blok 7 les 6 Extra materiaal Rood bordkrijt Per tweetal een kladblaadje Klassikale analoge klok Voor verlengde instructie: per kind een klokje

Transcriptie

1 blok 7 les 6 blok 7 les 6 Materiaal Werkboek bladzijde 67 (oefenen) Werkboek bladzijde en 3 In elke zak poffertjes. Vul de open plaatsen in. In zak. In zakken Lekker! Extra materiaal Rood bordkrijt Per tweetal een kladblaadje Klassikale analoge klok Voor verlengde instructie: per kind een klokje Voorbereiding Teken onderstaande verhoudingstabellen op het bord en klap het bord dicht. zakken poffertjes zakken 3 poffertjes 0 80 poffertjes zakken euro 0 zakken 3 poffertjes Vul de open plaatsen in. tafels 3 6 borden 6 flessen 3 glazen 0 3 zakken 6 poffertjes dozen kaarsen Doelen Nieuw doel (opgave en ) Kinderen kunnen een verhoudingstabel invullen. Toetsdoel (opgave 3, en ) Kinderen kunnen kloktijden aflezen en aangeven op een analoge klok waarbij het aantal minuten een vijfvoud is. > Start Zelf oefenen De kinderen werken zelfstandig aan de opdracht op bladzijde 67 (automatiseren en flexibiliseren). Ze maken optel- en aftreksommen tot en met 0. Interactie Nieuw doel (opgave en ) Herinner aan de poffertjesactie. Er wordt volop gebakken, omdat er veel poffertjes worden besteld. Laat bedenken hoe je nu zonder al die poffertjes één voor één te tellen, kunt bijhouden hoeveel klaarstaat. Laat de kinderen met ideeën komen en bekijk vervolgens de illustratie bij opgave. Om de stand bij te houden, gaan er in iedere zak tien poffertjes en worden de aantallen zakken en poffertjes in een tabel geschreven. Vertel dat ze bij deze opgave leren werken met een verhoudingstabel. Klap het bord open en bekijk de eerste tabel. Wijs in de tabel aan wat rijen (horizontaal) en kolommen (verticaal) zijn. Vraag wat er in die tabel komt te staan. (aantal zakken dat klaarstaat en aantal poffertjes dat daarin zit). Wijs de plaats van één zak aan. Vraag hoeveel poffertjes in één zak zitten. (tien). Wijs aan waar dat in de tabel staat. Hoeveel poffertjes zitten er dan in twee zakken? (twintig). En in vier? (veertig). Bespreek de manier waarop dat uitgerekend kan worden, bijvoorbeeld door te verdubbelen. En in acht? (tachtig, verdubbelen). En in negen? (negentig, één zak van tien meer). En in tien? (honderd). En in vijf? (vijftig, halveren). Herinner de kinderen hierbij eventueel aan de tafelspin. Vraag tot slot de overgebleven plaatsen. Zien ze dat de aantallen bij de tafel van horen? Laat de tabel bij opgave zelfstandig invullen. Vraag een kind dat snel klaar is, om met rood krijt op het bord de tweede tabel in te vullen. Vertel dat de getallen in een verhoudingstabel niet op volgorde hoeven te staan. Het is alleen belangrijk dat de getallen die boven elkaar staan, goed zijn. Vul in de eerste lege kolom in de tabel op het bord de getallen 6 en 70 boven elkaar in. Is dit goed? (nee, want in zes zakken zitten niet zeventig maar zestig poffertjes, of zeventig poffertjes zitten niet in zes zakken maar in zeven). Laat kinderen in tweetallen verzinnen welke getallen in de laatste twee kolommen kunnen staan. Ze noteren dit op een blaadje. Bespreek de gevonden getallen. Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch

2 les 6 blok 7 les 6 blok 7 3 Hoe laat is het? Vul in. kwart over 7 klok 6 7 minuten voor klok Teken de wijzers in de klok. half 9. klok... minuten over klok 3 minuten voor 6 klok 8 9 minuten voor half klok minuten over 6 klok kwart voor 3 minuten over half 3 klok klok minuten over half klok en noem een tijd. Wanneer de tijd die u noemt fout is, vraag dan voor u verder gaat een kind de juiste tijd te noemen. Oefen zo met kwart voor en kwart over, en de halve uren. Maak fouten, als een uur ernaast, of kwart voor en kwart over verwisselen. Kinderen die niet de goede tijden kunnen noemen, komen in aanmerking voor verlengde instructie. Vraag vervolgens tijdstippen als vijf