdracht om hiermee 6 scholen te realiseren) 9

10 In gemeentebegroting opgenomen middelen (inclusief GSB) Ondersteuning/kwaliteitsbewaking Coördinatie directies scholen, 13 maal 160 maal 60,- euro Totaal Dit bedrag is gebaseerd op de gemeentebegroting