BIJLAGE 2 Toezicht- en handhavingsprogramma 2013

Transcriptie

1 BIJLAGE 2 Toezicht- en handhavingsprogramma 2013 Waterschap Rijn en IJssel

2 Titel rapport : Toezicht- en handhavingsprogramma

3 Inhoud 1 INLEIDING Voorwoord Leeswijzer ONTWIKKELINGEN Regionale uitvoeringsdiensten en Kennispunt Water Aanpassing Omgevingswet en Activiteitenbesluit Bestuursakkoord Water Keurkwartet BELEIDSDOELEN HANDHAVING Missie en visie Hoofddoelen handhaving Prestatie-indicatoren BEDRIJFSVOERING Actualiseren werkprocessen en protocollen Bereikbaarheid buiten kantooruren Audits PROJECTEN EN OVERIGE ACTIVITEITEN HANDHAVING Risicoanalyse en selectietool Toezicht op agrarische bedrijven Toezicht indirecte lozingen Toezicht op Keur Waterschap Rijn en IJssel Evenementen Overleggen met partners Communicatie Heffingen Rol toezicht bij verbreed GRP TAKEN EN CONTROLES Handhavingstaken Geplande controles Controles en verschillende doelgroepen De doelgroepen nader belicht Eigen werken/rwzi s Toezicht recreatie- en beroepsvaart Oude IJssel Besluit bodemkwaliteit Grondwater Landelijke prioriteiten handhaving Strafrechtelijke handhaving ALGEMENE RANDVOORWAARDEN EN MONITORING UITVOERINGSPROGRAMMA Roulatiesysteem controles Handhavingstoets Voortgang programma Bijlage 1 Inzet capaciteit en middelen handhaving...16 Bijlage 2 Projecten handhaving Bijlage 3 Controles per groep en projecten

4 1 INLEIDING 1.1 Voorwoord Voor u ligt het Toezicht- en handhavingsprogramma 2013 van Waterschap Rijn en IJssel. In dit jaarprogramma geven we inzicht in hoe we in het kalenderjaar 2013 uitvoering geven aan onze toezicht- en handhavingstaken. De gestelde taken en prioriteiten zijn gebaseerd op de ervaringen van het voorgaande jaar. Over dit voorgaande jaar wordt in het reguliere jaarverslag teruggekeken. Het toezicht- en handhavingsprogramma is een vertaling van het Bestuursprogramma , het Waterbeheerplan (WBP ), het handhavingsbeleidsplan 2012 Waterschap Rijn en IJssel en de prioriteiten van het Landelijk Overleg Milieuhandhaving (LOM). Bij de uitvoering van onze toezichtstaken kiezen wij voor een risicogeoriënteerde wijze: activiteiten die risicovol en bestuurlijk of maatschappelijk belangrijk zijn, krijgen prioriteit. Aan de hand van deze prioriteiten bepalen we de inzet van de beschikbare mensuren. Het jaarprogramma geeft aan welke keuzes wij hierbij maken en welke resultaten verwacht kunnen worden. Ook geeft het programma inzicht in de wijze waarop wij continue onze werkzaamheden willen verbeteren. Daarbij staat ook de wijze van samenwerking met onze partners centraal. Dit uitvoeringsprogramma delen wij dan ook met andere bevoegde overheden. De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en het daarbij behorende Besluit omgevingsrecht (Bor) en Regeling omgevingsrecht (Mor) zijn de wettelijke grondslag voor de verplichtingen om een handhavingsbeleid te hebben, een handhavingsuitvoeringsprogramma en een handhavingsverslag op te stellen. Dit toezicht- en handhavingsprogramma voldoet aan deze eisen. Wel plaatsen we hierbij de kanttekening dat de eisen niet van toepassing zijn op alle toezichtstaken van het waterschap terwijl wij deze taken wel meenemen in dit jaarprogramma. 1.2 Leeswijzer In dit jaarplan zetten we in hoofdstuk 2 de belangrijkste actuele ontwikkelingen binnen het waterschap en in ons werkgebied op een rij. Vervolgens geven we in hoofdstuk 3 onze visie en missie op handhaving. Het vierde hoofdstuk gaat in op de bedrijfsvoering van het waterschap. De projecten en activiteiten voor het komende jaar staan in hoofdstuk 5, gevolgd door een hoofdstuk over de handhavingstaken en de geplande controles. Ten slotte noemen we enkele randvoorwaarden voor de uitvoering van toezicht en handhaving en het realiseren van dit programma. 3

