Rapport van het inspectiebezoek aan Curamus, locatie De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september 2015

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Curamus, locatie De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september 2015 Utrecht december 2015 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding en belang Doelstelling bezoek Methode Toetsingskader en handhaving Beschrijving locatie Conclusie en beschouwing Overzicht van de resultaten Er is en blijft aandacht nodig voor de zorg en leefomgeving vanuit de visie Methodisch werken moet sterk verbeteren Conclusie: de zorg wordt ten dele volgens de kernelementen uitgevoerd Handhaving Resultaatsverslag Beoordeling van overige locaties Vervolgacties inspectie Bevindingen Kernelement 1: De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie Kernelement 2: De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover Kernelement 3: De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces Kernelement 4: Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) Kernelement 5: Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zoveel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier Kernelement 7: Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen Kernelement 8: De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca Bijlage 1 Geraadpleegde documenten 22 Bijlage 2 Uitleg observatiemethode SOFI 23 Bijlage 3 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten 24 Pagina 2 van 24

3 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) heeft op 8 september 2015 een onaangekondigd bezoek gebracht aan Curamus, locatie De Blaauwe Hoeve in Hulst. In het eerste hoofdstuk van dit rapport beschrijft de inspectie het kader waarbinnen zij het bezoek bracht. In de hoofdstukken hierna volgen de conclusie en beschouwing, de handhaving met daarin de maatregelen die de zorgaanbieder moet nemen en tenslotte de bevindingen. 1.1 Aanleiding en belang De taak van de inspectie is het bevorderen van de naleving van wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden bij onder toezicht staande zorgaanbieders. De inspectie doet dit niet vanuit de opvatting regels zijn regels, maar vanuit de overtuiging dat regels en (beroeps)normen er zijn om risico s tegen te gaan en gezondheidsschade te voorkomen. Etra aandacht gaat uit naar kwetsbare groepen. In dit kader verricht de inspectie binnen de langdurige zorg onderzoek naar de zorg voor ouderen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie. In vervolg op het project Zorg aan ouderen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie in 2014, toetst de inspectie in 2015 bij 25 zorgaanbieders de zorg aan deze doelgroep. 1.2 Doelstelling bezoek De gewenste uitkomst van het onderzoek is dat zorgaanbieders de zorg voor cliënten met onbegrepen gedrag, voortkomend uit een vorm van dementie, volgens de normen leveren. De doelstelling van de inspectiebezoeken in 2015 is te beoordelen in hoeverre de geboden zorg voldoet aan de 8 kernelementen 1 die zijn gebaseerd op relevante wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden. In 2014 heeft de inspectie, bij de bezoeken in het kader van bovengenoemd onderzoek, beschrijvende rapporten zonder oordeel opgesteld om zo het onderwerp in het veld te agenderen. De inspectie maakte voor het eerst gebruik van de mogelijkheid om in een algemene ruimte van een zorglocatie gedurende enige tijd de zorg aan cliënten te observeren met een gevalideerde methode. Hierdoor kon de inspectie de zorg meer vanuit het cliëntperspectief toetsen. In 2015 zijn de rapporten van de inspectie wederom beschrijvend, echter nu wel voorzien van een oordeel. De inspectie vraagt zo nodig aan de zorgaanbieder om, na drie maanden, (de resultaten en eventuele planning van) verbeteringen te rapporteren. 1.3 Methode De inspectie gebruikt een bezoekinstrument op basis van de 8 kernelementen voor zorg aan mensen met onbegrepen gedrag. In het instrument zijn de kernelementen als veldnormen vastgelegd. Elk kernelement bestaat uit een aantal beoordelingsaspecten. De inspectie beoordeelt het kernelement op basis van de bevindingen tijdens het bezoek. 1 De kernelementen hebben hun oorsprong in het rapport Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie. Inventarisatie richtlijnen en inzichten rondom ombegrepen gedrag bij ouderen met dementie (Vilans en Trimbosinstituut) Pagina 3 van 24

4 Om tot een oordeel te komen gebruikte de inspectie informatie uit verschillende bronnen. Zo sprak de inspectie met cliënten/cliëntvertegenwoordigers, verschillende medewerkers, de arts, verpleegkundig specialist en psycholoog en het management van de locatie. Ook gebruikte de inspectie schriftelijke informatie uit (beleids)documenten (zie bijlage 1) en cliëntdossiers. Daarnaast kreeg de inspectie tijdens een rondleiding een algemene indruk van de omgeving van de cliënten. Een onderdeel van het bezoekinstrument zijn observaties van maimaal vijf cliënten in openbare ruimtes van een zorglocatie. Deze methode genaamd SOFI (Short Observational Framework for Inspection) is een observatie-instrument dat als doel heeft de zorg vanuit het perspectief van de cliënt in kaart te brengen (zie bijlage 2). Tijdens een observatieperiode van bij dit bezoek drie keer 45 minuten en één keer 30 minuten (huiskamer bijzondere zorg) hebben twee inspecteurs een indruk gekregen hoe cliënten de zorg ervaren en van de manier waarop medewerkers met cliënten omgaan. De observatie heeft in vier verschillende huiskamers plaatsgevonden, voor en tijdens de lunch. Tijdens de observaties waren in alle huiskamers meerdere medewerkers aanwezig. Er waren geen familieleden en vrijwilligers aanwezig tijdens de observaties. Resultaten van de SOFI-observaties worden altijd gebruikt in combinatie met de informatie uit de verschillende hierboven genoemde bronnen (triangulatie). 1.4 Toetsingskader en handhaving De kernelementen en beoordelingsaspecten die de inspectie hanteerde, zijn gebaseerd op de wet- en regelgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en branche- en beroepsverenigingen. Een overzicht van het normenkader is opgenomen in bijlage 3. De inspectie vraagt maatregelen aan de zorgaanbieder indien de/een kernelement(en) niet of deels voldoen/voldoet. Indien nodig vraagt de inspectie een resultaatverslag en brengt de inspectie een follow-up bezoek. 1.5 Beschrijving locatie Curamus levert zorg, wonen, welzijn en behandeling in Zeeuws-Vlaanderen. Woonzorgcentrum De Blaauwe Hoeve in Hulst bestaat uit diverse gebouwen, huurappartementen en groepswoningen op een terrein waar ook andere faciliteiten zijn (zoals het ZorgAdviesPunt, huisartsenpraktijk, winkels, kapel, brasserie). In totaal zijn er 13 groepswoningen, waarvan acht voor psychogeriatrische zorg (de zogeheten Blaauwe Hofkes ). Tevens zijn er enkele groepswoningen in de binnenstad van Hulst en in omliggende dorpen. Curamus/ZorgSaam heeft één manager zorg, welzijn en ondersteuning. Per groepswoning wonen maimaal negen cliënten met een vorm van dementie met een zorgzwaartepakket 5 en enkelen met zorgzwaartepakket 7. Binnen Curamus heeft een omslag plaatsgevonden van traditionele zorg naar kleinschalige zorg. Sinds 2010 heeft de organisatie de breinomgevingsmethodiek (BOM) ingevoerd. Er zijn acht BOM-coaches binnen Curamus opgeleid om te coachen, onder begeleiding van een psycholoog. Tevens maakt de organisatie gebruik van de methode passiviteiten van het dagelijks leven (PDL). In woonzorgcentrum de Blaauwe Hoeve was er een overgangsproces gaande van papieren naar digitale zorgdossiers. Sinds enige jaren is er een samenwerkingsverband tussen Curamus en ZorgSaam, een zorgaanbieder (ziekenhuis, thuiszorg en wonen/welzijn) in Zeeuws-Vlaanderen en daarbuiten. Momenteel is er een proces gaande om een fusie tussen deze twee zorgaanbieders tot stand te brengen. Pagina 4 van 24

