Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op dinsdag 11 augustus 2015

Transcriptie

1 Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op dinsdag Utrecht november 2015 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding en belang Doelstelling bezoek Methode Toetsingskader Beschrijving locatie Conclusie en beschouwing Overzicht van de resultaten Passende zorg voor de meeste pg-cliënten, visie op belevingsgerichte zorg nog niet volledig geïmplementeerd Complexere zorg vraagt actieve inzet multidisciplinair team en gericht scholen medewerkers Conclusie: de zorg wordt deels volgens de kernelementen uitgevoerd Handhaving Resultaatsverslag Vervolgacties inspectie Bevindingen Kernelement 1: De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie Kernelement 2: De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover Kernelement 3: De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces Kernelement 4: Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) Kernelement 5: Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zoveel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier Kernelement 7: Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen Kernelement 8: De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met extra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca Bijlage 1 Geraadpleegde documenten Bijlage 2 Uitleg observatiemethode SOFI Bijlage 3 Overzicht wetten, veldnormen en rapporten Pagina 2 van 25

3 1 Inleiding De Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) heeft op dinsdag een onaangekondigd bezoek gebracht aan woonzorgcentrum Het Hoge Heem ( hierna: Het Hooge Heem) in Grootegast. In het eerste hoofdstuk van dit rapport beschrijft de inspectie het kader waarbinnen zij het bezoek bracht. In de hoofdstukken hierna volgen de conclusie en beschouwing, de handhaving met daarin de maatregelen die de zorgaanbieder moet nemen en tenslotte de bevindingen. 1.1 Aanleiding en belang De taak van de inspectie is het bevorderen van de naleving van wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden bij onder toezicht staande zorgaanbieders. De inspectie doet dit niet vanuit de opvatting regels zijn regels, maar vanuit de overtuiging dat regels en (beroeps)normen er zijn om risico s tegen te gaan en gezondheidsschade te voorkomen. Extra aandacht gaat uit naar kwetsbare groepen. In dit kader verricht de inspectie binnen de langdurige zorg onderzoek naar de zorg voor ouderen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie. In vervolg op het project Zorg aan ouderen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie in 2014, toetst de inspectie in 2015 bij 25 zorgaanbieders de zorg aan deze doelgroep. 1.2 Doelstelling bezoek De gewenste uitkomst van het onderzoek is dat zorgaanbieders de zorg voor mensen met onbegrepen gedrag, voortkomend uit een vorm van dementie, volgens de normen leveren. De doelstelling van de inspectiebezoeken in 2015 is te beoordelen in hoeverre de geboden zorg voldoet aan de 8 kernelementen 1 die zijn gebaseerd op relevante weten regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden. In 2014 heeft de inspectie, bij de bezoeken in het kader van bovengenoemd onderzoek, beschrijvende rapporten zonder oordeel opgesteld om zo het onderwerp in het veld te agenderen. De inspectie maakte voor het eerst gebruik van de mogelijkheid om in een algemene ruimte van een zorglocatie gedurende enige tijd de zorg aan cliënten te observeren met een gevalideerde methode. Hierdoor kon de inspectie de zorg meer vanuit het cliëntperspectief toetsen. In 2015 zijn de rapporten van de inspectie wederom beschrijvend, echter nu wel voorzien van een oordeel. De inspectie vraagt zo nodig aan de zorgaanbieder om, na drie maanden, (de resultaten en eventuele planning van) verbeteringen te rapporteren. 1.3 Methode De inspectie gebruikte een bezoekinstrument op basis van de 8 kernelementen voor zorg aan cliënten met onbegrepen gedrag. In het instrument zijn de kernelementen als veldnormen vastgelegd. Elk kernelement bestaat uit een aantal beoordelingsaspecten. De inspectie beoordeelt het kernelement op basis van de bevindingen tijdens het bezoek. 1 De kernelementen hebben hun oorsprong in het rapport Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie. Inventarisatie richtlijnen en inzichten rondom ombegrepen gedrag bij ouderen met dementie (Vilans en Trimbos-instituut) Pagina 3 van 25

4 Om tot een oordeel te komen gebruikte de inspectie informatie uit verschillende bronnen. Zo sprak de inspectie met cliënten en cliëntvertegenwoordigers, verschillende zorgmedewerkers, externe adviserende specialist ouderengeneeskunde, externe adviserende psycholoog en het management van de locatie. Ook gebruikte de inspectie schriftelijke informatie uit (beleids)documenten (zie bijlage 1) en cliëntdossiers. Daarnaast kreeg de inspectie tijdens een rondleiding een algemene indruk gekregen van de omgeving van de cliënten. Een onderdeel van het bezoekinstrument zijn observaties van maximaal vijf cliënten in openbare ruimtes van een zorglocatie. Deze methode genaamd SOFI (Short Observational Framework for Inspection) is een observatie-instrument dat als doel heeft de zorg vanuit het perspectief van de cliënt in kaart te brengen (zie bijlage 2). Tijdens een observatieperiode van bij dit bezoek 45 minuten in de eerste ronde en vervolgens eenmaal 10 minuten respectievelijk eenmaal 40 minuten in de tweede ronde hebben drie inspecteurs een indruk gekregen van de manier waarop cliënten de zorg ervaren en medewerkers met cliënten omgaan. De observatie vond plaats in twee verschillende huiskamers van de pg-afdelingen op de eerste verdieping van Het Hooge Heem tussen uur tot uur. De observatie vond plaats voor en tijdens de lunch. Tijdens de observaties waren in beide huiskamers meerdere medewerkers aanwezig. Ook kwam er een familielid met kinderen op bezoek. Resultaten van de SOFI-observaties worden altijd gebruikt in combinatie met de informatie uit de verschillende hierboven genoemde bronnen (triangulatie). 1.4 Toetsingskader De kernelementen en beoordelingsaspecten die de inspectie hanteerde, zijn gebaseerd op de wet- en regelgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en branche- en beroepsverenigingen. Een overzicht van het normenkader is opgenomen in bijlage 3. De inspectie vraagt maatregelen aan de zorgaanbieder indien de/een kernelement(en) niet of deels voldoen/voldoet. Indien nodig vraagt de inspectie een resultaatverslag en brengt de inspectie een follow up bezoek. 1.5 Beschrijving locatie Ligging en gebouw Woonzorgcentrum het Hooge Heem in Grootegast is gelegen in de provincie Groningen. Het woonzorgcentrum ligt aan de rand van dit rustige dorp en kijkt vanaf de achterzijde uit op uitgestrekte weilanden. Het Hooge Heem heeft in oktober 2014 een nieuw gebouw in gebruik genomen. Het gebouw oogt ruimtelijk, functioneel, schoon en fris. Op de eerste verdieping van het gebouw bevinden zich twee pgafdelingen. Tussen deze afdelingen bevind zich een dakterras. Het terras biedt aan de ene kant uitzicht op het coulisselandschap, en aan de andere kant op de nabij gelegen woonwijk. Organisatie en omvang Het Hooge Heem is een kleine stichting op algemene grondslag met een platte organisatiestructuur, gecontroleerd door een raad van toezicht. De stichting heeft één intramurale locatie. Er verblijven in totaal 66 cliënten verdeeld over zes afdelingen. Naast pg-zorg en verzorgingshuiszorg biedt Het Hooge Heem mogelijkheden voor tijdelijke opname en dagverzorging. Ook beheert de organisatie zestien zorgwoningen, die eigendom zijn van een woningcorporatie. Deze woningen worden op basis van het principe scheiden van wonen en zorg verhuurd als alternatief voor opname in het verzorgingshuis. Bij Het Hooge Heem werken ruim 100 mensen (bronnen: eigen website en locatiemanagement). Voor de pg-afdelingen bevindt Het Hooge Heem zich momenteel in een transitiefase van verzorgingshuiszorg naar verpleeghuiszorg. Pagina 4 van 25