5 2 ONTWIKKELINGEN In dit hoofdstuk zetten we de belangrijkste ex- en interne beleidsontwikkelingen op een rij, die van invloed kunnen zijn op de uitvoering van onze toezicht- en handhavingstaken. 2.1 Regionale uitvoeringsdiensten en Kennispunt Water Op 1 januari 2013 gaan in Overijssel de twee Regionale uitvoeringsdiensten van start, de RUD Twente en de RUD IJsselland. Gemeenten en provincie hebben besloten twee netwerkorganisaties op te richten. De waterschappen in Rijn Oost hebben besloten samenwerkingspartner van deze organisatie te worden. In de bedrijfsplannen vermeld de RUD Overijssel dat op diverse terreinen kennispunten worden ingericht. Aan de Rijn Oost waterschappen is verzocht een Kennispunt Water in te richten om de watertaken (lees indirecte lozingen) goed te borgen. Begin januari 2013 was het Kennispunt Water nog niet operationeel maar bevindt zich wel in een afrondende fase. De afspraken met betrekking tot indirecte lozingen worden per RUD vastgelegd in een dienstverleningsovereenkomst (DVO) tussen de netwerk RUD s en het Kennispunt Water. Ook gaan we een DVO tussen de waterschappen onderling afsluiten. In deze DVO s zijn de bestuurlijke verhoudingen en de werkafspraken vastgelegd en geregeld. In de provincie Gelderland worden zeven RUD s opgericht; één in elke regio waar wordt samengewerkt op basis van de wet gemeenschappelijke regelingen, bekend als de Gelderse maat. Tot op heden waren wij beperkt betrokken bij de vorming omdat wij niet fysiek deelnemen aan deze diensten. Wel was wat betreft de taken tond het specialisme water aangegeven dat dit specialisme niet op provinciaal niveau robuust genoeg is. Hiervoor wordt de samenwerking met de waterschappen als robuuste partner gezocht. Gesprekken over de wijze van samenwerking zijn eind 2012 opgestart en hebben een vervolg gekregen begin Ook hier hebben we het streven de samenwerking vast te leggen in een DVO. De RUD s zullen naar verwachting pas 1 april 2013 daadwerkelijk operationeel zijn. 2.2 Aanpassing Omgevingswet en Activiteitenbesluit In 2012 heeft de minister van Infrastructuur en Milieu aangegeven de wetgeving met betrekking tot de omgeving flink te willen vereenvoudigen. Met de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de Waterwet waren hier al de eerste stappen in gezet. De bedoeling is dat in een nieuwe Omgevingswet alle bestaande regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving (ruimtelijke ordening, infrastructuur, water, wonen, milieu, natuur en monumenten) wordt geïntegreerd. Het omgevingsrecht gaat dus fundamenteel op de schop. Dit is nu verspreid over meer dan 60 wetten, 100 amvb s en honderden ministeriële regelingen. Het omgevingsrecht wordt vereenvoudigd, gemoderniseerd, versoberd en uiteindelijk gebundeld in één nieuwe omgevingswet. Door de val van het kabinet in 2012 is het traject van de Omgevingswet nog onduidelijk. De veranderingen van de Omgevingswet voor de bevoegdheden voor de waterschappen krijgen al wel vorm maar hebben nog niet het eindstadium bereikt. Voor 2013 zullen we het proces actief volgen en onze visie op deze ontwikkeling in de landelijke discussie inbrengen. Op 1 januari 2013 zijn alle voorschriften met betrekking tot agrarische activiteiten opgenomen in het Besluit algemene regels inrichtingen milieubeheer (Activiteitenbesluit). Hiermee is het Lozingenbesluit open teelt en veehouderij komen te vervallen en zijn de voorschriften voor bepaalde afvalwaterstromen gewijzigd. Ook agrarische IPPC-inrichtingen (lees intensieve veehouderijen) aangewezen als type C inrichtingen onder het Activiteitenbesluit en is het Besluit glastuinbouw geïntegreerd. In de planning van de activiteiten voor 2013 is hiermee rekening gehouden. 4

6 2.3 Bestuursakkoord Water Het Bestuursakkoord Water is één van de vijf onderdelen die valt onder het Hoofdlijnenakkoord tussen rijk en decentrale overheden over decentralisatie. Dit Hoofdlijnenakkoord bevat naast afspraken over bestuur, financiën en het verminderen van regeldruk, richtinggevende kaders voor vijf terreinen van decentralisatie, waaronder water. Het Bestuursakkoord gaat uit van de algemene uitgangspunten van het kabinet dat de betrokken partijen en decentrale overheden zich beperken tot hun kerntaken; taken op een niveau zo dicht mogelijk bij de burger. Per terrein zijn ten hoogste twee bestuurslagen betrokken bij hetzelfde onderwerp. Voor de waterschappen is in het Bestuursakkoord Water onder andere het volgende opgenomen: Rijkswaterstaat en de waterschappen verkennen gezamenlijk de mogelijkheden om samenwerking op gebied van vergunningverlening en handhaving te versterken. Op basis van deze verkenning wordt een voorstel uitgewerkt op welke punten deze samenwerking kan worden versterkt. In 2012 is door Rijkswaterstaat en de Unie van Waterschappen een samenwerkingsconvenant ondertekend. Samenwerkingsmogelijkheden op het gebied van toezicht en handhaving wordt hierin genoemd. In 2013 gaan we hier dan ook verder uitvoering aan geven. 2.4 Keurkwartet Onder de vlag van de Unie van Waterschappen zijn er nieuwe modellen voor het zogenaamde Keurkwartet ontwikkeld. Dit zijn modellen voor de Keur, algemene regels en beleidsregels en beide richtlijnen voor de legger. De uniemodellen voor het Keurkwartet verschilt op meerdere punten van onze Keur Waterschap Rijn en IJssel 2009 en (concept) beleidsregels. Daarnaast is in de uniemodellen een groot aantal algemene regels toegevoegd, dit betekent een aanpassing van de werkwijze van vergunningverlening, maar ook van toezicht en handhaving binnen ons waterschap. 5

