Verslaglegging: Samenwerken met ouders Waar staat De Ambelt in 2024?

Transcriptie

1 Verslaglegging: Samenwerken met ouders Waar staat De Ambelt in 2024?

2 Door Jan- Hessel Boermans In samenwerking met Erica de Bruine, Hogeschool Windesheim In opdracht van Orthopedagogisch centrum De Ambelt. 2

3 Voor + achternaam: Jan- Hessel Boermans Studentnummer: Soort verslag: Verslaglegging vrije keuze ruimte Cohortjaar: 2013 Opleiding: Master Pedagogiek, Leren en Innoveren Lesplaats: Groningen Datum: 25 februari 2015 Opdrachtgever: Orthopedagogisch centrum De Ambelt te Zwolle Begeleider: Hillary Vos Beoordelaar: Hillary Vos 3

4 Inhoudsopgave Achtergrond en vraagstelling... 5 Rijksoverheid...6 Invloedssferen van het kind...6 De 6 standaarden...7 Succesfactoren...8 Belemmeringen voor ouders...9 Wat wil De Ambelt? Workshop studiedag 7 oktober Uitkomsten van de opdracht Conclusies Vervolg Competentieontwikkeling...17 Competenties Reflectie op competentieontwikkeling...20 Reflectie op de samenwerking Samenwerking met de Ambelt...21 Samenwerking met Hogeschool Windesheim...21 Bijlagen Interview PowerPoint

5 Achtergrond en vraagstelling De Ambelt organiseerde op 8 oktober 2014 een studiedag voor alle werknemers. De centrale vraag voor deze studiedag was: Waar staat De Ambelt in 2014?. Er werden 25 verschillende workshops gegeven met de volgende hoofthema's: 21st century skills, Passend onderwijs, PBS (positive behavoir support) en Samenwerking ouders, instanties en jeugdzorg. Elke workshop werd door een docent van Windesheim en een collega van de Ambelt voorbereid en uitgevoerd. Het idée hierachter was dat op deze manier theorie en onderzoek verbonden kon worden aan de praktijk van de Ambelt. Omdat ik naast mijn werkzaamheden als groepsleerkracht de studie tot Master of Education volg en daarin een onderzoek doe naar het verbeteren van de samenwerking met ouders op de locatie SO Steenijk werd mij gevraagd of ik de workshop Samenwerken met ouders wilde verzorgen. Dit leek mij een mooie uitdaging en daarnaast een mooie eerste stap om mezelf binnen de organisatie te profileren als expert op het gebied van ouderbetrokkenheid. Ik werd gekoppeld aan Erica de Bruine. Een docent van Hogeschool Windesheim die al veel onderzoek had gedaan naar ouderbetrokkenheid. Een leuke samenwerking omdat ik vanuit de praktijk veel kon vertellen en zij dat juist weer vanuit de theorie kon. Daarnaast kon ik mijn opgedane kennis uit mijn onderzoek naar de bestaande situatie van De Ambelt SO Steenwijk hierin ook goed gebruiken. Ons doel was om deze opdracht te gebruiken als aanzet om De Ambelt in beweging te krijgen en samen te kijken naar de nodige veranderingen om de samenwerking met ouders binnen de organisatie te verbeteren. De vraag die we hierin gesteld hebben is: Waar staat De Ambelt in 2024 als het gaat om de samenwerking met ouders?. De opdracht die binnen de workshop centraal stond was om de samenwerking met ouders binnen De Ambelt onder de loep te nemen aan de hand van de 5 succesfactoren van Smit, Sluiter en Driessen (2006) en zo te kijken waar De Ambelt zich nog in zou moeten verbeteren met het oog op Na inventarisatie van de ontwikkelpunten ga ik in overleg met het bestuur van de Ambelt om te overleggen hoe we aan de ontwikkelpunten gaan werken. 5