5 Per groepswoning is er een multidisciplinair team aanwezig. De medische disciplines zijn in dienst van Curamus. Er zijn specialisten ouderengeneeskunde, verpleegkundig specialisten en psychologen werkzaam in de zorg, aangevuld met fysio- en ergotherapeuten, diëtisten, maatschappelijk werkers en een logopediste. Er is altijd een verzorgende niveau 3 IG op de groep aanwezig, op pieken (opstaan ochtend en eten) aangevuld met een niveau 2 medewerker. Voor één PG groepswoning zijn er nog 2-persoonskamers, voor de overige heeft iedere cliënt zijn eigen kamer. De badkamer wordt met twee of met vier personen gedeeld. Eén gebouw huisvest twee groepswoningen, die door een tussenliggende gang met kantoor- en voorraadkamers voor het personeel van elkaar gescheiden zijn. Hoewel de woningen acht jaar oud zijn, heeft er twee jaar geleden een grote verbouwing plaatsgevonden, om de omgeving van de cliënten volledig aan te passen aan de beginselen die de breinomgevingsmethodiek voorschrijft. De inspectie zag per groepswoning een ruime woonkamer met hoog plafond, veel lichtinval en toegang voor alle bewoners tot een gesloten terras waar men kan gaan zitten. De huiskamers met open keuken waren ingericht met voor de cliënten herkenbare, jaren vijftig en zestig meubilair, kleedjes, een eethoek en zitjes, poezen- en hondenknuffels etc. Het geheel deed huiselijk aan. Op de gang waren er kasten waar cliënten spulletjes (kinderwagen, foto s, prullaria) kunnen pakken of aanraken. Op de Blaauwe Hoeve bevindt zich een zogenoemde Bijzonder Zorggroep. (bron: website Curamus): Deze woongroep is bedoeld voor cliënten die een zodanige mate van gedragsproblematiek vertonen dat het noodzakelijk is kennis en ervaring van zorgprofessionals te clusteren. Bijzondere Zorg richt zich op mensen met het syndroom van Korsakov, niet aangeboren hersenletsel, gerontopsychiatrie en jong dementerenden. Men biedt mensen een zinvolle dagbesteding, in groepsverband, maar ook individueel. De activiteiten kunnen variëren van meewerken in de tuin, ondersteuning bieden in de winkel, werken met de computer, enz. Afhankelijk van de interesses van mensen. Binnen de Bijzondere Zorggroep staat de wens van de cliënt centraal. Er wordt epliciet aandacht besteed aan wat iemand zelf nog zou kunnen doen en wat van de mantelzorger verwacht kan worden. Medewerkers stimuleren dat de cliënt zoveel mogelijk van zijn of haar sociale netwerk deel uit blijft maken. Pagina 5 van 24

6 voldoet Voldoet deels Voldoet niet Rapport van het inspectiebezoek aan De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september Conclusie en beschouwing Dit hoofdstuk start met een totaaloverzicht van de scores per kernelement. Hierna volgen paragrafen met een beschouwend karakter. Tenslotte geeft de inspectie haar conclusie. 2.1 Overzicht van de resultaten Tabel 1 biedt een overzicht van de oordelen per kernelement. Kernelement 1. De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie 2 De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover 3 De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces 4 Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) 5 Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein 6 Om de risico s van het gedrag zo veel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier 7 Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen 8 De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca 2.2 Er is en blijft aandacht nodig voor de zorg en leefomgeving vanuit de visie De visie van Curamus op kleinschalig wonen en de aangepaste omgeving vanuit de Breinomgevingsmethodiek (BOM) was terug te zien op de afdelingen waar psychogeriatrische cliënten met een vorm van dementie verblijven. Curamus heeft een uitgebreide visie op kleinschalig wonen voor mensen met een dementie, waarbij het netwerk en andere betrokken partijen rond de cliënt een helder beschreven rol hebben. De inzet (en scholing) van BOM-coaches en adviezen voortkomend uit observaties dragen bij aan de visie. De ruime, gezellige woonkamers en de mogelijkheid voor cliënten om zelfstandig naar buiten (terras) te kunnen gaan, dragen bij aan het welbevinden van de cliënten. Pagina 6 van 24

