Initiatiefvoorstel van de heren L.A. Sparreboom, J. Wierenga, A.A. Zoethout en M.G. Brouwer

Transcriptie

1 Gemeente Delfzijl Vergadering gemeenteraad d.d. 14 februari 2013 Agendanummer 2 Initiatiefvoorstel van de heren L.A. Sparreboom, J. Wierenga, A.A. Zoethout en M.G. Brouwer Onderwerp: Scholen op de menselijke maat Basisonderwijs in Delfzijl Korte inhoud: Uw raad wordt voorgesteld om grote investeringen in het openbaar basis onderwijs uit te stellen en te kiezen voor een tussenoplossing waarbij het zgn. Lopster/Borger- Odoornse model in de huidige situatie wordt geïmplementeerd. Tevens wordt u voorgesteld de Rekenkamercommissie een onderzoek te laten doen ten aanzien van de Stichting Marenland. Delfzijl, 29 januari 2013 Aan de Raad. Inleiding De gemeenteraad heeft medio maart 2012 een amendement op de nota Dorpen als Dragers aangenomen met betrekking tot het onderwijs in de Delfzijlster dorpen. De PvdA fractie heeft in latere bijeenkomsten aangegeven dat zij op termijn met een voorstel komt met betrekking tot het onderwijs in de dorpen. Een voorstel om te onderzoeken of de kleine school in de dorpen anders georganiseerd kan worden. Dit met als doel ook voor de kleinere dorpen goed en toegankelijk onderwijs te garanderen. De fractie heeft zich laten informeren door meerdere partijen over dit onderwerp. Onder andere door een werkbezoek aan de onderwijswethouder van Borger-Odoorn en een bezoek van een afvaardiging van de werkgroep Loppersum Oost en een gesprek met Henk Lameijer in zijn hoedanigheid van onderwijskundige Mede op basis van de vergaarde informatie komt de PvdA fractie met dit document. Veel informatie is ontleend aan de partijen die wij hebben gesproken, echter wij nemen verantwoordelijkheid voor de inhoud. Kern van de notitie Als gevolg van de afname van het aantal kinderen in Delfzijl staan de scholen in Delfzijl onder druk. Met name in de dorpen staat het voortbestaan van kleine scholen ter discussie door de oplopende kosten (per kind). Kleine scholen hebben een belangrijke waarde voor de leefbaarheid in de dorpen. Vanzelfsprekend is er een grens aan de haalbaarheid van het in standhouden van iedere kleine school, immers ook kwaliteit van onderwijs en betaalbaarheid zijn belangrijke waarden. In een krimpgebied vraagt goed onderwijs om nieuwe oplossingen. In deze notitie stellen wij voor om het huidige concept van zelfstandige scholen binnen een samenwerkingsverband los te laten en een nieuw concept in te voeren. Namelijk het concept van clusters van scholen binnen het samenwerkingsverband. In deze clusters wordt effectief gebruik gemaakt van de deskundigheid, de middelen en het management binnen het cluster. Hiermee worden de dorpsscholen onderdeel van een cluster en daarmee minder kwetsbaar en goedkoper. De wettelijke taak van de gemeente In de Grondwet artikel 23 lid 4 wordt bepaald dat 'in elke gemeente van overheidswege voldoend openbaar algemeen vormend lager onderwijs wordt gegeven in een genoegzaam aantal scholen'. Deze zorgplicht blijft ook van kracht wanneer, zoals in Delfzijl, het gemeentebestuur het openbaar onderwijs heeft verzelfstandigd. 1

