Zie jezelf en zie elkaar

Transcriptie

1 Zie jezelf en zie elkaar 1 Zorgplan Jacob Maris, 6 juni v3

2 / Inhoudsopgave / Inleiding 3 / Rollen en taken 4 / Zorgcontinuüm 6 / De 1 stap verder met 1-zorgroute op de Jacob Maris 7 / De grote cyclus 8 / De kleine cyclus 10 / Bijlagen 13

3 Inleiding Montessorischool Jacob Maris biedt onderwijs op maat aan alle leerlingen, vanuit de zone van de naaste ontwikkeling. Wij werken volgens de Montessoriwerkwijze, waarin alle kinderen, dus ook de kinderen die extra zorg behoeven, optimale kansen krijgen om zich te ontwikkelen op het gebied van hun talenten en actief burgerschap. In de Montessorigroep is er sprake van verschillende niveaus. De eerste laag is de klas, de tweede laag is het leerjaar en de derde laag zijn de niveaugroepen, de vierde laag is de leerling De Jacob Maris streeft ernaar de komende jaren te komen tot een bovengemiddelde score, wat, gezien de populatie van de school, mogelijk moet zijn. Visie op zorg: Voorheen ging men in het onderwijs en in de zorg vooral uit van onderwijsbeperkingen van het kind en werd vooral benoemd wat het kind niet kon. Deze manier van werken is weinig productief gebleken. Er wordt nu niet de vraag gesteld: Wat is er mis met dit kind? maar: Hoe kan ik mijn instructie en begeleiding afstemmen op wat deze leerling nodig heeft? Welke aanpassingen in de instructie, aanpak en leertijd zijn nodig voor deze leerling? Vanuit dit perspectief worden problemen van leerlingen beschouwd als werkproblemen van de leerkracht als professional. Bij het afstemmen van het onderwijs is de leerkracht beslissend en reageert adequaat op kinderen die extra aandacht nodig hebben. Leerkrachten zullen daarbij tegen grenzen aanlopen. Zorg voor leerlingen is een gedeelde zorg van leerkrachten en daarbij is samenwerking heel belangrijk. Ze kunnen een beroep doen op ondersteuning zowel intern als extern. De hulp zal zich vooral moeten richten op de ondersteuning van de leerkracht, zodat hij steeds competenter wordt in het omgaan met verschillen. Om goed onderwijs te bieden aan alle leerlingen, werken we met de 1 stap verder met de 1-zorgroute. Binnen deze route is er ruimte om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften te kunnen ontvangen. Samen met het samenwerkingsverband primair passend onderwijs (PPO) implementeren en borgen we het onderwijs voor deze leerlingen. In de 1 stap verder met de 1-zorgroute werken leerkrachten en intern begeleiders opbrengst- en handelingsgericht (OHGW). Vanuit de resultaten wordt er gekeken voor welke leerlingen het nodig is om specifieke onderwijsbehoeftes te benoemen. De specifieke onderwijsbehoeftes van bepaalde leerlingen kunnen op cognitief en didactisch gebied, maar ook op sociaal-emotioneel en pedagogisch vlak worden benoemd. Er wordt daarbij altijd uitgegaan van de stimulerende en belemmerende factoren van deze specifieke leerlingen.

4 Rollen en taken Taken van de groepsleerkracht: De leerkracht is primair verantwoordelijk voor het onderwijsproces aan zijn/haar kinderen, de leerkracht is de spil in dit proces. De leerkracht is bekend met het interne systeem van de school. De leerkracht maakt een groepsplan voor taal, rekenen, spelling en begrijpend lezen. De leerkracht neemt toetsen af volgens de toetskalender. kijkt ze na en voert ze in in Parnassys. De leerkracht legt schriftelijk verslag vast over de vorderingen van de leerlingen. De leerkracht signaleert, observeert, en interpreteert de toetsgegevens, indien gewenst, samen met de interne begeleider, stelt hij een groeps- of handelingsplan dan wel individuele leerlijn op. De leerkracht meldt leerlingen aan bij de interne begeleider voor nader overleg. De leerkracht onderhoudt regelmatig contact met de ouders van alle leerlingen in de groep en draagt zorg voor rapportage in het ouderportaal van Parnassys. De leerkracht is professional. Hij zal ouders duidelijk moeten maken wat binnen school haalbaar is en wat niet. De leerkracht draagt bij aan innovaties en ontwikkelingen binnen de school. De leerkracht dient op de hoogte te blijven van recente ontwikkelingen op het gebied van zorg en leerlingproblematiek. De rol van de leerling: In de zorg aan kinderen wordt nog te vaak over in plaats van met de leerling gesproken. Door met de leerling in gesprek te gaan voelt hij zich serieus genomen en is hij gemotiveerd om actief mee te doen. Leerlingen kunnen heel goed aangeven wat goed gaat, wat minder goed gaat en waar ze hulp bij nodig hebben. We zullen komend jaar leerlingen meer betrekken bij het maken van een handelingsplan. De rol van de ouders: Ouders zijn een belangrijke partner van de leerkracht en de school. Van hen wordt verwacht dat ze de leerkracht informeren over hun kind. Communicatie, afstemming en samenwerking met ouders vinden wij belangrijk. Ouders verwachten dat leerkrachten rekening houden met hun kind. Dat gebeurt meestal binnen de grenzen van het redelijke. Van ouders mogen we verwachten dat zij hun kinderen duidelijk maken wat de school van hen verwacht. Omgangsregels kunnen op school anders zijn dan thuis en school hoeft niet alleen maar leuk te zijn. Taken van de intern begeleider De taken van de interne begeleider zijn onder te brengen in drie gebieden: Coördinerende taken Organiseren van onderzoek en hulp. Bewaken van procedures en afspraken. Opstellen van de toetskalender. Voorbereiden van overlegmomenten met groepsleerkrachten en directie. Wekelijks overleg met de directie. Dossiervorming en dossierbeheer. Inrichting en onderhoud orthotheek. Onderhouden van contacten met externe instanties. Coördineren van het plaatsen van leerlingen van BAO naar SBO/ REC. Coördineren van het terugplaatsen van leerlingen van het SBO/ REC naar BAO.