5 De pg-afdelingen Bij Het Hooge Heem verblijven 20 pg-cliënten, gelijk verdeeld over twee afdelingen genaamd Oost 1 en West 1. Het inspectiebezoek richtte zich op deze twee afdelingen. De cliënten hebben een zorgzwaartepakket (hierna: zzp) 5 of 7. Twee huisartsen zijn verantwoordelijk voor de medische zorg. Het Hooge Heem doet zo nodig op consultbasis een beroep op een specialist ouderengeneeskunde en/of een psycholoog van een andere zorgaanbieder uit de provincie. Het Hooge Heem heeft geen aanmerking op grond van de Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (hierna: Wet Bopz). Geen van de cliënten heeft een zogenaamde artikel 60 indicatie op grond van de Wet Bopz. Het Hooge Heem kreeg recent de toelating voor de behandelfunctie voor 24 pg-cliënten en heeft het voornemen om op korte termijn een Bopz-aanmerking aan te vragen. Het Hoge Heem wil op deze manier de pg-cliënten dusdanige zorg bieden, dat zij gedurende de rest van hun leven in Grootegast kunnen blijven wonen. De huiskamers zijn huiselijk ingericht met aandacht voor de belevingswereld van de cliënten. Bij de slaapkamerdeuren van de cliënten hangt een voor hen relevante foto. De huiskamers beschikken elk over een open keuken. Het meubilair is in alle huiskamers soortgelijk en in verschillende tinten. Cliënten hebben eigen meubilair op hun slaapkamer. Het Hooge Heem streeft ernaar, in de huiskamers eenmaal per week gezamenlijk met de bewoners te koken. Op de overige dagen brengen medewerkers uit de keuken op de begane grond het eten, warm in dekschalen, naar boven. Naast de huiskamers bevindt zich een zusterpost. Dit is een kantoortje met doorzichtige ramen van waaruit toezicht op de huiskamer mogelijk is. Medewerkers rapporteren hier en zo nodig vinden hier gesprekken plaats die vanwege privacy en rust voor de cliënten niet in de huiskamer kunnen plaatsvinden. Voor deze constructie is in de nieuwbouw bewust gekozen zodat het toezicht op cliënten in de huiskamer mogelijk blijft. Personele inzet De pg-afdelingen Oost 1 en West 1 hebben elk een team met circa zes eerstverantwoordelijke verzorgenden (hierna: EVV ers) met een VIG (verzorgende individuele gezondheidszorg) opleiding. Zij coördineren elk de zorg voor twee cliënten. Ze werken meestal in duo s met een lerende meeloper. Alle medewerkers van de pg-afdelingen hebben minimaal deskundigheidsniveau 3. Het Hooge Heem stimuleert de medewerkers actief om deskundigheidsniveau 4 te behalen. Er is nauwelijks sprake van personeelsverloop binnen Het Hooge Heem. In de ochtend van uur tot uur en in de avond van uur tot uur werken er twee medewerkers op een groep van 10 bewoners. In de middag vanaf uur tot uur werkt er één medewerker per groep. Pagina 5 van 25

6 voldoet Voldoet deels Voldoet niet Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op 2 Conclusie en beschouwing Dit hoofdstuk start met een totaaloverzicht van de scores per kernelement. Hierna volgen paragrafen met een beschouwend karakter. Tenslotte geeft de inspectie haar conclusie. 2.1 Overzicht van de resultaten Tabel 1 biedt een overzicht van de oordelen per kernelement. Kernelement 1. De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie 2 De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover 3 De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces 4 Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) 5 Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein 6 Om de risico s van het gedrag zo veel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier 7 Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen 8 De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met extra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca x x x x x x x x Pagina 6 van 25

