Rapport van het inspectiebezoek aan Diafaan, locatie Meulenvelden in Didam op 23 september 2015

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Diafaan, locatie Meulenvelden in Didam op 23 september 2015 Utrecht december 2015 V

2 Rapport van het inspectiebezoek aan Diafaan, locatie Meulenvelden in Didam op 23 september 2015 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding en belang Doelstelling bezoek Methode Toetsingskader en handhaving Beschrijving locatie Conclusie en beschouwing Overzicht van de resultaten Visie ondersteunt onvoldoende de uitvoering van zorg, kaders noodzakelijk Kwaliteit en continuïteit van zorg onder druk Elektronisch cliëntendossier staat nog in de kinderschoenen Conclusie: de zorg wordt ten dele volgens de kernelementen uitgevoerd Handhaving Resultaatsverslag Beoordeling van overige locaties Vervolgacties inspectie Bevindingen Kernelement 1: De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie Kernelement 2: De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover Kernelement 3: De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces Kernelement 4: Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) Kernelement 5: Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zoveel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier Kernelement 7: Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen Kernelement 8: De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca Bijlage 1 Geraadpleegde documenten Bijlage 2 Uitleg observatiemethode SOFI Bijlage 3 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten Pagina 2 van 23

3 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) heeft op 23 september 2015 een onaangekondigd bezoek gebracht aan Diafaan, locatie Meulenvelden (hierna: Meulenvelden) in Didam. In het eerste hoofdstuk van dit rapport beschrijft de inspectie het kader waarbinnen zij het bezoek bracht. In de hoofdstukken hierna volgen de conclusie en beschouwing, de handhaving met daarin de maatregelen die de zorgaanbieder moet nemen en tenslotte de bevindingen. 1.1 Aanleiding en belang De taak van de inspectie is het bevorderen van de naleving van wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden bij onder toezicht staande zorgaanbieders. De inspectie doet dit niet vanuit de opvatting regels zijn regels, maar vanuit de overtuiging dat regels en (beroeps)normen er zijn om risico s tegen te gaan en gezondheidsschade te voorkomen. Etra aandacht gaat uit naar kwetsbare groepen. In dit kader verricht de inspectie binnen de langdurige zorg onderzoek naar de zorg voor ouderen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie. In vervolg op het project Zorg aan ouderen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie in 2014, toetst de inspectie in 2015 bij 25 zorgaanbieders de zorg aan deze doelgroep. 1.2 Doelstelling bezoek De gewenste uitkomst van het onderzoek is dat zorgaanbieders de zorg voor cliënten met onbegrepen gedrag, voortkomend uit een vorm van dementie, volgens de normen leveren. De doelstelling van de inspectiebezoeken in 2015 is te beoordelen in hoeverre de geboden zorg voldoet aan de 8 kernelementen 1 die zijn gebaseerd op relevante wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden. In 2014 heeft de inspectie, bij de bezoeken in het kader van bovengenoemd onderzoek, beschrijvende rapporten zonder oordeel opgesteld om zo het onderwerp in het veld te agenderen. De inspectie maakte voor het eerst gebruik van de mogelijkheid om in een algemene ruimte van een zorglocatie gedurende enige tijd de zorg aan cliënten te observeren met een gevalideerde methode. Hierdoor kon de inspectie de zorg meer vanuit het cliëntperspectief toetsen. In 2015 zijn de rapporten van de inspectie wederom beschrijvend, echter nu wel voorzien van een oordeel. De inspectie vraagt zonodig aan de zorgaanbieder om, na drie maanden, (de resultaten en eventuele planning van) verbeteringen te rapporteren. 1.3 Methode De inspectie gebruikt een bezoekinstrument op basis van de 8 kernelementen voor zorg aan mensen met onbegrepen gedrag. In het instrument zijn de kernelementen als veldnormen vastgelegd. Elk kernelement bestaat uit een aantal beoordelingsaspecten. De inspectie beoordeelt het kernelement op basis van de bevindingen tijdens het bezoek. Om tot een oordeel te komen gebruikte de inspectie informatie uit verschillende bronnen. Zo sprak de inspectie met cliënten /een cliëntvertegenwoordiger, verschillende (kwaliteit- en) zorgmedewerkers, de specialist ouderengeneeskunde, de verpleegkundig specialist en de vervangend geriatrisch verpleegkundige. De geriatrische verpleegkundige die voor 3 dagen in de week verbonden is aan het team van Meulenvelden was zwanger en werd tijdelijk vervangen door haar collega geriatrie verpleegkundige. De inspectie heeft het management niet kunnen spreken vanwege andere afspraken. 1 De kernelementen hebben hun oorsprong in het rapport Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie. Inventarisatie richtlijnen en inzichten rondom ombegrepen gedrag bij ouderen met dementie (Vilans en Trimbos-instituut) Pagina 3 van 23