7 De medewerkers die de inspectie sprak toonden betrokkenheid bij hun werk. De cliëntvertegenwoordigers gaven aan tevreden te zijn over de geboden zorg en vonden de medewerkers geduldig in de omgang met de cliënten. Zorgmedewerkers, management en behandelaren waren open over werkwijzen, over wat goed verliep en welke zaken nog verbeteringen behoefden. Jongere cliënten met bijkomende psychiatrische aandoeningen in een verpleeghuis, zoals de cliënten op de Bijzondere Zorg afdeling, zijn voor Curamus nog een uitdaging. Het blijft de vraag hoe een cliënt te stimuleren om gebruik te maken van zijn/ haar mogelijkheden en tegelijkertijd de wens van deze cliënt als uitgangspunt te hebben. Vooral als de wens van de cliënt met een complee zorgvraag is dat deze helemaal niks wil of enkel tv kijken wil. De uitwerking van de visie in de uitvoering van de zorg behoeft voor deze doelgroep nog bijzondere aandacht. 2.3 Methodisch werken moet sterk verbeteren Zorgdossiers (zowel digitaal als papieren zorgdossiers) boden onvoldoende inhoud en overzichtelijkheid om het methodisch werken te ondersteunen. Er was onvoldoende gewaarborgd dat werkwijze en procedures ingezet en geëvalueerd werden voordat met psychofarmaca gestart werd. Onderzoek en observatie vonden plaats als er sprake was van onbegrepen gedrag. Het was in de dossiers echter niet inzichtelijk wat de resultaten hiervan waren en welke afspraken hieruit volgden. De samenhang en koppeling tussen de afspraken, doelen, acties vanuit de zorgoverleggen en het zorgdossier was onvoldoende zichtbaar. Het gehele zorgteam was aanwezig tijdens bespreking van cliënten in het MDO (multidisciplinair overleg). Hierdoor wist het hele zorgteam wat er speelde en wat er afgesproken was. Maar de kennis zat met name in de hoofden van de medewerkers. Er vond onvoldoende borging plaats van ingezette behandeling, doelen en afspraken uit gesprekken en evaluaties. Hierdoor waren de effecten van ingezette behandeling en interventies onvoldoende of niet herleidbaar. Bijzondere casuïstiek kon besproken worden als dit noodzakelijk was in een MDO. De tijd hiervoor bleek vaak beperkt. Een vaste structuur voor reflectie op eigen handelen voor de medewerkers op de kleinschalige woonvoorzieningen voor psychogeriatrische zorg ontbrak. Medewerkers gaven aan dat zij merkten dat het hun deskundigheid bevorderde wanneer zij het omgaan met cliënten met onbegrepen gedrag bespraken. Bespreken van creatieve oplossingen en interventies en leren van elkaar vond vooral plaats tijdens de overdracht. De tijd was hiervoor zeer beperkt omdat de diensten in de kleinschalige woonvoorzieningen voor psychogeriatrische zorg direct op elkaar aansluiten. Bevorderen van deskundigheid, onder meer door overlegmomenten om casuïstiek met elkaar te bespreken, is van belang om te kunnen omgaan met (de toename van) het onbegrepen gedrag van cliënten. Het organisatiebreed verbeteren van methodisch werken, evalueren en van elkaar leren is nodig om kwaliteitszorg vorm te blijven geven. 2.4 Conclusie: de zorg wordt ten dele volgens de kernelementen uitgevoerd De zorg aan mensen met onbegrepen gedrag wordt in De Blaauwe Hoeve ten dele volgens de kernelementen uitgevoerd. Dit betekent dat verantwoorde zorg niet altijd gegarandeerd is. De inspectie gaat ervan uit dat De Blaauwe Hoeve met de in hoofdstuk 3 gegeven informatie de benodigde verbeteringen uit zal voeren bij die kernelementen waar een of enkele beoordelingsaspect(en) niet voldoet/voldoen. De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder controleert of ook de overige locaties of teams alle kernelementen en beoordelingsaspecten naleven en dat hij zo nodig passende maatregelen treft. Pagina 7 van 24

8 3 Handhaving In dit hoofdstuk beschrijft de inspectie wat zij van de zorgaanbieder verwacht. De inspectie gaat ervan uit dat hoofdstuk 4 voldoende informatie bevat om de benodigde verbeteringen uit te voeren. De inspectie verwacht van de zorgaanbieder dat hij maatregelen neemt om te voldoen aan de kernelementen. 3.1 Resultaatsverslag De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder de noodzakelijke verbetermaatregelen neemt en de inspectie daarvan een resultaatverslag stuurt. Dit resultaatverslag verwacht de inspectie drie maanden na het versturen van het vastgestelde rapport. De inspectie verwacht per beoordelingsaspect dat niet of deels voldoet een resultaatverslag waarin staat: - Of de zorgaanbieder voldoet aan het beoordelingsaspect of wat de planning is om aan het beoordelingsaspect te gaan voldoen. - De aanpak en acties waarmee de zorgaanbieder bereikt dat aan het beoordelingsaspect is voldaan. - De wijze waarop is gemeten dat de zorgaanbieder aan het beoordelingsaspect voldoet. 3.2 Beoordeling van overige locaties De inspectie verwacht dat het verantwoordelijk management ook in andere locaties/ andere teams beoordeelt of aan de kernelementen en beoordelingsaspecten wordt voldaan en zo nodig passende maatregelen neemt. 3.3 Vervolgacties inspectie Op basis van het ontvangen resultaatsverslag beoordeelt de inspectie of vervolgacties nodig zijn. Een aangekondigd of onaangekondigd hertoetsbezoek aan De Blaauwe Hoeve behoort tot de mogelijke vervolgacties. Pagina 8 van 24