2 In een aantal wetten is uitgewerkt wat de verantwoordelijkheden van de verschillende bestuurslagen zijn. (Ondermeer Wet op het Primair onderwijs en de Wet Goed onderwijs, Goed bestuur). Het vraagstuk dat nu speelt in de krimpgemeente Delfzijl en waarvan een kernvraag is wat is het genoegzaam aantal scholen rechtvaardigt een duidelijke stellingname door de gemeenteraad. Waar staat de PvdA voor? De PvdA staat voor goed, toegankelijk en betaalbaar onderwijs voor iedereen, gedurende het hele leven. Iedereen moet een gelijke kans krijgen om zijn of haar eigen talenten maximaal te ontwikkelen. Iedereen telt mee, naar aanleg en vermogen, van kansarm tot kansrijk. Basisvaardigheden rekenen en taal verbeteren Basisvaardigheden als lezen, schrijven, rekenen, kennis van de wereld en de geschiedenis zijn cruciaal voor de kansen van kinderen in het onderwijs en daarna. De PvdA staat daarom voor degelijk onderwijs. Meer en betere voor- en vroegschoolse educatie Te veel kinderen, beginnen met een achterstand aan de basisschool. Daarom moeten we taal- en ontwikkelingsachterstanden bij kinderen zo vroeg mogelijk signaleren en verhelpen. Achterstandsproblematiek ziet er in de provincie Groningen verschillend uit, maar hangt vrijwel altijd samen met armoede en werkloosheid. Er zijn rijke en arme dorpen en er zijn rijke en arme stedelijke gebieden. Voor- en vroegschoolse educatie is voor kinderen in achterstandsgebieden noodzakelijk. Ouders zijn cruciaal voor de ontwikkeling van hun kind. Hun betrokkenheid, zowel bij de voorschoolse educatie als in het basisonderwijs, is onmisbaar. Scholen moeten ouders stimuleren betrokken te zijn bij school- en voorschoolse activiteiten. Brede School School en opvang komen steeds dichterbij elkaar, maar sluiten nog niet naadloos aan. Tussenschoolse opvang moet in principe op elke school mogelijk zijn. Kleine scholen zullen deze tussenschoolse opvang op een andere manier moeten organiseren dan grote scholen. De school van de toekomst is het concept van een Brede School, met behalve goed onderwijs ook aanbod van opvang, sport en cultuur. Zorg en onderwijs voor kwetsbare jongeren Kinderen en jongeren brengen hun sores elke dag mee naar school. Om te zorgen dat leraren aan lesgeven toe blijven komen, wil de PvdA de zorg in en om school beter organiseren. De zogenoemde Zorg- en Adviesteams op de scholen passen daarbij. Alle kinderen hebben recht op goed onderwijs, ook kinderen met een handicap, een gedragsstoornis of autisme. Kinderen mogen niet zonder onderwijs thuiszitten omdat er geen plek voor ze is op een speciale school. Docenten moeten veel beter in staat worden gesteld, opgeleid en ondersteund worden om deze kinderen te ondersteunen. Kleine scholen waar kinderen zich thuis voelen De PvdA wil dat kinderen zich veilig voelen op hun school en dat gaat het beste op een school met een menselijke maat. Onderwijs in Delfzijl Delfzijl bestaat uit een stedelijk gebied, uit een noordelijk dorpengebied en uit een zuidelijk dorpengebied. In Delfzijl zijn twee brede scholen, Delfzijl Noord en Tuikwerd en er is een aantal kleinere scholen, waaronder een gereformeerd-vrijgemaakte en een Rooms-katholieke school. In de noordelijke dorpen zijn scholen in Spijk, Bierum en Holwierde, in de zuidelijke dorpen zijn scholen in Meedhuizen, Wagenborgen, Termunterzijl en Woldendorp. Het openbaar onderwijs wordt verzorgd door Marenland, het protestants onderwijs wordt verzorgd door Noordkwartier. De gereformeerd-vrijgemaakte en de RK-school vallen onder een eigen bestuur. Ontwikkeling leerlingenaantallen Zoals in geheel West Europa nemen ook in Delfzijl de leerlingenaantallen af. In de randen van Nederland (Limburg, Noord Oost Groningen) is het tempo van de ontgroening hoog. Het afnemende leerlingenaantal leidt tot de vraag hoe het onderwijs georganiseerd moet worden zodat de kwaliteit goed is, zodat het betaalbaar is en zodat het bereikbaar is. Afnemende leerlingenaantallen leiden ook tot een financieel probleem. Scholen worden betaald per kind. Wanneer een school minder kinderen krijgt, worden eerst de klassen kleiner (maar is er dus minder geld om de leerkracht te betalen). Vervolgens worden klassen gesloten, maar het onderhoud 2