7 3 BELEIDSDOELEN HANDHAVING In dit hoofdstuk zetten we onze missie en visie op het gebied van handhaving uiteen, inclusief de verschillende hoofddoelen en prestatie-indicatoren. 3.1 Missie en visie In september 2012 heeft het waterschap het Handhavingsbeleidsplan 2012 Waterschap Rijn en IJssel vastgesteld. Het beleid is opgesteld in samenwerking met de Rijn-oost waterschappen. In het handhavingsbeleidsplan liggen het wettelijk kader, het landelijke beleidskader, de risicoanalyse, de prioriteringssystematiek en de sanctiestrategie vast. Ook geven we onze missie en visie aan op het gebied van handhaving: Missie De opdracht van de waterschappen in Rijn Oost is te zorgen voor schoon water (watersysteem en kwaliteit), voldoende water (watersysteem) en voor veilig wonen en werken (veiligheid). We voeren deze taken uit voor én samen met de maatschappij. Dit gebeurt vanuit een brede kijk en tegen aanvaardbare kosten. We houden daarbij rekening met agrarische, economische, ecologische en recreatieve belangen. Ons werk draagt ertoe bij dat iedereen op een veilige, gezonde, prettige en duurzame manier met water kan leven. Als waterschap willen we professioneel, betrouwbaar en deskundig werken en zo onze positie als lokale en regionale waterautoriteit waarmaken. Met onze middelen en mogelijkheden werken we aan een duurzame ontwikkeling van het stedelijk en landelijk gebied. Deze missie brengen we in de praktijk door het geven van voorlichting, het stellen van voorschriften en het toezicht op naleving. Visie Het verder ontwikkelen van de veiligheid in het watersysteem is een belangrijke opgave voor de waterschappen in Rijn Oost. We houden daarbij rekening met het veranderende klimaat. De klimaatsverandering heeft gevolgen voor de manier waarop we onze gebieden beveiligen, het water vasthouden en beheren. We bevorderen de samenhang, de afstemming en de doelmatigheid in de afvalwaterketen; hierdoor is een betere waterkwaliteit mogelijk tegen lagere kosten. Samenwerking met gemeenten is een voorwaarde. Ons handhavingsbeleid is daarom op dezelfde wijze opgebouwd en overeenkomstig met het handhavingsbeleid dat gemeenten hanteren. Ten aanzien van onze opdracht voor schoon water voldoet dit beleid aan de wettelijke eisen die mede vanuit de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht zijn gesteld. In lijn met de missie en visie kiezen we ervoor eerst in gesprek te gaan met de overtreder voordat daadwerkelijk handhavend wordt opgetreden (bestuursrechtelijk dan wel strafrechtelijk). Het plan beschrijft het beleid ten aanzien van de toezichts- en handhavingstaken op gebied van Schoon water (kwaliteit), Watersystemen (voldoende water) en Waterkeringen (veilig werken en wonen). Daarnaast werken alle waterschappen in Rijn Oost met één sanctiestrategie: Handhavings- en gedoogstrategie Fysieke Leefomgeving Overijssel Hoofddoelen handhaving Bij de uitvoering van onze toezichttaken kiezen wij voor een risicogeoriënteerde wijze. Dit betekent dat activiteiten die risicovol en bestuurlijk of maatschappelijk belangrijk zijn, prioriteit krijgen. De prioritering bepaalt uiteindelijk de inzet van de beschikbare mensuren. Waarbij wij ons richten op een zo hoog mogelijk naleefgedrag voor lozingen die een groot negatief effect kunnen hebben op de kwaliteit van het oppervlaktewater of de doelmatige werking van de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Bij lozingen met minder invloed ligt onze doelstelling iets lager. 6

8 In het verlengde van de hoofddoelen van vorige uitvoeringsjaren en het nieuwe handhavingsbeleidsplan 2012 komen we zo tot de volgende hoofddoelen: Bij lozingen met een zeer hoge prioriteit: 1. Het naleefgedrag met betrekking tot de vergunde normen bedraagt tenminste 85%. 2. Het naleefgedrag met betrekking tot de meet- en registratieverplichtingen bedraagt 100%. Bij alle overige lozingen: 1. Het naleefgedrag met betrekking tot de vergunde normen bedraagt 75%. 2. Het naleefgedrag met betrekking tot de meet- en registratieverplichtingen bedraagt 100%. Bovenstaande doelstellingen zijn vooral afgestemd op de toezichtstaak lozingen. Voor de volgende uitvoeringsjaren stellen we mogelijk ook doelen voor de overige toezichts- en handhavingstaken. Bij het uitvoeren van de werkzaamheden en projecten in 2013 nemen we dit mee als aandachtspunt. 3.3 Prestatie-indicatoren In voorgaande uitvoeringsjaren werkten we onze missie, visie en hoofddoelen uit in een aantal prestatie-indicatoren voor toezicht en handhaving. Deze kwamen altijd nagenoeg overeen met de prestatie-indicatoren van voorgaande jaren. Voor het uitvoeringsjaar 2013 hebben we dan ook geen nieuwe prestatie-indicatoren benoemd maar noemen we speerpunten die aansluiten op het continue verbeteren van onze uitvoeringstaken. Deze speerpunten voor toezicht- en handhaving zijn verbeteren registratiesysteem, digitaal handhaven en servicenormen. Naast deze speerpunten blijven we natuurlijk actief met onze doelgroepen en partners communiceren en samenwerken. 7