9 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september Bevindingen In dit hoofdstuk geeft de inspectie weer wat zij aantrof tijdens het inspectiebezoek. De beschrijving in het blauwe kader omschrijft een benadering van de wenselijke situatie. Per kernelement is een aantal beoordelingsaspecten beschreven. Tijdens het bezoek keek de inspectie naar de uitvoering van de beoordelingsaspecten. Het resultaat is een oordeel per beoordelingsaspect en per kernelement: voerde de zorgaanbieder de zorg volgens het kernelement, deels volgens het kernelement of niet volgens het kernelement uit? De inspectie hanteerde hierbij het uitgangspunt dat een kernelement voldoet wanneer alle beoordelingsaspecten voldoen. Een kernelement voldoet niet wanneer alle beoordelingsaspecten niet voldoen. In de andere gevallen voldoet een kernelement deels. Niet beoordeeld betekent dat de situatie waarop het beoordelingsaspect van toepassing is, op de locatie wel voorkomt, maar niet aan de orde is geweest tijdens het bezoek. De inspectie illustreert haar oordeel met positieve en negatieve voorbeelden. 4.1 Kernelement 1: De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie. De zorgaanbieder heeft aantoonbaar een visie/beleid2 waaruit blijkt vanuit welke gedachte en op welke manier hij zorg aan mensen met dementie wil bieden. Uit deze visie blijkt dat de zorgaanbieder het streven ondersteunt om het onbegrepen gedrag bij mensen met dementie te onderzoeken, te begrijpen en oorzaken van (probleem oproepend) onbegrepen gedrag aan te pakken. De visie wordt vertaald naar beleid. Uit onderzoek blijkt dat een visie vooral dan bijdraagt aan het succes van een woonvoorziening wanneer deze niet alleen op papier staat, maar ook in de praktijk is doorgevoerd en wordt nageleefd. Kernelement (KE) met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 1 De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie 1.1 De zorgaanbieder heeft vastgelegd vanuit welke visie hij zorg aan mensen met een vorm van dementie biedt. 1.2 De zorgaanbieder toetst de praktijk continu aan de visie. 1.3 De visie is leidraad voor personeels- en familiebeleid. 2 De gevraagde visie kan onderdeel zijn van een grotere, bredere visie van de zorgaanbieder. Ook het op de visie gebaseerde beleid (hoe wordt de visie in de praktijk gebracht) kan onderdeel zijn van een groter/breder beleid. Pagina 9 van 24

10 Toelichting per beoordelingsaspect 1.1 Curamus had een Visie op kleinschalig wonen voor mensen met een dementie. In deze visie stond omschreven wat men verstaat onder het nieuwe denken, wat de rol is van alle betrokkenen, de werkwijze rond de zorg, wat de benodigde competenties zijn van de verzorgende en wat de dagstructuur inhoudt op de kleinschalige woning. Curamus beschreef alle betrokken partijen (verzorgenden, familie, behandelaars, vrijwilligers) als partijen die een samenwerking aangaan, als een klein buurtschapje rond een cliënt. De visie beschreef dat er een feedbackcultuur heerst, mensen direct zijn, elkaar corrigeren, van elkaar leren en respect hebben voor elkaar. Zoveel als mogelijk wordt de cliënt zijn/haar eigen regie teruggegeven en zoveel als mogelijk ingezet naar zijn/haar kunnen. Eigen keuzes maken, hoe klein ook, is uiterst belangrijk. Curamus omschreef regievoering als: ervaren dat je controle hebt over de dingen die gebeuren in het dagelijks leven. Hierbij maakte Curamus gebruik van methodieken als de Breinomgevingsmethodiek (BOM) en de Passiviteiten van het Dagelijks Leven (PDL). Volgens de visie werd familie gevraagd mee te denken over de geboden zorg. 1.2 Medewerkers gaven aan onder de visie te verstaan dat cliënt- en belevingsgericht gewerkt wordt en dat de cliënt tevreden is. Curamus werkt met medewerkers die opgeleid zijn als coach in de breinomgevingsmethodiek. Deze medewerkers (BOM-coaches) zijn opgeleid om waar nodig, teams advies te geven over de omgeving, bejegening en werkprocessen rond de cliënt of cliënten. Zij maakten hiervoor gebruik van observaties ter plekke. De zorgmedewerkers gaven aan dat deze observaties een meerwaarde hadden en dat de adviezen werkten. De coaches werkten op aanvraag vanuit casuïstiek alsook steekproefsgewijs om in zijn algemeenheid de visie aan de praktijk te toetsen. De inspectie had de visie deels teruggezien in de uitvoering van de zorg tijdens de observaties. Zo zag de inspectie medewerkers die erop gericht waren om waar dit kon de cliënt de regie te geven. Bij een observatie tijdens de lunch waren de twee tafels gedekt en konden bewoners hun eigen boterham en beleg pakken, zij hadden hierin hun eigen regie. In een andere huiskamer zag de inspectie deze regie niet terug. Daar zag de inspectie dat medewerkers voor de cliënten hun brood smeerden. De cliënten zaten aan de tafel te wachten op hun boterham, terwijl de medewerker aan het aanrecht het brood, buiten het gezichtsveld van de cliënten, smeerde. In de visie stond dat men cliënten een dagstructuur aanbood. Deze dagstructuur was zichtbaar bij de observatie. Bij het afsluiten van de lunch in een van de groepswoningen zei een medewerker gebeden op waarbij te zien was dat de meeste cliënten reageerden door mee te bidden. Dit was een duidelijk markeermoment voor de cliënten om het eetmoment te starten en af te sluiten. Op de groep voor bijzondere zorg was de visie op zorg niet voor iedere cliënt terug te zien. De in de visie genoemde zinvolle dagbesteding die aangeboden werd, bleek voor een cliënt te bestaan uit koffiemomenten en drie maal in de week fysiotherapie. Ook stond in de visie dat de wens van de cliënt centraal staat. Uit de visie bleek niet wat te doen met de wens van een cliënt voortkomend uit bijvoorbeeld verveling en/of zorgweigering vanuit een psychiatrische aandoening. Pagina 10 van 24