5 Coördineren van administratieve zaken met betrekking tot leerlingen die extra (externe) zorg nodig hebben waaronder vanuit het OAT/ PPO. Maken van de zorgparagrafen van het schoolplan en de schoolgids. Begeleidende taken Collegiale consultatie; hulp en advies geven aan groepsleerkrachten m.b.t. leerlingen, didactische vragen e.d. Begeleiding en aansturing van de hulp voor leerlingen. Indien gewenst, leerkrachten hulp bieden bij het maken van een individuele leerlijn. Leerkrachten ondersteunen bij het zoeken van remediërend materiaal in de orthotheek. Observeren in klassensituaties. Informeren van leerkrachten en directie. Coachen van leerkrachten. Onderhouden van contacten in samenspraak met de leerkrachten. Innoverende taken Kennisoverdracht bij inhoudelijke vergaderingen gericht op zorg. Evalueren van de geboden ondersteuning. Motiveren van leerkrachten. Initiatieven nemen voor innovatieve veranderingen m.b.t. het didactisch en sociaal emotioneel functioneren van de leerlingen binnen de school. Taken van de directie De directie is verantwoordelijk voor de zorg binnen de school. De directie heeft wekelijks overleg met de interne begeleider. De directie laat zich informeren door alle bij de ondersteuning betrokken personen. De directie geeft gevraagd en ongevraagd advies. De directie initieert veranderingen en ontwikkelingen samen met interne begeleider en leerkrachten. De directie stimuleert nascholing op het gebied van specifieke leerlingenondersteuning. De directie bewaakt het ontwikkelingsproces m.b.t. de ondersteuning rekening houdend met het schoolconcept en schoolplan. De directie houdt zich op de hoogte van actuele ontwikkelingen m.b.t. onderwijsinnovaties. De directie analyseert de geboden ondersteuning n.a.v. toetsgegevens in samenspraak met interne begeleider.

6 Zorgcontinuüm (figuur 1) zorgniveau 4: zwakste 4% diagnostiek en behandeling in zorginstituut zorgniveau 3; zwakste 10% speci:ieke interventies als zorg op de vorige niveaus niet voldoende helpt zorgniveau 2; zwakste 25% extra zorg in de klas door meer instructie en meer leertijd. Zij scoren een Cito D of E zorgniveau 1 ; 75% heeft voldoende aan goed onderwijs in de klas met aandacht voor verschillen in leerbehoeften. Zij scoren een Cito A, B of C De 1 stap verder met 1-zorgroute. De 1 stap verder met 1-zorgroute is tot stand gekomen na een evaluatie van de 1-zorgroute. De 1-zorgroute is niet ten principale ontwikkeld om opbrengsten te verhogen. Tevens bleek dat de 1-zorgroute niet altijd even effectief was. Elke stap moest voor elke leerling steeds weer opnieuw worden doorlopen. De 1-zorgroute denkt van specifiek (leerling) naar algemeen (school). De 1 stap verder met 1-zorgroute denkt van algemeen naar specifiek. Bij het opbrengst gericht werken gaat het om het maximaliseren van de opbrengsten voor alle leerlingen. Verder wordt er voor de specifieke leerlingen onderwijsbehoeftes benoemd. Hier komt het handelingsgericht werken in naar voren. 1 stap verder met 1-zorgroute : de cyclus van handelingsgericht werken met groepsplannen. (figuur 2) realiseren groepsplan uitvoeren waarnemen 1. vaardigheidsgroei 2. leerstofbeheersing 3. gedijen + - verdiept arrangement basis arrangement intensief arrangement zeer intensief arrangement respons op instructie onderwijsbehoefte benoemen handelingsgericht werken plannen begrijpen