3 aan het gebouw blijft, terwijl daar minder geld voor beschikbaar is. De financiële term voor dit probleem is reminentiekosten.de inkomsten lopen sneller terug dan je uitgaven. Omvang en kwaliteit Er is veel discussie over de vraag of een kleinere school ook slechter is. De geluiden daarover zijn verschillend. Een algemene conclusie is dat een kleinere school andere risico s heeft dan een grotere school, maar niet perse slechter of beter is. Op een kleinere dorpsschool wordt veel van een leerkracht gevraagd bij combinatieklassen, op een grotere school in het stedelijk gebied heeft de school te kampen met specifieke stadsproblematiek. Ideaal is dat een school maximaal twee combinatieklassen kent. Er worden dan dus vier groepen gemaakt, daarvoor moet een school 50 à 60 tot 80 leerlingen hebben. Een uitgangspunt is dat een leerkracht niet meer dan twee groepen in een combinatieklas heeft. In de regio Delfzijl is dat ook van belang omdat uit onderzoek blijkt dat de verschillen tussen kinderen in hetzelfde leerjaar groot zijn (RUG, Groningen 2012). Wanneer is een school betaalbaar? Een school die minder dan 23 leerlingen telt, krijgt geen subsidie. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat een school die net iets groter is genoeg geld krijgt om te kunnen bestaan. Het is lastig te zeggen wanneer een school voldoende groot is om te kunnen bestaan. In Drenthe heeft Jacob Bruintjes, wethouder in Borger-Odoorn, ervaring met kleine scholen. Hij hanteert als vuistregel: maak een cluster van scholen met in het totaal 300 tot 500 leerlingen. Binnen dat cluster is de minimale schoolgrootte 60 leerlingen, binnen zo n cluster kunnen maximaal twee kleinere scholen van 60 leerlingen zitten, liever 80. Daarnaast moet er dan een grote school zijn van tenminste 150 leerlingen. Het cluster heeft één directie, één ICT-afdeling, gezamenlijke specialisten en natuurlijk dezelfde lesmethoden etc. De werkgroep Loppersum Oost heeft een soortgelijk alternatief ontwikkeld. Onder de toelichting is een mix van het Lopster alternatief en de Borger-Odoorn constructie meegenomen c.q. beschreven. Ontwikkeling van inwoner- en leerlingenaantallen Regionale bevolkingskrimp is een complex fenomeen. Uiteindelijk spelen twee factoren een rol: het geboorteoverschot en het vestigingsoverschot. Het geboorteoverschot is het aantal kinderen dat geboren wordt min het aantal mensen dat overlijdt. Het vestigingsoverschot is de optelsom van het aantal mensen dat zich in een bepaalde regio vestigt en het aantal mensen dat er uit vertrekt. Delfzijl kent al geruime tijd een negatief geboorte- en een negatief vestigingsoverschot, resulterend in onderstaande grafiek. Grafiek 1: verloop inwonertal gemeente Delfzijl Het verloop laat een daling zien van in 1992 naar in Een afname van 16,1 % (5045) in 21 jaar 3

4 Grafiek 2: verloop van het aantal leerlingen op basisscholen in Delfzijl Het verloop laat een daling zien van 2915 in 1992 naar 2134 in Een afname van 26,8% (781) in 21 jaar. De afname van het aantal basisschoolleerlingen (26,8%) gaat verhoudingsgewijs aanmerkelijk sneller dan die van het inwonertal (16,1%). Er is dus ook sprake van een significante ontgroening, mede als gevolg van de trend van afname van de gemiddelde gezinsgrootte die zich landelijk voor doet. 4

