Ontwikkelplan Omgaan met onbegrepen gedrag

Transcriptie

1 Ontwikkelplan Omgaan met onbegrepen gedrag 1a. Niveau Ervaren kwaliteit van leven door de cliënt. 1b. Kwaliteitsthema Interventies bij probleemgedrag 1c. Aard van de afspraak Nieuw 2. Doelstelling Onbegrepen gedrag van een cliënt wordt tijdig gesignaleerd en multidiscipliniair door zorgverleners opgepakt. In samenwerking met mantelzorgers wordt het gedrag in beeld gebracht en gezocht naar een aanpak die aansluit bij de behoefte van de cliënt. De samenhangende aanpak richt zich op het begrijpen en leren omgaan met het gedrag, waarbij de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen en psychofarmaca tot een minimum beperkt worden. Dit ontwikkelplan vormt één geheel met het document 'Inkoop Wlz zelfanalyse Zinzia Zorggroep'. 3. Globaal plan van aanpak In het kader van Waardigheid en Trots heeft de inspectie in december 2014 een twintigtal instellingen bezocht en is de zorg voor mensen met dementie en onbegrepen gedrag in de intramurale ouderenzorg onderzocht. In het rapport 'Kijken met andere ogen naar de zorg voor mensen met onbegrepen gedrag', de factsheet 'Zorg aan mensen met dementie en onbegrepen gedrag' en het magazine 'Kijken met andere ogen ' worden de bevindingen gepresenteerd. Zinzia Zorggroep heeft nadrukkelijk kennisgenomen van deze bevindingen om leerpunten van onze organisatie vast te stellen. Huidige situatie Binnen het kwaliteitsysteem beschikt Zinzia over een expertiseteam onbegrepen gedrag (nu nog gedragsproblemen), waarbinnen professionals multidisciplinair en integraal nadenken over de zorg voor onze cliënten met onbegrepen gedrag. Dit beperkt zich niet alleen tot onze psychogeriatrische en gerontopsychiatrische cliënten. Momenteel zijn zij bijvoorbeeld bezig met de implementatie van de richtlijn doen bij depressie, waar ook somatische cliënten of revalidatiepatiënten mee te maken zouden kunnen krijgen. 1

2 Er is binnen Zinzia Zorggroep veel aandacht voor omgaan met onbegrepen gedrag. Zinzia werkt met gedragsvisites en omgangoverleggen. In gedragsvisites wordt een cliënt met onbegrepen gedrag multidisciplinair (cliëntondersteuner (voorheen EVV), specialistisch verpleegkundige ouderenzorg (SVO), specialist ouderengeneeskunde (SO) en psycholoog) en integraal besproken, doelen worden opgesteld en uitgevoerde acties worden geëvalueerd. In omgangsoverleggen wordt in een zorgteam een casus van een cliënt met onbegrepen gedrag besproken samen met een psycholoog. Reflectie op eigen handelen van medewerkers wordt daarnaast ook gestimuleerd door het inzetten van Video Interventie Ouderenzorg (VIO). Zinzia streeft ernaar om psychofarmaca en vrijheidsbeperkende maatregelen tot een minimum te beperken. Het gebruik van psychofarmaca ligt dan ook laag, namelijk rond de 8%, en bij minder dan tien cliënten binnen heel Zinzia wordt fixatie toegepast. Voordat er voor psychofarmaca wordt gekozen wordt er eerst een psycholoog in consult gevraagd en worden alle alternatieven, psychosociale interventies, geprobeerd. Het onbegrepen gedrag wordt geobserveerd en in kaart gebracht eventueel met behulp van de observatielijst en checklist met mogelijke beïnvloedende factoren, welke onderdeel zijn van de richtlijn probleemgedrag. Wanneer er in het uiterste geval toch voor psychofarmaca gekozen wordt, wordt er afgesproken wanneer het effect geëvalueerd wordt en gekeken wordt of voortzetting noodzakelijk is. Hetzelfde geldt voor vrijheidsbeperkende maatregelen. Nadat er in het uiterste geval gekozen wordt voor fixatie, wordt meteen een evaluatiemoment afgesproken. Er wordt dan gezocht naar alternatieven en beoordeeld of de fixatie gestopt kan worden. De zorgteams en behandelaren worden hierbij ondersteund door de middelen-en-maatregelenteams. Gewenste situatie In de huidige situatie wordt er gesproken over gedragsproblemen of probleemgedrag. Door niet over gedragsproblemen te praten, maar over onbegrepen gedrag, wordt geprobeerd de attitude van professionals te beïnvloeden en nieuwsgierigheid naar het waarom achter onbegrepen gedrag te stimuleren. In het verlengde van deze verandering wordt in 2017 een visie op onbegrepen gedrag opgesteld. Vervolgens wordt de bestaande richtlijn gedragsproblemen geevalueerd, zodat deze aansluit bij de visie. Om de visie en de vernieuwde richtlijn te kunnen opstellen en draagvlak te creëren wordt er door middel van interviews in kaart gebracht wat de bestaande visie op onbegrepen gedrag onder cliënten, mantelzorgers en medewerkers is. In de visie van Zinzia werken we met de gouden driehoek; het team dat aan de zijde van de cliënt staat, bestaande uit 1) de cliënt zelf, 2) mantelzorger(s), 3) zorgmedewerkers, vrijwilligers en behandelaren die elkaar gelijkwaardig versterken. Dit is wat we willen, maar nog niet altijd wat we doen. De urgentie om dit in de praktijk te bewerkstelligen en mantelzorgers meer en beter te betrekken in het gouden driehoek-team is voor Zinzia kraakhelder. Verschillende initiatieven zijn al ingezet, bijvoorbeeld de implementatie van het zorgleefplan en het standaard uitnodigen van de cliënt en/of mantelzorger voor het MDO. In de loop van 2016 wordt ook een digitaal 2