7 De 1 stap verder met 1-zorgroute op de Jacob Maris Op de Jacob Maris wordt opbrengst- en handelingsgericht gewerkt met de 1 stap verder met 1-zorgroute. Sinds februari 2014 wordt er in de groepen opbrengst- en handelingsgericht gewerkt met betrekking tot de vakgebieden rekenen, spelling, technisch lezen en begrijpend lezen. In het opbrengst- en handelingsgericht werken gaat het om het maximaliseren van de opbrengsten van de leerlingen. De manier van differentiëren is convergent. Leerlingen worden binnen het leerjaar zo lang mogelijk bij elkaar gehouden, in elk geval tot begin groep 6. Vanuit het basis arrangement wordt er gedifferentieerd naar verdiept of naar intensief arrangement. De groepsplannen zijn per leerjaar verdeeld in minimaal drie arrangementen: 1. Verdiept arrangement: Een leerling binnen dit arrangement kan met een korte instructie aan de slag. Daarnaast heeft een leerling in dit arrangement vaak minder oefening nodig om de leerdoelen te bereiken. Een leerling in dit arrangement heeft ook extra uitdaging dus verdiepende leerstof nodig. 2. Basis arrangement: Bij een leerling in dit arrangement is er sprake van respons op instructie. De leerling is instructie gevoelig en heeft voldoende uitdaging aan de reguliere stof. 3. Intensief arrangement: Een leerling binnen dit arrangement heeft een intensivering van de basisstof nodig. De leerlingen binnen dit arrangement werken aan de doelen van het leerjaar. De intensivering wordt geboden door meer en aanbod, ander verwerkingsstof en door bijvoorbeeld uitbereiding van leertijd. Er is nog een arrangement, het zeer intensief arrangement. In dit arrangement vallen die leerlingen die een nog specifiekere zorg nodig hebben: namelijk leerlingen met een OPP, een ontwikkelingsperspectief. Zij krijgen een op maat gesneden aanbod, waarbij de doelen zijn aangepast aan hun eigen mogelijkheden. Dit wordt de drieslag in het onderwijs genoemd. Deze drieslag dekt de onderwijsbehoefte van de totale groep. Om de verschillende processen binnen het zorgaanbod te garanderen, te evalueren en te structureren wordt er gewerkt met de cyclus van opbrengst- en handelingsgericht werken. Het gaat hierbij om twee cycli: 1. De grote cyclus: het groepsplan van een halfjaar. 2. De kleine cyclus: analyse van werk per dag, week en leerstofblok. De planmatigheid van het gehele proces is zichtbaar in figuur 2.

8 De grote cyclus: De cyclus van opbrengst- en handelingsgericht werken wordt twee keer per jaar doorlopen. De leerkracht is verantwoordelijk voor het opstellen en uitvoeren van het groepsplan. Leerkrachten observeren het gedrag van de leerlingen. De opbrengsten van het werk worden geanalyseerd. Instrumenten die hiervoor gebruikt kunnen worden zijn: analyse van het dagelijks werk, analyse van de resultaten op methode en niet methode gebonden toetsen en trendanalyses die uit Parnassys gegenereerd worden. Voorgaande gegevens worden in een groepsoverzicht gezet. Binnen de drieslag van het aanbod wordt eerst gekeken of een leerling gelijk in een arrangement geplaatst kan worden. Indien nodig worden de specifieke onderwijsbehoeften van de leerling benoemd. De onderwijsbehoeften van leerlingen zijn dusdanig benoemd dat zij concreet richting geven aan het handelen van de leerkracht. Leerkrachten maken bij het signaleren gebruik van de kerndoelen, leerlijnen en criteria die in school zijn afgesproken ten aanzien van de (leer)ontwikkeling van leerlingen. Leerkrachten clusteren - op basis van de in het groepsoverzicht verzamelde gegevens - op een effectieve en haalbare manier leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften. Hierbij wordt uitgegaan van de gestelde doelen, de te geven instructie en de afstemming die nodig is om de overige zaken te waarborgen. Leerlingen waarbij sprake is van respons op instructie worden gelijk geclusterd. Van leerlingen met onvoldoende groei in vaardigheidsscore, hiaten in de leerdoel of leerlingen die niet goed gedijen worden eerst de specifieke onderwijsbehoeftes benoemd. Deze onderwijsbehoeftes worden opgenomen in het didactisch groepsoverzicht (dgo). Leerkrachten stellen op basis van het dgo het groepsplan op. Het groepsplan bestaat standaard uit de drieslag in het aanbod, voor elk half jaar. Op deze manier wordt in dit groepsplan voor alle kinderen het onderwijsaanbod beschreven. Leerkrachten geven in het groepsplan, bij opbrengsten de huidige groepsstandaard aan en de te behalen groepsstandaard bij de volgende meting. De standaard die gehaald moet worden is minimaal gelijk aan de te ambiëren schoolstandaard. Leerkrachten geven in het groepsplan bij doelen de doelen van het leerjaar voor dat halfjaar aan en eventueel nog doelen uit vorige periode die (nog) niet zijn behaald. Deze doelen zijn concreet, meetbaar, realistisch en uitdagend/ stimulerend beschreven. Leerkrachten geven in het groepsplan aan welke leerstof, instructie en begeleiding zij geven. Leerkrachten geven (per instructiegroep) bij de evaluatie in het groepsplan aan op welke wijze zij gaan evalueren en wanneer. Leerkrachten stellen (incidenteel) en na overleg met de intern begeleider een individueel handelingsplan op. Dit kan gebeuren als een leerling een bijzonder aanbod nodig heeft dat zich niet laat specificeren in een groepsplan. Het doel is wel om deze leerling zo spoedig mogelijk weer deel uit te laten maken van de jaargroep. Leerkrachten maken dagelijks gebruik van het groepsplan. Ze baseren doelgericht hun dag- of weekplanning op het groepsplan. Het is een werkdocument dat ook in hun logboek zit.