9 4 BEDRIJFSVOERING In dit hoofdstuk geven we aan wat we al met betrekking tot de bedrijfsvoering hebben gedaan op het gebied van handhaving en wat betekent voor onze bedrijfsvoering. De nadruk ligt hierbij vooral op het continue verbeteren van onze toezicht- en handhavingstaken. 4.1 Actualiseren werkprocessen en protocollen De afgelopen jaren is een naar aanleiding van een audit van de provincie Gelderland opgesteld verbeterplan, leidraad geweest om de uitvoering van de taken continue te verbeteren. Inmiddels voldoen we aan alle punten van het verbeterplan waarbij vooral een procesmatige aanpak van de toezichts- en handhavingstaken onze aandacht had. Ook is in dit kader nieuw handhavingsbeleid opgesteld. Dit beleid vormt de basis voor eenduidig toezicht en handhaving voor de thema s Schoon water (waterkwaliteit), Watersystemen (waterkwantiteit), waterkeringen (veilig werken en wonen) en Overige taken (grondwater en vaarwegbeheer). Het oude beleid uit 2004 was alleen van toepassing op de het thema Schoon water. Het Handhavingsbeleidsplan is in 2012 vastgesteld en opgesteld in samenwerking met de Rijn-oost waterschappen. Daarnaast hebben we voor enkele doelgroepen toezichtsplannen opgesteld. Hiermee waarborgen we een uniforme uitvoering van de handhavingstaken en verhogen we de kwaliteit hiervan. Om de totale toezichts- en handhavingsorganisatie daadwerkelijk te laten handelen conform het handhavingsbeleid en de toezichtsplannen moeten in 2013 de werkprocessen en protocollen nog worden geactualiseerd. Deze moeten worden afgestemd op de herziende werkwijze en de in 2012 gemaakte procesafspraken rond de toezicht op de Keur. We hebben hiervoor dan ook de nodige tijd en capaciteit gereserveerd. 4.2 Bereikbaarheid buiten kantooruren Het waterschap is 24 uur per dag bereikbaar via een speciaal telefoonnummer. Mensen kunnen hier zowel klachten als overtredingen melden. We handelen deze zaken zo snel mogelijk af. Onze medewerkers draaien hiervoor 24-uurs beschikbaarheiddiensten. 4.3 Audits Voor het handhaven hebben we verschillende Kwaliteit-, arbo- en milieu- (KAM)- procesbeschrijvingen. Regelmatig onderwerpen we deze aan een interne audit. Het jaarplan vermeldt welk proces voor een audit in aanmerking komt. Dit jaar hebben we geen audit gepland, wel gaan we de KAM-processen aanpassen aan het Handhavingsbeleidsplan 2012 en de eind 2012 gemaakte nieuwe procesafspraken rond de toezicht op de Keur. 8