4 Ook gebruikte de inspectie schriftelijke informatie uit (beleids)documenten (zie bijlage 1) en cliëntdossiers. Daarnaast kreeg de inspectie tijdens een rondleiding een algemene indruk van de omgeving van de cliënten. Een onderdeel van het bezoekinstrument zijn observaties van maimaal vijf cliënten in openbare ruimtes van een zorglocatie. Deze methode genaamd SOFI (Short Observational Framework for Inspection) is een observatie-instrument dat als doel heeft de zorg vanuit het perspectief van de cliënt in kaart te brengen (zie bijlage 2). Tijdens een observatieperiode van bij dit bezoek 55 minuten hebben twee inspecteurs een indruk gekregen hoe cliënten de zorg ervaren en van de manier waarop medewerkers met cliënten omgaan. De observatie heeft in één huiskamer plaatsgevonden voor en tijdens de lunch. Tijdens de observatie waren in alle huiskamers meerdere medewerkers aanwezig. Er waren geen vrijwilligers/gastvrouwen of familieleden aanwezig die op bezoek kwamen. Resultaten van de SOFI-observaties worden altijd gebruikt in combinatie met de informatie uit de verschillende hierboven genoemde bronnen (triangulatie). 1.4 Toetsingskader en handhaving De kernelementen en beoordelingsaspecten die de inspectie hanteerde, zijn gebaseerd op de wet- en regelgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en branche- en beroepsverenigingen. Een overzicht van het normenkader is opgenomen in bijlage 3. De inspectie vraagt maatregelen aan de zorgaanbieder indien de/een kernelement(en) niet of deels voldoen/voldoet. Indien nodig vraagt de inspectie een resultaatverslag en brengt de inspectie een follow up bezoek. 1.5 Beschrijving locatie Diafaan is een organisatie voor zorg aan huis, verpleeghuiszorg en dagbesteding in de regio De Liemers en Montferland. Diafaan heeft acht locaties. Locatie Meulenvelden is verdeeld in 3 gebouwen genaamd: Waverlo, Tesma en Panhuis. Meulenvelden biedt zowel somatische als verpleeghuiszorg aan. In het hoofdgebouw zijn diverse voorzieningen zoals een restaurant, een bakkerij, filmhuis en een kapsalon. Op 1 november 2014 is gestart met een open afdeling voor psychogeriatrische cliënten in het gebouw Tesma. Dit wil zeggen dat cliënten de deur van de afdeling kunnen openen door gebruik te maken van een drukknop naast de deur. Iedere cliënt heeft een ruim appartement met een slaapkamer, zitkamer met keukenblok en badkamer. Echtparen kunnen samen worden opgenomen indien één van beide een psychogeriatrische zorgindicatie heeft voor een verpleeghuis. De specialist oudergeneeskunde (SO) is de eindbehandelaar van deze cliënt. De partner kan eveneens verzorging ontvangen zonder behandeling. In plaats van de SO is de huisarts de behandelend arts van de partner. Er woonden ten tijde van het inspectiebezoek 18 cliënten op de PG afdeling, waarvan 2 echtparen. De appartementen zijn gesitueerd op de eerste etage aan een lange bijna ronde gang. Voor de cliënten zijn twee huiskamers ter beschikking. De grootste huiskamer wordt gebruikt om gezamenlijk te eten. De andere, wat kleinere huiskamer, biedt plaats aan ongeveer tien cliënten. Deze huiskamer wordt meestal in de middag en avond gebruikt als cliënten elkaar willen ontmoeten. Pagina 4 van 23

5 Contetinformatie: Zorgteam: De medewerkers die werkzaam zijn hebben allemaal een niveau 3. Er is een vacature voor een meewerkend verpleegkundige. De afdeling heeft een verpleegkundig specialist die wekelijks visite loopt en bij het multidisciplinaire overleg van de cliënt aanwezig is. De verpleegkundig specialist overlegt wekelijks met de SO waarbij ook het behandelbeleid van de cliënt wordt besproken. Diafaan heeft 3 geriatrie verpleegkundige in dienst waarvan één gekoppeld is aan Meulenvelden. De geriatrie verpleegkundige hebben de taak om medewerkers te ondersteunen in de omgang met gedrag van cliënten met behulp van observaties van cliënten en het opstellen van omgangsadviezen. Daarnaast is er een verpleegkundige dienst beschikbaar voor de avond-, nacht- en weekend dienst. Vanaf januari 2015 heeft Diafaan een nieuwe bestuurder. Er is een reorganisatie gaande waarbij er een vermindering van het aantal managers heeft plaatsgevonden. Diafaan is vanaf vorig jaar van 15 naar 5 managers gegaan. Tijdens de bezoekdag vernam de inspectie dat er per 1 november nog een verandering in het management zou komen. Diafaan gaat met zelfregelende teams werken. Per gemeente is voor de zomer gestart met één thuiszorg- en één intramuraal team; totaal met 10 teams. Eén van de teams van Meulenvelden hoort bij deze eerste tien teams. Dit plan moet nog vorm gaan krijgen, de eerste bijeenkomst hierover heeft plaatsgevonden. Pagina 5 van 23

6 voldoet Voldoet deels Voldoet niet Rapport van het inspectiebezoek aan Meulenvelden in Didam op 23 september Conclusie en beschouwing Dit hoofdstuk start met een totaaloverzicht van de scores per kernelement. Hierna volgen paragrafen met een beschouwend karakter. Tenslotte geeft de inspectie haar conclusie. 2.1 Overzicht van de resultaten Tabel 1 biedt een overzicht van de oordelen per kernelement. Kernelement 1. De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie 2 De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover 3 De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces 4 Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) 5 Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein 6 Om de risico s van het gedrag zo veel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier 7 Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen 8 De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca Pagina 6 van 23