voor/over heel, tien voor/ over heel, vijf voor/over half en tien voor/over half. Bespreek de eerste klok bij opgave 3. Hoe laat is het op die klok? (half negen). Laat het nummer van de klok dus bij het tweede bordje schrijven. Bespreek zo ook de andere klokken. Bespreek kort opgave. Besteed aandacht aan het tekenen van de kleine wijzer. Vraag bijvoorbeeld waar de kleine wijzer moet staan bij half twaalf (precies tussen de en ) en waar bij kwart over één (tussen de en, maar dichter bij de ). Vervolgens maken de kinderen opgave in hun werkboek af. half kwart over minuten voor half 7 minuten over minuten over half Differentiatie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgave 3 en verlengde instructie aan. De overige kinderen maken zelfstandig opgave en. Hoe laat is het? Vul in. over half 6 over 7 voor half 7 over 3 over half Bespreek de derde tabel op het bord. Vraag wat hier anders aan is. Deze tabel is drie rijen hoog. In de tabel staat ook hetaantal euro s, en het aantal poffertjes staat nu bovenaan. Vertel weer dat het niet uitmaakt wat onder of boven staat en uit hoeveel rijen (wijs aan) de tabel bestaat, als de getallen dieonder elkaar staan maar goed zijn. Vraag hoeveel één zak poffertjes kost. ( euro). Vraag of er dan bij twee zakken poffertjes 6 euro kan staan? (nee). Hoeveel dan? ( euro, verdubbelen). Vul samen met de kinderen de hele tabel in en maak daarbij gebruik van verdubbelen, eentje minder, eentje meer en halveren. Zien ze dat in de rij euro s allemaal getallen uit de tafel van staan? Bespreek de eerste tabel van opgave. Vraag wat er in deze tabel komt te staan. (het aantal tafels en het aantal borden dat erop staat). Hoeveel borden op één tafel? (twee). Dus hoeveel op twee tafels? (vier). > De kinderen maken opgave zelfstandig af. 3 Verlengde instructie Toetsdoel (opgave ) Neem de analoge klok en zet die op bepaalde tijden. De kinderen vertellen hoe laat het is. Oefen eerst hele en halve uren, daarna tijden met kwartieren. Zet de klok vervolgens op vijf uur. Zet de klok steeds vijf minuten verder en vraag de kinderen hoe laat het is. Ga zo door tot zes uur. Oefen daarna tijdstippen tussen vijf en zes uur door elkaar. Tot slot vraagt u tijden die niet tussen vijf en zesuur liggen. Bespreek de antwoorden van opgave. Laat kinderen eventueel elkaars werk nakijken. Geef tot slot ieder kind een klokje en laat hen de wijzers op bepaalde tijden zetten. Zet de klokjes naast elkaar en laat zeontdekken of de wijzers overal hetzelfde staan. Richt de aandacht iedere keer ook op de stand van de kleine wijzer. Wanneer de wijzers fout staan, vraag dan welke tijd dat klokje aangeeft. > Zelfstandig werken Toetsdoel (opgave en ) De kinderen maken opgave en af. Interactie Toetsdoel (opgave 3 en ) Vraag hoe laat het op dit moment is. Hoe laat was het vijf minuten geleden? En hoe laat is het over vijf minuten? Vertel de kinderen dat ze verder gaan oefenen met klokkijken. Speel kort het spel Zitten of staan. Als wat u zegt fout is, gaan de kinderen staan. Als het goed is, gaan ze zitten. Zet de klok Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch

3 blok 7 les 7 blok 7 les 7 Materiaal Werkboek bladzijde en Extra materiaal Kaartjes 7, 8, 78, 63 en 6 (kopieerbladen Algemeen) Verliefde harten (kopieerbladen Algemeen) Vrienden van 0 (kopieerbladen Algemeen) Per kind een rood kleurpotlood Fles van liter, gevuld met water Vijf glazen van 0 centiliter per stuk Voorbereiding Schrijf de springregels op het bord: is erbij is eraf hup is grote hup is, 3,,, 6, 7, 8 of 9 sprong is grote sprong is 0, 30, 0, 0, 60, 70, 80 of 90 Doelen Toetsdoel (opgave, en ) Kinderen kunnen kloktijden aflezen en aangeven op een analoge klok waarbij het aantal minuten een vijfvoud is. Nieuw doel (opgave 3 en ) Kinderen kunnen een verhoudingstabel invullen. Hoe laat is het? Teken de wijzers. 