Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof in Eindhoven op 12 november 2015

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof in Eindhoven op 12 november 2015 Utrecht januari 2016 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding en belang Doelstelling bezoek Methode Toetsingskader en handhaving Beschrijving locatie Conclusie en beschouwing Overzicht van de resultaten Kwetsbare dementiezorg in een roerige tijd Deskundigheid personeel vraagt alle aandacht Conclusie: de zorg wordt ten dele volgens de kernelementen uitgevoerd Handhaving Resultaatsverslag Beoordeling van overige locaties Vervolgacties inspectie Bevindingen Kernelement 1: De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie Kernelement 2: De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover Kernelement 3: De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces Kernelement 4: Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) Kernelement 5: Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zoveel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier Kernelement 7: Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen Kernelement 8: De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca Bijlage 1 Geraadpleegde documenten Bijlage 2 Uitleg observatiemethode SOFI Bijlage 3 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten Pagina 2 van 23

3 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) heeft op 12 november 2015 een onaangekondigd bezoek gebracht aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof (hierna: Vonderhof) in Eindhoven. In het eerste hoofdstuk van dit rapport beschrijft de inspectie het kader waarbinnen zij het bezoek bracht. In de hoofdstukken hierna volgen de conclusie en beschouwing, de handhaving met daarin de maatregelen die de zorgaanbieder moet nemen en tenslotte de bevindingen. 1.1 Aanleiding en belang De taak van de inspectie is het bevorderen van de naleving van wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden bij onder toezicht staande zorgaanbieders. De inspectie doet dit niet vanuit de opvatting regels zijn regels, maar vanuit de overtuiging dat regels en (beroeps)normen er zijn om risico s tegen te gaan en gezondheidsschade te voorkomen. Etra aandacht gaat uit naar kwetsbare groepen. In dit kader verricht de inspectie binnen de langdurige zorg onderzoek naar de zorg voor ouderen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie. In vervolg op het project Zorg aan ouderen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie in 2014, toetst de inspectie in 2015 bij 25 zorgaanbieders de zorg aan deze doelgroep. 1.2 Doelstelling bezoek De gewenste uitkomst van het onderzoek is dat zorgaanbieders de zorg voor cliënten met onbegrepen gedrag, voortkomend uit een vorm van dementie, volgens de normen leveren. De doelstelling van de inspectiebezoeken in 2015 is te beoordelen in hoeverre de geboden zorg voldoet aan de 8 kernelementen 1 die zijn gebaseerd op relevante weten regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden. In 2014 heeft de inspectie, bij de bezoeken in het kader van bovengenoemd onderzoek, beschrijvende rapporten zonder oordeel opgesteld om zo het onderwerp in het veld te agenderen. De inspectie maakte voor het eerst gebruik van de mogelijkheid om in een algemene ruimte van een zorglocatie gedurende enige tijd de zorg aan cliënten te observeren met een gevalideerde methode. Hierdoor kon de inspectie de zorg meer vanuit het cliëntperspectief toetsen. In 2015 zijn de rapporten van de inspectie wederom beschrijvend, echter nu wel voorzien van een oordeel. De inspectie vraagt zo nodig aan de zorgaanbieder om, na drie maanden, (de resultaten en eventuele planning van) verbeteringen te rapporteren. 1 De kernelementen hebben hun oorsprong in het rapport Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie. Inventarisatie richtlijnen en inzichten rondom ombegrepen gedrag bij ouderen met dementie (Vilans en Trimbos-instituut) Pagina 3 van 23

4 1.3 Methode De inspectie gebruikt een bezoekinstrument op basis van de 8 kernelementen voor zorg aan mensen met onbegrepen gedrag. In het instrument zijn de kernelementen als veldnormen vastgelegd. Elk kernelement bestaat uit een aantal beoordelingsaspecten. De inspectie beoordeelt het kernelement op basis van de bevindingen tijdens het bezoek. Om tot een oordeel te komen gebruikte de inspectie informatie uit verschillende bronnen. Zo sprak de inspectie met cliënten en cliëntvertegenwoordigers, verschillende medewerkers, de arts en de psycholoog en het management van de locatie. Ook gebruikte de inspectie schriftelijke informatie uit (beleids)documenten (zie bijlage 1) en cliëntdossiers. Daarnaast kreeg de inspectie tijdens een rondleiding een algemene indruk van de omgeving van de cliënten. Een onderdeel van het bezoekinstrument zijn observaties van maimaal vijf cliënten in openbare ruimtes van een zorglocatie. Deze methode genaamd SOFI (Short Observational Framework for Inspection) is een observatie-instrument dat als doel heeft de zorg vanuit het perspectief van de cliënt in kaart te brengen (zie bijlage 2). Tijdens een observatieperiode van bij dit bezoek een keer 45 minuten en een keer 30 minuten hebben twee inspecteurs een indruk gekregen hoe cliënten de zorg ervaren en van de manier waarop medewerkers met cliënten omgaan. De observatie heeft in drie verschillende huiskamers plaatsgevonden, voor en tijdens de lunch. Tijdens de observaties waren in alle huiskamers meerdere medewerkers aanwezig. Er waren eveneens familieleden en vrijwilligers aanwezig. Resultaten van de SOFI-observaties worden altijd gebruikt in combinatie met de informatie uit de verschillende hierboven genoemde bronnen (triangulatie). 1.4 Toetsingskader en handhaving De kernelementen en beoordelingsaspecten die de inspectie hanteerde, zijn gebaseerd op de wet- en regelgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en branche- en beroepsverenigingen. Een overzicht van het normenkader is opgenomen in bijlage 3. De inspectie vraagt maatregelen aan de zorgaanbieder indien de/een kernelement(en) niet of deels voldoen/voldoet. Indien nodig vraagt de inspectie een resultaatverslag en brengt de inspectie een follow up bezoek. 1.5 Beschrijving locatie Vitalis Vonderhof is één van de 20 locaties van Vitalis en ligt in het centrum van Eindhoven. Vonderhof biedt zelfstandig wonen met thuiszorg en verzorgd- en verpleegd wonen. Voor cliënten met een psychogeriatrische zorgvraag zijn op de begane grond en op de derde verdieping in totaal drie gesloten afdelingen (hierna pg(psychogeriatrische)- afdelingen) ingericht. Op deze 32 cliënten richtte dit inspectiebezoek zich. De cliënten hebben allen een zorgzwaarte pakket (ZZP) met behandeling. 24 Cliënten hebben een ZZP 5, acht cliënten een ZZP 7. Pagina 4 van 23