11 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september Nieuwe medewerkers kregen volgens het scholingsplan training over de breinomgevingsmethodiek en PDL methodiek. Curamus heeft competenties beschreven waar een verzorgende aan moet voldoen. Zo zijn cliënt-en belevingsgerichtheid en het bevorderen van woonen leefsfeer twee van de zeven competenties. Medewerkers kregen scholing over de breinomgevingsmethodiek en scholing over familieparticipatie en attitude. Tevens was er een themamiddag en workshop gegeven over het therapeutische leefklimaat en het voorkomen van probleemgedrag. In het visiedocument over kleinschalig wonen voor mensen met een dementie staat de rol van de familie en de mantelzorgers beschreven. 4.2 Kernelement 2: De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover Zorg voor de cliënt wordt geleverd vanuit het kennen van de cliënt. Medewerkers weten welk gedrag, welke stemming, normaal is voor die cliënt. Medewerkers laten in de praktijk zien dat zij cliënten kennen en dat zij signalen van onbegrepen gedrag kunnen herkennen, hierover kunnen rapporteren en op het gedrag kunnen reageren. Voor iedere cliënt is een individueel zorgleefplan beschikbaar dat aansluit op de levensloop3 en zorgbehoeften van de cliënt en dat, vanuit het cliëntperspectief, concreet geformuleerde doelen bevat. Uit het zorgleefplan blijkt dat signalen van het normale gedrag en het daarvan afwijkende, onbegrepen gedrag bekend zijn. Beschreven staat hoe escalatie voorkomen kan worden en hoe de cliënt weer in een positieve stemming gebracht kan worden. In de rapportage4 is informatie over de duiding van onbegrepen gedrag en zo nodig preventie van escalatie en acties om de cliënt in een positieve stemming terug te brengen, terug te vinden. Het zorgleefplan komt multidisciplinair (kernelement 4) tot stand in samenwerking met de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger (kernelement 3). Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 2 De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover 2.1 De medewerker kent de cliënt. 2.2 De levensloopinformatie is aantoonbaar in het dossier opgenomen. 2.3 Medewerkers herkennen signalen van afwijkend gedrag van de cliënt en rapporteren hierover. 2.4 Medewerkers reageren ondersteunend5 naar de cliënt. 3 Levensloop: bedoeld wordt zowel de medische levensloop als de sociale levensloop. 4 Bedoeld wordt de (dagelijkse) rapportage waarin ten minste aan de hand van de zorgdoelen wordt gerapporteerd over het gebeurde, de rapportage van overleggen, de rapportage van anderen dan de verzorging. 5 Bedoeld wordt dat de medewerker de sterke kanten van de cliënt positief bekrachtigd. De cliënt weet zich daardoor gehoord en gezien. De houding van de medewerker is op de individuele cliënt afgestemd. Pagina 11 van 24

12 Toelichting per beoordelingsaspect 2.1 Medewerkers konden aangeven wat een cliënt prettig vond en wat niet. Cliëntvertegenwoordigers bevestigden dit. Medewerkers vertelden dat een cliënt vroeger prachtig kon schilderen en tekenen maar dat hij dit nu niet meer wilde omdat hij merkte dat het hij het niet meer kon, wat hem frustreerde. Hij kon nog wel genieten van zijn oude werken, waarvan er één in het kantoor van de woongroep hing. Tijdens een observatie zag de inspectie dat een cliënt haar boterham op de bank bij de tv ging opeten. Desgevraagd kon de medewerker vertellen dat deze cliënt dit fijner vond dan aan tafel bij de anderen eten. Hierdoor kon zij rustig eten en leidden andere cliënten haar niet af. Tijdens de observatie in een andere woonkamer gaf de zorgmedewerker bij het afruimen van de lunch een cliënt een stukje kaas om van te snoepen. De medewerker wist dat de cliënt dit lekker vond. 2.2 De levensloopinformatie was niet aantoonbaar in het dossier opgenomen. Bij een cliënt was in het digitaal zorgdossier het verslag levensgeschiedenis en actuele wensen en behoeften leeg. Ook in het papieren dossier was geen levensgeschiedenis te vinden. Bij een ander zorgdossier was de levensgeschiedenis zeer beknopt opgenomen. Zo stond er beschreven dat een cliënt graag creatief bezig was, maar niet waarmee. Het was niet duidelijk of er een relatie was tussen de weekactiviteiten en de achtergrond (liefhebberijen, hobby s) van de cliënten. Bij een cliënte stond er een omgangsadvies beschreven in verband met onrust en verdriet. Daarbij stond dat de cliënt hield van koken, kaarten maken, puzzels en dierenprogramma s. Deze liefhebberijen waren niet terug te vinden in het zorgleefplan. In de weekagenda stond wel bakactiviteiten. 2.3 De medewerkers wisten welk gedrag normaal was voor de cliënt en konden de inspectie daarover vertellen. Medewerkers rapporteerden signalen over het gedrag van cliënten in de dagrapportages. Hierin was terug te lezen welk gedrag op welke moment de cliënten dan vertoonden. 2.4 Medewerkers reageerden wisselend naar de cliënt. Tijdens de observatie zag de inspectie dat een medewerker een cliënt iets uitlegde door korte zinnetjes en gebaren te gebruiken. Op een vriendelijke en respectvolle manier sloot de medewerker aan bij de beleving van de cliënt. Desgevraagd vertelde de medewerker dat de cliënt bij teveel woorden en prikkels boos kon worden en dan onbegrepen gedrag liet zien. Door haar op deze manier te bejegenen was en bleef de cliënt tevreden. In de huiskamer van de bijzondere zorggroep zaten drie cliënten. De inspectie zag een cliënt in een zijdelingse houding slapend in een stoel zitten. Een andere cliënt zat in het midden van de huiskamer in een rolstoel met zijn gezicht richting het raam. Deze cliënt was gedurende de observatie fluisterend maar druk tegen zichzelf aan het praten. Een medewerker zat bij de derde cliënt aan tafel. Deze cliënt was nog niet zo lang op de afdeling en de medewerker stelde de cliënt allerlei vragen over haar thuissituatie. De medewerker deed dit op een zachte en rustige toon. De cliënt kon niet alle vragen beantwoorden omdat ze deze niet meer wist, zei ze. De andere twee cliënten kregen gedurende de observatie geen aandacht van de medewerkers. De inspectie zag dossiers waarin omgangsadviezen van de psycholoog zaten. Hierin stonden benaderingswijzen beschreven. In één dossier dateerde het advies uit juli 2012 en in een ander dossier uit november Het was niet duidelijk of de cliënten nog op dezelfde manier benaderd moesten worden. Pagina 12 van 24