3 uur 7 uur half half 3 kwart over half 9 kwart voor 6 half 6 uur kwart over 6 Hoe laat is het? Trek een lijn. Welke tijd hoort bij de lege klokken? Teken de wijzers. 7 uur voor half voor 6 kwart voor kwart over voor half 3 over voor 7 over half over 3 Samen oefenen Springen naar een geheim getal Vertel dat u naar een getal gaat springen in sprongen, huppen, grote huppen én grote sprongen. Net zoals met de grote huppen moet u bij het maken van de grote sprong wel steeds vertellen hoe groot de grote sprong is. Ga op het stappenpad op 0 staan en neem een grote sprong van 0 en een grote hup van 8 terug. Rara, waar sta ik? Geef meerdere kinderen de gelegenheid te zeggen waar u nu staat, ook al is het goede antwoord al genoemd. Gebruik naast het stappenpad de lege getallenlijn om de sprongen op weer te geven. Vraag een kind nogmaals te laten zien hoe u bent gesprongen. Herhaal dat je 0 eraf 0 eenvoudig kunt weten als je aan de vrienden van 0 (of aan de verliefde harten) denkt, en 80 eraf 8 als je aan de verliefde harten denkt. Wijs daarbij op de kopieerbladen met de vrienden van 0 en de verliefde harten. Laat het getal op het kaartje pas zien als iedereen heeft mee gedacht. Benadruk dat u in zo min mogelijk sprongen en huppen naar 7 bent gesprongen. Herhaal dat alle getallen boven de 0 het snelst vanaf 0 kunnen worden bereikt en alle getallen onder de 0 vanaf 0. 6 Wie kan in sprongen, huppen, grote huppen én grote sprongen naar een getal springen? Laat kinderen om de beurt naar de geheime getallen 8, 78, 63 en 6 springen. Stimuleer ze om zo mogelijk ook met grote sprongen te springen. De andere kinderen raden waarnaar toe is gesprongen. Bespreek hoe ze dit in zo min mogelijk sprongen, huppen, grote huppen én grote sprongen kunnen doen. Bijvoorbeeld, een kind springt naar 63 vanaf 0 in drie sprongen van en een grote hup van 7. Het springt vanaf 0, dus dat is goed gekozen. Het aantal sprongen kan echter korter. Teken de sprongen en huppen op het bord. Teken nu vervolgens over de sprongen van een grote sprong van Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch

4 les 7 blok 7 les 7 blok 7 3 Vul de open plaatsen in. In zak koeken. zakken 3 6 koeken Vul de open plaatsen in. Ik heb zakken, dus zakken 3 koeken flessen glazen 0 0 flessen 3 glazen tafels stoelen 8 borden poffertjes tafels 3 stoelen 6 0 borden 3 7 poffertjes ( + 3, oftewel + glazen). Zien ze in de andere tabellen ook zulke optelrelaties? (bijvoorbeeld + = borden). Vraag tot slot ook nog het omgekeerde: hoeveel flessen heb je nodig voor vijftigglazen limonade? (tien). En voor? (negen, één fles minder). En voor veertig? (acht). En voor twintig? (vier, halveren). Bespreek de klokken bij opgave. Laat kinderen vertellen hoe ze hebben ontdekt welke tijden erbij horen. Vraag welke tijd overblijft voor de lege klok. (tien over half vijf). Vraag of je beide wijzers kunt zien als je de tijd in de klok tekent. (ja,zezitten net niet onder de vlek). Besteed hierbij gericht aandacht aan de plaats van de kleine wijzer. Wanneer de kinderen op een echt klokje een tijd neerzetten, neemt de kleine wijzer automatisch de goede stand aan. Op een klok zonder wijzers of op een instructieklokje, moeten ze zelf de juiste plaats zien te vinden. Bespreek hierbij eventueel de plaats van de kleine wijzer in de klokken van opgave. Hoe laat is het? Trek een lijn. Welke tijd hoort bij de lege klok? Teken de wijzers. 6 uur over half voor half 7 over half voor half 8 Zelfstandig werken De kinderen maken opgave tot en met. Differentiatie: De rekenzwakke kinderen kunnen bij opgave als steun de grote wijzer er met rood in kleuren. Bij opgave verbinden ze alleen de klokken met wijzers met de juiste tijd. Van opgave maken ze de eerste tabel. De rekensterke kinderen maken ook plusopgave. Refl ectie Kies één of twee opgaven uit die u met de kinderen bespreekt, bijvoorbeeld opgave 3 en. Teken bij opgave 3 de verhoudingstabel van flessen en glazen op het bord. Neem de vijf glazen en een literfles water. Laat zien dat je met één fles vijf glazen kunt vullen. Vul samen met de kinderen de tabel in. Ga op zoek naar relaties tussen de getallen. Zienzedatdeaantallenglazen, getallenuitde tafel van zijn? Wijs op het verdubbelen (van naar ). Laat zien dat 3 flessen + flessen is. Zien ze dat je het aantal glazen van en flessen bij elkaar kunt optellen? ( + ). Laat nagaan dat je dat ook met vijf flessen kunt doen. Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch 7