6 Theoretisch kader In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de geraadpleegde literatuur die gebruikt is bij de workshop Samenwerken met ouders op de studiedag van 8 oktober 2014 en om De Ambelt te adviseren rondom de samenwerking met ouders met het oog op Waar staat De Ambelt in 2024?. Rijksoverheid Vanuit de rijksoverheid valt te lezen dat er aandacht moet zijn voor een goed partnerschap tussen ouder en schoolloopbaan tijdens de gehele schoolloopbaan van de kinderen. Alle kinderen hebben het recht zich zo goed mogelijk te ontwikkelen en het maximale uit hun talenten te halen. Opvoeding en onderwijs leggen hiervoor de basis. Professionele leerkrachten in een modern onderwijssysteem zijn daarvoor nodig. Maar ook een goed partnerschap tussen ouders en scholen tijdens de gehele schoolloopbaan van kinderen. 1 Elke school moet hier iets mee. ook De Ambelt. Invloedssferen van het kind Epstein (2001) spreekt van drie invloedssferen waarin het kind leeft. Zij noemt thuis, school en de community (straat/buurt; vrije tijd; jeugdhulpverlening etc.) Deze contexten hebben invloed op de leerling en overlappen elkaar deels. In het onderzoek van Epstein (2001) worden dit overlapping spheres of influence genoemd. Hoe groot die overlap is, hangt af van de leeftijd van het kind of een al dan niet problematisch situatie van het kind/leerling. Hoe beter deze contexten samenwerken/afstemmen, hoe beter dat is voor de prestaties op het gebied van leren en het gedrag (sociaal welbevinden) van het kind/leerling. Figuur 1: Drie invloedssferen van het kind (Epstein, 2001) 1 6

7 De 6 standaarden Epstein (2001) heeft oudebetrokkenheid uitgewerkt in een overzicht. Zij benoemt hierin 6 standaarden: parenting, communicating, volenteering, learning at home, desicion making en collaborating with the community. Deze 6 standaarden worden in figuur duidelijk uitgelegd aan de hand van praktijkvoorbeelden. Type Betekenis Praktijkvoorbeelden 1. Ouderschap Ouders scheppen de juiste voorwaarde voor een kind om te leren. De kinderen worden opgevoed en er wordt gezorgd voor een pedagogisch klimaat waardoor het kind in het leren voor school wordt ondersteund. 2. Communicatie Communicatie tussen ouders en school. Dit onderdeel betreft effectieve vormen van communicatie over schoolprogramma s en vorderingen van kinderen. De school wordt geacht de informatie op een begrijpelijke manier te presenteren en van ouders mag worden verwacht hierop respons te geven. 3. Deelnemen Vrijwilligers werk verrichten in en rondom de school. 4. Thuis leren Ouders ondersteunen de kinderen bij het maken van schoolwerk thuis. Ouders bieden de hulp aan kinderen die ze nodig hebben om hun huiswerkopdrachten te maken. 5. Betrokken bij het maken van beleidsbeslissingen 6. Samenwerken met de gemeenschap. Formele ouderparticipatie: ouders zijn betrokken bij het maken van beleidsbeslissingen. Samenwerken met de gemeenschap. Figuur 2. Standaarden van ouderbetrokkenheid (Epstein, 2001). De communicatie is zowel formeel (door middel van een nieuwsbrief, ouderavonden en rapportbesprekingen) als informeel (zoals het halen en brengen van en naar school van de kinderen). Ouders kunnen leerkrachten helpen in de klas, administratief werk verrichten, schoolbibliotheek beheren, en assisteren bij sportdagen en overige activiteiten. Ouders begeleiden de kinderen bij het maken van huiswerk en stimuleren de kinderen om het huiswerk te maken. Ouders zijn betrokken bij de ouderraad, de medezeggenschapsraad of andere commissies. Ouders leveren een bijdrage in de gemeenschap waarvan school en zij zelf een deel uitmaken. 7