5 Op de begane grond (De Klaproos) wonen 8 cliënten in de setting van kleinschalig wonen. Elke cliënt heeft zijn eigen slaapkamer die naar eigen behoefte ingericht kan worden met een zitgedeelte. Bij de deur van de kamer hangt een naambordje met foto van de cliënt. De afdeling heeft een grote huiskamer waarvan een gedeelte als woonkeuken is ingericht en een gedeelte als zitkamer. De inrichting bestaat uit deels projectmeubelen en uit ouder meubilair dat herkenbaar is voor de cliënten. Er is één doucheruimte ter beschikking voor alle cliënten. Op de Klaproos verblijven in principe cliënten die nog redelijk zelfstandig zijn. Wanneer de zorg zwaarder wordt en bijvoorbeeld twee medewerkers samen de zorg moeten verlenen aan de cliënt, kan een verhuizing naar de derde etage van toepassing zijn. Op de Klaproos is tevens een ruimte ingericht als kap- en beautysalon. Deze ruimte staat ter beschikking aan alle cliënten en familie van Vonderhof. Op de derde etage verblijven 24 cliënten met psychogeriatrische problematiek. De afdeling is verdeeld in unit A, ook genoemd De Leliehof, en unit B, De Vlinderhof. Vanaf begin 2015 heeft elke cliënt hier een eigen kamer. De kamers zijn ruim van opzet en bieden daardoor ook de ruimte voor een zithoek. Elke kamer heeft eigen douche en toilet. De Leliehof heeft een kleine en grote woonkamer. Beide woonkamers met een zithoek en eettafel. De keuken is in een hoek van de ruimte. Ook is er een werkplek voor de medewerkers. De woonkamer is huiselijk ingericht met accessoires die passen bij het seizoen. In dit geval stickers met herfstbladeren en pompoenen. Op elke tafel stond een bloemetje, zowel kunstbloemen als echte bloemen. De Vlinderhof heeft een grote huiskamer met keuken en aansluitend een ruimte die is ingericht als huiskamer. In deze ruimte doen medewerkers activiteiten zoals spelletjes, televisie kijken en bijvoorbeeld nagels verzorgen met de cliënten. Bovendien gebruiken zij de ruimte voor cliënten die last hebben van drukte in andere huiskamers. De inrichting op zowel De Vlinderhof als De Leliehof bestaat net als op de begane grond uit een combinatie van modern projectmeubilair en eigen meubilair van cliënten. Op de twee pg-afdelingen werkten ten tijde van het inspectie bezoek drie verpleegkundigen niveau vier, waarvan een medewerker in de functie van coördinator, en een verpleegkundige niveau vijf. Er werken 7,4 fte verzorgenden, ongeveer 6 fte helpenden en 2 fte leerlingverzorgenden. Er waren twee verzorgenden werkzaam als Gespecialiseerd Verzorgende Pyschogeriatrie (GVP). Tot slot was er ongeveer 2 fte medewerkers welzijn en activiteiten begeleiding. Binnen Vonderhof werkten ten tijde van het bezoek twee coördinatoren op de drie pgafdelingen. In de praktijk werken de medewerkers sinds begin 2015 voor de drie pgafdelingen. In 2016 krijgt elke pg-afdeling een eigen vast team. Op De Klaproos was drie ochtenden per week een vrijwilliger die onder andere hielp bij het ontbijt. Medewerkers van De Leliehof en De Vlinderhof helpen mee op De Klaproos wanneer daar gelegenheid voor is. Op De Leliehof en De Vlinderhof is in elke huiskamer ondersteuning van een voedingsassistente. Deze verzorgt het ontbijt, de lunch en houdt toezicht in de huiskamer. Vonderhof koopt voor de pg - afdelingen de warme maaltijden voor s avonds etern in. Pagina 5 van 23

6 Vitalis heeft een eigen behandelgroep met behandelaren die voor meerdere locaties werken. De zorgmedewerkers, paramedici en psychologen werkten in één dossier, de artsen werkten in een apart dossier. Elektronisch is er geen koppeling tussen deze systemen in praktijk wel in het papieren schaduwdossier. In 2015 was een reorganisatie gestart. Vitalis startte deze reorganisatie door een management laag te schrappen. De functie van hoofden en managers was samengevoegd tot de nieuwe functie van manager Vitale teams. De persoon die deze functie vervulde was vanaf mei 2015 werkzaam in Vonderhof. Verder was er een aanzet gemaakt om te gaan werken in Vitale teams die zelforganiserend zijn. De coördinator speelde voorlopig nog een actieve rol binnen de teams Vonderhof werkt toe naar een hoger deskundigheidsniveau van medewerkers. Hiertoe bouwt zij op korte termijn het aantal medewerkers niveau twee af. Het streven was om voor maart 2016 de samenstelling van de teams te hebben aangepast. Ten tijde van het bezoek was er op de pg-afdelingen vacature ruimte voor twee verzorgenden. Vitalis had het voornemen om een mogelijke uitbreiding van de pg-afdeling te realiseren op de begane grond Door een verbouwing van de huidige ruimte op de begane grond zou deze afdeling uit kunnen breiden naar 12 cliënten. Pagina 6 van 23

7 voldoet Voldoet deels Voldoet niet Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof te Eindhoven op 12 november Conclusie en beschouwing Dit hoofdstuk start met een totaaloverzicht van de scores per kernelement. Hierna volgen paragrafen met een beschouwend karakter. Tenslotte geeft de inspectie haar conclusie. 2.1 Overzicht van de resultaten Tabel 1 biedt een overzicht van de oordelen per kernelement. Kernelement 1. De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie 2 De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover 3 De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces 4 Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) 5 Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein 6 Om de risico s van het gedrag zo veel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier 7 Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen 8 De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca Pagina 7 van 23