9 Leerkrachten houden tijdens de uitvoering van het groepsplan de voortgang bij. Zij stellen, indien nodig het groepsplan bij. De uiteindelijke evaluatie vindt plaats na een half jaar. Leerkrachten geven na afloop - in de kolom evaluatie van het groepsplan - aan of de gestelde doelen bereikt zijn en reflecteren op de uitvoering van het groepsplan. Leerkrachten reflecteren in relatie tot hun instructie, aanbod, verwerking, onderwijstijd en pedagogisch handelen wat de behaalde resultaten en opbrengsten van het groepsplan zijn. De gegevens, voortvloeiend uit de evaluatie, worden verwerkt in het nieuwe dgo. Een groepsplan wordt voor 20 weken opgesteld. Na 10 weken is er een tussenevaluatie en na 20 weken de eindevaluatie. De evaluaties worden samen met de interne begeleider uitgevoerd. Alle evaluatiemomenten worden geborgd in de zorgkalender en teamvergaderingen.

10 De kleine cyclus: Het gaat hier om de analyses van de verschillende onderwijsprocessen. Het plannen en de planning van de afgelopen dag, week en maand. Het is een cyclus die in de basis iedere dag plaats vindt. Wij richten een ondersteunende structuur in, waarbij de leerkracht ondersteund wordt bij het doorlopen van de cyclus van opbrengst- en handelingsgericht werken. De intern begeleider is hierbij de coach van de leerkracht. De groepsbespreking: De groepsbesprekingen hebben als doel de leerkracht te coachen en te ondersteunen bij het opbrengstgericht en handelingsgericht werken en het selecteren van leerlingen voor de leerlingbespreking. De (tussen)evaluatie van het groepsplan, didactisch groepsoverzicht en het opgestelde nieuwe plan worden voor de bespreking aangeleverd bij de intern begeleider. De aanleverdatum wordt in de zorgkalender opgenomen. De bespreking van de tussenevaluatie gebeurt niet in een groepsbespreking maar in een teamvergadering. Het doel is de doorgaande lijn zichtbaar maken en het teamleren. Tijdens de groepsbespreking worden de behaalde resultaten uit het vorige groepsplan besproken. Ook worden de behaalde groepsstandaarden afgezet tegen de schoolstandaarden. Tijdens de groepsbespreking worden op basis van het dgo aandachtspunten voor de hele groep en voor de leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften geformuleerd. Tijdens de groepsbespreking worden op basis van het dgo onderwijsbehoeften voor de hele groep en voor de leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften geformuleerd. Tijdens de groepsbespreking wordt de clustering van leerlingen - uitgaande van de drieslag in het aanbod - voor het nieuwe groepsplan besproken. Hierbij wordt ook goed gekeken naar de uitvoering en uitvoerbaarheid. Tijdens de groepsbespreking [of tussenevaluatie groepsplan] wordt bekeken of er leerlingen aangemeld moeten worden voor de leerlingenbespreking of het OZO (onderwijs zorgoverleg) van school. Het betreft onder meer leerlingen die onvoldoende profiteren van de extra zorg die zij ontvangen hebben, leerlingen waarbij vragen zijn over hun ontwikkelingsperspectief en specifieke onderwijsbehoeften, leerlingen waarvan vermoedens zijn van een ernstige problematiek of stoornis of vermoedens van problematiek in de thuis- of buurtsituatie. Leerkrachten dragen bij de overgang van leerlingen naar een nieuwe groep het meest recente dgo over aan de volgende leerkracht. Van groot belang zijn de beschreven onderwijsbehoeften van de leerlingen en de wijze waarop het onderwijs daarop het beste afgestemd kan worden. Deze dgo s zijn gebaseerd op de juni toetsen van het CITO-LVS. Groeps- en schoolstandaarden: Tijdens teambijeenkomsten worden de behaalde groepsstandaarden gerelateerd aan de schoolstandaarden in teamverband besproken. Daarna worden de schoolstandaarden opnieuw vastgesteld voor de komende periode. De reden van positieve en negatieve afwijkingen wordt onderzocht, geanalyseerd en besproken. Vervolgens geeft het schoolteam elkaar tips hoe het hiaat ongedaan te maken of te leren van handelingen van collegae die geresulteerd hebben in een positieve afwijking van de schoolstandaard. Doel is dus niet alleen de resultaten te bespreken maar ook het kweken van een gedeeld verantwoordelijkheidsgevoel m.b.t. het behalen van de schooldoelen. Good-practices vormen hierbij het uitgangspunt.

