DGV rapport. Cardiovasculair risicomanagement. Simvastatine: keuze en dosering in 2007 DGV NEDERLANDS INSTITUUT VOOR VERANTWOORD MEDICIJNGEBRUIK

Transcriptie

1 DGV rapport Cardiovasculair risicomanagement Simvastatine: keuze en dosering in 2007 DGV NEDERLANDS INSTITUUT VOOR VERANTWOORD MEDICIJNGEBRUIK

2 Colofon Auteur drs. Geert Westerhuis DTP Ellen Wiggemansen mei 2008 DGV heeft de grootst mogelijke zorg besteed aan deze uitgave. Aan de inhoud hiervan kunnen echter geen rechten worden ontleend. DGV is niet aansprakelijk voor directe of indirecte schade die het gevolg is van het gebruik van de informatie die door middel van deze uitgave is verkregen. Niets uit deze uitgave mag gebruikt worden zonder vooraf verkregen toestemming. DGV, Nederlands instituut voor verantwoord medicijngebruik Postbus 3089, 3502 GB Utrecht Churchilllaan 11, 3527 GV Utrecht tel fax

3 Inhoud Cardiovasculair risicomanagement 1 Inleiding 2 Simvastatine bij nieuwe gebruikers 3 Dosering simvastatine bij nieuwe gebruikers Bijlage Landkaart met de regio-indeling Cardiovasculair risicomanagement - Simvastatine: keuze en dosering in

4 1 Inleiding Statines, ook wel cholesterolsyntheseremmers genoemd, zijn lipidenverlagende middelen die gebruikt worden om de cholesterolwaarden te verlagen bij mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Deze middelen werken door het enzym te remmen dat de snelheid van de cholesterolsynthese bepaalt. Door deze remming kan het cholesterolgehalte met tientallen procenten dalen, waardoor statines zeer effectief zijn gebleken bij de preventie van hart- en vaatziekten. Het aantal gebruikers van statines is al jaren stijgende en in 2007 waren in Nederland bijna anderhalf miljoen gebruikers van statines. Het gebruik van statines kostte de samenleving in 2007 meer dan 380 miljoen euro, wat ongeveer 7½ procent van de totale geneesmiddelkosten is. Statines worden dus veel en voor lange tijd voorgeschreven, wat het een aantrekkelijk product maakt voor de farmaceutische industrie. Er zijn in Nederland vijf statines als antilipaemica geregistreerd, namelijk simvastatine, pravastatine, fluvastatine, atorvastatine en rosuvastatine. Van deze statines zijn fluvastatine, atorvastatine en rosuvastatine nog onder patent, waardoor deze middelen relatief duur zijn. Atorvastatine, beter bekend onder de naam Lipitor, neemt bijvoorbeeld eenderde van de markt voor zijn rekening, maar de helft van de kosten van de statines. Volgens de NHG-standaard Cardiovasculair Risicomanagement (2006) gaat bij de keuze voor een statine de voorkeur uit naar simvastatine of pravastatine. Omdat er geen relevante verschillen bestaan tussen simvastatine en pravastatine hoort de prijs een rol te spelen in de keuze tussen beide middelen. Uit doelmatigheidsoogpunt verdient simvastatine de voorkeur. Daarnaast is over simvastatine het meest bekend met betrekking tot de werking en bijwerkingen, waardoor dit middel relatief het veiligst is. Verder is bekend dat de doseringshoogte van statines een belangrijke invloed heeft op de effectiviteit. De NHG-standaard Cardiovasculair risicomanagement adviseert om simvastatine voor te schrijven in een dosering van minimaal 40 mg. In deze rapportage wordt het voorschrijfgedrag van de huisarts en specialist op landelijk en regionaal niveau in kaart gebracht met een indicator voor de keuze van simvastatine bij nieuwe gebruikers en een indicator voor de dosering van simvastatine bij nieuwe gebruikers. Voor beide indicatoren zijn voor zowel de huisartsen als de specialisten een landelijk gemiddelde en een regionale spreiding gegeven. De regionale spreiding toont de laagste en de hoogste score van 79 regio s en laat daarmee de regionale verschillen zien per indicator. Het feit dat binnen een regio, of soms binnen een hele provincie, goed gescoord wordt terwijl andere gebieden juist integraal ver onder het gemiddelde scoren, geeft aan dat er regionale invloeden zijn op het voorschrijfgedrag van de huisarts of specialist. De uitkomsten op de twee indicatoren hebben betrekking op het kalenderjaar 2007 en zijn gebaseerd op gegevens van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK). 4 Cardiovasculair risicomanagement - Simvastatine: keuze en dosering in 2007