7 2.2 Passende zorg voor de meeste pg-cliënten, visie op belevingsgerichte zorg nog niet volledig geïmplementeerd De inspectie zag een mooi gebouw en enthousiaste medewerkers met hart voor het vak. Het Hooge Heem is een eind op weg met het in de praktijk brengen van haar visie op belevingsgerichte zorg. De inspectie zag voorbeelden van positieve bejegening en cliëntondersteunende acties van medewerkers. De inspectie zag ook enkele cliënten voor wie de zorg meer op hun beleving afgestemd kon worden. Juist zij verdienen het dat de visie van Het Hooge Heem nog verder geïmplementeerd wordt. 2.3 Complexere zorg vraagt actieve inzet multidisciplinair team en gericht scholen medewerkers Om kwalitatief goede dementiezorg te kunnen bieden aan de complexer wordende doelgroep, is het van belang dat het multidisciplinaire team nauw betrokken is bij de zorg voor cliënten met dementie. Dit betekent multidisciplinair de cliënten kennen, oorzaken voor onbegrepen gedrag zoeken en interventies uitzetten. Een evaluatie met aandacht voor het afbouwen van psychofarmaca is daar onlosmakelijk aan verbonden. De psycholoog en specialist ouderengeneeskunde spelen hier nu een (te) kleine rol in op grond van hun adviseurschap. Daarnaast verdienen medewerkers het, dat Het Hooge Heem investeert in hun deskundigheid. Moderne dementiezorg vraagt een continu onderhouden en vergroten van kennis en ervaring van de betrokken medewerkers. 2.4 Conclusie: de zorg wordt deels volgens de kernelementen uitgevoerd De zorg aan mensen met onbegrepen gedrag wordt op de pg-afdelingen van Het Hooge Heem bij alle kernelementen deels volgens de kernelementen uitgevoerd. Dit betekent dat verantwoorde zorg niet altijd gegarandeerd is. Om de risico s te beperken wordt van u verwacht dat u maatregelen neemt. In hoofdstuk 3 staan de te nemen maatregelen vermeld en worden de vervolgacties aangegeven. Pagina 7 van 25

8 3 Handhaving In dit hoofdstuk omschrijft de inspectie wat zij van de zorgaanbieder verwacht. De inspectie gaat ervan uit dat hoofdstuk 4 voldoende informatie bevat om de benodigde verbeteringen uit te voeren. De inspectie verwacht van de zorgaanbieder dat hij maatregelen neemt om te voldoen aan de kernelementen. 3.1 Resultaatsverslag De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder de noodzakelijke verbetermaatregelen neemt en de inspectie daarvan een resultaatsverslag stuurt. Dit resultaatsverslag verwacht de inspectie drie maanden na het versturen van het vastgestelde rapport. De inspectie verwacht per beoordelingsaspect dat niet of deels voldoet een resultaatsverslag waarin staat: - Of de zorgaanbieder voldoet aan het beoordelingsaspect of wat de planning is om aan het beoordelingsaspect te gaan voldoen. - De aanpak en acties waarmee de zorgaanbieder bereikt dat aan het beoordelingsaspect is voldaan. - De wijze waarop is gemeten dat de zorgaanbieder aan het beoordelingsaspect voldoet. 3.2 Vervolgacties inspectie Op basis van het ontvangen resultaatsverslag beoordeelt de inspectie of vervolgacties nodig zijn. Een aangekondigd of onaangekondigd hertoetsbezoek aan Het Hooge Heem behoort tot de mogelijke vervolgacties. Pagina 8 van 25

9 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op 4 Bevindingen In dit hoofdstuk geeft de inspectie weer wat zij aantrof tijdens het inspectiebezoek. De tekst in de blauwe kaders omschrijft een uitwerking van het kernelement die de ideale situatie benadert. Per kernelement is een aantal beoordelingsaspecten beschreven. Tijdens het bezoek keek de inspectie naar de uitvoering van de beoordelingsaspecten. Het resultaat is een oordeel per beoordelingsaspect en per kernelement: voerde de zorgaanbieder de zorg volgens het kernelement, deels volgens het kernelement of niet volgens het kernelement uit? De inspectie hanteerde hierbij het uitgangspunt dat een kernelement voldoet wanneer alle beoordelingsaspecten voldoen. Een kernelement voldoet niet wanneer alle beoordelingsaspecten niet voldoen. In de andere gevallen voldoet een kernelement deels. Niet beoordeeld betekent dat de situatie waarop het beoordelingsaspect van toepassing is, op de locatie wel voorkomt, maar niet aan de orde is geweest tijdens het bezoek. De inspectie illustreert haar oordeel met positieve en negatieve voorbeelden. 4.1 Kernelement 1: De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie. De zorgaanbieder heeft aantoonbaar een visie/beleid 2 waaruit blijkt vanuit welke gedachte en op welke manier hij zorg aan mensen met dementie wil bieden. Uit deze visie blijkt dat de zorgaanbieder het streven ondersteunt om het onbegrepen gedrag bij mensen met dementie te onderzoeken, te begrijpen en oorzaken van (probleem oproepend) onbegrepen gedrag aan te pakken. De visie wordt vertaald naar beleid. Uit onderzoek blijkt dat een visie vooral dan bijdraagt aan het succes van een woonvoorziening wanneer deze niet alleen op papier staat, maar ook in de praktijk is doorgevoerd en wordt nageleefd. Kernelement (KE) met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 1 De zorgaanbieder heeft een aantoonbare en geïmplementeerde visie op de zorg aan mensen met een vorm van dementie 1.1 De zorgaanbieder heeft vastgelegd vanuit welke visie hij zorg aan mensen met een vorm van dementie biedt. 2 De gevraagde visie kan onderdeel zijn van een grotere, bredere visie van de zorgaanbieder. Ook het op de visie gebaseerde beleid (hoe wordt de visie in de praktijk gebracht) kan onderdeel zijn van een groter/breder beleid. Pagina 9 van 25