13 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september Kernelement 3: De zorgaanbieder betrekt het netwerk 6 van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces Gevraagd en ongevraagd tellen de ervaring, wensen en inzichten van de cliënt en zijn netwerk over het welzijn en het gedrag van de cliënt mee bij het analyseren en vaststellen van het (onbegrepen) gedrag van de cliënt. Ook bij het bepalen van het zorg- en behandelbeleid door het multidisciplinaire team, de evaluaties en bijstellingen van de zorgafspraken is de betrokkenheid van het netwerk van de cliënt van belang. Het netwerk van de cliënt krijgt ruimte om de eigenheid en de autonomie van de cliënt te bewaken en te bevorderen. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 3 De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces 3.1 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het opstellen van de (sociale) levensloop van de cliënt. 3.2 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het vaststellen van de probleemanalyse. 3.3 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het bepalen van de zorg- en behandeldoelen. 3.4 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het kiezen van passende interventies (shared decision making). 3.5 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan de evaluatie. Toelichting per beoordelingsaspect 3.1 In de zorgdossiers die de inspectie inkeek, zag de inspectie soms geen of nauwelijks levensloopinformatie. Medewerkers vroegen niet consequent aan het netwerk van de cliënt om een levensloop of bijvoorbeeld een levensboek op te stellen. De cliëntvertegenwoordiger van een cliënt die er zes weken woonde gaf aan dat er nog niet gevraagd was naar de levensgeschiedenis. Familie ging ervan uit dat dit in het familiegesprek, wat gepland stond, wel aan de orde zou gaan komen. De medewerkers gaven aan dat vroeger wel een voorgeschiedenis van cliënten (op papier) aanwezig was, maar nu niet meer. 3.2 Behandelaren gaven aan bij problemen de familie altijd in te schakelen. Een cliëntvertegenwoordiger vertelde er dat diverse gesprekken hadden plaatsgevonden over het onbegrepen gedrag van haar familielid, waarbij de behandelaar aanwezig was. In een zorgdossier zag de inspectie een verslag terug van een familiegesprek. 6 De inspectie kiest hier voor de term netwerk omdat naast de betrokkenheid van de (wettelijke) vertegenwoordiger van de cliënt ook betrokkenheid van andere naasten (familie en mantelzorgers) bij het betekenis geven aan onbegrepen gedrag denkbaar is en mogelijk zou moeten zijn. Pagina 13 van 24

14 3.3. In meerdere dossiers was de bijdrage aan een probleemanalyse van het netwerk niet zichtbaar. In het zorgdossier waren voorgeprogrammeerde doelen aan te vinken. In een kolom ernaast was het mogelijk om met eigen tekst het algemene doel te personaliseren. Slechts enkele doelen waren herleidbaar naar de cliënt. Cliëntvertegenwoordigers gaven aan goed betrokken te worden bij de zorg voor hun familieleden. Zij gaven aan het eens te zijn met de afspraken die uit de gesprekken voortkwamen. Uit een verslag van een familiegesprek bleek dat een doel (onrust verminderen) in aanwezigheid van de familie was bepaald. In hoeverre zij bijdroegen aan het bepalen van de zorg- en behandeldoelen was niet inzichtelijk, wel dat zij akkoord gingen. 3.4 De contactverzorgende besprak in het familiegesprek zaken die aan de orde gingen komen tijdens het MDO. Familie kon dan aangeven wat zij besproken wilden hebben. Achteraf informeerde de contactverzorgende de familie. Indien de familie dit wilde kon er na het MDO een gesprek plaatsvinden met de specialist ouderengeneeskunde. Deze sloot dan aan bij het familiegesprek. Het was niet duidelijk in hoeverre het netwerk van de cliënt mee kon denken bij passende interventies. Dit was niet terug te zien in evaluatie- of MDO verslagen. Een cliëntvertegenwoordiger gaf aan dat het gebruik van psychofarmaca met de familie besproken was. Of er eerst psychosociale interventies hadden plaatsgevonden was de cliëntvertegenwoordiger niet bekend. Zij ging ervan uit dat er eerst van alles uitgeprobeerd zou zijn. 3.5 Volgens de familie verliepen de contacten met medewerkers en behandelaren goed en zij voelden zich gehoord. In de dagrapportage was terug te lezen dat de familie over een afspraak was ingelicht. Het was niet duidelijk of het netwerk van de cliënt daadwerkelijk een bijdrage leverde aan de evaluatie. In de zorgdossiers had de inspectie geen (verslagen) van evaluaties gezien. 4.4 Kernelement 4: Een multidisciplinair team 7 met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) Multidisciplinair werken is een voorwaarde om gedrag te onderzoeken, een best passende interventie samen te stellen, uit te voeren en te evalueren. Multidisciplinair werken, gericht op de zorg voor mensen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie, gebeurt door een vast team. Dit vaste multidisciplinaire team heeft een gezamenlijk gedachtegoed, gebaseerd op de visie van de zorgaanbieder (kernelement 1) van waaruit gewerkt wordt. Het team bestaat minimaal uit de disciplines die direct bij de behandeling en verzorging/verpleging van de cliënt betrokken zijn. Het multidisciplinaire team wordt zo nodig aangevuld met eterne deskundigen (bijvoorbeeld: psychiater, CCE, gedragsdeskundigen GGZ); zeker als de cliënt onvrijwillige zorg krijgt. Het multidisciplinaire team heeft een met de zorgbehoefte van de cliënt harmoniërende overlegfrequentie; het minimum is een keer per half jaar. 7 In veel protocollen en richtlijnen wordt de term multidisciplinair team gebruikt. Deze term wordt in de protocollen niet ingevuld. Uit de contet mag worden opgemaakt dat bedoeld wordt dat het team ten minste bestaat uit de specialist ouderengeneeskunde/sociaal geriater en (een vertegenwoordiging van) verzorgenden. Een psycholoog is bij voorkeur een vast teamlid of is door de arts en verzorgenden makkelijk te consulteren. Andere deskundigen, zoals paramedici, zijn in ieder geval bij overlegmomenten betrokken als zij daadwerkelijk zorg verlenen aan de betreffende cliënt. Pagina 14 van 24