5 De regio-indeling voor deze rapportage is gebaseerd op de eerste twee cijfers van de postcode van de apotheek. Elke regio bevat minimaal 10 apotheken, waardoor er 79 regio s ontstaan. In verschillende landkaarten staat weergegeven hoe de 79 postcodegebieden ten opzichte van elkaar scoren. Hierbij worden per indicator de uitkomsten voor zowel de huisartsen als de specialisten voor de twee indicatoren per regio weergeven met kleurcodes. De uitkomsten per indicator is per regio weergeven met 10 verschillende kleurcodes welke een onderscheid aangeven oplopend per tien procent. Cardiovasculair risicomanagement - Simvastatine: keuze en dosering in

6 2 Simvastatine bij nieuwe gebruikers Wanneer wordt gekozen voor een statine gaat volgens de NHG-standaard Cardiovasculair risicomanagement (2006) de voorkeur uit naar simvastatine of pravastatine. Tussen deze twee statines bestaan geen relevante verschillen, waardoor bij de keuze de prijs een belangrijke rol hoort te spelen. Uit doelmatigheidsoogpunt gaat de voorkeur daarom uit naar simvastatine. Definitie indicator aantal nieuwe gebruikers van simvastatine alle nieuwe gebruikers van statines tabel 1 Landelijke resultaten statines bij nieuwe gebruikers Regionale spreiding Gemiddelde huisartsen 21,9% - 81,4% 61,2% specialisten 9,0% - 69,4% 41,9% De landelijke resultaten op deze indicator geven aan dat specialisten bij een eerste voorschrift van een statine gemiddeld genomen minder vaak voor simvastatine kiezen dan huisartsen. Toch is het landelijk gemiddelde voor specialisten op deze indicator ten opzichte van vorig jaar licht gestegen terwijl het gemiddelde van de huisartsen op deze indicator juist iets gedaald is, en wel van respectievelijk 37,1 naar 41,9 en van 64,4 naar 61,2 procent. In het programma doelmatigheid CVRM is voor deze indicator een streefwaarde van 80 procent opgesteld. Het landelijk gemiddelde voor de huisartsen en specialisten laat zien dat er voldoende ruimte voor verbetering is. Ook de lichte afname van het landelijk gemiddelde onder de huisartsen geeft aan dat zo n stijging niet vanzelf gaat, maar dat hier een actief implementatie-programma voor nodig lijkt te zijn. De regionale spreiding laat zien dat er grote verschillen zijn tussen de verschillende regio s. De regio s met de laagste scores op basis van de voorschriften van de huisartsen (21,9%) en de specialisten (9,0%) liggen beide in Limburg. Op de landkaarten (figuur 1) is te zien dat zowel de huisartsen als de specialisten in Limburg erg laag scoren. Dit komt omdat in Limburg veel atorvastatine en ook relatief veel rosuvastatine wordt voorgeschreven. Toch heeft Zuid-Limburg ten opzichte van 2006 al een redelijke sprong vooruit gemaakt. Ook in Zuid-Holland scoren zowel de huisartsen als de specialisten laag. De huisartsen en specialisten in het noorden (met uitzondering van Noordwest-Friesland) scoren daarentegen hoog. 6 Cardiovasculair risicomanagement - Simvastatine: keuze en dosering in 2007

7 Wat verder opvalt bij de landkaarten is dat de specialisten in bijna alle regio s lager scoren dan de huisartsen. Ondanks dit verschil tussen specialisten en huisartsen is er wel een duidelijke correlatie tussen de uitkomsten van de huisartsen en specialisten per regio. Met behulp van de Spearman s rangcorrelatiecoëfficiënt is de samenhang tussen de uitkomsten van de huisartsen en specialisten in de verschillende regio s vergeleken. De Spearman s rho correlatiecoëfficiënt is 0,82 met een p-waarde van Dit geeft aan dat er een hoge en significante correlatie is tussen de uitkomsten van de huisartsen en specialisten in de verschillende regio s. Ofwel, in de gebieden waar de huisartsen relatief laag scoren, scoren de specialisten ook vaak laag en hetzelfde geldt voor de gemiddeld en hoog scorende gebieden. Dit geeft aan dat er een sterke regionale invloed bestaat op het voorschrijfgedrag bij statines. Deze correlatie is ten opzichte van 2006 zelfs toegenomen. Dit geeft aan dat het belangrijk is om, naast de huisartsen, ook de specialisten te betrekken in de bewustwording van het belang van doelmatig voorschrijven. figuur 1 Percentage simvastatine bij nieuwe gebruikers in % 80-90% 70-80% 60-70% % 80-90% 70-80% 60-70% 50-60% 50-60% 40-50% 40-50% 30-40% 30-40% 20-30% 20-30% huisartsen 10-20% 0-10% specialisten 10-20% 0-10% Cardiovasculair risicomanagement - Simvastatine: keuze en dosering in