10 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op Kernelement De zorgaanbieder toetst de praktijk continu aan de visie. De visie is leidraad voor personeels- en familiebeleid. Toelichting per beoordelingsaspect 1.1 Het Hooge Heem had in het document Zorgvisie voor afdeling Oost 1 en West 1 vastgelegd vanuit welke visie Het Hooge Heem zorg aan mensen met een vorm van dementie biedt. De visie voor deze pg-afdelingen gaat uit van belevingsgerichte zorg. In het visiedocument wordt een bewoner aangeduid als: een cliënt met ernstige geheugenproblemen die meestal zijn veroorzaakt door een dementieel syndroom. Enkele citaten uit het visiedocument: De meest belangrijke doelstelling van de belevingsgerichte zorg is het bieden van veiligheid, warmte en geborgenheid. Het uiteindelijke doel van belevingsgerichte zorg binnen Het Hooge Heem is het welbevinden van de oudere te verbeteren. Een positieve wisselwerking tussen de hulpverlener en de dementerende oudere staat bij de belevingsgerichte zorg centraal, en is bepalend bij het maken van keuzes die aansluiten bij zijn beleving, behoeften en mogelijkheden. De belevingsgerichte zorg is een individuele benadering. Door de kleinschaligheid van de afdeling kunnen de medewerkers een vertrouwensband opbouwen met de cliënten. Dit draagt bij aan een veilige en gestructureerde woonomgeving. 1.2 Op verschillende plaatsen op de afdelingen en in de slaapkamers waren de ruimtes aangekleed zodat cliënten zich er thuis zouden voelen. Voor de gezamenlijke maaltijden dekten de medewerkers de eettafels met borden, bestek en dekschalen. Iedere cliënt van afdeling West 1 had een eigen bord en een eigen mok. Bij afdeling Oost 1 hadden cliënten een eigen kop en schotel. De warme maaltijd werd per bord in de magnetron opgewarmd. Medewerkers gingen bij de cliënten aan tafel zitten maar aten niet standaard met hen mee. Dit deden ze alleen als cliënten daar nadrukkelijk om vroegen. Ondanks de aanwezigheid van een vaatwasser in de huiskamers deden medewerkers soms de afwas op tafel samen met de cliënten, en zongen ze ondertussen met elkaar. De individuele benadering was op de ochtend van het inspectiebezoek niet goed zichtbaar. Medewerkers en cliënten waren aan tafel in de huiskamer vooral met groepsgerichte activiteiten bezig. 1.3 De visie was deels leidraad voor personeels- en familiebeleid. Het lukte niet altijd om ten minste één medewerker in elke huiskamer te hebben. Tussen uur en uur was er per afdeling één medewerker in dienst. Alleen tussen uur en uur was er door een overlap van diensten ook een tweede medewerker. Gesprekspartners gaven aan dat hun grootste wens was om overdag steeds twee medewerkers per huiskamer te hebben, net als vóór de verhuizing naar de nieuwbouw. Tijdens de gesprekken proefden de inspecteurs enthousiasme voor het onderwerp belevingsgerichte zorg. Pagina 10 van 25

11 Gesprekspartners uitten de wens om belevingsgerichte zorg onder andere met scholing en intercollegiale uitwisseling verder uit te bouwen. Sinds de verhuizing naar de nieuwbouw was er met name geschoold op goede basiszorg en EVV-schap. De locatiemanager en sommige medewerkers bezochten incidenteel een symposium en maakten hiervan een verslag dat zij deelden met de collega s. De benodigde expertise wonnen medewerkers hoofdzakelijk bij elkaar in. Een deel van de medewerkers had een relatief lange ervaring in het werken met mensen met dementie. Tijdens de gesprekken bleek dat deze ervaring niet evenredig was verdeeld over beide teams. De externe specialist ouderengeneeskunde, de externe psycholoog en de beide huisartsen hadden geen rol in de scholing van medewerkers over het thema dementie. Ook waren de specialist ouderengeneeskunde en de psycholoog niet regelmatig op de pgafdelingen aanwezig. Familie was welkom bij Het Hooge Heem. Team West 1 organiseerde eenmaal per jaar een familieavond. Bij team Oost 1 gebeurde dit nog niet. Dit team maakte aan familie die op bezoek kwam kenbaar, dat men verwachtte dat familie niet in de huiskamer zou gaan zitten maar met de betreffende cliënt naar diens slaapkamer zou gaan. Dit stond op een briefje op het raam van de huiskamer. 4.2 Kernelement 2: De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover. Zorg voor de cliënt wordt geleverd vanuit het kennen van de cliënt. Medewerkers weten welk gedrag, welke stemming, normaal is voor die cliënt. Medewerkers laten in de praktijk zien dat zij cliënten kennen en dat zij signalen van onbegrepen gedrag kunnen herkennen, hierover kunnen rapporteren en op het gedrag kunnen reageren. Voor iedere cliënt is een individueel zorgleefplan beschikbaar dat aansluit op de levensloop 3 en zorgbehoeften van de cliënt en dat, vanuit het cliëntperspectief, concreet geformuleerde doelen bevat. Uit het zorgleefplan blijkt dat signalen van het normale gedrag en het daarop afwijkende, onbegrepen gedrag bekend zijn. Beschreven staat hoe escalatie voorkomen kan worden en hoe de cliënt weer in een positieve stemming gebracht kan worden. In de rapportage 4 is informatie over de duiding van onbegrepen gedrag en zo nodig preventie van escalatie en acties om de cliënt in een positieve stemming terug te brengen, terug te vinden. Het zorgleefplan komt multidisciplinair (kernelement 4) tot stand in samenwerking met de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger (kernelement 3). 3 Levensloop: bedoeld wordt zowel de medische levensloop als de sociale levensloop. 4 Bedoeld wordt de (dagelijkse) rapportage waarin ten minste aan de hand van de zorgdoelen wordt gerapporteerd over het gebeurde, de rapportage van overleggen, de rapportage van anderen dan de verzorging. Pagina 11 van 25

12 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 2 De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag en rapporteert hierover 2.1 De medewerker kent de cliënt. 2.2 De levensloopinformatie is aantoonbaar in het dossier opgenomen. 2.3 Medewerkers herkennen signalen van afwijkend gedrag van de cliënt en rapporteren hierover. 2.4 Medewerkers reageren ondersteunend5 naar de cliënt. Toelichting per beoordelingsaspect 2.1 Medewerkers en cliënten van Het Hooge Heem kenden elkaar zichtbaar. Medewerkers konden aangeven dat een cliënt blij werd van orchideeën en een advocaatje met slagroom en een groot liefhebber was van klassieke muziek. Een verzorgende nodigde een cliënt apart uit om samen een eindje te lopen. Tijdens de observatie was merkbaar dat het personeel de familie van diverse cliënten bij naam kende. 2.2 Het netwerk van de cliënt had levensloopinformatie opgesteld in de vorm van een levensboek. Dit levensboek werd apart achter slot en grendel bewaard in de zusterpost. De levensloopinformatie was niet aantoonbaar opgenomen in het cliëntdossier en werd ook niet bijgewerkt. Ook een cliëntbeschrijving en een beschrijving van de vastgestelde vorm van dementie ontbrak. Alleen de omschrijving dementieel syndroom werd vermeld. Gesprekspartners vertelden dat de levensloopinformatie voor cliënten die vóór hun dementie bij Het Hooge Heem waren komen wonen, niet compleet was. De inspecteurs hebben geen levensboeken ingezien. 2.3 De inspecteurs hebben in de geraadpleegde cliëntdossiers geen rapportages over onbegrepen gedrag van cliënten aangetroffen. In één cliëntdossier troffen de inspecteurs een in het dagelijks cliëntplan verwerkt omgangsadvies aan. De doelen in het zorgleefplan waren bij diverse cliënten erg algemeen en weinig concreet voor de cliënt geformuleerd, bijvoorbeeld u wilt hulp bij het cognitief functioneren. EVV-ers konden rechtstreeks of via het hoofd zorg de psycholoog benaderen als zij onbegrepen gedrag bij een cliënt constateerden en behoefte hadden aan een omgangsadvies. De psycholoog was ten tijde van het inspectiebezoek ruim een jaar geleden voor het laatst benaderd voor het geven van een omgangsadvies over een cliënt van één van beide pg-afdelingen. De 5 Bedoeld wordt dat de medewerker de sterke kanten van de cliënt positief bekrachtigd. De cliënt weet zich daardoor gehoord en gezien. De houding van de medewerker is op de individuele cliënt afgestemd. Pagina 12 van 25