11 Doelen: Bij het werken aan de leeropbrengsten gaan we uit van: Minimaal 75% van de leerlingen in de groep profiteren van het aanbod (respons op instructie) Als dit niet zo is, is het aanbod of het materiaal niet toereikend of de gegeven instructie is onder het niveau. Maximaal 25% van de leerlingen in de groep profiteren onvoldoende van het aanbod. Dit betekent t.a.v. de CITO-toetsen dat het aantal D/E leerlingen niet meer dan 25% mag zijn. Hierop richt je de intensieve en zeer intensieve hulp. Klassenconsultaties: Tijdens de uitvoering van de groepsplannen vinden er klassenbezoeken plaats door de intern begeleider. De intern begeleider komt dan gedurende een uur in de groep. Er wordt gekeken naar o.a. klassenmanagement, interactie leerkracht-leerling, voorbereide omgeving. Dit alles met als doel zicht krijgen en/of het begeleiden bij het doelgericht uitvoeren van het groepsplan. Het kan ook voorkomen dat de leerkracht van te voren een hulpvraag stelt. De intern begeleider kan hier tijdens de observatie ook op letten. Later op de dag vindt er tussen de leerkracht en de intern begeleider hierover een gesprek plaats. De frequentie van deze bezoeken is 2 keer per jaar. Leerlingbespreking: Binnen de cyclus van 1 stap verder met 1-zorgroute vindt er twee keer per jaar een leerlingbespreking plaats. Indien een leerkracht tussentijds een afspraak wil maken om een leerling te bespreken vult hij, voorafgaand aan het gesprek een leerling bespreekformulier in. Indien er zorg bestaat over een leerling, vanuit de ouders of leerkracht vindt er een gesprek plaats. Hierin wordt informatie verzameld vanuit de ouders en de leerkracht waarbij zij samen zoeken naar een passende aanpak van de zorg die nodig is. Tijdens de leerlingenbespreking worden het ontwikkelingsperspectief en de specifieke onderwijsbehoeften van de leerling vastgesteld of gemonitord en wordt nagegaan hoe de leraar in een groepsplan en/of individueel handelingsplan, hieraan tegemoet komt. Er worden afspraken gemaakt over het evalueren van de gestelde doelen en de mate waarin deze bereikt zijn. In of vanuit de leerlingenbespreking wordt, indien nodig, de expertise van externe partners ingeroepen teneinde de vraag van een leerling, leerkracht en/of ouders te kunnen beantwoorden. Hier kan gedacht worden aan de schoolcontactpersoon of maatschappelijk werk. Van zowel de individuele leerlingbespreking, als van de overige contacten wordt een kort verslag gemaakt en in het leerlingvolgsysteem Parnassys geplaatst. IB-directie overleg: Het IB-directie overleg vindt 1 keer per week plaats. Hier worden lopende zaken besproken. Overige instellingen: Soms kan het zijn dat een leerkracht de zorg voor een leerling niet kan bieden. De leerkracht doorloopt dan de volgende stappen. Stap 1: Neem contact op met de ouders. Als de leerkracht problemen signaleert met een leerling, probeer hij eerst goed te ontdekken wat er aan schort. De leerkracht brengt ouders op de hoogte van zijn bevindingen en vraagt ouders naar hun ervaring en of zij oplossingen zien. Er worden afspraken gemaakt, zodat de leerling thuis en op school hetzelfde benaderd wordt. Stap 2:

12 Betrek de intern begeleider erbij. De leerkracht raadpleegt in ieder geval de intern begeleider (IB-er) op school. Hij stelt deze op de hoogte van zijn ervaringen en wint advies in. (stap 1 en 2 vinden vaak tegelijk plaats). Stap 3: Bespreek de leerling met de SCP of in het OZO De intern begeleider bespreekt, in overleg met de leerkracht, de zorgen rond de leerling met de schoolcontactpersoon van het onderwijs arrangeerteam (OAT) PPO Rotterdam of in het OZO. Aan het OZO nemen deel: de interne begeleider, de schoolmaatschappelijk werkster, de schoolverpleegkundige (Centrum voor Jeugd en Gezin) en de schoolcontactpersoon van het onderwijs arrangeerteam (OAT). De leerkracht communiceert hierover weer met de ouders en houdt hen op de hoogte van de ontwikkelingen van hun kind. Stap 4: Meld de leerling aan bij het OAT van PPO. In overleg met de SCP verwijst de intern begeleider de leerling naar de zorgstructuur van PPO als de situatie niet verbetert. De intern begeleider houdt de ouders betrokken bij dit proces. Op basis van de bevindingen van de zorgstructuur en de ingezette hulp wordt een zorgbesluit genomen. Welke vormen van hulp er via PPO geboden kunnen worden is te zien op Zie ook omgaan met externen (bijlage 2).

13 Bijlagen Bijlage 1 Onderwijsbehoeften van de leerlingen Instructie Visuele ondersteuning (bijvoorbeeld: plaatjes, pictogrammen) Auditieve ondersteuning (bijvoorbeeld: voorlezen opdracht, luisteren naar verhaal) Materiële ondersteuning (bijvoorbeeld: kralenketting, telraam, blokjes, speciale pen) Verkorte instructie (alleen bespreking opdrachten, korte aanduiding van oplossingsstrategie) Verlengde instructie (herhaling na basisinstructie, helpen bij keuze juiste oplossingsstrategie extra ophalen van voorkennis, uitvragen van zojuist gegeven instructie, directe instructie, preteaching, reteaching) Gedragsinstructie ten aanzien van resultaten van de verwerking Leertijd Extra leertijd (meer leertijd beschikbaar stellen om vaardigheid te verwerven) Minder leertijd (minder leertijd bieden en tijd vrijmaken voor verdieping en uitdagende leerstof/werkvormen) Extra of andere leerstof Leerstof ter herhaling, verdieping, verrijking Remediërende leerstof Ondersteunende materialen en programma s Opdrachten die de leerling uitdagen en activeren Opdrachten die overzichtelijk zijn Procesgerichte feedback Vergroten van competentiegevoelens (benoemen successen) Vergroten van zelfstandigheid (geven van meer verantwoordelijkheid) Tussentijdse feedback (op bepaalde tijd aanspreken op werkhouding: hoe?) Feedback op uitvoering opdrachten (bijvoorbeeld strategiegebruik en taakaanpak) Gedragsinstructie direct na de basisinstructie Ondersteuning met materiaal (stickers, klok, picto s, gedragskaart) Structureren van de taak Opdelen van de taak in kleine leerstapjes Afdekken van delen van de taak Plaatje weglaten Vergroot lettertype Eén opdracht op een bladzijde Extra groot materiaal aanbieden Stappenplannen en checklists (bijvoorbeeld voor maken werkstuk) Overgangen tussen activiteiten afbakenen en verduidelijken Activerende werkvormen Uitdagende werkvormen Actief leren (doe-opdrachten) Aansluiten belevingswereld

14 Maatregelen om de motivatie en plezier in leren te bevorderen Uitdagende werkvormen Variatie in werkvormen Belonen Aansluiten belangstelling kinderen Kinderen zelf keuzes laten maken Succeservaringen creëren Aanpassingen in leeromgeving Rustige werkplek Prikkelreductie Ordenen van benodigde materialen