10 5 PROJECTEN EN OVERIGE ACTIVITEITEN HANDHAVING 2013 In dit hoofdstuk geven we een toelichting op de projecten en activiteiten die we in 2013 uitvoeren. In bijlage 2 staan alle projecten voor 2013 genoemd. 5.1 Risicoanalyse en selectietool In het kader van de oprichting van Regionale uitvoeringsdiensten (RUD s) en het Kennispunt Water werken we aan intensievere samenwerking. Het in 2012 in Rijn-oost verband gezamenlijk opgestelde handhavingsbeleid gaat nog uit van een risicoanalyse per waterschap. Prioriteren heeft tot doel dat we de handhavingsinspanning relateren aan het risico en naleefgedrag. De meeste energie wordt gestoken in de grootste risico s en draagt het bij aan planmatig werken. Op deze manier worden bewust keuzes gemaakt en streven wij naar het bevorderen van de naleving van de voorschriften. Een logisch vervolg op het gezamenlijke handhavingsbeleid en om vanuit het Kennispunt Water de RUD s op eenzelfde wijze om te gaan met de advisering ontwikkelen we een selectietool om in beeld te brengen welke zaken we vanuit het Kennispunt wel en niet willen adviseren. Deze selectietool wordt gebaseerd op een gezamenlijke risicoanalyse. Hiervoor was een werkgroep ingesteld die de verschillende in gebruik zijnde risicoanalyses met elkaar heeft vergeleken. De werkgroep heeft hierbij ook onderzocht op welke wijze de risicoanalyse over water zo goed mogelijk kan aansluiten bij de risicoanalyses van de RUD s. Het eindresultaat van de werkgroep, een gezamenlijke risicoanalysemethodiek, willen we in 2013 implementeren. 5.2 Toezicht op agrarische bedrijven Aan de hand van de evaluatie van de uitvoering van het Lozingenbesluit open teelt en veehouderij (LOV) hadden we voor 2012 een toezichtsplan Agrarische Activiteiten opgesteld met als doel uniform toezicht op agrarische wet- en regelgeving. In aansluiting op dit toezichtsplan worden jaarlijks ook projecten in het kader van toezicht benoemd. In hoofdlijnen komt dit voor 2013 neer op de volgende activiteiten: - Implementatie wijziging Activiteitenbesluit.Aandachtspunten bij deze wijziging zijn het omgaan met de meldplicht, wijziging IPPC, de wijze van toezicht en communiceren van nieuwe regelgeving. - Project absorberende onderlaag bij snijmaiskuilen. - Aandacht voor de problematiek erfafspoeling. Dit wordt gedaan door het geven van voorlichting (o.a. tijdens de controlebezoeken), het verzenden van foldermateriaal, projectmatige controles. Dit project is een vervolg van een in 2012 gestart project erfafspoeling in het stroomgebied Waalse Water. - Toezicht op Wet gewasbescherming en biociden (Wgb). Naast de reguliere surveillances door middel van perceelscontroles worden gericht loonspuiters gecontroleerd. Maar ook vinden de controles meer gebiedsgericht plaats. Hierbij wordt de inzet van toezicht ingezet in stroomgebieden waar niet voldaan wordt aan de waterkwaliteitsnormen. We streven naar een gezamenlijke aanpak met provincie en Vitens in de waterwin- en grondwaterbeschermingsgebieden. - Projectmatig toezicht bij loonwerkers - Project Luchtwassers - Vervolg project projectmatig toezicht bij boomkwekers. - Registratie glastuinbouw. - Luchtsurveillances en hierbij de samenwerking zoeken met Rijkswaterstaat. 5.3 Toezicht indirecte lozingen Met de komst van de Waterwet gingen de bevoegdheden op het gebied van indirecte lozingen over naar gemeenten en provincies. Om onze jarenlange opgedane kennis met hen te delen, hebben we in 2010 zogenaamde dienstverleningsovereenkomsten gesloten. 9

11 Zo geven we kant-en-klare adviezen op gebied van handhaving. Met de komst van de omgevingsdiensten willen we wel de advisering blijven voortzetten. Hiervoor gaan we nieuwe afspraken maken met de betrokken partners, zowel gemeenten en provincies, als op te richten Regionale uitvoeringsdiensten. 5.4 Toezicht op Keur Waterschap Rijn en IJssel 2009 In 2012 zijn wijzigingen in de eerste lijns toezicht op de Keur van het Waterschap Rijn en IJssel 2009 en de afhandeling van meldingen en calamiteiten doorgevoerd. Hiermee willen we met name willekeur in de handhaving voorkomen. Er vindt nu een directere afstemming bij het toezicht op de keur plaats tussen de medewerkers in het veld (onderhoud) en de handhavers van het waterschap. In 2013 gaan we door met het optimaliseren van deze toezichtstaak. 5.5 Evenementen In 2012 hebben we onderzocht hoe de vergunningverlening omtrent het organiseren van evenementen binnen het beheersgebied van het waterschap geregeld is. Hierbij hebben we de conclusie getrokken dat de bevoegde gezagen, de gemeente waar het evenement plaatsvindt, wisselend met het wettelijk kader omgaan. Het reguleren van een mogelijke lozing heeft geen prioriteit. In 2013 geven we dit onderzoek een vervolg om het reguleren van lozingen zowel op de riolering als op oppervlaktewater kwalitatief te verbeteren. 5.6 Overleggen met partners Hoe de overleggen en daarmee ook samenwerking met de partners in 2013 vorm wordt gegeven is nog niet helemaal bekend. Door de komst van de Regionale Uitvoeringsdiensten gaan enkele al jaren bestaande overlegstructuren veranderen en worden mogelijk nieuwe structuren opgestart. Onder het voorbehoud dat er ook in 2013 een Gelderse Handhavingsweek wordt georganiseerd zullen we daaraan deelnemen. Verder blijven we agendalid bij het lokale handhavingsoverleg van gemeenten en op verzoek en indien nodig schuiven we ook daadwerkelijk aan tafel aan. We streven ernaar om met elke gemeente minimaal drie keer per jaar fysiek overleg te hebben. Dit kan tijdens het handhavingsoverleg, maar ook bij een gezamenlijke handhavingsactie of een bezoek aan de gemeente. De regionale overleg (vakberaad handhaving Arnhem, Regionaal handhavingsoverleg Regio Achterhoek en het provinciale handhavingsoverleg) zullen mogelijk verdwijnen. Mogelijk komt hier een alternatief voor waaraan wij actief zullen deelnemen. 5.7 Communicatie In 2012 versturen we twee nieuwsbrieven aan onze doelgroepen. Hierin besteden we vooral aandacht aan de Waterwet en de Keur van het Waterschap (2009). Er is al één onderwerp dat aan de orde gaat komen: gewijzigde wetgeving per 1 januari 2013 voor de agrarische sector. Naast informatie via deze nieuwsbrieven geven onze controleurs voorlichting aan de doelgroepen tijdens de controles. Vanuit het project absorberende onderlaag bij snijmaiskuilen zijn zes voorlichtingsbijeenkomsten voorzien. Ook gaan we voorlichting geven over het nieuwe handhavingsinstrument de bestuurlijke strafbeschikking. 5.8 Heffingen Om de vervuiler betaalt inzichtelijk te krijgen, voeren we verschillende werkzaamheden uit op gebied van heffing. Deze werkzaamheden omvatten, naast het uitvoeren van heffingscontroles en afhandelen van bezwaarschriften, tevens het opstellen van heffingsberekeningen van meetbedrijven. 10