13 inspecteurs konden in één geraadpleegd cliëntdossier beknopte informatie terugvinden over de uitkomsten van multidisciplinair overleg. 2.4 Tijdens de observatie zagen de inspecteurs respectvol gedrag van medewerkers jegens cliënten. Zo spraken medewerkers hen met u en met de achternaam aan, zeiden ze duidelijk wat ze gingen doen en vroegen ze cliënten proactief of bijvoorbeeld het eten wel lekker was, en of een cliënt genoeg had gegeten of nog meer wilde eten. Het viel op dat medewerkers makkelijker contact maakten met cliënten die alert aanwezig waren. Teruggetrokken cliënten kregen minder aandacht en werden door sommige medewerkers genegeerd. Waargenomen voorbeelden waren bijvoorbeeld de vraag van een medewerker wat is er mevrouw, waarvoor roept u zo?, en het afvegen van de mond van een cliënt zonder dit van te voren aan te geven. Een aantal keren stond drinken of lag een servet te ver bij de cliënt vandaan. Medewerkers signaleerden dit en corrigeerden dit. Tijdens de observatie stelden inspecteurs vast dat verzorgenden een eerder door de psycholoog opgesteld omgangsadvies grotendeels toepasten in de praktijk. Op afdeling West 1 verbleef een echtpaar. Door de inzet van een verzorgende werd dit echtpaar in staat gesteld een trouwerij op Terschelling te bezoeken. Ook was er een busreis georganiseerd voor cliënten. Het rondrijden in de ouderlijke en vertrouwde omgeving van cliënten bracht veel herkenning en vreugde voor de cliënten en ook de medewerkers waren hier erg positief over. De medewerkers vertelden dat deze busreis voor één medewerker in diensttijd en voor één medewerker in vrije tijd plaatsvond. Pagina 13 van 25

14 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op 4.3 Kernelement 3: De zorgaanbieder betrekt het netwerk 6 van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces Gevraagd en ongevraagd tellen de ervaring, wensen en inzichten van de cliënt en zijn netwerk over het welzijn en het gedrag van de cliënt mee bij het analyseren en vaststellen van het (onbegrepen) gedrag van de cliënt. Ook bij het bepalen van het zorg- en behandelbeleid door het multidisciplinaire team, de evaluaties en bijstellingen van de zorgafspraken is de betrokkenheid van het netwerk van de cliënt van belang. Het netwerk van de cliënt krijgt ruimte om de eigenheid en de autonomie van de cliënt te bewaken en te bevorderen. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 3 De zorgaanbieder betrekt het netwerk van de cliënt bij essentiële momenten in het zorgproces 3.1 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het opstellen van de (sociale) levensloop van de cliënt. 3.2 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het vaststellen van de probleemanalyse. 3.3 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het bepalen van de zorg- en behandeldoelen. 3.4 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan het kiezen van passende interventies (shared decision making). 3.5 Het netwerk van de cliënt levert een bijdrage aan de evaluatie. Toelichting per beoordelingsaspect 3.1 Gesprekspartners vertelden dat het netwerk van de cliënt levensloopinformatie aanleverde in de vorm van een levensboek. 3.2 Volgens gesprekspartners werd het netwerk standaard uitgenodigd voor het bijwonen van multidisciplinair overleg (hierna: MDO) over de cliënt. Het netwerk maakte niet vaak gebruik van deze mogelijkheid. De cliëntvertegenwoordigers vertelden dat zij nog nooit voor een MDO waren uitgenodigd. Het netwerk werd wel altijd geïnformeerd over de uitkomsten van het MDO. 6 De inspectie kiest hier voor de term netwerk omdat naast de betrokkenheid van de (wettelijke) vertegenwoordiger van de cliënt ook betrokkenheid van andere naasten (familie en mantelzorgers) bij het betekenis geven aan onbegrepen gedrag denkbaar is en mogelijk zou moeten zijn. Pagina 14 van 25