7 2.2 Visie ondersteunt onvoldoende de uitvoering van zorg, kaders noodzakelijk De huidige zorgvisie van Diafaan sluit onvoldoende aan bij de zorg voor de cliënten die op de psychogeriatrische afdeling van Meulenvelden wonen. De algemene (behandel)visie op zorg aan psychogeriatrische cliënten staat in documenten van Diafaan beschreven. De open afdeling op Meulenvelden bestaat sinds november 2014 en is opgericht voor cliënten met beginnende dementie. Indien cliënten in hun ziekteproces achteruit gaan waarbij ook sprake is van toename onbegrepen/onveilig gedrag, kunnen zij niet in de open setting blijven. De cliënt wordt dan met BOPZ-maatregel op een gesloten setting binnen Diafaan ondergebracht, aldus de specialist ouderengeneeskunde en de verpleegkundig specialist. Het was voor de inspectie niet duidelijk vanuit welke visie op zorg voor mensen met dementie het woonbeleid voortkomt waarbij mensen in een zeer kwetsbare fase van hun leven nogmaals moeten gaan verhuizen. De in de visie genoemde belevingsgerichte benadering en het concept dat uitgaat van een herkenbare leefomgeving is onvoldoende terug te zien in de uitvoering van de zorg. Tijdens de observatie zag de inspectie dat medewerkers taakgericht werkten. De leefomgeving bestond voornamelijk uit projectmeubilair. Cliënten hadden geen rol in de voorbereidingen voor de maaltijd, het eten kwam van een centrale keuken. Meulenvelden zit in een reorganisatie proces wat betekende dat het team zelfregelend moet gaat worden. Het management had de vraag bij het zorgteam neergelegd om een hernieuwde visie te gaan formuleren. Naast de ontwikkeling van een zorgvisie stond het team voor de uitdagende opdracht om ook andere organisatorische taken uit te gaan voeren. Bestuur en management moet kaders bieden waarin de nieuwe zorgvisie ontwikkeld kan gaan worden. 2.3 Kwaliteit en continuïteit van zorg onder druk Medewerkers ervaarden dat de nieuwe afdeling in combinatie met de reorganisatie veel vraagt van het op peil houden van de kwaliteit en continuïteit van zorg. Voor reflectie op het toepassen van interventies is geen vaste overlegstructuur. De inspectie constateerde tijdens de gesprekken een discrepantie tussen het al dan niet altijd een beroep kunnen doen op adviezen en ondersteuning vanuit de geriatrie verpleegkundige. Een psycholoog werd niet geconsulteerd door de specialist ouderengeneeskunde. Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor de verschillende disciplines waren nog onvoldoende duidelijk en nog niet uitgewerkt voor de nieuwe organisatiestructuur. Medewerkers hadden bewust gekozen voor het werken op de nieuwe afdeling van Meulenvelden en waren enthousiast en gemotiveerd. Desondanks was de toenemende werkdruk voor medewerkers voelbaar. Door onvoldoende waarborging voor de continuïteit komt de kwaliteit van zorg eveneens onder druk te staan. Sturing vanuit het management is hierbij nodig. 2.4 Elektronisch cliëntendossier staat nog in de kinderschoenen Het elektronisch dossier (ECD) is nog volop in ontwikkeling waardoor medewerkers nog niet op de hoogte zijn van de (on-)mogelijkheden van het nieuwe systeem. Informatie stond niet altijd in het nieuwe ECD of was niet terug te vinden. De informatie zit voornamelijk in de hoofden van de medewerkers. Borging van kennis in het dossier is noodzakelijk om hierdoor de ingezette behandeling, doelen en afspraken te kunnen evalueren en beleid aan te passen. 2.5 Conclusie: de zorg wordt ten dele volgens de kernelementen uitgevoerd De zorg aan cliënten met onbegrepen gedrag werd in Meulenvelden ten dele volgens de kernelementen uitgevoerd. Dit betekend dat verantwoorde zorg niet altijd gegarandeerd is. Om de risico s te beperken wordt van u verwacht dat u maatregelen neemt. In hoofdstuk 3 staan de te nemen maatregelen vermeld en worden de vervolgacties aangegeven. Pagina 7 van 23

8 3 Handhaving In dit hoofdstuk beschrijft de inspectie wat zij van de zorgaanbieder verwacht. De inspectie gaat ervan uit dat hoofdstuk 4 voldoende informatie bevat om de benodigde verbeteringen uit te voeren. De inspectie verwacht van de zorgaanbieder dat hij maatregelen neemt om te voldoen aan de kernelementen. 3.1 Resultaatsverslag De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder de noodzakelijke verbetermaatregelen neemt en de inspectie daarvan een resultaatverslag stuurt. Dit resultaatverslag verwacht de inspectie drie maanden na het versturen van het vastgestelde rapport. De inspectie verwacht per beoordelingsaspect dat niet of deels voldoet een resultaatverslag waarin staat: - Of de zorgaanbieder voldoet aan het beoordelingsaspect of wat de planning is om aan het beoordelingsaspect te gaan voldoen. - De aanpak en acties waarmee de zorgaanbieder bereikt dat aan het beoordelingsaspect is voldaan. - De wijze waarop is gemeten dat de zorgaanbieder aan het beoordelingsaspect voldoet. 3.2 Beoordeling van overige locaties De inspectie verwacht dat het verantwoordelijk management ook in andere locaties beoordeelt of aan de kernelementen en beoordelingsaspecten wordt voldaan en zo nodig passende maatregelen neemt. 3.3 Vervolgacties inspectie Op basis van het ontvangen resultaatsverslag beoordeelt de inspectie of vervolgacties nodig zijn. Een aangekondigd of onaangekondigd hertoetsbezoek aan Meulenvelden behoort tot de mogelijke vervolgacties. Pagina 8 van 23

9 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Meulenvelden in Didam op 23 september Bevindingen In dit hoofdstuk geeft de inspectie weer wat zij aantrof tijdens het inspectiebezoek. De beschrijving in het blauwe kader omschrijft een benadering van de wenselijke situatie. Per kernelement is een aantal beoordelingsaspecten beschreven. Tijdens het bezoek keek de inspectie naar de uitvoering van de beoordelingsaspecten. Het resultaat is een oordeel per beoordelingsaspect en per kernelement: voerde de zorgaanbieder de zorg volgens het kernelement, deels volgens het kernelement of niet volgens het kernelement uit? De inspectie hanteerde hierbij het uitgangspunt dat een kernelement voldoet wanneer alle beoordelingsaspecten voldoen. Een kernelement voldoet niet wanneer alle beoordelingsaspecten niet voldoen. In de andere gevallen voldoet een kernelement deels. Niet beoordeeld betekent dat de situatie waarop het beoordelingsaspect van toepassing is, op de locatie wel voorkomt, maar niet aan de orde is geweest tijdens het bezoek. De inspectie illustreert haar oordeel met positieve en negatieve voorbeelden. 4.1 Kernelement 1: De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie. De zorgaanbieder heeft aantoonbaar een visie/beleid2 waaruit blijkt vanuit welke gedachte en op welke manier hij zorg aan mensen met dementie wil bieden. Uit deze visie blijkt dat de zorgaanbieder het streven ondersteunt om het onbegrepen gedrag bij mensen met dementie te onderzoeken, te begrijpen en oorzaken van (probleem oproepend) onbegrepen gedrag aan te pakken. De visie wordt vertaald naar beleid. Uit onderzoek blijkt dat een visie vooral dan bijdraagt aan het succes van een woonvoorziening wanneer deze niet alleen op papier staat, maar ook in de praktijk is doorgevoerd en wordt nageleefd. Kernelement (KE) met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 1 De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie 1.1 De zorgaanbieder heeft vastgelegd vanuit welke visie hij zorg aan mensen met een vorm van dementie biedt. 1.2 De zorgaanbieder toetst de praktijk continu aan de visie. 1.3 De visie is leidraad voor personeels- en familiebeleid. 2 De gevraagde visie kan onderdeel zijn van een grotere, bredere visie van de zorgaanbieder. Ook het op de visie gebaseerde beleid (hoe wordt de visie in de praktijk gebracht) kan onderdeel zijn van een groter/breder beleid. Pagina 9 van 23