8 2.2 Kwetsbare dementiezorg in een roerige tijd In Vonderhof is recent een aantal initiatieven genomen om de dementie zorg beter vorm te geven. Het onderwerp omgaan met onbegrepen gedrag leeft bij een aantal medewerkers binnen de organisatie. Zij zijn gemotiveerd om dit verder vorm te geven. De Gespecialiseerd Verzorgenden Psychogeriatrie en de psycholoog spelen hier een belangrijke rol in en vormen een fundament. Zij doen dit echter tegen de achtergrond van een reorganisatie en de start van het werken met zelfsturende, Vitale teams. Omdat ook het multidisciplinaire team grotendeels nieuw is, zal het management oog moeten hebben voor de continuïteit en borging van deze initiatieven. Het is nu nog niet vanzelfsprekend dat alle cliënten een voor hen passende, persoonsgerichte dagbesteding hebben. Ook de structurele evaluatie van psychofarmaca is een punt wat aandacht behoeft. 2.3 Deskundigheid personeel vraagt alle aandacht Een grote groep medewerkers heeft geen recente scholing op het gebied van omgaan met cliënten met dementie gehad. De eerste focus ligt op de scholing om in de Vitale teams te kunnen werken. In 2016 investeert Vitalis in het opleidingsprogramma PG intensieve zorg waarin een aantal medewerkers van Vonderhof participeert. De nieuwe teams zullen naast deze scholing, begeleiding en ondersteuning van het management en een vast multidisciplinair team nodig hebben om traditionele verzorgingshuiszorg om te vormen tot moderne dementie zorg. 2.4 Conclusie: de zorg wordt ten dele volgens de kernelementen uitgevoerd De zorg aan cliënten met onbegrepen gedrag werd in Vonderhof ten dele volgens de kernelementen uitgevoerd. Dit betekent dat verantwoorde zorg niet altijd gegarandeerd is. Om de risico s te beperken wordt van u verwacht dat u maatregelen neemt. In hoofdstuk 3 staan de te nemen maatregelen vermeld en worden de vervolgacties aangegeven. Pagina 8 van 23

9 3 Handhaving In dit hoofdstuk beschrijft de inspectie wat zij van de zorgaanbieder verwacht. De inspectie gaat ervan uit dat hoofdstuk 4 voldoende informatie bevat om de benodigde verbeteringen uit te voeren. De inspectie verwacht van de zorgaanbieder dat hij maatregelen neemt om te voldoen aan de kernelementen. 3.1 Resultaatsverslag De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder de noodzakelijk verbetermaatregelen neemt en de inspectie daarvan een resultaatverslag stuurt. Dit resultaatverslag verwacht de inspectie drie maanden na het versturen van het vastgestelde rapport. De inspectie verwacht per beoordelingsaspect dat niet of deels voldoet een resultaatverslag waarin staat: - Of de zorgaanbieder voldoet aan het beoordelingsaspect of wat de planning is om aan het beoordelingsaspect te gaan voldoen. - De aanpak en acties waarmee de zorgaanbieder bereikt dat aan het beoordelingsaspect is voldaan. - De wijze waarop is gemeten dat de zorgaanbieder aan het beoordelingsaspect voldoet. 3.2 Beoordeling van overige locaties De inspectie verwacht dat het verantwoordelijk management ook in andere locaties beoordeelt of aan de kernelementen en beoordelingsaspecten wordt voldaan en zo nodig passende maatregelen neemt. 3.3 Vervolgacties inspectie Op basis van het ontvangen resultaatsverslag beoordeelt de inspectie of vervolgacties nodig zijn. Een aangekondigd of onaangekondigd hertoetsbezoek aan Vonderhof behoort tot de mogelijke vervolgacties. Pagina 9 van 23

10 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof te Eindhoven op 12 november Bevindingen In dit hoofdstuk geeft de inspectie weer wat zij aantrof tijdens het inspectiebezoek. De beschrijving in het blauwe kader omschrijft een benadering van de wenselijke situatie. Per kernelement is een aantal beoordelingsaspecten beschreven. Tijdens het bezoek keek de inspectie naar de uitvoering van de beoordelingsaspecten. Het resultaat is een oordeel per beoordelingsaspect en per kernelement: voerde de zorgaanbieder de zorg volgens het kernelement, deels volgens het kernelement of niet volgens het kernelement uit? De inspectie hanteerde hierbij het uitgangspunt dat een kernelement voldoet wanneer alle beoordelingsaspecten voldoen. Een kernelement voldoet niet wanneer alle beoordelingsaspecten niet voldoen. In de andere gevallen voldoet een kernelement deels. Niet beoordeeld betekent dat de situatie waarop het beoordelingsaspect van toepassing is, op de locatie wel voorkomt, maar niet aan de orde is geweest tijdens het bezoek. De inspectie illustreert haar oordeel met positieve en negatieve voorbeelden. 4.1 Kernelement 1: De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie. De zorgaanbieder heeft aantoonbaar een visie/beleid2 waaruit blijkt vanuit welke gedachte en op welke manier hij zorg aan mensen met dementie wil bieden. Uit deze visie blijkt dat de zorgaanbieder het streven ondersteunt om het onbegrepen gedrag bij mensen met dementie te onderzoeken, te begrijpen en oorzaken van (probleem oproepend) onbegrepen gedrag aan te pakken. De visie wordt vertaald naar beleid. Uit onderzoek blijkt dat een visie vooral dan bijdraagt aan het succes van een woonvoorziening wanneer deze niet alleen op papier staat, maar ook in de praktijk is doorgevoerd en wordt nageleefd. Kernelement (KE) met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 1 De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie 1.1 De zorgaanbieder heeft vastgelegd vanuit welke visie hij zorg aan mensen met een vorm van dementie biedt. 1.2 De zorgaanbieder toetst de praktijk continu aan de visie. 1.3 De visie is leidraad voor personeels- en familiebeleid. 2 De gevraagde visie kan onderdeel zijn van een grotere, bredere visie van de zorgaanbieder. Ook het op de visie gebaseerde beleid (hoe wordt de visie in de praktijk gebracht) kan onderdeel zijn van een groter/breder beleid. Pagina 10 van 23