15 3.3 De zorg- en behandeldoelen waren bij één cliënt al jaren ongewijzigd. In het zorgleefplan waren evaluatiedata voor de zorgdoelen zichtbaar. Door het mede ondertekenen van het zorgleefplan was zichtbaar dat de cliëntvertegenwoordiger instemde met de zorg- en behandeldoelen in het zorgleefplan. Uit de geraadpleegde cliëntdossiers en de gesprekken viel niet op te maken dat het netwerk betrokken was bij het bepalen van deze doelen. 3.4 Het netwerk droeg via het levensboek en in contact met verzorgenden bij aan passende interventies. Zo vertelden zowel een cliëntvertegenwoordiger als verzorgenden dat bij een cliënt met aanhoudende onrust zonder lichamelijke oorzaak, onder meer de nabijheid van orchideeën of klassieke muziek hielp. Het netwerk was niet standaard aanwezig bij MDO s. 3.5 Het netwerk van de cliënt voelde zich betrokken bij de evaluatie van de zorg. De inspecteurs leidden dit af uit de gevoerde gesprekken en uit de handtekeningen van de cliëntvertegenwoordiger onder (nieuwe versies van) het dagelijks cliëntenplan, het zorgleefplan en het registratieformulier middelen en maatregelen. Verslagen van evaluatiegesprekken met het netwerk van de cliënt en van MDO s werden niet gemaakt, en het netwerk van de cliënt was niet altijd aanwezig bij het MDO. Wel werden afspraken die in het MDO waren gemaakt, gedeeld met het netwerk van de cliënt en direct verwerkt in het dagelijks cliëntenplan en met een lagere frequentie - in het zorgleefplan. Medewerkers vonden het lastig om per doel uit het zorgleefplan te rapporteren. Het elektronische cliëntdossier bood hiervoor nog geen mogelijkheden. 4.4 Kernelement 4: Een multidisciplinair team 7 met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) Multidisciplinair werken is een voorwaarde om gedrag te onderzoeken, een best passende interventie samen te stellen, uit te voeren en te evalueren. Multidisciplinair werken, gericht op de zorg voor mensen met onbegrepen gedrag voortkomend uit een vorm van dementie, gebeurt door een vast team. Dit vaste multidisciplinaire team heeft een gezamenlijk gedachtegoed, gebaseerd op de visie van de zorgaanbieder (kernelement 1) van waaruit gewerkt wordt. Het team bestaat minimaal uit de disciplines die direct bij de behandeling en verzorging/verpleging van de cliënt betrokken zijn. Het multidisciplinaire team wordt zo nodig aangevuld met externe deskundigen (bijvoorbeeld: psychiater, CCE, gedragsdeskundigen GGZ); zeker als de cliënt onvrijwillige zorg krijgt. Het multidisciplinaire team heeft een met de zorgbehoefte van de cliënt harmoniërende overlegfrequentie; het minimum is een keer per half jaar. 7 In veel protocollen en richtlijnen wordt de term multidisciplinair team gebruikt. Deze term wordt in de protocollen niet ingevuld. Uit de context mag worden opgemaakt dat bedoeld wordt dat het team ten minste bestaat uit de specialist ouderengeneeskunde/sociaal geriater en (een vertegenwoordiging van) verzorgenden. Een psycholoog is bij voorkeur een vast teamlid of is door de arts en verzorgenden makkelijk te consulteren. Andere deskundigen, zoals paramedici, zijn in ieder geval bij overlegmomenten betrokken als zij daadwerkelijk zorg verlenen aan de betreffende cliënt. Pagina 15 van 25

16 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 4 Een multidisciplinair team met in ieder geval een verzorgende, arts en psycholoog, zorgt dat zorgdoelen en interventies gebaseerd zijn op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en) 4.1 Het vaste multidisciplinaire team voor mensen met onbegrepen gedrag bij dementie bestaat tenminste uit verzorgenden, de medisch behandelaar, de gedragsdeskundige en de vertegenwoordiger van de cliënt. 4.2 Het multidisciplinaire team baseert de zorgdoelen en de interventies op (een) gezamenlijk gedragen probleemstelling(en). 4.3 Het multidisciplinaire team betrekt zo nodig externe/andere deskundigen bij het overleg. Toelichting per beoordelingsaspect 4.1 De EVV-er, één van de twee huisartsen, de externe psycholoog, de externe specialist ouderengeneeskunde en het hoofd zorg maakten standaard deel uit van het MDO. Met de andere huisarts werd soms telefonisch afgestemd. Ook de familie kon volgens een behandelaar indien gewenst bij de bespreking van hun verwant in het MDO aanwezig zijn. In de praktijk maakte de familie daar weinig gebruik van. De psycholoog en de specialist ouderengeneeskundige werden op consultbasis ingezet. De psycholoog werd in 2014 volgens het overzicht inzet behandeldienst d.d. 15 januari 2015 voor gemiddeld ruim 1,5 uur per week ingezet, inclusief deelname aan het MDO. De inzet van de specialist ouderengeneeskunde bedroeg in dezelfde periode nog geen 1,5 uur per week, inclusief deelname aan het MDO. Iedere zes weken werd er een MDO gehouden. Dit overleg duurde circa 1,5 à 2 uur. In deze tijd konden zes tot acht cliënten van Het Hooge Heem worden besproken. Het ging hierbij om een mix van cliënten van de pg-afdelingen en andere cliënten van Het Hooge Heem. De toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen was een vast agendapunt in het MDO. Een cliënt werd gemiddeld twee keer per jaar in een MDO besproken. Na een MDO vulde de EVV-er de uitkomsten beknopt in op een EVV-blad in het cliëntdossier. Pagina 16 van 25

17 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op 4.2 Uit de gesprekken en de inzage in cliëntdossiers konden de inspecteurs niet opmaken dat er sprake was van een gezamenlijk gedragen probleemstelling. Ten tijde van het inspectiebezoek waren de psycholoog en de specialist ouderengeneeskunde niet betrokken bij cliënten van de pg-afdelingen. De psycholoog was ruim een jaar eerder voor het laatst betrokken geweest voor het geven van een omgangsadvies. De specialist ouderengeneeskunde was in het voorjaar van 2015 voor het laatst betrokken geweest bij het afbouwen van medicatie bij een cliënt met cognitieve achteruitgang en wegrakingen. Afbouwplannen en -acties werden niet vastgelegd in het zorgleefplan. Eén van beide huisartsen woonde het MDO standaard niet bij en werd soms telefonisch bijgepraat. Er werden geen aparte verslagen gemaakt van MDO s. Dagelijkse cliëntplannen en zorgleefplannen werden direct aangepast aan de uitkomsten van MDO s. Uit de dagelijkse rapportages moesten verzorgenden opmaken wat er in het MDO was besproken en besloten. 4.3 Het hoofd zorg en de huisarts bepaalden of externe deskundigheid ingeroepen werd. Indien er sprake was van paramedische betrokkenheid, zoals van een fysiotherapeut, was deze ook bij het MDO aanwezig. Gesprekspartners gaven aan de behoefte te hebben om vaker en direct met de specialist ouderengeneeskunde te kunnen overleggen ingeval van onbegrepen gedrag. Het Centrum voor Consultatie en Expertise (hierna: CCE) was bekend maar nog nooit ingeschakeld voor de pg-cliënten van Het Hooge Heem. 4.5 Kernelement 5: Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein Vanuit het kennen van de cliënt is bekend wanneer onbegrepen gedrag optreedt. De zorgaanbieder analyseert onbegrepen gedrag op een methodische wijze en in multidisciplinair verband. De analyse bevat onderzoek naar lichamelijke factoren en medicijngebruik, onderzoek naar psychische factoren (de aanwezigheid van een psychische stoornis) en onderzoek naar sociale factoren (inclusief de levensgeschiedenis, de bejegening en de omgevingsfactoren) als mogelijke oorzaken van het onbegrepen gedrag. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 5 Het multidisciplinaire team maakt aantoonbaar een analyse van het onbegrepen gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein Pagina 17 van 25