10 Toelichting per beoordelingsaspect 1.1 Diafaan hanteerde een visie op wonen, zorg- en dienstverlening vanuit een emancipatorische mensvisie. Voor ieder mens bestaat het recht op privacy, het recht op zelfbeschikking en het recht om een eigen leefstijl te kunnen realiseren. Diafaan geeft verpleeghuiszorg vanuit verschillende dorpskernen om de rol en betrokkenheid van familie in stand te houden en culturele gewoonten en feesten van het dorp van betekenis te laten zijn voor de cliënt. Daarnaast kent de cliënt de weg in het dorp en is vertrouwd met de omgeving. Er kan ook multidisciplinaire behandeling aangeboden worden vanuit de dorpskern. De visie op zorg aan mensen met dementie was vastgelegd in de beleidsnota Behandeling geïndiceerde cliënt, visie inrichting en organisatie en in de Bopz notitie. In het eerstgenoemde document was een paragraaf over de psychogeriatrische verpleeghuiszorg opgenomen. Hierin staat dat het wonen en dagelijks leven in een kleinschalige woonvoorziening centraal staat. Het uitgangspunt is Gewoon waar het kan, bijzonder waar het moet. Diafaan gaat organisatiebreed uit van een belevingsgerichte benadering bij de psychogeriatrische verpleeghuiszorg. Een benadering waarbij de cliënt herkenning, geborgenheid, veiligheid en waardering ervaart. De visie van Diafaan omarmde het gedachtegoed van het Breincollectief waarin eveneens de belevingsgerichte benadering een onderdeel van is. 1.2 Gesprekspartners gaven tijdens de gesprekken aan dat Meulenvelden een specifieke locatie was waarbij een hernieuwde visie nodig was. Zo kwam de multidisciplinaire behandeling vanuit de dorpskern nauwelijks meer voor omdat deelname aan het leven in het dorp voor de meeste mensen niet meer mogelijk was. Cliënten waren hiervoor vaak volledig afhankelijk van familie, medewerkers of vrijwilligers. Aangezien de meeste cliënten op Meulenvelden kwamen wonen omdat er sprake was van overbelasting van de familie en mantelzorgers, bleek de inzet van deze mensen niet altijd mogelijk. Een van de uitgangspunten van de visie, wonen in een omgeving die herkenning geeft, was niet specifiek terug te zien in de leefomgeving. Zo waren de meubels vooral projectmeubelen anderzijds stonden er een paar kasten die aan vroegere jaren van de cliënten deden denken. De kamers waren verdeeld over een lange gang waar zich ook de accommodatie van de fysiotherapie en de kantoren van wijkverpleging bevond. De maaltijd werd niet met cliënten gezamenlijk voorbereid, de maaltijd kwam van een centrale keuken. Medewerkers en behandelaren benoemden de visie verschillend of wisten niet wat de visie was. Medewerkers gaven aan dat hen gevraagd was een hernieuwde visie te gaan ontwikkelen en vast te leggen. Door alle ontwikkelingen op de nieuwe afdeling waren ze hier nog niet aan toe gekomen. 1.3 De nieuwe openafdeling voor cliënten met psychogeriatrie problematiek was niet opgericht vanuit een visie waaruit een specifiek beleid bleek voor medewerkers of familie. Wel waren er initiatieven op dit vlak gaande. Zo was er een pilot om de familie altijd bij het multidisciplinaire overleg aanwezig te laten zijn. Deze keuze was gemaakt om de betrokkenheid van de familie tot uiting te laten komen en om zo meer kennis over de cliënt te verkrijgen voorafgaand aan de opname. De geriatrie verpleegkundige had klinische lessen gegeven over dementie. Medewerkers gaven aan dat in november 2015 een scholing van drie dagdelen gepland was over dementie. Deze scholing zou worden verzorgd door onder andere de geriatrie verpleegkundige. Pagina 10 van 23

11 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Meulenvelden in Didam op 23 september Kernelement 2: De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover Zorg voor de cliënt wordt geleverd vanuit het kennen van de cliënt. Medewerkers weten welk gedrag, welke stemming, normaal is voor die cliënt. Medewerkers laten in de praktijk zien dat zij cliënten kennen en dat zij signalen van onbegrepen gedrag kunnen herkennen, hierover kunnen rapporteren en op het gedrag kunnen reageren. Voor iedere cliënt is een individueel zorgleefplan beschikbaar dat aansluit op de levensloop3 en zorgbehoeften van de cliënt en dat, vanuit het cliëntperspectief, concreet geformuleerde doelen bevat. Uit het zorgleefplan blijkt dat signalen van het normale gedrag en het daarvan afwijkende, onbegrepen gedrag bekend zijn. Beschreven staat hoe escalatie voorkomen kan worden en hoe de cliënt weer in een positieve stemming gebracht kan worden. In de rapportage4 is informatie over de duiding van onbegrepen gedrag en zo nodig preventie van escalatie en acties om de cliënt in een positieve stemming terug te brengen, terug te vinden. Het zorgleefplan komt multidisciplinair (kernelement 4) tot stand in samenwerking met de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger (kernelement 3). Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 2 De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover 2.1 De medewerker kent de cliënt. 2.2 De levensloopinformatie is aantoonbaar in het dossier opgenomen. 2.3 Medewerkers herkennen signalen van afwijkend gedrag van de cliënt en rapporteren hierover. 2.4 Medewerkers reageren ondersteunend5 naar de cliënt. Toelichting per beoordelingsaspect 2.1 Medewerkers konden vertellen wie de cliënten waren en wat zij vroeger hadden gedaan. Zo vertelde een medewerker dat een cliënt vroeger een dansschool had gehad. Dansen deed en kon zij niet meer maar van de muziek kon de cliënt nog erg genieten. Van een andere cliënt wist de medewerker te vertellen dat deze graag langzaam wakker wilde worden omdat de cliënt een ochtendhumeur had. Tijdens de rondgang kon de medewerker aan de inspectie vertellen waarom een cliënt toch graag bij de handwerkactiviteit aanwezig was ondanks de beperkte visus van de cliënt. 3 Levensloop: bedoeld wordt zowel de medische levensloop als de sociale levensloop. 4 Bedoeld wordt de (dagelijkse) rapportage waarin ten minste aan de hand van de zorgdoelen wordt gerapporteerd over het gebeurde, de rapportage van overleggen, de rapportage van anderen dan de verzorging. 5 Bedoeld wordt dat de medewerker de sterke kanten van de cliënt positief bekrachtigd. De cliënt weet zich daardoor gehoord en gezien. De houding van de medewerker is op de individuele cliënt afgestemd. Pagina 11 van 23