15 Bijlage 2 Omgaan met externen op Montessorischool Jacob Maris Achtergrond: De Wet op het Primair Onderwijs schrijft voor dat kinderen (7520:8=) 940 uur per jaar les krijgen. De leerplichtwet geeft beperkte en duidelijk begrensde mogelijkheid om kinderen tijdens schooltijd vrij te stellen van activiteiten. Artikel 8 WPO lid 7. Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat: b. de leerlingen in 8 schooljaren ten minste 7520 uren onderwijs ontvangen, met dien verstande dat de leerlingen in de eerste 4 schooljaren ten minste 3520 uren onderwijs en in de laatste 4 schooljaren ten minste 3760 uren onderwijs ontvangen, en aan de leerlingen in de laatste 6 schooljaren ten hoogste 7 weken van het schooljaar 4 dagen per week onderwijs wordt gegeven, die evenwichtig zijn verdeeld over het schooljaar, bij een schoolweek van in beginsel niet minder dan 5 dagen onderwijs, en c. de onderwijsactiviteiten evenwichtig over de dag worden verdeeld, tenzij afwijking van deze verdeling van belang is in verband met activiteiten in het kader van het voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden. Artikel 11 Leerplichtwet. Gronden voor vrijstelling van geregeld schoolbezoek De in artikel 2, eerste lid, bedoelde personen zijn vrijgesteld van de verplichting te zorgen dat de jongere de school waarop hij staat ingeschreven, geregeld bezoekt, en de leerplichtige jongere die de leeftijd van 12 jaren heeft bereikt alsmede de jongere die kwalificatieplichtig is, zijn vrijgesteld van de verplichting de school of de instelling geregeld te bezoeken, indien a. de school onderscheidenlijk de instelling is gesloten of het onderwijs is geschorst; b. bij of op grond van algemeen verbindende voorschriften het bezoeken van de school onderscheidenlijk de instelling is verboden; c. de jongere bij wijze van tuchtmaatregel tijdelijk de toegang tot de school onderscheidenlijk de instelling is ontzegd; d. de jongere wegens ziekte verhinderd is de school onderscheidenlijk de instelling te bezoeken; e. de jongere wegens vervulling van plichten voortvloeiend uit godsdienst of levensovertuiging verhinderd is de school onderscheidenlijk de instelling te bezoeken; f. de jongere vanwege de specifieke aard van het beroep van één van de in artikel 2, eerste lid, bedoelde personen slechts buiten de schoolvakanties met hen op vakantie kan gaan; g. de jongere door andere gewichtige omstandigheden verhinderd is de school onderscheidenlijk de instelling te bezoeken. Ambitie van de Jacob Maris De leerkracht is primair verantwoordelijk voor het onderwijsproces aan zijn kinderen, de leerkracht is de spil in dit proces. Voorgenomen beleid van Montessorischool Jacob Maris Er zal geen vrijstelling worden verleend voor het bezoek van kinderen aan externe deskundigen* tijdens schooltijd Er wordt een uitzondering gemaakt voor logopedische ondersteuning die op geen enkele wijze na schooltijd is te organiseren. Als aan de hieronder genoemde voorwaarden is voldaan zal de directie voor maximaal 8 x 1 uur (mogelijk te verlengen met één termijn) verlof verlenen. De voorwaarden zijn: De ondersteuningsvraag is door de school geformuleerd n.a.v. een logopedische screening of leerkrachtobservatie. Er wordt over de vorderingen gerapporteerd aan de leerkracht van het kind De ouders vragen verlof aan bij de directie. Er worden zowel tijdens als na schooltijden geen externe deskundigen toegelaten in school. *Externe deskundigen: alle niet aan de school of aan het OAT verbonden deskundigen. 15

16 Bijlage 3 Zorgcontinuüm Niveau 1: Preventieve algemene zorg Klassenleerkracht Differentiatie Observatie Aangepast materiaal of werkvorm gebruiken. Zorgen voor een zo optimaal mogelijke les of activiteit. Hanteren van evaluatie en volgsystemen Bevorderen van de zelfstandigheid. Klassenorganisatie; zorgen voor structuur Aanmoedigen en bevestigen. Creëren van een goede sfeer (d.m.v. klassenschikking / didactisch materiaal) Screening welbevinden & betrokkenheid (ZIEN!) Afnemen van CITO LVS. Aanvullen van leerlingendossiers op regelmatige tijdstippen maar bij bijzonderheden ook tussendoor. Overdrachtsgesprekken op einde/ begin schooljaar met leerkracht vorige + volgende klas. Intern begeleider Organiseren van differentiatie / nascholingen / klassenbesprekingen. Gerichte aanpak & individuele begeleiding van de leerling met problemen. Zoeken en introduceren van aangepaste materialen en handleidingen. Op vraag van de klassenleerkrachten extra materiaal zoeken. SCP en OAT (PPO) Ouders informeren Niveau 2: Extra aandacht en zorg Klassenleerkracht Aanpassen leerstof Aanpassen materiaal(lager of hoger niveau). Extra stimuleren van leerlingen met moeilijkheden. Werken met een planning Individueel begeleiden. Analyseren gegevens LVS + interventies. Tutoring Intern begeleider Extra materiaal aanreiken aangepast aan de didactische en/of pedagogische onderwijsbehoeften van het kind in overleg met de klassenleerkracht Goede samenwerking met leerkrachten. Zoeken en ontwikkelen van differentiatiematerialen. SCP / (PPO) Ouders informeren