3 cliëntenportal in gebruik genomen, waarmee cliënten en mantelzorgers meer en beter inzicht krijgen in het elektronisch dossier. Daarnaast kunnen zij via dit portal communiceren met het de derde poot van de gouden driehoek: het zorg- en behandelteam. Ook voor cliënten met onbegrepen gedrag is de rol van de mantelzorger in de gouden driehoek onmisbaar, bij het gedrag signaleren, in kaart brengen, duiden en manieren vinden om met het gedrag om te gaan, te verminderen of te voorkomen. In dit ontwikkelplan wordt dan ook veel nadruk gelegd op het betrekken van de mantelzorgers in de gouden driehoek en deze de ruimte geven om hun expertise, namelijk kennis over hun naaste, in te zetten voor excellente zorg. Dit ontwikkelplan is dan ook een stevige volgende stap in het compleet maken van de gouden driehoek. 3

4 4. Planning doel acties wanneer wie Ontwikkeling visie Omgaan met onbegrepen gedrag Het expertiseteam (ET) onbegrepen gedrag (nu nog probleemgedrag) stelt i.s.m. de afdeling kwaliteit & innovatie een visie op over omgaan met onbegrepen gedrag. In de visie wordt expliciet aandacht besteed aan de keuze voor de term onbegrepen gedrag in plaats van gedragsproblemen ; De visie op onbegrepen gedrag omvat niet alleen cliënten met dementie, maar alle cliënten die binnen Zinzia onbegrepen gedrag (kunnen) vertonen. Evaluatie richtlijn gedragsproblemen Het evalueert de richtlijn gedragsproblemen zodat deze aansluit bij de visie op onbegrepen gedrag. Op basis van nieuw verkregen informatie, over o.a. nieuwe effectieve interventies, wordt deze richtlijn omgebogen. Verhalen van cliënten, mantelzorgers en medewerkers worden verzameld (interviews); door deze aanpak proberen we een breed gedragen visie te formuleren, zodat iedereen in de gouden driehoek zich eigenaar voelt. Er wordt onderzocht op welke manier mantelzorgers meer en beter betrokken kunnen worden in de gouden driehoek en hoe zij de ruimte kunnen nemen om hun expertise, namelijk kennis over hun naaste, in te zetten voor excellente zorg. De visie onbegrepen gedrag sluit aan bij de nieuwe visie op dementie, die momenteel binnen Zinzia ontwikkeld wordt. Evaluatie van de richtlijn met de nadruk op het versterken van de positie van de mantelzorger in de gouden driehoek. Onderzoek naar mogelijke rapportagesystematieken om de rapportage over onbegrepen gedrag te verbeteren, zodat er beter inzicht verkregen wordt in de resultaat van toegepaste acties. Juli 2017 september 2017 Juli 2017 december 2017 expertiseteam (ET) onbegrepen gedrag en afdeling kwaliteit & innovatie (k&i) (Nelleke) i.s.m. (lid van) centrale cliëntenraad (Cees Kroon?) i.s.m. kernteam PG i.s.m. (lid van) centrale cliëntenraad Onderzoek naar de huidige inzet van 4

5 gedragsvisites, omgangsoverleggen en het gebruik van Video Interventie Ouderenzorg. Op basis van best practices binnen Zinzia worden de richtlijnen rondom deze praktijken aangepast en vervolgens geïmplementeerd om het proces rondom onbegrepen gedrag te structureren en te standaardiseren binnen Zinzia. Implementatie visie Omgaan met onbegrepen gedrag en richtlijn onbegrepen gedrag De nieuwe visie en de vernieuwe richtlijn onbegrepen gedrag worden geïmplementeerd in de dagelijkse zorg voor onze cliënten Ontwikkeling van een campagne om de visie en de vernieuwde richtlijn bekendheid te geven onder cliënten, mantelzorgers, vrijwilligers en medewerkers. december 2017 Uitvoering (bovenstaande) campagne. Januari 2018 december 2018 Ontwikkeling en implementatie van tools voor de betrokken teams, bijv. het signaleringsplan. Scholing wordt geëvalueerd en (indien nodig) worden nieuwe scholingen ontwikkeld. Deskundigheidsbevordering wordt doelmatig ingezet doordat er gekeken wordt wat cliënten van een specifiek team nodig hebben en wat het team nodig heeft om aan deze behoefte te voldoen. Ontwikkeling interne audit in Mijn Verbetermeter om inzicht te krijgen in de bekendheid en het gebruik van de richtlijn Oktober december 2017 i.s.m. afdeling communicatie en (lid van) centrale cliëntenraad i.s.m. de Zinzia-academie i.s.m. SVO-team en Zinzia academie 5