12 2.2 In het dossier was een onderdeel participatie waar de mogelijkheid was om iets van de levensgeschiedenis op te nemen. De levensgeschiedenis was echter in geen van de dossiers die de inspectie inzag gevuld. Een medewerker gaf aan dat het een wens was van het team om met een levensboek te gaan werken. 2.3 Medewerkers kenden het normale gedrag van de cliënt en vertelden hierover. Medewerkers zagen de signalen van verandering van gedrag zoals achteruitgang van het geheugen of toename van passiviteit bij een cliënt. Medewerkers beschreven lichamelijke veranderingen zoals een decubituswondje in het dossier. Rapportage over specifieke waarnemingen over het gedrag van de cliënt stond niet in de dossiers. Volgens enkele medewerkers had Meulenvelden weinig cliënten met onbegrepen gedrag omdat de meeste cliënten een beginnende vorm van dementie hadden. 2.4 Sommige medewerkers reageerden ondersteunend naar de cliënt. Een cliënt waarvan bekend was dat zij steeds hulpbehoevender werd zat stilletjes naar de tafel te staren. Zodra een medewerker iets tegen haar zei en haar aandacht gaf begon de cliënte te reageren, terug te praten en te glimlachen. De medewerker ging naast haar zitten aan tafel en maakte met de cliënt een praatje. De medewerkster betrok andere cliënten bij het gesprek. Een cliëntvertegenwoordiger vertelde erg tevreden te zijn over de empatische vermogens van de medewerkers en hun geduld bij het omgaan met haar familielid en de andere cliënten. Tijdens de observatie zag de inspectie cliënten wachten op de soep die gebracht zou gaan worden bij de broodmaaltijd. De tafels stonden gedekt met het brood en beleg op het midden van de tafel. Het duurde langer dan normaal dat de soep op de afdeling arriveerde. Een aantal cliënten namen alvast een boterham op hun bord en begonnen deze met boter te smeren. Een medewerker die dit zag zei tegen de cliënten dat eerst de soep gegeten moest worden. Dagelijks tussen uur en uur was er slechts één medewerker op de groep voor 16 cliënten. Medewerkers gaven aan dat zij dit als belastend ervaarden omdat zij cliënten niet de aandacht en ondersteuning konden geven die de cliënten dan nodig hadden. Op dit tijdstip moest de medewerker soms ook de afdeling even verlaten om bijvoorbeeld de etenskar buiten te zetten, waardoor zij cliënten alleen achter moest laten. Pagina 12 van 23

13 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Meulenvelden in Didam op 23 september Kernelement 3: De zorgaanbieder betrekt het netwerk 6 van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces Gevraagd en ongevraagd tellen de ervaring, wensen en inzichten van de cliënt en zijn netwerk over het welzijn en het gedrag van de cliënt mee bij het analyseren en vaststellen van het (onbegrepen) gedrag van de cliënt. Ook bij het bepalen van het zorg- en behandelbeleid door het multidisciplinaire team, de evaluaties en bijstellingen van de zorgafspraken is de betrokkenheid van het netwerk van de cliënt van belang. Het netwerk van de cliënt krijgt ruimte om de eigenheid en de autonomie van de cliënt te bewaken en te bevorderen. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 3 De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces 3.1 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het opstellen van de (sociale) levensloop van de cliënt. 3.2 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het vaststellen van de probleemanalyse. 3.3 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het bepalen van de zorg- en behandeldoelen. 3.4 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het kiezen van passende interventies (shared decision making). 3.5 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan de evaluatie. Toelichting per beoordelingsaspect 3.1 Het netwerk van de cliënt was intensief bij de opname betrokken. De meeste cliënten van de nieuwe afdeling op Meulenvelden kwamen daar wonen vanwege een toenemende vorm van dementie en hieraan gerelateerde overbelasting voor de familie/mantelzorgers. De familie bleef ook na opname intensief betrokken. Vanwege het open karakter van de afdeling kwam de familie regelmatig langs en kon als er aanvulling nodig was vanuit de sociale levensloop, dit ad hoc worden gegeven. Er was geen levensboek of levensverhaal beschikbaar wat door de familie was opgesteld. De behandelaren gaven aan pas bij problemen met een cliënt een familiebiografie op te stellen. Bij opname van de client vroegen de behandelaren enkel kort naar hobby s of het voormalige beroep. 3.2 Een cliëntvertegenwoordiger gaf aan altijd betrokken te worden als er iets aan de hand was. Omdat bij Meulenvelden de cliënten veelal zelf nog kunnen aangeven wat er hand is en hoe zij zich voelen, was er niet echte sprake van een bijdrage van het netwerk bij het vaststellen van een probleemanalyse, aldus de medewerker. 6 De inspectie kiest hier voor de term netwerk omdat naast de betrokkenheid van de (wettelijke) vertegenwoordiger van de cliënt ook betrokkenheid van andere naasten (familie en mantelzorgers) bij het betekenis geven aan onbegrepen gedrag denkbaar is en mogelijk zou moeten zijn. Pagina 13 van 23