12 In 2012 hebben we met ondersteuning van het waterschap Groot Salland het werkproces geoptimaliseerd en meer grip gekregen op de grotere lozers van afvalwater. Inmiddels is een nieuwe wijze van werken ingevoerd waardoor er een betere bewaking is van het proces. Hier gaan we in 2013 mee door. Daarnaast blijkt uit metingen van 2012 bij de zogenaamde tabelbedrijven dat er soms meer vervuild afvalwater wordt geloosd dan waar de bedrijven in de heffing voor worden aangeslagen. Hieraan besteden we tevens aandacht om dit inzichtelijk te maken en te corrigeren. In 2013 leggen we ook bij het lozen van bronneringswater op de riolering of op oppervlaktewater heffing op. 5.9 Rol toezicht bij verbreed GRP Door verschuivingen van het wettelijk kader zijn de kaders voor toezicht op lozingen vanuit overstorten en IBA s vastgelegd in het verbreed GRP. Door de komst van het Besluit lozen buiten inrichtingen is voor lozingen vanuit gemeentelijke rioleringssystemen op oppervlaktewater en IBA s de vergunningplicht vervallen. Deze lozingen moeten worden vastgelegd in het GRP (gemeentelijk rioleringsplan). In 2013 stellen we een plan op waaraan een verbreed GRP moet voldoen en leggen we de wijze van toezicht vast. 11

13 6 TAKEN EN CONTROLES Zoals al eerder vermeld, hebben we te maken met veel nieuwe ontwikkelingen die de afgelopen jaren zijn ingezet. Dit heeft natuurlijk gevolgen voor onze handhavingstaken. Deze taken en onze geplande controles komen in dit hoofdstuk aan de orde. Voor de beschikbare capaciteit en middelen verwijzen we naar bijlage Handhavingstaken Als waterschap houden we toezicht op verschillende activiteiten die van invloed zijn op de kwaliteit en kwantiteit van het oppervlaktewater. Ook houden we toezicht op het onttrekken van grondwater. De volgende wetten en regelgeving zijn hierop van toepassing: - Waterwet - Activiteitenbesluit (nu inclusief Lozingenbesluit open teelt en veehouderij en Besluit glastuinbouw) - Besluit buiten inrichtingen - Besluit bodemkwaliteit - Besluit lozing afvalwater huishoudens - Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden - Scheepvaartreglement - Keur van het Waterschap Rijn en IJssel 2009 Daarnaast houden we indirect toezicht. Zo kunnen we ons adviesrecht op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) goed uitoefenen. Het indirect toezicht heeft betrekking op inrichtingen die via de gemeentelijke riolering lozen op onze zuiveringstechnische werken (RWZI) en die de werking hiervan kunnen beïnvloeden. Bij deze niet-inrichtingsgebonden handhavingstaken houden we toezicht op de volgende activiteiten: - IBA s - Snelheidscontroles vaartuigen - Overstorten - Evenementen - Bodemsaneringen, bronneringen - Werkzaamheden bij vaste objecten - Teeltactiviteiten Waar mogelijk combineren we handhavingscontroles met controles op de heffingen. Lococensus - de organisatie die voor ons de waterschapslasten heft en int - huurt hiervoor onze medewerkers in. 6.2 Geplande controles Uit het jaarverslag 2012 blijkt dat de voorschriften van verschillende wetgeving binnen ons beheersgebied goed worden nageleefd. We willen dit goede naleefgedrag in 2013 behouden en mogelijk verder stimuleren. 6.3 Controles en verschillende doelgroepen Het waterschap houdt toezicht op verschillende doelgroepen, die we met onze huidige capaciteit en middelen niet allemaal kunnen controleren. Daarom stellen we prioriteiten op basis van onze risicoanalyse. Zo is de inzet van het toezicht afgestemd op de objecten die de grootste invloed (kunnen) hebben op het milieu. In bijlage 4 staat het aantal controles per doelgroep. 12