5 blok 7 les 8 blok 7 les 8 Materiaal Werkboek bladzijde 67 (oefenen) Werkboek bladzijde 6 en 7 Extra materiaal Jaarkalender van het lopende jaar (uit een agenda) Per kind een schrijfblaadje Voor verlengde instructie: schrijfblok en dertig blokjes Voorbereiding Maak voor elk kind een kopie van de jaarkalender van het lopende jaar. Vergroot deze eventueel. Schrijf de maanden op het bord (op een plaats waar het een paar weken kan blijven staan) of op een poster. Doelen Nieuw doel (opgave en ) Kinderen kunnen een datum bepalen aan de hand van een kalender (binnen een maand). Toetsdoel (opgave 3, en ) Kinderen kunnen een concrete situatie verbinden aan een optel- of aftrekopgave en deze uitrekenen op de getallenlijn. Vul in. De poffertjesactie is vandaag. Het is 8 februari. Kijk bij opgave. Vul in. Dan is het morgen al 9 februari. Januari heeft 3 dagen. 3 februari is op een... woens dag. De derde vrijdag in februari is op februari. Zaterdag 6 februari komt na vrijdag februari. Januari heeft maandagen. Dan was het eergisteren 6 februari. Gisteren was het 7 februari. Over een week is het februari. De volgende woensdag is op 3 februari. > Start Zelf oefenen De kinderen werken zelfstandig aan de opdracht op bladzijde 67 (automatiseren en flexibiliseren). Ze maken optelsommen waarbij ze handig gebruik kunnen maken van vorige antwoorden. 6 3 januari is op een... donderdag. De tweede woensdag in januari is op 9 januari. Februari heeft zondagen. En zaterdagen. De zaterdagen in januari zijn op,, en 9 6 januari. Interactie Nieuw doel (opgave en ) Speel kort het Aantikspel. Begin zelf met lopen en zeg de maanden op: januari, februari, Tik vervolgens een kind aan dat verder gaat. Op uw teken, of wanneer het kind het niet meer weet, tikt het een ander kind aan dat verder gaat. Laat na december weer verder gaan met januari. Wijs op de maanden op het bord. Vraag welke dag het vandaag is. Welke dag was het gisteren? Eneergisteren? En overmorgen? Wie weet de datum? Bespreek wat met datum wordt bedoeld: de aanduiding van een bepaalde dag in een kalender. De datum bestaat meestal uit het nummer van de dag en de maand, soms gevolgd door het jaar. Noteer de datum van vandaag op het bord. Welke datum is het over precies een week? Vertel de kinderen dat ze bij opgave en met een kalender gaan werken. Bespreek opgave. Welke datum is het? (8 februari). Welke dagishet? (vrijdag). Sta erbij stil dat dit de dag van de poffertjesactie is. Laat de tekstwolken voorlezen en invullen. Laat in tweetallen zoeken naar verschillen tussen januari en februari. (januari heeft 3 dagen, februari 8 of 9; de data vallen op andere dagen). Vraag of februari dit jaar 8 of 9 dagen heeft. Is het lopende jaar wel of geen schrikkeljaar? Hoe vaak is het een schrikkeljaar? (eens per vier jaar). Bespreek eventueel het begrip schrikkeljaar. Laat opzoeken hoeveel weken januari heeft. (vier). Hoeveel dagen zijn er over? ( 7 = 8, 3 8 = 3). Welke dag en datum komt na donderdag 3 januari? (vrijdag februari). Welkedagendatumkomtvoor dinsdagjanuari? (maandag 3december).Vraag hoeveel dagen elke maand heeft. Noteer het aantal achter de maanden op het bord of de poster. Laat zien hoe je met je knokkels het aantal dagen kunt bepalen. Wijs erop dat het aantal dagen steeds wisselt, behalve bij juli en augustus. Wijs er ook op dat februari