15 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september 2015 Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 4 Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog, zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) 4.1 Het vaste multidisciplinaire team voor mensen met onbegrepen gedrag bij dementie bestaat tenminste uit verzorgenden, de medisch behandelaar, de gedragsdeskundige en de vertegenwoordiger van de cliënt. 4.2 Het multidisciplinaire team baseert de zorgdoelen en de interventies op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en). 4.3 Het multidisciplinaire team betrekt zo nodig eterne/andere deskundigen bij het overleg. Toelichting per beoordelingsaspect 4.1 Aan een multidisciplinair overleg (MDO) namen de medewerkers van het zorgteam deel, de specialist ouderengeneeskunde met verpleegkundig specialist en betrokken behandelaren, zoals een psycholoog. Op aanvraag kon ook de nachtzorg uitgenodigd worden. Voorafgaand aan het MDO vond een gesprek plaats tussen de contactverzorgende en de familie, de zogenoemde familiegesprekken. De contactverzorgende nam eventuele aandachtspunten van de familie mee in het MDO. Binnen twee weken na het MDO vond een terugkoppeling aan de familie plaats van eventuele aandachtspunten en van de afspraken uit het MDO. 4.2 De verpleegkundig specialist liep eenmaal per week een medische visite (onder supervisie van de specialist ouderengeneeskunde) op de psychogeriatrische afdelingen. Zo nodig vroeg zij medewerkers om te observeren op bijvoorbeeld pijn of dag-nacht ritme en stelde vragen aan het netwerk. Bij ernstig (problematisch) gedrag schakelde de verpleegkundig specialist de psycholoog in. Indien oorzaak-gevolg onduidelijk was, deed de psycholoog aanvullend onderzoek, zoals een observatie. Ook kon de psycholoog de BOM-coach inschakelen die eveneens observaties ging uitvoeren specifiek op de leefomgeving. Dit leidde tot een benaderings- of omgangsadvies. De psycholoog gaf aan de resultaten van deze bevindingen in haar eigen dossier te zetten. De inspectie had deze beschrijving van de procedure bij onbegrepen gedrag niet in zorgdossiers of rapportages teruggezien. De medewerkers gaven aan dat zij geen terugkoppeling krijgen naar aanleiding van de observaties van de psycholoog. Ook was het voor de medewerkers niet duidelijk wat er gebeurde met de observatierapportages die zij zelf schreven. Zij gaven aan veel te schrijven (in de rapportages), maar dat het vervolgtraject niet duidelijk voor hun was. Pagina 15 van 24

16 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet Rapport van het inspectiebezoek aan De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september 2015 Na het MDO werd volgens de procedure een terugkoppeling gegeven aan de familie. Een verslag van het MDO werd door de contactverzorgende in de rapportage opgenomen. Dit betekende dat er door de (dag)rapportages gescrolld moest worden om het verslag te kunnen vinden. De inspectie heeft één verwijzing naar een MDO terug kunnen vinden in het zorgdossier van een cliënt. Het verslag bestond uit drie korte zinnen. Wie aanwezig was bij het MDO, wat besproken werd of welke probleemstelling(en) aan het MDO ten grondslag lag, was niet beschreven. Bij een cliënt waarbij volgens de medewerker sprake was van onbegrepen gedrag stond niet in het zorgleefplan beschreven welk onbegrepen gedrag er speelde. Van deze cliënt werd na zoekwerk in zowel het digitale als het papieren dossier een omgangsadvies uit november 2014 gevonden. Het onbegrepen gedrag bleek bij het bezoek van de inspectie nog steeds te spelen, zo was in de rapportage te zien. In het zorgleefplan van deze cliënt was er geen manier van omgang of bejegening van de cliënt opgenomen. Er was eveneens geen verwijzing naar het omgangsadvies te vinden. 4.3 Een enkele keer werd er een eterne partij betrokken. De specialist ouderengeneeskunde gaf aan dat het lastig was om een beroep te doen op een psychiatrisch ziekenhuis. Een opname lukte vaak niet. Dit betrof met name cliënten op de bijzonder zorg afdeling. Hier was wel het CCE (Centrum voor Consultatie en Epertise) erbij gevraagd. Dit was nog niet op een psychogeriatrische afdeling gebeurd. 4.5 Kernelement 5: Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein Vanuit het kennen van de cliënt is bekend wanneer onbegrepen gedrag optreedt. De zorgaanbieder analyseert onbegrepen gedrag op een methodische wijze en in multidisciplinair verband. De analyse bevat onderzoek naar lichamelijke factoren en medicijngebruik, onderzoek naar psychische factoren (de aanwezigheid van een psychische stoornis) en onderzoek naar sociale factoren (inclusief de levensgeschiedenis, de bejegening en de omgevingsfactoren) als mogelijke oorzaken van het onbegrepen gedrag. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 5 Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein 5.1 Er is multidisciplinair of door meerdere disciplines onderzoek gedaan naar oorzaken van onbegrepen gedrag op lichamelijk, psychisch en sociaal (levensgeschiedenis en omgevingsfactoren) terrein. 5.2 De resultaten van het onderzoek naar oorzaken van het onbegrepen gedrag zijn in het zorgdossier opgenomen. Pagina 16 van 24

17 Toelichting per beoordelingsaspect 5.1 De verpleegkundig specialist liep wekelijks visite. Indien er sprake was van onbegrepen gedrag waar mogelijk een lichamelijk oorzaak was zette zij acties in. De verpleegkundig specialist deed bijvoorbeeld lichamelijk onderzoek of zij gaf een dagritme advies. Indien pijn een rol kon spelen vroeg zij het zorgteam te observeren op pijn en dit te rapporteren of een slaapregistratie bij te houden. De psycholoog had een eigen observatielijst die gebaseerd was op een methodiek, het ABC-schema. De psycholoog kon ook de BOM-coach inzetten die vervolgens na eigen observatie adviezen gaf over omgevingsfactoren en/of psychosociale interventies. 5.2 In de zorgdossiers had de inspectie geen resultaten van onderzoek naar oorzaken van onbegrepen gedrag teruggezien. Medewerkers gaven aan een terugkoppeling van de psycholoog te missen over hun observaties bij onbegrepen gedrag. Medewerkers stelden en rapporteerden de vragen en bijzonderheden aan de specialist ouderengeneeskunde. Medewerkers rapporteerden namelijk in het digitale dossier van de cliënt welke bijzonderheden er per dienst waren. Delen van teksten konden rood gemarkeerd worden zodat de specialist ouderengeneeskunde dit direct kon lezen. Teksten konden via één handeling in een groepsrapportage gezet worden maar tegelijkertijd ook in het individuele zorgplan. De behandelaren bespraken tenminste een keer per week de cliënten, de contact verzorgende legde dit vast in de dagrapportage. Op een afdeling kreeg de inspectie een schrift te zien waarin de medewerkers hun vragen voor de specialist ouderengeneeskunde schreven, die besproken werden in de papieren visite. De medewerker schreef de afspraken en acties vanuit de visite in de dagrapportage. Wat deze acties of onderzoeken aan resultaten opleverden werd niet in de dossiers aangetroffen. 4.6 Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zoveel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier Onbegrepen gedrag kan door verschillende interventies aangepakt worden. Afhankelijk van de oorzaak van het gedrag wordt bij een keuze tussen psychosociale interventies en toepassing van psychofarmaca eerst gekozen voor psychosociale interventies. Dit omdat psychosociale interventies passen bij een persoongerichte benadering van cliënten. De interventies moeten passen binnen professionele standaarden. De psychosociale interventies worden in het vaste multidisciplinaire team (eventueel aangevuld met eterne deskundigheid) en met het netwerk van de cliënt besproken en vastgelegd in het zorgleefplan. Indien uit evaluatie van de interventie(s) blijkt dat de interventie en eventuele alternatieve psychosociale interventies het cliëntgedrag niet voldoende beïnvloeden, kan (aanvullend) psychofarmaca gebruikt worden. Medewerkers moeten deskundig en creatief zijn in het toepassen van psychosociale interventies. In uitzonderingssituaties is eerst psychofarmaca toepassen te verdedigen, maar dan wel altijd evalueren en verminderen/vervangen door psychosociale interventie. Pagina 17 van 24