11 Toelichting per beoordelingsaspect 1.1 Vitalis had in het document Vitalis visie longstay psychogeriatrie en somatiek een visie geformuleerd die bestond uit drie kernwaarden: zelf doen, ertoe doen en meedoen. Uitgangspunten voor deze visie waren onder andere dat cliënten zo lang mogelijk thuis wonen en een focus op wat cliënten wel kunnen (de kernwaarde zelf doen ). In de visie was aandacht voor het sociale netwerk. Zo was de aanwezigheid van de vertegenwoordiger bij het multidisciplinair overleg vanzelfsprekend. In de kernwaarde ertoe doen waren de historie en de agenda van de cliënt het vertrekpunt voor de zorg. In het document stond beschreven dat Vitalis activiteiten organiseert en maaltijden verzorgt die aansluiten bij de cliënt. De visie in het document was zowel gericht op mensen met dementie die thuis verbleven als op mensen met dementie die intramuraal verbleven. 1.2 Uit de gesprekken bleek dat medewerkers in algemene termen de visie op psychogeriatrie kenden. Vitalis liet de uitwerking van de visie over aan de Vitale teams. De oprichting en werkwijze van de Vitale teams in een krappe arbeidsmarkt vroeg volgens gesprekspartners ten tijde van het inspectiebezoek veel aandacht. Daardoor was er inhoudelijk nog weinig aandacht aan de uitwerking van de visie besteed. In hoeverre kleinschalig wonen bijvoorbeeld werkelijk uitgewerkt zou worden was niet duidelijk. Gesprekspartners gaven aan te streven naar afdelingen van 12 cliënten. Uit de inrichting van de afdelingen bleek dat medewerkers probeerden een sfeer te creëren waarin cliënten zich veilig konden voelen Er waren verschillende zitjes gecreëerd en de inrichting was aangepast aan het seizoen. Medewerkers kookten niet zelf. Wel probeerden zij in te spelen op de wensen van cliënten en bijvoorbeeld voorkeursmaaltijden vaker in te kopen. Tijdens de rondleiding hing op diverse cliëntenkamers een setje schone kleding klaar voor de volgende dag. Medewerkers droegen tijdens het werk een wit uniformjasje en een rode polo van Vitalis. Cliënten van de gesloten afdelingen namen regelmatig deel aan de activiteiten die centraal in Vonderhof georganiseerd werden. Zo gingen zij ten tijde van het inspectiebezoek s avonds naar het lichtfestival in Eindhoven. Medewerkers waren aanwezig in de huiskamers en betrokken cliënten op de bezoekdag niet bij het huishouden. In Vonderhof woonden verschillende echtparen die naar zorgbehoefte apart of samen op een gesloten afdeling verbleven. Vonderhof was actief in het zoeken naar maatjes voor cliënten met dementie. Op één afdeling kwam wekelijks een maatje voor twee cliënten. Zij gaf individuele aandacht en ging bijvoorbeeld naar buiten met deze cliënten. 1.3 Vonderhof streefde er in het personeelsbeleid naar om in elk team een verpleegkundige te laten werken. Ten tijde van het inspectiebezoek was dit gerealiseerd. Verder was in elk team een Gespecialiseerd verzorgende psychogeriatrie (GVP er) werkzaam. Deze GVP er moest in de toekomst meer en meer het voortouw nemen in voorbeeldgedrag, coaching van collega s en methodisch werken rondom onbegrepen gedrag. Zij werden hiertoe zelf gecoached door de psycholoog. In 2016 zal een leergang van een jaar starten waarin basiskennis over dementie en omgaan met onbegrepen gedrag aan de orde komt. De verwachting is dat zes medewerkers van Vonderhof hieraan deel nemen. Het is de inspectie niet bekend of familie en vrijwilligers in deze scholing betrokken wordt. Volgens gesprekspartners hadden vrijwilligers in de afgelopen zes jaren één middag scholing over dementie gehad 3. 3 In een reactie op het conceptrapport geeft Vitalis aan dat zij in de nieuwsbrieven voor vrijwilligers van o.a. Vonderhof (minimaal 4 per jaar) de vrijwilligers attendeert op de infosessies dementie voor vrijwilligers waar zij aan deel kunnen nemen. Deze worden 4 per jaar gehouden. Pagina 11 van 23

12 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof te Eindhoven op 12 november 2015 Door ziekte en vacature ruimte werden regelmatig flewerkers ingezet. Deze inzet kon per dag wisselen. Familie was duidelijk welkom op de afdelingen en op de ochtend van het inspectiebezoek aanwezig. Medewerkers van Vonderhof waren creatief in het tegemoet komen van echtparen. Zo was er een echtpaar waarvan de vrouw op een pg- afdeling woonde. Haar man woonde in het verzorgingshuis gedeelte van Vonderhof, maar sliep op de pg- afdeling samen met zijn vrouw. Voor de pg-afdelingen zou in 2016 een project met Familienet starten. Vonderhof streefde naar twee familie avonden per jaar, de laatste was in oktober jl. geweest. Gesprekspartners gaven aan dat er in Vonderhof veel vrijwilligers werken. Daardoor was het voor familie soms minder noodzakelijk om te participeren in de zorg. Vonderhof wilde graag in de toekomst familie meer betrekken bij het dagelijks leven op de afdelingen. 4.2 Kernelement 2: De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover Zorg voor de cliënt wordt geleverd vanuit het kennen van de cliënt. Medewerkers weten welk gedrag, welke stemming, normaal is voor die cliënt. Medewerkers laten in de praktijk zien dat zij cliënten kennen en dat zij signalen van onbegrepen gedrag kunnen herkennen, hierover kunnen rapporteren en op het gedrag kunnen reageren. Voor iedere cliënt is een individueel zorgleefplan beschikbaar dat aansluit op de levensloop4 en zorgbehoeften van de cliënt en dat, vanuit het cliëntperspectief, concreet geformuleerde doelen bevat. Uit het zorgleefplan blijkt dat signalen van het normale gedrag en het daarvan afwijkende, onbegrepen gedrag bekend zijn. Beschreven staat hoe escalatie voorkomen kan worden en hoe de cliënt weer in een positieve stemming gebracht kan worden. In de rapportage5 is informatie over de duiding van onbegrepen gedrag en zo nodig preventie van escalatie en acties om de cliënt in een positieve stemming terug te brengen, terug te vinden. Het zorgleefplan komt multidisciplinair (kernelement 4) tot stand in samenwerking met de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger (kernelement 3). Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 2 De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover 2.1 De medewerker kent de cliënt. 2.2 De levensloopinformatie is aantoonbaar in het dossier opgenomen. 2.3 Medewerkers herkennen signalen van afwijkend gedrag van de cliënt en rapporteren hierover. 2.4 Medewerkers reageren ondersteunend6 naar de cliënt. 4 Levensloop: bedoeld wordt zowel de medische levensloop als de sociale levensloop. 5 Bedoeld wordt de (dagelijkse) rapportage waarin ten minste aan de hand van de zorgdoelen wordt gerapporteerd over het gebeurde, de rapportage van overleggen, de rapportage van anderen dan de verzorging. Pagina 12 van 23