een uitzondering is. Deel de kopieën van de jaarkalender uit. Laat ieder kind opzoeken op welke dag hij dit jaar jarig is. Vraag welke kinderen op een maandag jarig zijn. Doe dit ook met de andere dagen van de week. Ga na op welke dag er de meeste kinderen jarig zijn. Vraag of ze volgend jaar weer op dezelfde dag jarig zijn. (nee). En op dezelfde datum? (ja). Stel nog enkele vragen, bijvoorbeeld: De laatste zondag van de maand is het koopzondag, op welke datum is het koopzondag in maart? Op welke dag is het Sinterklaas? De zomervakantie begint en duurt zes weken. Wanneer is jullie eerste schooldag in groep? Bespreek opgave. Wijs de kinderen erop dat ze bij het maken van deze opgave de kalenders van opgave moeten gebruiken. Maak de eerste drie vragen samen. > De kinderen maken opgave zelfstandig af. 8 Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch

6 les 8 blok 7 les 8 blok 7 3 Reken uit en vul in. Hoe reken jij? Kleur die getallenlijn. Zo? Of zo? Of Reken uit en vul in. Maak steeds een getallenlijn. Teken hoe jij rekent. Juf Co heeft 60 poffertjes nodig. Ze heeft er al. Ze moet er nog 3 bakken. Juf Rita heeft 39 poffertjes in een pan. Ze haalt er 9 uit. Bedenk er zelf een verhaaltjessom bij. Reken uit en vul in. 6 Ze houdt er 0 over. Juf Rita heeft 6 poffertjes. Juf Co heeft er 9 méér. 6 Juf Co heeft 9 poffertjes Ik heb poffertjes. En ik heb er 9. + Dan hebben ze er samen Juf Co heeft 38 poffertjes. Juf Rita heeft er 39. Ze hebben samen 77 poffertjes. Juf Rita heeft 3 poffertjes. Juf Co heeft er 3. Ze heeft er 8 minder dan juf Rita Interactie Toetsdoel (opgave 3 en ) Vertel de kinderen dat ze bij opgave 3 en verder gaan oefenen met sommen maken bij verhaaltjes. Laat de tekstwolken bij opgave 3 voorlezen. Vraag welke som daarbij hoort. ( + 9 of 9 + ). Welke som hoort bij de volgende verhaaltjes: Jos heeft poffertjes. Joran heeft er 9. Hoeveel poffertjes heeft Joran minder dan Jos? ( 9 = ). Jos wil zestig poffertjes. Hoeveel moet hij er nog bij? ( + = 60, 60 =, 60 = ). Kinderen die niet zien wat ze bij een verhaaltje moeten uitrekenen, komen in aanmerking voor verlengde instructie. Noteer de som + 9 op het bord. Vertel de kinderen dat ze geleerd hebben deze som op te lossen via een tiental of met een sprong van. Vraag op welke getallenlijn via een tiental gesprongen wordt. (de eerste). Is de andere getallenlijn dan met een sprong van? (met een grote sprong van 0, deze isindeplaats gekomen van twee sprongen van ). Laat bedenken hoe + 9 uitrekenend wordt. Laat kinderen hun manier vertellen. Noteer de (goede en foute) oplossingen op het bord. Het zou mooi zijn als ze zelf met een oplossing in pijlentaal kwamen. Als ze er niet mee komen, geef het dan zelf als optie aan. Geef voor beide getallenlijnen de oplossing in pijlentaal weer. Bespreek van opgave de eerste som. Teken een lege 7 7 getallenlijnen op het bord. Hoeveel poffertjes zijn er? (). Moeten er poffertjes bij of af? (bij). Moet dan links of rechts op de getallenlijn komen te staan? (links). Schrijf het getal links op de getallenlijn. Hoeveel poffertje zijn er nodig? (60). Zet 60 rechts op de getallenlijn. Hoeveel poffertjes moeten worden gebakken? Laat een kind van naar 60 springen op de getallenlijn. Dit mag in meerdere sprongen. Boven de boogjes moet de grootte van de sprong gezet worden, bijvoorbeeld Tel de getallen boven de boogjes bij elkaar op. (3). Er moeten dus nog 3 poffertjes gebakken worden. Differentiatie: Bied de kinderen die moeite hebben met opgave 3 en verlengde instructie aan. De overige kinderen maken zelfstandig opgave en. Verlengde instructie Toetsdoel (opgave ) Leg dertig blokjes op tafel. Vertel vier korte verhaalsommen en laat het antwoord om de beurt met de blokjes uitrekenen. Na iedere som vertelt u het verhaal nogmaals, maar nu rekenen de kinderen het antwoord uit op de getallenlijn die u op uw schrijfblok tekent. Gebruik