14 Voor het toezicht op de Keur van het Waterschap en de grondwatertaak hebben we nog geen risicoanalyse gedaan. Voor het uitvoeren van toezicht zijn uren gereserveerd in de planning. 6.4 De doelgroepen nader belicht Voor zover een doelgroep nog niet is beschreven in hoofdstuk 5, gaan we in de volgende paragrafen kort in op de prioriteiten van verschillende doelgroepen. Hierbij is rekening gehouden met de uitkomsten van toezicht en handhaving over Eigen werken/rwzi s In het verlengde van de wijze van toezicht in 2012 richten we ons ook dit uitvoeringsjaar weer op controle van de registratie- en meetverplichtingen die in de vergunningen zijn opgenomen. Daarnaast nemen we weer deel aan het project met de Rijn-Oost waterschappen Onderling toezicht RWZI s. Een toezichthouder uit een aangrenzend Rijn- Oost waterschap voert de fysieke controle uit op de zuiveringsinstallatie. Bij overtredingen handelen we conform de beleidslijn toezicht en handhaving RWZI s, vastgesteld door het college van dijkgraaf en heemraden. We bezoeken minimaal alle zuiveringen één keer. Ook blijven we samenwerken en intensief overleggen met de collega s van zuiveringsbeheer. Zo proberen we samen oorzaken en/of veroorzakers van problemen op de zuiveringsinstallaties te achterhalen Toezicht recreatie- en beroepsvaart Oude IJssel Tot 2012 richtte het toezicht op de scheepvaart zich voornamelijk op de recreatievaart. Het toezicht op de beroepsvaart vraagt relatief weinig aandacht omdat dit aandeel afneemt en we de meeste schepen kennen. De recreatievaart op de Oude IJssel is echter het afgelopen jaar fors toegenomen. Voor 2013 verbreden we dan ook de toezicht op de Oude IJssel. Hiervoor zetten we meer toezichthouders in maar zoeken we ook de samenwerking in het toezicht met partners (KLPD en de toezichthouders van de aan de Oude IJssel grenzende gemeenten). Bij het toezicht controleren we naast de bepalingen uit de Keur van het Waterschap Rijn en IJssel 2009 op de bepalingen uit het Wetboek van strafrecht, Visserijwet, Binnenvaartpolitieregelement en van toepassing zijnde natuurwetten Besluit bodemkwaliteit In het kader van het Besluit bodemkwaliteit houden we voornamelijk toezicht op (licht) vervuilde grondstromen bij onder andere bouwlocaties en civiele weg- en waterbouwprojecten. Daarnaast worden steeds meer initiatieven opgestart voor het verondiepen van zandwinplassen. Dit vraagt van ons een adequaat toezicht en gepast beleid. We hebben gekozen voor de beleidsvrijheid om een nadere invulling te geven aan het generieke kader dat geld uit de landelijke handreiking voor het herinrichten van diepe plassen en het Besluit bodemkwaliteit. Hiermee stellen we geen gebiedsspecifiek beleid op maar geven we sturing aan de elementen die belangrijk zijn voor het waterschap. Het betreft met name het beschrijven en bewaken van het functionele karakter van de herinrichting, de monitoring van de waterkwaliteit en de verantwoordelijkheid van de eigenaar en initiatiefnemer. De beleidsregels stellen we in 2013 op Grondwater Voor de controles in het kader van het grondwater hadden we in 2011 een toezichtplan gemaakt. Basis voor dit toezichtsplan was het toezichtplan van de provincie Gelderland en de bijbehorende risicoanalyse. In 2012 hebben we dit plan in de praktijk gebracht waarbij de ingezette lijn van de afgelopen jaren wordt vervolgd. Hierbij wordt onderscheidt gemaakt in toezicht op grote projecten, bronneringen, industriële en agrarische onttrekkingen. 13

15 De ervaringen uit 2012 geven aan dat het naleefgedrag met name op het gebied van de lozing soms te wensen overlaat. Voor het komende jaar hebben we dan ook meer tijd gereserveerd voor integrale controles. Hierbij beoordelen we naast de onttrekking ook de lozingssituatie. 6.5 Landelijke prioriteiten handhaving Bij de uitvoering van onze handhavingstaken houden we ook rekening met de prioriteiten van het Bestuurlijk Landelijk Overleg Handhaving (BLOM). De landelijke prioriteiten uit 2010 waren in 2011 voortgezet. Deze prioriteiten zijn: - Asbest/bouw- en sloopafval - Bodemsaneringen/grondstromen - EVOA - Natuur (inheemse soorten) - Verboden consumentenvuurwerk (bron: brief LOM-prioriteiten 2011, 20 september 2010) Voor 2012 zijn nog geen nieuwe prioriteiten kenbaar gemaakt. Daarnaast zorgen wij alleen bij grondstromen voor toezicht op en handhaving van het Besluit bodemkwaliteit. Op de overige terreinen hebben we geen toezicht- en handhavingstaak. 6.6 Strafrechtelijke handhaving We hebben drie buitengewoon opsporingsambtenaren (boa s) in dienst voor het strafrechtelijk handhaven van de (water)regelgeving. Daarnaast is er één toezichthouder in opleiding. In het verlengde van het nieuwe boa-stelsel met gewijzigd leertraject uit 2011, hebben we in ons programma tijd en capaciteit gereserveerd om de kennis en kunde van onze boa s in 2013 op peil te houden. 14