14 3.3 Een cliëntvertegenwoordiger gaf aan altijd bij de MDO s aanwezig te zijn. Ze voelde zich gehoord en kon meedenken met de zorg over haar familielid. Behandelaren gaven aan tijdens de MDO s altijd de familie uit te nodigen en zagen een meerwaarde van de aanwezigheid en bijdrage van de familie. Tijdens het dossieronderzoek trof de inspectie geen MDO verslag in een elektronisch cliëntdossier aan, zodat de bijdrage van het netwerk op de zorg- en behandeldoelen niet zichtbaar was. 3.4 Een cliëntvertegenwoordiger vertelde dat een cliënt vroeger dagelijks naar een bepaalde supermarkt in het dorp ging. Door het wegvallen van de mantelzorger kon dit meer. Het was voor de medewerkers of vrijwilligers niet mogelijk om dagelijks dit wandelingetje naar de supermarkt met haar te maken. De cliëntvertegenwoordiger en medewerkers hadden samen bedacht dat een boodschap bij de SRV-wagen voor de deur misschien een optie voor haar zou kunnen zijn. Dit zou nog nader onderzocht worden. De cliëntvertegenwoordiger was blij met het zoeken naar een passende alternatieve interventie. 3.5 Zie ook 3.3. Uit de dossiers kon de inspectie niet opmaken of het netwerk van de cliënt betrokken was geweest bij de evaluatie van de zorg in het multidisciplinaire overleg. 4.4 Kernelement 4: Een multidisciplinair team 7 met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) Multidisciplinair werken is een voorwaarde om gedrag te onderzoeken, een best passende interventie samen te stellen, uit te voeren en te evalueren. Multidisciplinair werken, gericht op de zorg voor mensen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie, gebeurt door een vast team. Dit vaste multidisciplinaire team heeft een gezamenlijk gedachtegoed, gebaseerd op de visie van de zorgaanbieder (kernelement 1) van waaruit gewerkt wordt. Het team bestaat minimaal uit de disciplines die direct bij de behandeling en verzorging/verpleging van de cliënt betrokken zijn. Het multidisciplinaire team wordt zo nodig aangevuld met eterne deskundigen (bijvoorbeeld: psychiater, CCE, gedragsdeskundigen GGZ); zeker als de cliënt onvrijwillige zorg krijgt. Het multidisciplinaire team heeft een met de zorgbehoefte van de cliënt harmoniërende overlegfrequentie; het minimum is een keer per half jaar. 7 In veel protocollen en richtlijnen wordt de term multidisciplinair team gebruikt. Deze term wordt in de protocollen niet ingevuld. Uit de contet mag worden opgemaakt dat bedoeld wordt dat het team ten minste bestaat uit de specialist ouderengeneeskunde/sociaal geriater en (een vertegenwoordiging van) verzorgenden. Een psycholoog is bij voorkeur een vast teamlid of is door de arts en verzorgenden makkelijk te consulteren. Andere deskundigen, zoals paramedici, zijn in ieder geval bij overlegmomenten betrokken als zij daadwerkelijk zorg verlenen aan de betreffende cliënt. Pagina 14 van 23

15 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Meulenvelden in Didam op 23 september 2015 Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 4 Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog, zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) 4.1 Het vaste multidisciplinaire team voor mensen met onbegrepen gedrag bij dementie bestaat tenminste uit verzorgenden, de medisch behandelaar, de gedragsdeskundige en de vertegenwoordiger van de cliënt. 4.2 Het multidisciplinaire team baseert de zorgdoelen en de interventies op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en). 4.3 Het multidisciplinaire team betrekt zo nodig eterne/andere deskundigen bij het overleg. Toelichting per beoordelingsaspect 4.1 Het multidisciplinaire team voor cliënten met psychogeriatrische verpleeghuiszorg op Meulenvelden bestond uit de contactverzorgende, de specialist ouderengeneeskunde (SO) en de verpleegkundig specialist. De vertegenwoordiger van de cliënt was bij het multidisciplinaire overleg (MDO) aanwezig. De SO is onderdeel van het multidisciplinair team, maar was in principe niet aanwezig bij een MDO. Voorafgaande aan het MDO sprak de verpleegkundig specialist het beleid door met de SO. Indien er bij een cliënt vanwege onbegrepen gedrag een geriatrie verpleegkundige geconsulteerd was, dan was deze ook aanwezig bij het MDO. De SO van Meulenvelden consulteerde, in tegenstelling tot de NVVA-richtlijn, geen psycholoog. Indien er problemen waren met een mogelijke psychiatrische oorzaak consulteerde de specialist oudergeneeskunde (meestal telefonisch) een psychiater. 4.2 Zorgdoelen en interventies waren niet altijd met alle betrokkenen gezamenlijk afgestemd. De verpleegkundig specialist liep visites en stemde het behandelbeleid wekelijks af met de SO. De verpleegkundig specialist stemde de visites en afspraken af met de contactverzorgende. Iedere medewerker was contactverzorgende van één cliënt. Er waren geen cliëntbesprekingen waarin het (multidisciplinaire) team met elkaar cliënten besprak. Via de rapportages en mondelinge overdrachten werden afspraken aan elkaar doorgegeven. In een dossier zag de inspectie dat de verpleegkundig specialist had geschreven dat er bij een cliënt geen sprake was probleemgedrag. De medewerker was verbaasd over deze notitie (die zij niet eerder gelezen had) omdat zij een andere mening had. Medewerkers ervaarden weinig steun van de geriatrie verpleegkundige, deze was niet vaak aanwezig en niet structureel betrokken bij besprekingen van zorgdoelen en interventies, zo bleek uit de gesprekken. Pagina 15 van 23