de volgende verhaaltjes: Tim heeft zestien blokjes, Tom negen. Hoeveel hebben ze er samen? Tim heeft twintig blokjes, Tom heeft er vijf minder. Hoeveel blokjes heeft Tom? Tim wil een toren van dertig blokjes maken, hij heeft al zestien blokjes. Hoeveel blokjes heeft hij nog nodig? Tim heeft acht blokjes meer dan Tom, Tom heeft tien blokjes. Hoeveel heeft Tim er? Bespreek de verhaaltjes bij opgave. Teken met de kinderen de bijbehorende getallenlijnen op het bord en zet vraagtekens bij wat uitgerekend moet worden. Het gaat erom dat ze uit het verhaal kunnen ontdekken hoe ze hun antwoord kunnen uitrekenen. Tijdens het zelfstandig werken maken ze opgave met behulp van de getallenlijnen op het bord af. > Zelfstandig werken Toetsdoel (opgave en ) De kinderen maken opgave en af. Vertel dat ze bij de getallenlijnen bij opgave zelf een verhaaltjessom moeten bedenken. Dit verhaaltje schrijven ze op een blaadje. Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch 9

7 blok 7 les 9 blok 7 les 9 Materiaal Werkboek bladzijde 8 en 9 Reken uit. Vul in. In een zak zitten 3 poffertjes. Joost haalt er 3 uit. Er zijn poffertjes over. Extra materiaal Kaart met geheime luikjes (ook gebruikt in blok, les 9) Zelfklevende notitieblaadjes (Post-it) Per kind een kopie van de jaarkalender van het lopende jaar (gebruik kopieën van les 8) Rob heeft 0 poffertjes nodig. Hij heeft er al. Ilse heeft poffertjes. Roos heeft er minder. Rob moet nog poffertjes bakken. Roos heeft 0 poffertjes. Voorbereiding Noteer het aantal dagen tot een belangrijke gebeurtenis in de nabije toekomst op zelfklevende notitieblaadjes. Bijvoorbeeld het aantal dagen tot de krokusvakantie, carnaval, het suikerfeest, Pasen, 30 april, de meivakantie of het schoolreisje. Zorg dat de kinderen niet zien wat u opschrijft. Plak een zelfklevend notitieblaadje met het aantal dagen tot deze gebeurtenis achter de luikjes. Bijvoorbeeld, u kiest voor het aantal dagen tot Pasen. Stel dat dat over dagen is. Als u het rechterluikje opent, is alleen het rechtercijfer van het aantal dagen tot Pasen te zien: Wat staat onder de vlek? Vul in. Koos heeft 0 glazen nodig. Hij heeft er al. Koos moet nog 3 glazen pakken. In een doos zitten glazen. Karin haalt er uit. Er zijn 3 glazen over. Anne heeft 37 glazen. Kim heeft er... minder. Kim heeft glazen. 8 Doelen Toetsdoel (opgave, en ) Kinderen kunnen een concrete situatie verbinden aan een optel- of aftrekopgave en deze uitrekenen op de getallenlijn. Nieuw doel (opgave 3) Kinderen kunnen een datum bepalen aan de hand van een kalender (binnen een maand). Samen oefenen Hoeveel dagen tot...? Open het rechterluikje van de kaart met de geheime luikjes. Dit is het rechtercijfer van bijvoorbeeld het aantal dagen tot Pasen: de van. Vraag de kinderen hoeveel dagen het tot Pasen zou kunnen zijn. Noteer alles wat de kinderen raden door elkaar op het bord. Mogelijk zullen ze ook 8 en 9 noemen. Laat bij 8 zien, dat dit niet kan. Schrijf 8 op het bord en houd de kaart met geheime luikjes eronder. Nu zien ze dat de in 8 op de verkeerde plaats staat. Vraag vervolgens hoeveel dagen er in een maand zitten. De kinderen mogen dat op hun kopie van de jaarkalender bekijken. Vraag of je op 3 maart jarig kunt zijn. (nee). Vraag ook hoeveel hele weken er ongeveer in een maand zitten (vier). Ook nu mogen de kinderen de jaarkalender raadplegen. Wijs ze ook op het bord of de poster waar achter iedere maand het aantal dagen staat. Vertel ze dat het binnen nu en een maand Pasen is. Welke getallen op het bord kunnen dan weggestreept worden? (,, 6,, ). Vraag welke datum het vandaag is en deel mee op welke datum Pasen valt. Zonder precies te rekenen moeten ze nu kunnen weten dat het niet, of 3, maar dagen tot Pasen is. Open tot slot het linkerluikje. Herhaal deze activiteit een aantal keer met een ander notitieblaadje achter het luikje. Hierop staat bijvoorbeeld het aantal dagen tot 30 april, de meivakantie of het schoolreisje (zie voorbereiding). Bewaar de kaart met geheime luikjes want in blok 8, les wordt de kaart weer gebruikt. Zelfstandig werken De kinderen maken opgave tot en met 3. Differentiatie: De rekenzwakke kinderen kunnen opgave overslaan. De rekensterke kinderen maken ook plusopgave. 0 Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch

8 les 9 blok 7 les 9 blok 7 3 Vul in. Hoeveel dagen heeft januari? 3 dagen Hoeveel dagen heeft april? 30 dagen Hoeveel maandagen heeft februari? maandagen Het is woensdag februari. Morgen is het... donderdag 3 februari. Het is zondag 30 januari. Gisteren was het... zaterdag 9 januari. Het is januari. Over precies een week is het... vrij dag 8 januari. Op welke dag is het Nieuwjaarsdag? Op... zaterdag. Het is april. Over twee weken is Rik jarig. Dat is op... vrijdag 9 april. Hoeveel hebben de kinderen gegeten? Schrijf eerst de antwoorden op. Maak dan sommen met de getallen hiernaast: Ik at de helft van het aantal van Ali. Ik at 3 koeken minder dan Max. Ik heb 7 koeken gegeten. Rachid Ali Max = = = 7 9 Refl ectie Kies één of twee opgaven uit die u met de kinderen bespreekt, bijvoorbeeld opgave en 3. Laat kinderen bij opgave de som verwoorden die bij het rekenverhaal hoort. Laat vertellen hoe ze het uitrekenen: wat doe je? De sommen bij opgave zijn identiek aan die bij opgave maar nu moeten ze een ander gegeven uitrekenen. Ga bij opgave 3 na of de kinderen de afkortingen van de dagen kennen. Weten ze nog hoeveel dagen de maanden hebben? (30 of 3, en februari is een uitzondering 8 of 9). Kennen ze de truc nog om te weten hoeveel dagen het zijn? (de knokkels van je handen). Reflecteer bij deze opgave liefst aan de hand van gegevens van de dag zelf. Stel vragen als: Welke datum en dag is het vandaag? Welke datum en dag was het eergisteren en is het overmorgen? Welke datum is het precies over een week en wat was de datum precies een week geleden? Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch

9 blok 7 les blok 7 les Materiaal Werkboek bladzijde 0 en Extra materiaal Eigen producties uit Samen oefenen blok 7, les Per kind een leeg vel A-papier (voor kinderen die snel klaar zijn) Voor reflectie: handpop Voorbereiding Bekijk de eigen producties met als antwoord die de kinderen in Samen oefenen les hebben gemaakt. Zet op de voorkant van het bord de volgende rijtjes sommen: 0 0 = 0 9 = = 0 99 = 0 9 = 7 70 = 0 98 = 0 9 = = Zet op de achterkant van het bord onderstaande rijtjes sommen. Klap vervolgens het bord open zodat deze sommen niet te zien zijn: = 6 6 = = 66 6 = = = 0 99 = = Doelen Toetsdoel (opgave en 3) Kinderen kunnen kloktijden aflezen en aangeven op een analoge klok waarbij het aantal minuten een vijfvoud is. Kinderen kunnen een concrete situatie verbinden aan een optel- of aftrekopgave en deze uitrekenen op de getallenlijn. Nieuw doel (opgave ) Kinderen kunnen een verhoudingstabel invullen. Kinderen kunnen een datum bepalen aan de hand van een kalender (binnen een maand). Samen oefenen Nakijken met het relatieboogje Vertel dat u de sommen van de kinderen voor de handpop hebt bekeken. Een aantal daarvan staat op het bord (zie voorbereiding). Zeg dat de kinderen in de rol van juf of meester deze sommen voor de handpop gaan nakijken. Ze hanteren hierbij het relatieboogje. Laat nogmaals zien hoe dat gaat: Stel, 0 = staat op het bord. Bevestig dan dat dit goed is door de som als volgt te controleren: 0 =, want 0 + =. Terwijl u dit zegt, wijst u de opgave van links naar rechts aan en tekent u een relatieboogje van 0 naar : 0 = Reken uit en vul in. Teken de wijzers. 