8 3 Dosering simvastatine bij nieuwe gebruikers Zoals in de inleiding al is aangegeven speelt de dosering van statines - en in dit geval simvastatine - een belangrijke rol in de effectiviteit van de behandeling. De NHG-standaard Cardiovasculair risicomanagement (2007) adviseert voor simvastatine een minimale dosering van 40 mg. Definitie indicator aantal eerste voorschriften simvastatine van minimaal 40 mg aantal eerste voorschriften simvastatine tabel 2 Landelijke resultaten dosering statines bij nieuwe gebruikers Regionale spreiding Gemiddelde huisartsen 25,3% - 80,1% 47,3% specialisten 17,1% - 90,2% 54,2% De landelijke uitkomsten op deze indicator laten zien dat specialisten gemiddeld een hogere dosering simvastatine voorschrijven dan huisartsen. Toch ligt het landelijk gemiddelde voor specialisten die een eerste voorschrift simvastatine van tenminste 40 mg voorschrijven slechts op 54,2 procent. Voor huisartsen is dit percentage 47,3 procent. Ondanks deze lage percentages zijn de scores voor zowel de huisartsen als de specialisten ten opzichte van 2006 vooruitgegaan, van respectievelijk 41,2 naar 47,3 en van 50,0 naar 54,2 procent. De regionale spreiding laat net als bij de vorige indicator zien dat er grote verschillen bestaan tussen de verschillende regio s. Ook bij deze indicator hebben postcode-gebieden 61, 62 en 63 ten opzichte van 2006 een redelijke sprong vooruit gemaakt, maar desondanks scoort Limburg ook op deze indicator laag. Naast Limburg scoort ook Zuid-Holland weer laag met betrekking tot het voorschrijven van een voldoende hoge dosering simvastatine. Groningen en Friesland scoren daarentegen, op de huisartsen en specialisten van Noordwest- Friesland na, weer hoog. Net als bij de vorige indicator is bij deze indicator met behulp van de Spearman s rangcorrelatiecoëfficiënt gekeken naar de correlatie tussen de uitkomsten van de huisartsen en specialisten in de verschillende regio s. Ook hier bestaat een correlatie tussen de scores van de huisartsen en specialisten. De Spearman s rho correlatiecoëfficiënt is 0,70 met een p-waarde van Dit geeft aan dat er een significante correlatie is tussen de uitkomsten van de huisartsen en specialisten. Ofwel, in de gebieden waar de huisartsen relatief laag scoren, scoren de specialisten ook vaak laag en omgekeerd. Evenals bij de vorige indicator is de correlatie tussen de huisartsen en de specialisten toegenomen ten opzichte van vorig jaar. Dit, tezamen met het feit dat grotere gebieden homogeen hoog dan wel laag scoren, geeft aan dat ook hier regionale invloeden bestaan op de doseringshoogte van het eerste voorschrift simvastatine. 8 Cardiovasculair risicomanagement - Simvastatine: keuze en dosering in 2007

9 figuur 2 Dosering simvastatine minimaal 40 mg bij nieuwe gebruikers in % % 80-90% 80-90% 70-80% 70-80% 60-70% 60-70% 50-60% 50-60% 40-50% 40-50% 30-40% 30-40% 20-30% 20-30% huisartsen 10-20% 0-10% specialisten 10-20% 0-10% Cardiovasculair risicomanagement - Simvastatine: keuze en dosering in

10 Bijlage Landkaart met de regio-indeling De regio-indeling in dit rapport is gebaseerd op de eerste twee cijfers van de postcode van de apotheek. Hierbij is vanuit het databeheer van SFK als voorwaarde gesteld dat er minimaal 10 apotheken per gebied aanwezig moeten zijn zodat de data niet terug zijn te herleiden naar een bepaalde apotheek. Hierdoor zijn er een aantal postcodegebieden samengevoegd, waardoor deze rapportage uiteindelijk 79 gebieden bevat. Onderstaande gebieden zijn samengevoegd: 40 en 66 86, 87, 88, 90 en en 49 93, 98 en en en en Cardiovasculair risicomanagement - Simvastatine: keuze en dosering in 2007

11

12