6 Zorg voor mantelzorg bij onbegrepen gedrag Naast de rol van de mantelzorgers in de gouden driehoek wordt er ingezet op het welbevinden van de mantelzorger zelf. De zorg voor een naaste met onbegrepen gedrag kan erg zwaar zijn. Daar mantelzorgers onmisbaar zijn in de gouden driehoek en in het streven van Zinzia naar excellente zorg, is het zeer van belang aan te sluiten bij de behoeften van mantelzorgers. onbegrepen gedrag. Inzicht in gebruik psychofarmaca en vrijheidsbeperkende maatregelen Zinzia heeft zich als doel gesteld om het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen en psychofarmaca tot een minimum te beperken. Hier is veel aandacht voor binnen de betrokken teams, ondersteund door de ET s vrijheidsbeperkende maatregelen en medicatie. Er wordt onderzocht hoe medewerkers van Zinzia maximaal kunnen aansluiten bij de mantelzorger om te zien/vinden/ontdekken waar een mantelzorger daadwerkelijk behoefte aan heeft. De resultaten van het onderzoek worden toegevoegd aan de visie en de richtlijn onbegrepen gedrag en eventuele andere gerelateerde richtlijnen/protocollen /werkinstructies. Er worden op de verschillende locaties informatiebijeenkomsten georganiseerd voor mantelzorgers met naasten met onbegrepen gedrag. Er wordt onderzocht hoe de betrokken teams zinvol en systematisch inzicht kunnen verkrijgen in het gebruik van psychofarmaca en vrijheidsbeperkende maatregelen. Er wordt verwacht dat hierdoor een extra stimulans gecreëerd wordt om het gebruik nog verder te minimaliseren en op zoek te gaan naar creatieve andere oplossingen. december 2018 i.s.m. maatschappelijk werk en psychologen i.s.m. ET medicatie en ET vrijheidsbeperkende maatregelen 6

7 5. (Financiële) investeringen 2017: ,- 2018: ,- 6. Resultaten Eind 2017 beschikt Zinzia over een visie op omgaan met onbegrepen gedrag en is er begonnen met de implementatie van deze visie en de bijbehorende tools voor de betrokken teams om de visie in de praktijk toe te passen. De toepassing van de visie wordt versterkt doordat er actief gevraagd wordt om de kennis van mantelzorgers die Zinzia-medewerkers niet bezitten, die nodig is bij de zoektoch naar inzicht in en omgaan met onbegrepen gedrag. Eind 2018 is wordt er Zinziabreed gewerkt volgens de visie en richtlijn en is er systematisch inzicht in het gebruik van psychofarmaca en vrijheidsbeperkende maatregelen met als doel deze tot een minimum te beperken. Dit betekent voor de cliënt dat hij/ zij minder conflicten en vrijheidsbeperking zal ervaren en hij/zij zich prettiger zal voelen c.q. de kwaliteit van leven verbetert. 7. Hoe wordt het resultaat aantoonbaar gemaakt? Cliëntperspectief: De cliënt en de mantelzorger zullen zich naar verwachting beter begrepen en gehoord voelen. Dit zal zich mogelijk uiten in betere waardering en positievere cliëntervaringen gemeten in ontwikkelplan inzicht in cliëntervaringen (bijlage 1). Daarnaast wordt Zinzia jaarlijks extern geaudit volgens de ISO9001 normen, waarin toegevoegde waarde voor de klant (cliënt, mantelzorger, etc.) het belangrijkste uitgangspunt is. Er zal de externe auditors gevraagd worden om extra aandacht te besteden aan het onderwerp omgaan met onbegrepen gedrag. Medewerkerperspectief: Medewerkers ervaren meer een gevoel van ondersteuning bij omgaan met onbegrepen gedrag. Dit zal zich mogelijk uiten in betere waardering in het medewerkers tevredenheidsonderzoek. Er wordt onderzocht hoe de betrokken teams inzicht kunnen krijgen in het gebruik van psychofarmaca en vrijheidsbeperkende maatregelen. Daarnaast wordt een interne audit ontwikkeld om inzicht te krijgen in de bekendheid en het gebruik van de richtlijn onbegrepen gedrag. Organisatorisch: Door het gebruik van psychofarmaca en vrijheidsbeperkende maatregelen te aggregeren naar organisatie niveau, wordt er (eventueel m.b.v. de BI-tool) stuurinformatie gegenereerd, dat onderdeel kan uitmaken van de planning and control-cyclus. 8. Achtergrond informatie bijgevoegd Achtergrond informatie is te vinden in het kwaliteitzelfportret van Zinzia: 7