5 Scholen in de dorpen In het kader van deze notitie laten we de scholen in het stedelijk gebied (Delfzijl/Farmsum) even buiten beschouwing en zoomen we in op de scholen in de noordelijke en zuidelijke Dorpen. De afname van het leerlingental over de periode van 1882 tot 2012 bedraagt voor de noordelijke dorpen 5,5 % en voor de zuidelijke dorpen 14,4 %. Dat is aanmerkelijk minder dan de afname in de hele gemeente Delfzijl ( 26,8% ). Tellen we door naar de prognose 2016, dan zien we een afname over 25 jaar van 19,6% (Noord) en 24,3% (Zuid). Tabel 1: verloop leerlingenaantal in de dorpen. School ¹ Noord Hilligloo CBS Holw 42 F.Coolman Burcht Bierum Godlinze Totaal Noord Zuid Meedhuizen Woldrakkers Bron ² Waarborg Blinke ² Munte Totaal Zuid ¹ 2016: prognose op basis van uitstroom groepen 5 t/m 8 en instroom 0 t/m 3 jarigen. ² Bron en Blinke vormen één organisatorische eenheid. Een meer gedetailleerd overzicht van het verloop van de leerlingenaantallen is als bijlage bij deze notitie gevoegd. 5

6 Mogelijk perspectief Als we de economische ontwikkelingen van het Eemsmondgebied en de daaraan gekoppelde en beloofde vacatures mogen geloven bestaat de mogelijkheid dat de bevolkingskrimp wordt beperkt of tot staan gebracht. Dit kan ook gevolgen hebben voor de omvang van de groep basisschoolleerlingen. Vooral werkgevers uit het MKB en de grote bedrijven geven met regelmaat aan dat dit mogelijk moet zijn. Zij gaan zelfs zo ver dat het zeer onverstandig is het woord krimp regelmatig te benoemen. Voorbeelden: In 2008 was Delfzijl en omgeving de regio met het best presterende bedrijfsleven van Nederland (bron: Rabobank) en in 2012 was het Eemsmondgebied één van de twee regio s in Nederland met een economische groei (bron EZ). Alle andere regio s in Nederland hadden te maken met een economische krimp. Tegenover de groei van arbeidsplaatsen staat een tekort aan voldoende geschoold personeel. Als gevolg van vergrijzing neemt dat tekort de komende jaren verder toe. In totaal zullen de komende tien jaar zo'n 5000 banen in de industrie moeten worden ingevuld. Hier ligt een belangrijke taak voor gemeenten, bedrijven en onderwijsinstellingen. Alle andere takken van het bedrijfsleven zoals b.v. de metaal/scheepsbouw en zorg zijn hier niet in meegenomen. (bron:ontwikkelingsperspectief 2030) Toelichting op kwaliteit van het onderwijs en leefbaarheid in relatie met de kleine school Over kwaliteit Er kan geen misverstand over bestaan dat de harde opbrengsten van onderwijs centraal moeten staan, ook op kleine scholen. Maar kwaliteit betekent ook: geborgenheid, veiligheid, betrokkenheid en sociaal bewustzijn. Dat zijn kernwoorden die ook onderdeel uitmaken van kwaliteit en die bij uitstek op een kleine school te vinden zijn. Er is, zoals eerder aangegeven, volgens deskundigen geen direct verband tussen onderwijskwaliteit en schoolgrootte. Er zijn goede en slechte grote scholen en er zijn goede en slechte kleine scholen. De kwaliteit van de leerkrachten is allesbepalend. Veel ouders, kinderen en leerkrachten ervaren de kleinschaligheid van hun school als kwaliteit en kiezen hier bewust voor. Leefbaarheid Goed onderwijs is van groot belang voor de leefbaarheid in een gebied. Wanneer een school in een dorp aanwezig is, is dat ontegenzeggelijk een pre voor het dorp. Wanneer de school verdwijnt uit het dorp moeten er andere kosten gemaakt worden om te zorgen voor bereikbaar onderwijs. Te denken valt aan vervoerskosten of de aanleg van veilige fietspaden. Wat is de rol van een school in een dorp? In ieder dorp is dit weer verschillend. Er is veel discussie over hoe belangrijk een school nu voor het dorp is. Bepaalt de school de leefbaarheid van een dorp? Het is belangrijk voor het dorpsleven dat ouders die bij elkaar in het dorp wonen elkaar leren kennen. Een dorpsschool draagt hieraan in ruime mate aan bij. Mensen staan samen te wachten voor