16 7 ALGEMENE RANDVOORWAARDEN EN MONITORING UITVOERINGSPROGRAMMA In dit hoofdstuk noemen we enkele randvoorwaarden voor handhaving en beschrijven we hoe we de voortgang van het programma bewaken. 7.1 Roulatiesysteem controles Bij de controle van complexere bedrijven zorgen we dat deze niet ieder jaar door dezelfde toezichthouder worden gecontroleerd. Ons uitgangspunt is om minimaal eens in de twee jaar de toezichthouders en handhavers te rouleren 7.2 Handhavingstoets Alle ontwerpvergunningen met betrekking op waterkwaliteit worden door één van onze handhavers beoordeeld op handhaafbaarheid. Hierbij maken we onder andere gebruik van aanwezige toezichtplannen en de geschiedenis van het betreffende bedrijf. Bij twijfel of onduidelijkheden bespreekt de handhaver de zaak in het werkoverleg. Zo waarborgen we de handhavingstoets en leren vergunningverleners en handhavers van elkaar. Daarnaast zorgt de coördinator handhaving dat eventuele onduidelijkheden bij controles tijdens het werkoverleg aan bod komen. Daar heeft iedereen wat aan voor de toekomst. 7.3 Voortgang programma We monitoren de voortgang drie keer per jaar tijdens onze algemene planning- en controlcyclus, door het aantal geplande controles te vergelijken met de aantallen in dit handhavingsprogramma. Waar nodig zorgen we voor aanpassing van de capaciteit. Eind 2013 stellen we - overeenkomstig het Besluit kwaliteitseisen handhaving milieubeheer - een verslag op over de activiteiten die we hebben uitgevoerd. 15

17 Bijlage 1 Inzet capaciteit en middelen handhaving In de begroting, het formatieplan en het jaarplan van Waterschap Rijn en IJssel is binnen de unit Vergunningverlening en Handhaving personele capaciteit gereserveerd voor toezicht en handhaving. Dit ziet er als volgt uit: Functie FTE Uren Coördinator handhaving Juridisch medewerker 0, Medewerker handhaving (taakveld agrarisch, Bbk, grondwater en keur) 3, Medewerker handhaving (taakveld industrie, heffing, grondwater en overig) Medewerker handhaving (senior) In de begroting voor 2013 hebben we met deze capaciteitsinzet rekening gehouden. En dus ook in dit toezicht- en handhavingsprogramma. Loopt de geplande ambitie achterstand op, bijvoorbeeld door wijziging in prioritering, calamiteit of personele oorzaken? Dan moet de betreffende verantwoordelijke dit bij de MARAP aangeven en benoemen hoe de ambitie toch gehaald kan worden of dat bijstelling noodzakelijk is. Eventueel houden we de output op peil door externe capaciteit in te huren.

18 Bijlage 2 Projecten handhaving 2013 In onderstaande tabel staan de handhavingsprojecten van Waterschap Rijn en IJssel voor Deze projecten voeren we uit naast de reguliere geplande controles. Voor deze projecten hebben we dit jaar tijd en capaciteit gereserveerd. Tabel: projecten 2013 Projecten 2013 Implementatie Risicoanalyse en selectietool Toezicht op agrarische bedrijven - Implementatie wijziging Activiteitenbesluit - Project absorberende onderlaag maiskuilen - Problematiek erfafspoelwater/gebiedsgericht toezicht - Toezicht op Wgb - Loonwerkers - Vervolg boomteelt - Registratie glastuinbouw - Luchtsurveillances - Voorlichting en nieuwsbrieven Keur (verbeteren Handhavingsproces/invoer controleformulier) Evenementen Digitaal registratieprogramma en digitaal handhaven Heffingen Voorlichting Bestuurlijke strafbeschikking Toezicht bij verbreed GRP Verbreden toezicht Oude IJssel Besluit bodemkwaliteit (beleidsregels) Gelderse Handhavingsweek (onder voorbehoud doorgang) 17

19 Bijlage 3 Controles per groep en projecten 2013 In de risicoanalyse staat welke branches onder de verschillende groepen vallen. De aantallen geplande controle zijn naast conform risicoanalyse geplande controles ook ingeschatte controles op basis van uit te voeren projecten. Afhankelijk van de uitvoer van de projecten kan de daadwerkelijk uitgevoerde controles afwijken. Groep Controles Industrie 333 Agrarisch 909 Eigen werken 67 Overig (IBA s, overstort- en aansluitverg., bronneringen) 187 Diffuse bronnen 4 Totaal 1500 Niet alle taken en bevoegdheden staan in de risicoanalyse. Het betreft hier vooral de taken en bevoegdheden rondom de keur, grondwater, scheepvaart maar ook voor heffingen. Voor de uitvoering van deze taken hebben we in 2013 de volgende uren gereserveerd. Taakveld Uren Keur 1000 Grondwater 200 Scheepvaart 900 Heffingen