18 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september 2015 Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 6 Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zo veel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier 6.1 Uit het zorgdossier blijkt dat medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toepassen voordat zij andere interventies toepassen. 6.2 Psychosociale interventies sluiten aan bij de cliënt. 6.3 Medewerkers kennen een scala aan psychosociale interventies. Ze zijn deskundig in het toepassen hiervan waarbij ze hun eigen mogelijkheden en beperkingen kennen, evenals die van de fysieke omgeving en de medecliënten. 6.4 Wanneer na onderzoek de oorzaak van het gedrag niet achterhaald is, wordt aangegeven hoe risico s zo veel mogelijk verkleind worden. Toelichting per beoordelingsaspect 6.1 Bij meerdere groepswoningen was er sprake van cliënten met onbegrepen gedrag. De zorgmedewerkers beschreven in de rapportages zorgvuldig wat er misging en op welke momenten, maar niet of en welke psychosociale interventies zij eerst toepasten. De inspectie las in de rapportage dat bij sommige cliënten met onbegrepen gedrag zo nodig psychofarmaca gegeven werd, soms dagen achtereen. In een dossier van een cliënt waar de psycholoog bij betrokken was, werd het omgangsadvies niet aangetroffen. 6.2 Medewerkers konden voorbeelden aangeven welke psychosociale interventies zij toepasten. In situaties waarbij het lastig was om te bedenken wat goed zou werken bij een cliënt kon de BOM-coach na observatie meestal een passende interventie adviseren. Een cliënt die onbegrepen gedrag liet zien haalde haar hele kledingkast leeg zodat haar kleding steeds kwijt was en over de afdeling verspreid lag. Medewerkers hadden om die reden de kast leeggehaald. Op advies van een BOM-coach hadden de medewerkers de kledingkast slechts gedeeltelijk gevuld met minder belangrijke kledingstukken. Hierdoor kon de cliënt ook niet onrustig worden van een lege kast of zoekgedrag vertonen. De kledingstukken die zij eventueel dan toch uit de kast haalde konden zo nodig gemakkelijk vervangen worden. Medewerkers gaven aan in bepaalde complee situaties zich onmachtig te voelen hoe om te gaan met onbegrepen gedrag en met name bij agressie. Uit de voorbeelden bleek dat een psychosociale interventie in de ene situatie wel aansloot bij de cliënt en op een ander moment niet. Pagina 18 van 24

19 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan De Blaauwe Hoeve in Hulst op 8 september De medewerkers gaven aan met collega s van gedachten te wisselen over psychosociale interventies. Ze vonden het belangrijk om de kennis en ervaring wat goed werkte en wat niet werkte met elkaar te delen. Meestal vond dit plaats gedurende de overdracht. De tijd was hiervoor beperkt doordat de diensttijden in de kleinschalige woonvoorzieningen voor psychogeriatrische zorg direct op elkaar aansloten. In het concept Actieplan in kader van probleemgedrag op kleinschalig wonen pg 2016, bleek uit de interne meldingen dat agressie binnen de kleinschalige woonvoorzieningen zich regelmatig voordeed. Medewerkers bevestigden dit. Het was voor hen niet altijd duidelijk hoe met deze agressie om te gaan. De rapportages maakten inzichtelijk welke problemen rond onbegrepen gedrag speelden, maar niet of medewerkers psychosociale interventies toepasten. Verder werd niet vastgelegd welke interventies er waren toegepast in het verleden en of dit had gewerkt. 6.4 Dit deelaspect is niet beoordeeld. 4.7 Kernelement 7: Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen Als psychosociale interventies onvoldoende resultaat bereiken kan het toepassen van psychofarmaca een (aanvullend) alternatief zijn. Psychofarmaca (antipsychotica, antidepressiva, aniolytica en hypnotica) worden voorgeschreven om het gedrag te beïnvloeden. In diverse richtlijnen staat omschreven welke geneesmiddelen bij cliënten met dementie, waarbij onbegrepen gedrag voorkomt, voorgeschreven kunnen worden. In het geval een voorschrijver redenen heeft om af te wijken van de richtlijnen, horen de redenen vastgelegd te zijn in het cliëntdossier. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 7 Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen 7.1 In het zorgdossier is terug te lezen welk (gedrags)probleem met behulp van psychofarmaca wordt behandeld. X 7.2 De cliënt krijgt psychofarmaca voorgeschreven op basis van de richtlijn probleemgedrag (met herziene medicatieparagraaf) en de richtlijn diagnostiek en medicamenteuze behandeling van dementie. 7.3 Indien de voorschrijver argumenten heeft om af te wijken van de richtlijnen, legt hij deze argumenten in het cliëntdossier vast. Pagina 19 van 24