de school, ze ontmoeten elkaar op schoolfeesten en ouderavonden en leren elkaar beter kennen. Een prima recept tegen vervreemding. Maar vooral ook voor de kinderen is het van belang dat er dorpsscholen zijn. De samenhang van de school met het dorp brengt kinderen sociaal bewustzijn bij. Het is goed dat ze met kinderen uit het dorp naar school kunnen gaan, in hun vertrouwde omgeving, te voet of met de fiets. Meteen ook een opsteker voor het milieu. Vanuit een aantal dorpen komen signalen van de inwoners over de dreigende sluiting van de dorpsscholen. Duidelijk is dat de inwoners van de dorpen de kleine scholen als een zeer belangrijke factor voor de leefbaarheid in hun dorpen ervaren. De school in het dorp wordt gezien als een middel om krimp te beperken en het weghalen van de school als een versneller van krimp. Alternatieven In de afgelopen maanden heeft de PvdA-fractie informatie verzameld om de voorgestelde schaalvergroting door Stichting Marenland en het college van B&W van Delfzijl vanuit een paar perspectieven te bekijken. De problematiek in Delfzijl is niet uniek. Op vele plaatsen in Europa is al jaren ervaring opgedaan met het organiseren van kwalitatief goed onderwijs in landelijke gebieden. 6

7 Marenland/Noordkwartier en het college van B&W richten zich op schaalvergroting als oplossing voor het kunnen blijven bieden van goed en bereikbaar onderwijs terwijl het aantal kinderen afneemt. Op basis van onderzoeken in diverse landen in Europa blijkt dat er keuzemogelijkheden zijn in de wijze van organiseren van onderwijs in landelijke gebieden. Er is niet één manier van organiseren die er met kop en schouders boven uit steekt. Er zijn voorbeelden van succes in zowel klein- als grootschaligheid én er zijn voorbeelden van gebrek aan succes in zowel klein- als grootschaligheid. De Onderwijsinspectie schrijft met betrekking tot schoolgrootte: Voor de kwaliteitskaart van de scholen zien wij geen significante verschillen die toe te schrijven zijn aan de grootte van de school. Ook grootschalig empirisch onderzoek laat geen relatie zien tussen schoolgrootte en kwaliteit. Conclusie: kwaliteit van onderwijs hangt niet perse af van de schoolgrootte, het behoud van een school in een dorp heeft daarnaast meerwaarde. Om scholen te behouden moeten er wel belangrijke organisatorische stappen worden gezet. De huidige situatie en de Stichting Marenland Kleinschaligheid in isolement De organisatie van het onderwijs van Stichting Marenland laat zich het best typeren door kleinschaligheid in isolement. Ieder dorp heeft z n eigen kleine school. Iedere school heeft een klein team. Iedere school heeft een klein budget en ieder klein team wendt alle mogelijke creativiteit aan om zo goed mogelijk onderwijs te geven. En iedere school heeft eigen lesmethodes als Dalton, adaptief onderwijs (BAS) en Teamonderwijs op Maat (TOM), een eigen medezeggenschapsraad, een eigen ouderraad en een eigen directeur. Iedere school is een klein eilandje dat probeert zich zo goed mogelijk staande te houden. Schaalvergroting Stichting Marenland is gevormd in het kader van de schaalvergroting van het openbaar basisonderwijs. Er is een overkoepelende stichting gevormd met een stafbureau om overkoepelend beleid te maken en overkoepelende controles uit te voeren. De uitvoerende organisatie is echter ongewijzigd gebleven met nog steeds de oorspronkelijke kleine scholen als autonome organisatorische eenheden. De schaalvergroting heeft geleid tot een extra organisatielaag. Deze laag wordt gefinancierd uit de totale middelen voor onderwijs in de regio en trekt dus geld uit de kleine scholen en daarmee uit het