16 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Meulenvelden in Didam op 23 september De SO schakelde bij problemen waarbij sprake was van mogelijke psychiatrische problematiek een psychiater in. Dit ging meestal via een telefonisch consult. De SO was bekend met het CCE maar had deze niet eerder hoeven in te schakelen. Indien er voor een cliënt die op Meulenvelden woonde sprake was van onbegrepen gedrag waarvoor andere of eterne deskundigen ingeschakeld moesten worden, was het de vraag of deze cliënt nog wel op de afdeling kon wonen, aldus de behandelaren. In het verleden was een cliënt die dwaalgedrag vertoonde overgeplaatst naar een ander verpleeghuis. 4.5 Kernelement 5: Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein Vanuit het kennen van de cliënt is bekend wanneer onbegrepen gedrag optreedt. De zorgaanbieder analyseert onbegrepen gedrag op een methodische wijze en in multidisciplinair verband. De analyse bevat onderzoek naar lichamelijke factoren en medicijngebruik, onderzoek naar psychische factoren (de aanwezigheid van een psychische stoornis) en onderzoek naar sociale factoren (inclusief de levensgeschiedenis, de bejegening en de omgevingsfactoren) als mogelijke oorzaken van het onbegrepen gedrag. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 5 Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein 5.1 Er is multidisciplinair of door meerdere disciplines onderzoek gedaan naar oorzaken van onbegrepen gedrag op lichamelijk, psychisch en sociaal (levensgeschiedenis en omgevingsfactoren) terrein. 5.2 De resultaten van het onderzoek naar oorzaken van het onbegrepen gedrag zijn in het zorgdossier opgenomen. Toelichting per beoordelingsaspect 5.1 Bij achteruitgang of onbegrepen gedrag van een cliënt verichtte de verpleegkundig specialist lichamelijk onderzoek. Hij gaf aan als eerste een lichamelijk oorzaak uit te sluiten zoals bijvoorbeeld een delier. De verpleegkundig specialist had wekelijks overleg met de SO. In dat overleg besprak hij eventuele problemen. Bij onbegrepen gedrag consulteerde de SO of de verpleegkundig specialist, de geriatrie verpleegkundige. Om oorzaken die te herleiden zouden kunnen zijn tot de levensgeschiedenis werd dan eerst een familiegesprek georganiseerd. Zo kon men op basis van informatie van familie een diepgaander onderzoek doen naar mogelijke oorzaken in het verleden. In de praktijk ervaarde het team niet veel steun van de geriatrie verpleegkundige. Pagina 16 van 23

17 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Meulenvelden in Didam op 23 september De cliënten die op Meulenvelden woonden hadden een vorm van dementie waarbij onbegrepen gedrag nog niet vaak voor kwam, aldus de medewerkers. Resultaten van het onderzoek naar oorzaken van het onbegrepen gedrag werden niet in het zorgdossier aangetroffen. Het ECD was nieuw en met papieren dossiers werkte men niet meer. Het was voor medewerkers niet duidelijk welke mogelijkheden het ECD had en waar informatie geschreven moest worden of waar informatie te vinden was. Het was voor de inspectie en de medewerkers die het dossieronderzoek tijdens het bezoek ondersteunde niet inzichtelijk wat de resultaten van onderzoek waren. 4.6 Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zoveel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier Onbegrepen gedrag kan door verschillende interventies aangepakt worden. Afhankelijk van de oorzaak van het gedrag wordt bij een keuze tussen psychosociale interventies en toepassing van psychofarmaca eerst gekozen voor psychosociale interventies. Dit omdat psychosociale interventies passen bij een persoongerichte benadering van cliënten. De interventies moeten passen binnen professionele standaarden. De psychosociale interventies worden in het vaste multidisciplinaire team (eventueel aangevuld met eterne deskundigheid) en met het netwerk van de cliënt besproken en vastgelegd in het zorgleefplan. Indien uit evaluatie van de interventie(s) blijkt dat de interventie en eventuele alternatieve psychosociale interventies het cliëntgedrag niet voldoende beïnvloeden, kan (aanvullend) psychofarmaca gebruikt worden. Medewerkers moeten deskundig en creatief zijn in het toepassen van psychosociale interventies. In uitzonderingssituaties is eerst psychofarmaca toepassen te verdedigen, maar dan wel altijd evalueren en verminderen/vervangen door psychosociale interventie. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 6 Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zo veel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier 6.1 Uit het zorgdossier blijkt dat medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toepassen voordat zij andere interventies toepassen. 6.2 Psychosociale interventies sluiten aan bij de cliënt. 6.3 Medewerkers kennen een scala aan psychosociale interventies. Ze zijn deskundig in het toepassen hiervan waarbij ze hun eigen mogelijkheden en beperkingen kennen, evenals die van de fysieke omgeving en de medecliënten. 6.4 Wanneer na onderzoek de oorzaak van het gedrag niet achterhaald is, wordt aangegeven hoe risico s zo veel mogelijk verkleind worden. Pagina 17 van 23

18 Toelichting per beoordelingsaspect 6.1 Het zorgdossier was onderverdeeld in vier domeinen zoals een deel over participatie. Een aantal zorgdomeinen waren niet ingevuld. De medewerker gaf aan dat dit kwam doordat de afdeling nieuw was en de dagelijkse gang van zaken door moest gaan. Het dossier was na opname zo goed mogelijk gevuld. Er was een tijd een papieren dossier naast het digitale dossier gebruikt. De medewerkers hielden de rapportage bij maar afspraken over psychosociale interventies stonden niet in het dossier vermeld. Uit het zorgdossier bleek niet dat medewerkers eerst psychosociale interventies toepasten voordat zij andere interventies toepasten. In het zorgdossier van cliënten waarbij psychofarmaca voorgeschreven stond, werden geen specifieke psychosociale interventies aangetroffen in het dossier. Uit de gesprekken bleek dat er wel psychosociale interventies werden ingezet bij cliënten. (zie ook 6.2) 6.2 Medewerkers gaven aan dat meeste cliënten zelf aangaven wat zij graag wilden of waarom zij zich anders gedroegen. Zo was een cliënt zich bewust van de gaten in haar hoofd en benoemde dit zo, als ze iets niet meer wist. Psychosociale interventies vanwege onbegrepen gedrag waren nog niet nodig, aldus een medewerker. Bij een cliënt die steeds minder ziekte-inzicht kreeg overlegde de medewerker met de familie. Hierbij spraken zij af dat de cliënt een vast dagprogramma met activiteiten en rustmomenten kreeg. Deze structuur bleek te werken voor de cliënt, aldus de medewerker. 6.3 Medewerkers konden via de SO of de verpleegkundig specialist, de geriatrie verpleegkundige inschakelen. De geriatrie verpleegkundige gaf na eigen onderzoek adviezen hoe om te gaan met de cliënt. Uit gesprekken met medewerkers en behandelaren bleek dat medewerkers niet altijd de adviezen uitvoerden. Zo werd een leefomgeving advies, bijvoorbeeld om de televisie tijdens de maaltijden uit zetten, niet altijd consequent uitgevoerd. Niet iedere medewerker was zich altijd bewust of was deskundig in het toepassen van interventies. De medewerkers waren zich niet bewust van het effect van het eigen handelen en het effect van de fysieke omgeving op het gedrag van de cliënten en medecliënten. 6.4 Dit deelaspect is niet door de inspectie beoordeeld. 4.7 Kernelement 7: Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen Als psychosociale interventies onvoldoende resultaat bereiken kan het toepassen van psychofarmaca een (aanvullend) alternatief zijn. Psychofarmaca (antipsychotica, antidepressiva, aniolytica en hypnotica) worden voorgeschreven om het gedrag te beïnvloeden. In diverse richtlijnen staat omschreven welke geneesmiddelen bij cliënten met dementie, waarbij onbegrepen gedrag voorkomt, voorgeschreven kunnen worden. In het geval een voorschrijver redenen heeft om af te wijken van de richtlijnen, horen de redenen vastgelegd te zijn in het cliëntdossier. Pagina 18 van 23