17 Niveau 3: Speciale zorg na intern onderzoek (ondersteuningsfase) Klassenleerkracht Overleg met leerkrachten / IB / OPP en ouders. extra toetsen/testen afnemen. OZO Opstellen van handelingsplannen cg delen van het OPP Aanpassingen in de klas n.a.v. de analyse. Werken met een vaste planning Intern begeleider Vastleggen van OZO momenten. Opstellen van het OPP Begeleiden van de uitvoering van het OPP SCP /(PPO) Ouders De leerkracht nodigt ouders uit om het hulpplan te bespreken. Tijdens dit gesprek worden de wederzijdse verwachtingen uitgesproken. Niveau 4: bijzondere zorg voor leerlingen met leerstoornissen na extern onderzoek (zorgfase) Klassenleerkracht Opzoeken van informatie over specifieke leerstoornissen. Beroep doen op externen (BLZ / logopedist / ) Gesprekken met de ouders. Aanmelden bij het OAT van PPO Rotterdam Noord + stellen diagnose. Opstellen van OPP Compenserende didactische en of pedagogische maatregelen Intern begeleider Infosessies organiseren naar de ouders toe. SCP / OAT (PPO) Ouders Voor alle bijzondere zorg is er altijd eerst toestemming van ouders nodig.

18 Niveau 5: Schooloverstijgende zorg Klassenleerkracht Het inschakelen van buitenschoolse hulp. Heen en weerschrift voor buitenschoolse hulp. Ondersteunen van de ouders. Nauw samenwerken met externe begeleiders. Intern begeleider: De intern begeleider vraagt via de schoolcontactpersoon een arrangement aan bij het onderwijsarrangeerteam. Ouders wordt indien nodig om toestemming gevraagd. Aanvullend op de (extra) ondersteuning die scholen zelf bieden, biedt PPO Rotterdam de volgende arrangementen aan: Psychodiagnostisch onderzoek Leesbehandeling Ambulante begeleiding Logopedie (ambulante begeleiding en onderzoek) Maatwerkbudget Speciaal basisonderwijs Speciaal onderwijs

19 Bijlage 4 Bijsluiter TOETSKALENDER Begin dit schooljaar hebben we besloten om de toetskalender van BOOR te gebruiken op de Jacob Maris. De leerkrachten plannen de toetsen voor hun groep samen met de collega van de andere jaargroep in binnen de daarvoor gestelde periode. Aandachtspunten Er is een verschil tussen het begrip toetsweek en kalenderweek: Toetsweek: dit is de onderwijsweek geteld vanaf het begin van het schooljaar. Dus toetsweek wil zeggen dat de toets afgenomen MOET worden in de 20ste, 21ste of 22ste lesweek van dit schooljaar (zie onze eigen jaarplanning die heeft ook die aanduiding in weeknummer en lesweeknummer.) Kalenderweek: week nr zoveel zoals op iedere jaarkalender vermeld staat -Te allen tijde wordt er getoetst op leerjaar niveau, de M of E toets, afhankelijk van de toets periode. Uitzonderingen hierop zijn individuele gevallen waarover overleg heeft plaats gehad met de intern begeleider. Wanneer er voor een leerling een OPP is opgesteld staat het daar al in vermeld en hoeft er niet meer extra overlegd te worden. -De toetsen worden altijd op hetzelfde moment afgenomen als de andere jaargroep; dus heel groep 5 is op hetzelfde moment met de toets R&W bezig. -De toetsen dienen volgens de Cito-handleiding afgenomen te worden en let daarbij op de vermelde toets duur (bijvoorbeeld voor toets RW M6 staat 40 minuten per deel. Zie blz.13 handleiding) - Leerlingen met dyslexie krijgen extra tijd*, doen de toetsen op de computer of maken gebruik van eventuele andere aanpassingen. AVI toetsen Deze worden twee keer per jaar afgenomen. Midden en Eind. Ook hier weer iedereen toetsen op jaargroep niveau behalve de leerlingen die lager lezen dan M of E niveau. In groep 8 geen AVI toets meer afnemen. Uitzondering: leerlingen die nog niet op voldoende niveau zijn. -Wanneer de toetsen zijn afgenomen en nagekeken worden de gegevens in Parnassys ingevoerd. *extra tijd is maximaal 30 minuten.

20 Bijlage 5 Lijst van afkortingen: PPO OAT SCP OZO CJG AB SBO AVI ZIEN! BAO REC LVS OPP Passend Primair Onderwijs Onderwijs Arrangeer Team School Contact Persoon Onderwijs Zorgoverleg Centrum voor Jeugd en Gezin Ambulante begeleider/ambulante begeleiding Speciaal Basis Onderwijs Analyse van Individualiseringsvormen (leestoets) Instrument om sociaal emotionele ontwikkeling te volgen Basisonderwijs Regionale Expertise Centra Leerlingvolgsysteem Ontwikkelingsperspectief plan.