8 Succesfactoren Smit, Sluiter en Driessen (2006) beschrijven na onderzoek 5 succesfactoren op het gebied van de samenwerking met ouders. Factor 1 Een geïntegreerde aanpak op het gebied van ouderbetrokkenheid. De verschillende onderdelen hierin zijn: - Kwaliteitszorg: het vormen van de missie en visie op ouderbetrokkenheid. - Integraal personeelsbeleid: de kwaliteiten van de leerkracht worden nader bekeken. - Het bestuur van de school: hieronder vallen de ouderraad en de - medezeggenschapsraad. Afleggen van verantwoording aan ouder over kwaliteiten, leeropbrengsten en het beleid van de school: hiertoe is de school verplicht sinds de invoering van de Wet op Medezeggenschap. Factor 2 Het formuleren van een visie op ouderbetrokkenheid. Factor 3 Een visie gericht op een langdurige samenwerking tussen ouders en school. Wanneer de opvoeding thuis en het onderwijs op school in elkaars verlengde liggen kan er aan een vierde factor gewerkt worden. Factor 4 Drijfkrachten en motivatie. Hierbij moet de school laagdrempelig zijn om elkaar op de hoogte te kunnen houden belangrijke zaken die prioriteit hebben. Factor 5 De gevoelstoon. Hierbij gaat het erom op welke manier de ervaringen verwachtingen naar elkaar toe worden uitgesproken. 8

9 Belemmeringen voor ouders Hoover, Dempsey en Sandler (2005) beschrijven na onderzoek hoe een ouder betrokken kan raken. Hier ligt een taak van de school. Een school dient rekening te houden met de voorgeschiedenis van ouders en moet goed naar de ouders luisteren. Zo moet de school voor een klimaat zorgen waarin de ouders zich welkom voelen en moet de school ervoor dat ouders thuis effectief mee kunnen werken aan de thuisopdrachten van het kind. Figuur 3 (Hoover, Dempsey en Sandler, 2005), laat complexiteit rondom ouderbetrokkenheid zien. 9

10 Wat wil De Ambelt? Vanuit het strategisch beleidsplan valt het volgende over de organisatie te zeggen: De waardering door partners, klanten en leveranciers waarmee wordt samengewerkt, is van groot belang voor succesvol presteren van de organisatie. Partners zijn externe organisaties waarmee intens en/of langdurig wordt samengewerkt: dit kunnen leveranciers en/of afnemers zijn, soms in wisselende rollen. Het is het nodig te weten hoe zij producten, dienstverlening en de samenwerking waarderen. Wat is hun mening over de producten, de dienstverlening of de samenwerking? Heeft de organisatie inzicht in de redenen waarom men wel of niet van haar diensten gebruikt maakt? En wat mag de organisatie voor de toekomst van hen verwachten? De belangrijkste partners voor de Ambelt zijn de ouders van de leerlingen. De Ambelt hecht veel waarde aan de betrokkenheid van ouders en leerlingen en beschrijft dit als volgt in het strategisch beleidsplan: de Ambelt ziet ouders, en als het gaat om oudere leerlingen ook de leerling, als gelijkwaardige partner in het proces van onderwijs en opvoeding. In dit gelijkwaardige partnerschap willen wij werken vanuit een wederkerige haal- en brengplicht, zodat leerlingen zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen. We hechten aan wederkerigheid omdat het algemeen bekend is dat de opbrengsten van (speciaal) onderwijs het grootste zijn als ouders en school dezelfde doelen nastreven en hieraan samen uitvoering geven. In de praktijk wordt dit als volgt uitgevoerd: Voor iedere leerling stellen ze een ontwikkelingsperspectief op, ze hebben over dit perspectief overleg met de ouder(s) vanuit het principe informatie, communicatie, ondersteuning en medezeggenschap. Aan dit ontwikkelingsperspectief geeft De Ambelt planmatig uitvoering en ze informeren ouder(s) over de voortgang. Elke regio, elk team heeft beleid en geeft daaraan systematische uitvoering gericht op versterken en bevorderen van de wederzijdse betrokkenheid van medewerkers, ouders en leerlingen. De doelstellingen worden vastgelegd in de regioplannen en over de voortgang vindt systematische verslaglegging plaats. De ambitie van De Ambelt is dat ze van alle locaties/teams weten welke ouderparticipatie- activiteiten zijn gepland en hebben plaats gevonden inclusief periodieke meting van waardering - zoals oudercommissies, leerlingenraden, werkgroepen waardoor ouders en/of leerlingen actief betrokken zijn bij de school etc. De ambitie van De Ambelt is voorts een minimumstandaard aan ouderbetrokkenheid te formuleren, hierbij rekening houdend met leeftijd van de leerlingen, lokale setting etc., deze minimum- standaard. Deze minimumstandaard is nu nog niet geformuleerd. De Ambelt hecht aan een goede informatie- uitwisseling met ouders, met als basis 3 contactmomenten per jaar tussen leerkracht/mentor en ouder(s)/leerling, minimaal 2x per jaar een Ambelt nieuwsbrief naar ouder en een actuele digitale schoolgids. De Ambelt wil vanuit gelijkwaardigheid en wederkerigheid samenwerken met de ouders en eventuele zorgverleners om een zo stimulerende omgeving voor onderwijs en opvoeding thuis en op school voor de leerling te organiseren Eens in de 3 jaar meet De Ambelt de tevredenheid van ouders over de Ambelt en evalueren we dat met de GMR en maken we een verbeterplan. 10