19 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Meulenvelden in Didam op 23 september 2015 Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 7 Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen 7.1 In het zorgdossier is terug te lezen welk (gedrags)probleem met behulp van psychofarmaca wordt behandeld. 7.2 De cliënt krijgt psychofarmaca voorgeschreven op basis van de richtlijn probleemgedrag (met herziene medicatieparagraaf) en de richtlijn diagnostiek en medicamenteuze behandeling van dementie. 7.3 Indien de voorschrijver argumenten heeft om af te wijken van de richtlijnen, legt hij deze argumenten in het cliëntdossier vast. Toelichting per beoordelingsaspect 7.1 In het zorgdossier was niet terug te lezen welk (gedrags)probleem met behulp van psychofarmaca werd behandeld. Sommigen cliënten hadden de psychofarmaca al bij opname. Een cliënt die onlangs met psychofarmaca gestart was kreeg dit via de huisarts. De SO was niet de behandelaar doordat de cliënt met zijn echtgenote meekwam. (De echtgenote was wel onder behandeling van de SO). Medewerkers gaven de cliënt wel medicatie en verzorging. Het was niet duidelijk voor medewerkers waarom de huisarts dit had voorgeschreven. De inspectie zag in de medicatieoverzichten dat meerdere cliënten psychofarmaca kregen. Het was voor de medewerker desgevraagd niet duidelijk waarom en waarvoor de cliënten dit kregen. Het was eveneens niet beschreven in de dossiers of op de medicatielijsten. 7.2 De richtlijn van Verenso was bij de SO bekend. Er was door de behandelaars binnen Diafaan een eigen protocol omgaan met Probleemgedrag in ontwikkeling. Dit was een verkorte versie van de Verenso richtlijn, aldus de SO. Een medewerker kon niet aangeven waar de medicatie uit de medicatielijst voor dienden. Ook in het deel van het dossier waar de verpleegkundig specialist de medische bevindingen en afspraken kon noteren, stond niets over de reden voor de toepassing van psychofarmaca vermeld. 7.3 Dit aspect is niet door de inspectie beoordeeld. 4.8 Kernelement 8: De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca Evaluatie is belangrijk om de effectiviteit van de behandeling te bepalen. De ingezette aanpak van onbegrepen (probleemoproepend) gedrag (psychosociale interventie, psychofarmaca) moet regelmatig, in elk geval halfjaarlijks, in een multidisciplinair overleg geëvalueerd en zo nodig bijgesteld worden. De evaluatie is niet alleen gericht op de totale behandeling. Ook moet per geneesmiddel bekeken worden of de inzet van dat middel nog passend is. Het netwerk van de cliënt hoort bij dit overleg aantoonbaar betrokken te zijn. Bij de evaluatie van een behandeling met psychofarmaca, horen de evaluatie en vervolgmaatregelen gericht te zijn op het verminderen van de psychofarmaca. Hierdoor wordt onnodig lang behandelen met psychofarmaca voorkomen. Pagina 19 van 23

20 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Meulenvelden in Didam op 23 september 2015 Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 8 De multidisciplinaire afspraken ten minste tweemaal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca 8.1 Het multidisciplinaire team evalueert aantoonbaar de multidisciplinaire afspraken over het omgaan met onbegrepen gedrag en stelt deze afspraken zo nodig bij. Deze afspraken gaan over de inzet van psychosociale interventies en de behandeling van lichamelijke oorzaken. 8.2 Het gebruik van psychofarmaca is aantoonbaar geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Toelichting per beoordelingsaspect 8.1 Aan de hand van een casus waarbij een cliënt toenemend onbegrepen gedrag liet zien bleek dat evaluaties hadden plaatsgevonden en afspraken waren bijgesteld. Zo liet deze cliënt dwaalgedrag zien wat op deze open afdeling niet meer hanteerbaar was. De cliënt was na veelvuldig overleg overgeplaatst naar een Bopz-afdeling. Tijdens dossieronderzoek was geen verslag van multidisciplinair gemaakte evaluaties of afspraken zichtbaar. 8.2 De inspectie heeft geen evaluatie van het gebruik van psychofarmaca in dossiers aangetroffen. Pagina 20 van 23

21 Bijlage 1 Geraadpleegde documenten De onderstaande documenten zijn door de inspectie gebruikt bij het uitvoeren van het inspectiebezoek en het opstellen van dit rapport. De inspectie heeft de documenten niet in totaliteit beoordeeld, maar op specifieke onderwerpen doorgenomen. - Offerte Omgaan met onbegrepen gedrag, 12 mei Scholingsplan Nieuwsbrief opleidingen, 20 juli BOPZ nota, 17 maart Planning scholing Behandeling geïndiceerde cliënten, visie, inrichting en organisatie, 12 december 2014 Pagina 21 van 23