13 Toelichting per beoordelingsaspect 2.1 Uit gesprekken bleek dat een aantal medewerkers de cliënten kenden. Zo wisten medewerkers te vertellen welk werk cliënten vroeger deden, wat hun gezinssamenstelling was, waar ze gewoond hadden en wat bijvoorbeeld hobby s waren geweest. Er waren flemedewerkers die veel wisselden per afdeling en daardoor de cliënten minder goed kenden. Zij namen geen kennis van het zorgleefplan, maar werkten van een basiszorglijst. Flemedewerkers die frequent of voor lange duur op de afdelingen werkten, namen wel kennis van het zorgleefplan. 2.2 In dossiers was levensloopinformatie terug te vinden. Zo was van een cliënt omschreven dat hij kok was geweest en gezworven had. 2.3 De GVP ers waren recent gestart met een onbegrepen gedrag spreekuur. Tijdens dit wekelijks overleg bespraken zij met medewerkers gedrag van cliënten en maakten omgangsafspraken. De rapportage van dit overleg vond om praktische redenen niet in het cliëntdossier plaats, maar in een aparte map. Medewerkers vertelden over een cliënt die door het bombardement van Eindhoven in de tweede wereldoorlog rondom de jaarwisseling onrustig was door het vuurwerk. Medewerkers zetten een cliënte die in de huiskamer onrustig werd even in een aparte huiskamer. Voor een cliënt die verbaal erg aanwezig was in de huiskamer, waren afspraken gemaakt hoe hiermee om te gaan en een andere cliënte die verbaal onrustig werd in de huiskamer kreeg even individuele aandacht van een medewerker waardoor ze weer rustig werd. 2.4 Tijdens de observaties in de huiskamers zag de inspectie dat medewerkers betrokken waren bij cliënten en een gesprekje voerden, of even hielpen met een puzzel. Een cliënt was bezig met een legpuzzel en een cliënt las in de krant. Andere cliënten hadden niets om handen in de directe nabijheid. In het algemeen waren er beperkt cliëntgerichte activiteiten op de ochtend van het bezoek. Medewerkers waren taakgericht bezig met het klaar zetten van de lunch en gingen niet altijd zitten om cliënten te helpen met eten. Individuele aandacht was in het algemeen van korte duur en in het voorbijgaan. Een aantal cliënten dat niet om aandacht vroeg, kreeg dat niet. Cliënten werden een aantal keren gecorrigeerd door medewerkers en vrijwilligers. 4.3 Kernelement 3: De zorgaanbieder betrekt het netwerk 7 van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces Gevraagd en ongevraagd tellen de ervaring, wensen en inzichten van de cliënt en zijn netwerk over het welzijn en het gedrag van de cliënt mee bij het analyseren en vaststellen van het (onbegrepen) gedrag van de cliënt. Ook bij het bepalen van het zorg- en behandelbeleid door het multidisciplinaire team, de evaluaties en bijstellingen van de zorgafspraken is de betrokkenheid van het netwerk van de cliënt van belang. Het netwerk van de cliënt krijgt ruimte om de eigenheid en de autonomie van de cliënt te bewaken en te bevorderen. 6 Bedoeld wordt dat de medewerker de sterke kanten van de cliënt positief bekrachtigd. De cliënt weet zich daardoor gehoord en gezien. De houding van de medewerker is op de individuele cliënt afgestemd. 7 De inspectie kiest hier voor de term netwerk omdat naast de betrokkenheid van de (wettelijke) vertegenwoordiger van de cliënt ook betrokkenheid van andere naasten (familie en mantelzorgers) bij het betekenis geven aan onbegrepen gedrag denkbaar is en mogelijk zou moeten zijn. Pagina 13 van 23

14 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof te Eindhoven op 12 november 2015 Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 3 De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces 3.1 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het opstellen van de (sociale) levensloop van de cliënt. 3.2 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het vaststellen van de probleemanalyse. 3.3 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het bepalen van de zorg- en behandeldoelen. 3.4 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het kiezen van passende interventies (shared decision making). 3.5 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan de evaluatie. Toelichting per beoordelingsaspect 3.1 Medewerkers vroegen het netwerk van de cliënt om een bijdrage te leveren aan het opstellen van de (sociale) levensloop van de cliënt. Voor sommige cliënten had de familie een fotoboek over het leven van de cliënt gemaakt. 3.2 Een cliëntvertegenwoordiger die de inspectie sprak gaf aan betrokken te worden bij alle ontwikkelingen ten aanzien van haar moeder. Er was geen duidelijke probleemanalyse zichtbaar in de dossiers. 3.3 Het netwerk was betrokken bij het bepalen van de zorg- en behandeldoelen. Dit vond vooraf aan en tijdens het halfjaarlijkse multidisciplinaire overleg (MDO) plaats. Indien daar aanleiding toe was er tussentijds overleg tussen medewerkers en het netwerk. Volgens medewerkers en cliëntvertegenwoordiger waren de lijnen kort en kon men elkaar makkelijk vinden. 3.4 Dit beoordelingsaspect is niet epliciet aan de orde geweest tijdens de gesprekken. 3.5 Het netwerk van de cliënt werd standaard uitgenodigd voor het halfjaarlijkse MDO. Indien het netwerk niet aanwezig kon zijn vond er vooraf en nadien een overleg plaats. De rol van het netwerk in de evaluatie was niet zichtbaar in het zorgdossier. Pagina 14 van 23