18 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op Kernelement 5.1 Er is multidisciplinair of door meerdere disciplines onderzoek gedaan naar oorzaken van onbegrepen gedrag op lichamelijk, psychisch en sociaal (levensgeschiedenis en omgevingsfactoren) terrein. 5.2 De resultaten van het onderzoek naar oorzaken van het onbegrepen gedrag zijn in het zorgdossier opgenomen. Toelichting per beoordelingsaspect 5.1 De psycholoog was niet standaard bij alle cliënten en bij de dagelijkse gang van zaken op de pg-afdelingen betrokken. De psycholoog kon door EVV-ers, het hoofd zorg of via het MDO worden ingeschakeld. Ten tijde van het inspectiebezoek was de psycholoog bij geen enkele pg-cliënt betrokken. Bij een cliënt had de psycholoog ruim een jaar geleden een omgangsadvies gegeven. Sindsdien was de psycholoog niet meer in consult gevraagd voor pg-cliënten. De levensloopinformatie en omgevingsfactoren zoals ervaren drukte in de huiskamer vormden aanknopingspunten voor het zoeken naar oorzaken voor onbegrepen gedrag. 5.2 In de cliëntdossiers troffen de inspecteurs geen resultaten van onderzoek naar oorzaken van het onbegrepen gedrag aan. 4.6 Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zoveel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier Onbegrepen gedrag kan door verschillende interventies aangepakt worden. Afhankelijk van de oorzaak van het gedrag wordt bij een keuze tussen psychosociale interventies en toepassing van psychofarmaca eerst gekozen voor psychosociale interventies. Dit omdat psychosociale interventies passen bij een persoongerichte benadering van cliënten. De interventies moeten passen binnen professionele standaarden. De psychosociale interventies worden in het vaste multidisciplinaire team (eventueel aangevuld met externe deskundigheid) en met het netwerk van de cliënt besproken en vastgelegd in het zorgleefplan. Indien uit evaluatie van de interventie(s) blijkt dat de interventie en eventuele alternatieve psychosociale interventies het cliëntgedrag niet voldoende beïnvloeden, kan (aanvullend) psychofarmaca gebruikt worden. Medewerkers moeten deskundig en creatief zijn in het toepassen van psychosociale interventies. In uitzonderingssituaties is eerst psychofarmaca toepassen te verdedigen, maar dan wel altijd evalueren en verminderen/vervangen door psychosociale interventie. Pagina 18 van 25

19 voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op Kernelement KE 6 Kernelement 6: Om de risico s van het gedrag zo veel mogelijk te verkleinen passen medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toe en leggen ze deze vast in het zorgdossier 6.1 Uit het zorgdossier blijkt dat medewerkers eerst persoonsgerichte psychosociale interventies toepassen voordat zij andere interventies toepassen. 6.2 Psychosociale interventies sluiten aan bij de cliënt. 6.3 Medewerkers kennen een scala aan psychosociale interventies. Ze zijn deskundig in het toepassen hiervan waarbij ze hun eigen mogelijkheden en beperkingen kennen, evenals die van de fysieke omgeving en de medecliënten. 6.4 Wanneer na onderzoek de oorzaak van het gedrag niet achterhaald is, wordt aangegeven hoe risico s zo veel mogelijk verkleind worden. Toelichting per beoordelingsaspect 6.1 In één geraadpleegd cliëntdossier zagen de inspecteurs een beschrijving van persoonsgerichte psychosociale interventies die medewerkers konden toepassen voordat zij andere interventies toepasten. Deze informatie kwam voort uit een omgangsadvies van de psycholoog. In andere cliëntdossiers troffen de inspecteurs zulke informatie niet aan. 6.2 Bij één van de cliënten die zich tijdens de observatie herhaaldelijk onrustig uitte, bleek dat het personeel op dat moment niet alleen zeer betrokken was maar ook het onrustige gedrag adequaat interpreteerde door de cliënt op dat moment naar het toilet te brengen. Voor een andere cliënt had de psycholoog circa een jaar geleden een omgangsadvies opgesteld. Dit advies hield in dat de cliënt niet teveel prikkels moest krijgen en net buiten de groep moest worden geplaatst met de rug naar de andere cliënten en zicht op het raam. Tijdens de observatie in de huiskamer konden de inspecteurs zien dat verzorgenden dit omgangsadvies volgden. Gesprekspartners noemden bij deze cliënt meer persoonsgerichte interventies dan was vastgelegd in het dagelijkse cliëntplan. Pagina 19 van 25

20 Voldoet Voldoet deels Voldoet niet Niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op 6.3 Tijdens de observatie zagen inspecteurs dat medewerkers nabijheid en geruststelling boden bij een cliënt die dit structureel nodig had. Ook zagen de inspecteurs in beide huiskamers enkele teruggetrokken en suffende cliënten die nauwelijks aandacht kregen. Een omgangsoverleg tussen team en psycholoog was al langere tijd niet meer gehouden. De reden hiervoor was bij de gesprekspartners niet bekend. 6.4 In één cliëntdossier zagen de inspecteurs een omgangsadvies dat passende handvatten bood voor het omgaan met het onbegrepen gedrag van de cliënt. In andere cliëntdossiers troffen de inspecteurs geen omgangsadviezen of anderszins handvatten voor het omgaan met onbegrepen gedrag aan. 4.7 Kernelement 7: Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen Als psychosociale interventies onvoldoende resultaat bereiken kan het toepassen van psychofarmaca een (aanvullend) alternatief zijn. Psychofarmaca (antipsychotica, antidepressiva, anxiolytica en hypnotica) worden voorgeschreven om het gedrag te beïnvloeden. In diverse richtlijnen staat omschreven welke geneesmiddelen bij cliënten met dementie, waarbij onbegrepen gedrag voorkomt, voorgeschreven kunnen worden. In het geval een voorschrijver redenen heeft om af te wijken van de richtlijnen, horen de redenen vastgelegd te zijn in het cliëntdossier. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 7 Psychofarmaca volgens de landelijk geldende richtlijnen toepassen 7.1 In het zorgdossier is terug te lezen welk (gedrags)probleem met behulp van psychofarmaca wordt behandeld. 7.2 De cliënt krijgt psychofarmaca voorgeschreven op basis van de richtlijn probleemgedrag (met herziene medicatieparagraaf) en de richtlijn diagnostiek en medicamenteuze behandeling van dementie. 7.3 Indien de voorschrijver argumenten heeft om af te wijken van de richtlijnen, legt hij deze argumenten in het cliëntdossier vast. Pagina 20 van 25