0 Kok Remco bakt koeken in uur. Het is nu: Remco heeft 3 koeken nodig. Hij heeft nu al koeken klaar. Remco moet nog 0 koeken bakken. Hoe laat is hij klaar? Kok Sara bakt koeken in uur. Het is nu: Sara heeft 3 koeken nodig. Ze heeft nu al 7 koeken klaar. Sara moet nog koeken bakken. Hoe laat is zij klaar? Kok Mustafa bakt koeken in uur. Het is nu: Mustafa heeft 38 koeken nodig. Hij heeft nu al 6 koeken klaar. Remco Sara Mustafa Mustafa moet nog koeken bakken. Hoe laat is hij klaar? te doen: Tel vanaf het kleinste getal verder (strategie van het aanvullend optellen), dus bij de som 0 98 telt u99-0 en steekt u voor elke tel een vinger op. Het antwoord moet dus twee zijn. Let op, 0 9 kan helemaal niet! (Verbeteren in 9 of 9 tekort is wel goed.) Deel vervolgens de eigen producties uit met de opdracht deze na te kijken met het relatieboogje. Laat kinderen die naast elkaar zitten het werk van elkaar nakijken. Indien u voorziet dat dit vervelend is voor de zeer zwakke kinderen, laat u ieder het eigen werk nakijken. Wie wil, mag achter de foute antwoorden het goede antwoord zetten. Voor wie snel klaar is, klapt u het bord dicht. De rijtjes sommen op de achterzijde van het bord moeten worden nagekeken én verbeterd! Deel hiertoe lege A-tjes uit. Let wel, de nadruk in deze activiteit ligt op het controleren met het relatieboogje door de kinderen als strategie achteraf. Bij het verbeteren van de sommen (via de strategie van het aanvullend optellen) werkt u al aan het gebruik van het relatieboogje door de kinderen als strategie vooraf. Dit is een volgende stap in de leerlijn en komt later aan de orde. Kijk eerst samen met de kinderen de sommen op de voorkant van het bord vlot na. Zet een krul als het goed is en een streep of kruisje bij een fout antwoord. Vraag bij die sommen wat het goede antwoord moet zijn. Stimuleer om dat als volgt Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch

10 les blok 7 les blok 7 Reken uit en vul in. Kijk op de kalender. januari ma di 8 wo 9 6 aan de orde komt. Vraag vervolgens hoe lang ze nog moet bakken. Laat zien dat je hierbij een verhoudingstabel kunt gebruiken: do vr 7 8 za 8 9 zo Elke maandag helpen kinderen na schooltijd. maandagen 3 Hoeveel kinderen helpen in januari? koeken uren kinderen Elke woensdag bakt Jelle koeken. woensdagen 3 koeken Elke woensdagmiddag helpen kinderen woensdagen 3 kinderen 3 Reken uit. Teken de wijzers. 6 8 kinderen In januari wil Jelle 0 koeken bakken. Hoeveel woensdagen moet hij bakken? woensdagen Hoeveel kinderen helpen in januari? 0 kinderen Vraag tot slot de tijd waarop de klok moet staan. Kom terug op het nakijkwerk van Samen oefenen. Kijk samen een aantal sommen na (van achterkant bord) en hanteer het relatieboogje als strategie achteraf. Neem de handpop op uw hand en zeg dat u wilt weten of de handpop net zo n goede rekenaar is als de kinderen. Laat kinderen sommen noemen, zowel goede als foute. De handpop zegt als het antwoord is en schudt nee als het antwoord niet is. Laat ook kinderen de handpop bespelen. Kok Peter bakt koeken in een half uur. Het is nu: Kok Peter heeft koeken nodig. Hij heeft al 30 koeken klaar. Hoe laat is hij klaar? Zelfstandig werken De kinderen maken opgave en. Leg de eerste som van opgave uit. Benadruk dat ze eerst moeten uitrekenen hoeveel koeken er gebakken moeten worden. Daarna kunnen ze pas bepalen hoelang ze moeten bakken. Differentiatie: De rekenzwakke kinderen kunnen een deel van de opgaven maken: Opgave : Ze rekenen alleen het aantal koeken uit. Opgave : Ze hoeven alleen de verhoudingstabel in te vullen. Vertel welk getal ze onder de moeten noteren. De rekensterke kinderen maken ook plusopgave 3. Refl ectie Kies één of twee opgaven uit die u met de kinderen bespreekt, bijvoorbeeld opgave. Bespreek som. Vraag met welke som je het aantal koeken uitrekent dat Sara nog moet bakken. (3 7). Zijn er ook kinderen die er een optelsom in zien? (7 + = 3). Laat kinderen voor de klas als juf of meester uitleggen hoe ze die som hebben opgelost. Zorg dat zowel een oplossing met de getallenlijn als met pijlentaal Pluspunt, Handleiding groep, blok 7 Malmberg s-hertogenbosch 3