15 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof te Eindhoven op 12 november Kernelement 4: Een multidisciplinair team 8 met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) Multidisciplinair werken is een voorwaarde om gedrag te onderzoeken, een best passende interventie samen te stellen, uit te voeren en te evalueren. Multidisciplinair werken, gericht op de zorg voor mensen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie, gebeurt door een vast team. Dit vaste multidisciplinaire team heeft een gezamenlijk gedachtegoed, gebaseerd op de visie van de zorgaanbieder (kernelement 1) van waaruit gewerkt wordt. Het team bestaat minimaal uit de disciplines die direct bij de behandeling en verzorging/verpleging van de cliënt betrokken zijn. Het multidisciplinaire team wordt zo nodig aangevuld met eterne deskundigen (bijvoorbeeld: psychiater, CCE, gedragsdeskundigen GGZ); zeker als de cliënt onvrijwillige zorg krijgt. Het multidisciplinaire team heeft een met de zorgbehoefte van de cliënt harmoniërende overlegfrequentie; het minimum is een keer per half jaar. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 4 Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog, zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) 4.1 Het vaste multidisciplinaire team voor mensen met onbegrepen gedrag bij dementie bestaat tenminste uit verzorgenden, de medisch behandelaar, de gedragsdeskundige en de vertegenwoordiger van de cliënt. 4.2 Het multidisciplinaire team baseert de zorgdoelen en de interventies op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en). 4.3 Het multidisciplinaire team betrekt zo nodig eterne/andere deskundigen bij het overleg. 8 In veel protocollen en richtlijnen wordt de term multidisciplinair team gebruikt. Deze term wordt in de protocollen niet ingevuld. Uit de contet mag worden opgemaakt dat bedoeld wordt dat het team ten minste bestaat uit de specialist ouderengeneeskunde/sociaal geriater en (een vertegenwoordiging van) verzorgenden. Een psycholoog is bij voorkeur een vast teamlid of is door de arts en verzorgenden makkelijk te consulteren. Andere deskundigen, zoals paramedici, zijn in ieder geval bij overlegmomenten betrokken als zij daadwerkelijk zorg verlenen aan de betreffende cliënt. Pagina 15 van 23

16 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof te Eindhoven op 12 november 2015 Toelichting per beoordelingsaspect 4.1 Wanneer de vertegenwoordiger niet aanwezig kon zijn bij het MDO vond er voorafgaand en nadien een gesprek plaats. De specialist ouderengeneeskunde, coördinator en psycholoog vormden het zogenaamde kernteam binnen Vonderhof. Zij waren aanwezig bij het MDO, hadden een rol in het vaststellen van het zorgplan bij nieuwe cliënten en werden ingeschakeld bij urgente situaties. Zowel de specialist ouderengeneeskunde als de psycholoog waren recent bij Vonderhof betrokken. De specialist ouderengeneeskunde werkte op tijdelijke basis. Daarnaast was er recent een wekelijks onbegrepen gedrag spreekuur geïntroduceerd. De GVP er besprak tijdens dit overleg cliënten waar mogelijk onbegrepen gedrag een rol speelde met de overige medewerkers. De psycholoog was hier bij aanwezig. 4.2 Het multidisciplinaire team baseerde zorg zorgdoelen en de interventies op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en). De inspectie zag in de zorgdossiers geen gezamenlijk gedragen probleemstelling. Wel waren de diverse disciplines betrokken bij de cliënten met dementie en kon men volgens gesprekspartners makkelijk met elkaar in contact komen. 4.3 Dit beoordelingsaspect is niet epliciet aan de orde geweest tijdens het inspectiebezoek. 4.5 Kernelement 5: Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein Vanuit het kennen van de cliënt is bekend wanneer onbegrepen gedrag optreedt. De zorgaanbieder analyseert onbegrepen gedrag op een methodische wijze en in multidisciplinair verband. De analyse bevat onderzoek naar lichamelijke factoren en medicijngebruik, onderzoek naar psychische factoren (de aanwezigheid van een psychische stoornis) en onderzoek naar sociale factoren (inclusief de levensgeschiedenis, de bejegening en de omgevingsfactoren) als mogelijke oorzaken van het onbegrepen gedrag. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 5 Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein 5.1 Er is multidisciplinair of door meerdere disciplines onderzoek gedaan naar oorzaken van onbegrepen gedrag op lichamelijk, psychisch en sociaal (levensgeschiedenis en omgevingsfactoren) terrein. 5.2 De resultaten van het onderzoek naar oorzaken van het onbegrepen gedrag zijn in het zorgdossier opgenomen. Pagina 16 van 23

17 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof te Eindhoven op 12 november 2015 Toelichting per beoordelingsaspect 5.1 Volgens gesprekspartners was het vanzelfsprekend om bij onbegrepen gedrag te zoeken naar lichamelijke oorzaken. De psycholoog was duidelijk betrokken bij cliënten met dementie en omgangsadviezen waren in de zorgdossiers aanwezig. 5.2 In het recent gestarte onbegrepen gedrag spreekuur bespraken medewerkers het gedrag van de cliënten. het verslag van dit overleg was niet altijd in het zorgdossier terug te vinden. 4.6 Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zoveel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier Onbegrepen gedrag kan door verschillende interventies aangepakt worden. Afhankelijk van de oorzaak van het gedrag wordt bij een keuze tussen psychosociale interventies en toepassing van psychofarmaca eerst gekozen voor psychosociale interventies. Dit omdat psychosociale interventies passen bij een persoongerichte benadering van cliënten. De interventies moeten passen binnen professionele standaarden. De psychosociale interventies worden in het vaste multidisciplinaire team (eventueel aangevuld met eterne deskundigheid) en met het netwerk van de cliënt besproken en vastgelegd in het zorgleefplan. Indien uit evaluatie van de interventie(s) blijkt dat de interventie en eventuele alternatieve psychosociale interventies het cliëntgedrag niet voldoende beïnvloeden, kan (aanvullend) psychofarmaca gebruikt worden. Medewerkers moeten deskundig en creatief zijn in het toepassen van psychosociale interventies. In uitzonderingssituaties is eerst psychofarmaca toepassen te verdedigen, maar dan wel altijd evalueren en verminderen/vervangen door psychosociale interventie. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 6 Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zo veel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier 6.1 Uit het zorgdossier blijkt dat medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toepassen voordat zij andere interventies toepassen. 6.2 Psychosociale interventies sluiten aan bij de cliënt. 6.3 Medewerkers kennen een scala aan psychosociale interventies. Ze zijn deskundig in het toepassen hiervan waarbij ze hun eigen mogelijkheden en beperkingen kennen, evenals die van de fysieke omgeving en de medecliënten. 6.4 Wanneer na onderzoek de oorzaak van het gedrag niet achterhaald is, wordt aangegeven hoe risico s zo veel mogelijk verkleind worden. Pagina 17 van 23