21 voldoet Voldoet deels Voldoet niet niet beoordeeld Vastgesteld rapport van het inspectiebezoek aan Woonzorgcentrum Het Hooge Heem in Grootegast op Toelichting per beoordelingsaspect 7.1 In het zorgdossier was niet terug te lezen welk (gedrags)probleem met behulp van psychofarmaca wordt behandeld. Psychofarmaca waren geen vast agendapunt in het MDO en werd in dit overleg niet standaard geëvalueerd. Er was geen expliciete aandacht voor afbouw. De specialist ouderengeneeskunde en de psycholoog hadden geen inzicht in de voorgeschreven medicatie inclusief psychofarmaca. 7.2 Enkele cliënten gebruikten een middel dat in de richtlijn van Verenso geen voorkeursmiddel meer was. De inspecteurs hebben de behandelend huisarts niet gesproken. 7.3 De inspecteurs hebben dit aspect niet beoordeeld. 4.8 Kernelement 8: De multidisciplinaire afspraken ten minste twee maal per jaar evalueren met extra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca Evaluatie is belangrijk om de effectiviteit van de behandeling te bepalen. De ingezette aanpak van onbegrepen (probleemoproepend) gedrag (psychosociale interventie, psychofarmaca) moet regelmatig, in elk geval halfjaarlijks, in een multidisciplinair overleg geëvalueerd en zo nodig bijgesteld worden. De evaluatie is niet alleen gericht op de totale behandeling. Ook moet per geneesmiddel bekeken worden of de inzet van dat middel nog passend is. Het netwerk van de cliënt hoort bij dit overleg aantoonbaar betrokken te zijn. Bij de evaluatie van een behandeling met psychofarmaca, horen de evaluatie en vervolgmaatregelen gericht te zijn op het verminderen van de psychofarmaca. Hierdoor wordt onnodig lang behandelen met psychofarmaca voorkomen. Kernelement met beoordelingsaspecten: Kernelement KE 8 De multidisciplinaire afspraken ten minste tweemaal per jaar evalueren met extra aandacht voor het mogelijk staken van psychofarmaca x 8.1 Het multidisciplinaire team evalueert aantoonbaar de multidisciplinaire afspraken over het omgaan met onbegrepen gedrag en stelt deze afspraken zo nodig bij. Deze afspraken gaan over de inzet van psychosociale interventies en de behandeling van lichamelijke oorzaken. x 8.2 Het gebruik van psychofarmaca is aantoonbaar geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. x Pagina 21 van 25

22 Toelichting per beoordelingsaspect 8.1 Het multidisciplinaire team evalueerde niet aantoonbaar de multidisciplinaire afspraken over de inzet van psychosociale interventies en over de behandeling van lichamelijke oorzaken en stelde deze afspraken niet bij. Van gehouden MDO s werden geen verslagen gemaakt. Gemaakte afspraken werden direct verwerkt in het dagelijks cliëntenplan en gedeeld met het netwerk van de cliënt. Het zorgleefplan werd met een lagere frequentie aangepast. 8.2 Het gebruik van psychofarmaca was niet aantoonbaar geëvalueerd en was niet bijgesteld. Pagina 22 van 25

23 Bijlage 1 Geraadpleegde documenten De onderstaande documenten zijn door de inspectie gebruikt bij het uitvoeren van het inspectiebezoek en het opstellen van dit rapport. De inspectie heeft de documenten niet in totaliteit beoordeeld, maar op specifieke onderwerpen doorgenomen. - Jaarplanning interne scholingen Nota MDO-beleid, concept d.d. 27 juni 2011, zonder vaststellingsdatum - Zorgvisie voor afdeling Oost 1 en West 1, d.d. april Overzicht behandeldienst inzet (uren op kwartaalbasis) d.d. 15 januari Rapport inspectiebezoek aan Het Hooge Heem d.d. 6 november 2012 Pagina 23 van 25

24 Bijlage 2 Uitleg observatiemethode SOFI Omdat veel mensen met dementie niet zelf kunnen aangeven hoe zij de zorg ervaren, kan de inspectie bij dit toezichtbezoek observatie via een gestandaardiseerde methode (SOFI) als extra bron van informatie gebruiken. SOFI staat voor Short Observational Framework for Inspection en is een door de Bradford Dementia Group (Universiteit van Bradford) en de Care Quality Commission in Engeland in 2006 ontwikkelde methode. De tweede editie van SOFI is in 2011 gepubliceerd. De inspectie heeft een licentie voor het gebruik van SOFI 2. SOFI is geen complex onderzoeksinstrument maar geeft handvatten om cliëntervaringen te kunnen zien en eenduidig in te schatten hoe cliënten de zorg ervaren. In situaties waar cliënten wonen die niet zelf kunnen vertellen hoe zij de zorg ervaren, kan de inspectie gebruik maken van deze methode. De inspecteurs van de inspectie zijn in het gebruik van SOFI getraind door (medewerkers van) de Universiteit van Bradford. De informatie die verkregen wordt via de SOFI methode staat niet op zichzelf en wordt enkel gebruikt om de focus tijdens het toezichtbezoek te kunnen bepalen en bevindingen te onderbouwen. De methode wordt altijd gebruikt als aanvulling op en naast een regulier toezichtinstrument van de inspectie. De observatie richt zich op het algemeen welbevinden van de cliënt en diens betrokkenheid bij en interacties met de omgeving. De observatie door de inspecteur(s) vindt voornamelijk in een groep cliënten plaats, waarbij de medewerkers hun gebruikelijke werkzaamheden kunnen blijven doen. De resultaten van de observatie zijn, waar relevant, verwerkt in het rapport van het toezichtbezoek. Wilt u meer weten over SOFI dan kunt u dit lezen op de website van de Universiteit van Bradford: Pagina 24 van 25