11 Workshop studiedag 7 oktober 2014 De Ambelt organiseerde op 8 oktober 2014 een studiedag voor alle werknemers. De centrale vraag voor deze studiedag was: Waar staat De Ambelt in 2014?. Er werden 25 verschillende workshops gegeven met de volgende hoofthema's: 21st century skills, Passend onderwijs, PBS (positive behavoir support) en Samenwerking ouders, instanties en jeugdzorg. Elke workshop werd door een docent van Windesheim en een collega van de Ambelt voorbereid en uitgevoerd. Het idée hierachter was dat op deze manier theorie en onderzoek verbonden kon worden aan de praktijk van de Ambelt. Omdat ik naast mijn werkzaamheden als groepsleerkracht de studie tot Master of Education volg en daarin een onderzoek doe naar het verbeteren van de samenwerking met ouders op de locatie SO Steenijk werd mij gevraagd of ik de workshop Samenwerken met ouders wilde verzorgen. Dit leek mij een mooie uitdaging en daarnaast een mooie eerste stap om mezelf binnen de organisatie te profileren als expert op het gebied van ouderbetrokkenheid. Ik werd gekoppeld aan Erica de Bruine. Een docent van Hogeschool Windesheim die al veel onderzoek had gedaan naar ouderbetrokkenheid. Een leuke samenwerking omdat ik vanuit de praktijk veel kon vertellen en zij dat juist weer vanuit de theorie kon. Daarnaast kon ik mijn opgedane kennis uit mijn onderzoek naar de bestaande situatie van De Ambelt SO Steenwijk hierin ook goed gebruiken. We kregen vanuit De Ambelt carte blanche wat betreft de invulling over de workshop, de enige opdracht was om de volgende vraag centraal te stellen: Waar staat De Ambelt in 2024?. Erica en ik hebben in eerste instantie onze eigen ervaringen over het geven en volgen van workshops met elkaar gedeeld. Beide kwamen we tot de conclusie dat verdieping belangrijk is, maar dat het ook belangrijk is dat de deelnemers handvatten krijgen om er vervolgens zelf mee aan de slag kunnen in de praktijk. 11

12 Voorafgaand zijn we vier keer samen gekomen om de workshop voor te bereiden. We besloten de workshop als volgt op te bouwen 2 : - Wat zeggen theorie en onderzoek over een goede samenwerking met ouders. - Eigen ervaringen vanuit onderzoek SO Steenwijk Resultaten onderzoek naar de bestaande situatie. Opname van gesprek met ouders. Resultaten van de tot nu toe gedane veranderingen bespreken. - Opdracht: aan de hand van de 5 succesfactoren (Smit, Sluiter en Driessen, 2006) De Ambelt (eigen locatie) onder de loep middels de World cafe methode 3 verbeterpunten richting 2024 met het oog op samenwerken met ouders. De deelnemers de opdracht geven hiermee aan de slag te gaan. Figuur 4: foto opdracht workshop middels world café methode 2 Zie bijgevoegde bijlage PowerPoint 3 World cafe methode: World Café is een werkvorm, waarbij op een effectieve en efficiënte manier binnen een grote groep van deelnemers ideeën worden gevormd / verzameld en kennis wordt uitgewisseld. De methode boort de collectieve intelligentie van de hele groep deelnemers aan en stelt deze aan alle deelnemers ter beschikking op een laagdrempelige en informele wijze. 12