18 Toelichting per beoordelingsaspect 6.1 De psycholoog stelde omgangsadviezen op die terug waren te zien in de dossiers. Er was daarnaast een basiszorglijst als leidraad voor de handelingen van de dagelijkse zorg. Hierin was ook aandacht voor wat de cliënt prettig vond of niet. Volgens gesprekspartners was de werkwijze van het kernteam om eerst met samen met de psycholoog eerst onderzoek te verrichtten en niet direct psychofarmaca voor te schrijven. 6.2 Bij een cliënt die angstig kon zijn was beschreven hoe medewerkers daar het beste op konden reageren, namelijk niet de beleving van de cliënt te ontkennen maar juist mee praten en een oplossing bieden. Voor een andere cliënt was een maatje gezocht en gevonden en bij een cliënt was omschreven dat complimenten geven een goed effect had op zijn gedrag of hoe om te gaan met het gedrag van de cliënt. Nog niet voor alle cliënten waren psychosociale interventies beschreven en toegepast. De GVP ers waren bezig om psychosociale interventies aan te laten sluiten bij cliënten en hun collega s daarin mee te nemen. Cliënten die daar door hun gedrag niet om vroegen, werden nog niet in het onbegrepen gedragspreekuur besproken. 6.3 Sommige medewerkers wisten psychosociale interventies in te zetten waar nodig en waren creatief hierin. Andere medewerkers en vrijwilligers hadden hier minder oog voor en waren hier minder bedreven in en waren vooral met hun taken bezig. 6.4 Van de eerder beschreven cliënt die het bombardement van Eindhoven had meegemaakt, was de oorzaak van onrust (vuurwerk tijdens de jaarwisseling) bekend, maar niet weg te nemen. Bij deze cliënt werkte men in die periode tijdelijk met wat meer zo nodig medicatie. 4.7 Kernelement 7: Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen Als psychosociale interventies onvoldoende resultaat bereiken kan het toepassen van psychofarmaca een (aanvullend) alternatief zijn. Psychofarmaca (antipsychotica, antidepressiva, aniolytica en hypnotica) worden voorgeschreven om het gedrag te beïnvloeden. In diverse richtlijnen staat omschreven welke geneesmiddelen bij cliënten met dementie, waarbij onbegrepen gedrag voorkomt, voorgeschreven kunnen worden. In het geval een voorschrijver redenen heeft om af te wijken van de richtlijnen, horen de redenen vastgelegd te zijn in het cliëntdossier. Pagina 18 van 23

19 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof te Eindhoven op 12 november 2015 Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 7 Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen 7.1 In het zorgdossier is terug te lezen welk (gedrags)probleem met behulp van psychofarmaca wordt behandeld. 7.2 De cliënt krijgt psychofarmaca voorgeschreven op basis van de richtlijn probleemgedrag (met herziene medicatieparagraaf) en de richtlijn diagnostiek en medicamenteuze behandeling van dementie. 7.3 Indien de voorschrijver argumenten heeft om af te wijken van de richtlijnen, legt hij deze argumenten in het cliëntdossier vast. Toelichting per beoordelingsaspect 7.1 In het zorgdossier van een cliënt die psychofarmaca kreeg was niet in de zorgdoelen terug te lezen welk probleem hiermee werd behandeld. Op de toedienlijst stond wel een algemene indicatie vermeldt waarvoor het medicijn gegeven werd. Bij zo nodig medicatie was in het zorgplan niet omschreven wanneer dit gegeven mocht worden. 7.2 Bij sommige cliënten werd psychofarmaca zichtbaar afgebouwd. Bij andere cliënten was nog geen afbouw te zien. De specialist ouderengeneeskunde was pas recent betrokken bij de cliënten van Vonderhof. Opvallend was dat een relatief groot aantal cliënten (zo nodig) Haldol gebruikte. 7.3 Dit beoordelingsaspect is niet epliciet aan de orde geweest tijdens het inspectiebezoek. 4.8 Kernelement 8: De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca Evaluatie is belangrijk om de effectiviteit van de behandeling te bepalen. De ingezette aanpak van onbegrepen (probleemoproepend) gedrag (psychosociale interventie, psychofarmaca) moet regelmatig, in elk geval halfjaarlijks, in een multidisciplinair overleg geëvalueerd en zo nodig bijgesteld worden. De evaluatie is niet alleen gericht op de totale behandeling. Ook moet per geneesmiddel bekeken worden of de inzet van dat middel nog passend is. Het netwerk van de cliënt hoort bij dit overleg aantoonbaar betrokken te zijn. Bij de evaluatie van een behandeling met psychofarmaca, horen de evaluatie en vervolgmaatregelen gericht te zijn op het verminderen van de psychofarmaca. Hierdoor wordt onnodig lang behandelen met psychofarmaca voorkomen. Pagina 19 van 23

20 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Rapport van het inspectiebezoek aan Vitalis Zorg Groep, locatie Vonderhof te Eindhoven op 12 november 2015 Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 8 De multidisciplinaire afspraken ten minste tweemaal per jaar evalueren met etra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca 8.1 Het multidisciplinaire team evalueert aantoonbaar de multidisciplinaire afspraken over het omgaan met onbegrepen gedrag en stelt deze afspraken zo nodig bij. Deze afspraken gaan over de inzet van psychosociale interventies en de behandeling van lichamelijke oorzaken. 8.2 Het gebruik van psychofarmaca is aantoonbaar geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Toelichting per beoordelingsaspect 8.1 Het multidisciplinaire team evalueerde tijdens het MDO de multidisciplinaire afspraken over het omgaan met onbegrepen gedrag en stelde deze afspraken zo nodig bij. Niet bij alle cliënten was regelmatig rapportage te zien over de inzet van psychosociale interventies en resultaten van het gebruik van psycofarmaca. 8.2 De evaluatie van het gebruik van psychofarmaca vond volgens gesprekspartners plaats tijdens het halfjaarlijkse MDO van de cliënt en tijdens de jaarlijkse medicatiebeoordeling met de apotheker. Volgens de specialist ouderengeneeskunde werd per cliënt vastgesteld wanneer psychofarmaca geëvalueerd diende te worden. Dit kan tijdens de artsenvisite of tijdens het kernteamoverleg plaats vinden. In het zorgdossier was deze evaluatie in bijvoorbeeld het verslag van het MDO niet aantoonbaar, noch was bij iedere cliënt het streven naar afbouw van psychofarmaca zichtbaar. Pagina 20 van 23

21 Bijlage 1 Geraadpleegde documenten De onderstaande documenten zijn door de inspectie gebruikt bij het uitvoeren van het inspectiebezoek en het opstellen van dit rapport. De inspectie heeft de documenten niet in totaliteit beoordeeld, maar op specifieke onderwerpen doorgenomen. - Visie psychogeriatrie, februari Vitalis visie longstay psychogeriatrie en somatiek, 3 juli Overzicht ZZP s, 16 november Overzicht deskundigheidsniveau, 16 november Overzicht huidige middelen en maatregelen, 16 november Protocol kernteam, geen datum - Protocol Multi Disciplinair Overleg, geen datum - Tijdlijn Opleidingsprogramma PG Intensieve zorg start januari e MDO PG, checklist voorbereiding en verslag, geen datum - Evaluatie MDO PG, checklist voorbereiding en verslag, geen datum - Protocol probleemgedrag BOPZ afdelingen met behandeling en verpleeghuis, datum onbekend - Protocol gericht op situaties waarbij er sprake is van een probleemgedrag bij een client, datum onbekend - Scholingsplan Vitalis Vonderhof Scholingsplan Vitalis Vonderhof 2015 Pagina 21 van 23

22 Bijlage 2 Uitleg observatiemethode SOFI Omdat veel mensen met dementie niet zelf kunnen aangeven hoe zij de zorg ervaren, kan de inspectie bij dit toezichtbezoek observatie via een gestandaardiseerde methode (SOFI) als etra bron van informatie gebruiken. SOFI staat voor Short Observational Framework for Inspection en is een door de Bradford Dementia Group (Universiteit van Bradford) en de Care Quality Commission in Engeland in 2006 ontwikkelde methode. De tweede editie van SOFI is in 2011 gepubliceerd. De inspectie heeft een licentie voor het gebruik van SOFI 2. SOFI is geen comple onderzoeksinstrument maar geeft handvatten om cliëntervaringen te kunnen zien en eenduidig in te schatten hoe cliënten de zorg ervaren. In situaties waar cliënten wonen die niet zelf kunnen vertellen hoe zij de zorg ervaren, kan de inspectie gebruik maken van deze methode. De inspecteurs van de inspectie zijn in het gebruik van SOFI getraind door (medewerkers van) de Universiteit van Bradford. De informatie die verkregen wordt via de SOFI methode staat niet op zichzelf en wordt enkel gebruikt om de focus tijdens het toezichtbezoek te kunnen bepalen en bevindingen te onderbouwen. De methode wordt altijd gebruikt als aanvulling op en naast een regulier toezichtinstrument van de inspectie. De observatie richt zich op het algemeen welbevinden van de cliënt en diens betrokkenheid bij en interacties met de omgeving. De observatie door de inspecteur(s) vindt voornamelijk in een groep cliënten plaats, waarbij de medewerkers hun gebruikelijke werkzaamheden kunnen blijven doen. De resultaten van de observatie zijn, waar relevant, verwerkt in het rapport van het toezichtbezoek. Wilt u meer weten over SOFI dan kunt u dit lezen op de website van de Universiteit van Bradford: Pagina 22 van 23

23 Bijlage 3 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten Wetgeving: - Kwaliteitswet zorginstellingen. - Wet Langdurige zorg. - Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). - Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO): Wijzigingswet Burgerlijk Wetboek. - Wet klachtrecht cliënten zorgsector (WKCZ). - Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ). - Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). - Besluit klachtenbehandeling Bopz. - Besluit rechtspositieregelen Bopz. - Besluit middelen en maatregelen Bopz. - Besluit patiëntendossier Bopz. Veldnormen: - Kwaliteitsdocument 2013 Verpleging, Verzorging en Zorg Thuis. - Richtlijn Probleemgedrag Dementie (Nvva/Verenso) 2008/ Richtlijn omgaan met gedragsproblemen met dementie (niet medicamenteuse aanbevelingen) (V&VN) Psychologische hulpverlening bij gedragsproblemen bij dementie (Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) Richtlijn voor verzorgenden - Het begeleiden van mensen met dementie die apathisch zijn (NIVEL) Richtlijn voor verzorgenden - Het begeleiden van mensen met dementie die depressief zijn (NIVEL & Waerthove) Het verminderen van agitatie bij dementerende ouderen (Inholland & Stichting Geriant) Psychologische hulpverlening bij gedragsproblemen bij dementie (NIP) Omgaan met afweergedrag bij eten en drinken van bewoners met dementie (Kenniskring Transities in Zorg, Hogeschool Rotterdam & LEVV) Standaard Dementie (2e herziening) (NHG) e herziening, e herziening). - Zorgstandaard Dementie (Alzheimer Nederland & Vilans) Kennisbundel Probleemgedrag (Vilans, V&VN, Zorg voor Beter 2011). Rapporten: - Zorgstandaard Dementie (Alzheimer Nederland & Vilans) Kennisbundel Probleemgedrag (Vilans, V&VN, Zorg voor Beter 2011). - Monitor Woonvormen dementie 10 factoren voor een succesvolle woonvoorziening voor mensen met dementie (trimbos) Monitor Woonvormen dementie Trends en succesfactoren (trimbos) Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie. Inventarisatie richtlijnen en inzichten rondom onbegrepen gedrag bij ouderen met dementie. (Vilans en het Trimbos-instituut) Pagina 23 van 23