onderwijs. De scholen van Marenland kennen een aantal langdurige personele problemen. Verontrustend is het hoge ziekteverzuim onder de leerkrachten van Marenland en de toename van het ziekteverzuim in de afgelopen jaren. Het branchegemiddelde is 6%. Het verzuim bij Marenland is ruim hoger. Op naar de volgende fase De schaalvergroting heeft tot nu toe niet tot organisatievernieuwing geleid. Er is onvoldoende synergie uit de samenwerking gehaald. De hoeveelheid management is niet afgenomen, er is geen gedeeld kwaliteitssysteem, de organisatie is sterk versnipperd. Er zijn meer mogelijkheden om de beperkte middelen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten om kwalitatief goed onderwijs te leveren. Nagedacht moet worden hoe de kleine scholen echt onderdeel van een grotere organisatie kunnen zijn zodat door schaalgrootte voordelen behaald kunnen worden. In de bijlage staat een aantal vragen naar aanleiding over het op afstand zetten van het onderwijs naar de Stichting Marenland voor de Rekenkamercommissie. Visie op anders organiseren Moderne organisatie-inrichting kijkt allereerst naar het product of de dienst die geleverd wordt en de mensen en middelen die ervoor nodig zijn om dat te realiseren. Vervolgens kiest het een structuur die de mensen en middelen het beste faciliteert om het product of dienst van de gewenste kwaliteit te leveren. Tot slot ontwerpt het een besturing die ervoor zorgt dat de resultaten duurzaam gerealiseerd kunnen worden. Voor een onderwijsinstelling staat centraal in deze visie het werk van de leerkracht als professional, die binnen heldere doelstellingen en kwaliteitseisen gezamenlijk met ouders en collega-professionals staat voor de kwaliteit van het onderwijs. Kenmerken van de organisatie (Marenland-nieuwe stijl) Het product is kwalitatief goed basisonderwijs in een aantal clusters van kleinere (> 50 leerlingen) en grotere scholen (> 150 leerlingen). Onderwijs in kleine scholen betekent werken met 7

8 combinatieklassen. Hiervoor is een aantal methodieken beschikbaar en daarvan zal er één gekozen moeten worden. Onderwijs wordt gemaakt door mensen: leerkrachten met minimaal een HBO-opleiding. Deze mensen zijn professionals, met een hoog zelforganiserend vermogen en kwaliteitsbewustzijn. Het faciliteren van professionals betekent het zorgen voor een eenduidige kwaliteitssystematiek en het weghalen van routine- en administratieve taken. Hierdoor ontstaat meer tijd en energie voor onderwijs en dit komt de kwaliteit ten goede. Kwalitatief goede leerkrachten helpen kinderen het beste uit zichzelf te halen en dus de beste resultaten te behalen. Het faciliteren van professionals betekent ook ervoor zorgen dat medewerkers geschoold worden in de benodigde kennis, bijvoorbeeld de kennis die nodig is voor het werken met combinatieklassen. Het besturen van teams van professionals vraagt een stijl van leidinggeven op basis van respect en inhoud. Zelforganiserend vermogen en synergie Synergie is de meerwaarde die ontstaat door samenwerking. Organisaties van professionals hebben een groot zelforganiserend vermogen. De belangrijkste uitdaging is het organiseren van synergie: dezelfde methodieken gebruiken, bij elkaar werken voor beoordelen van elkaars werk en collegiale feedback. Collega s kunnen ruggespraak houden met bijvoorbeeld een collega-docent die een soortgelijke combinatieklas lesgeeft. Ook kan er specialisatie op inhoud plaatsvinden, zodat versnippering vermindert. De kwaliteit van het product wordt het beste bereikt als besturing de intrinsieke motivatie van docenten ondersteunt. Hierdoor ontstaat als vanzelf een opgaande spiraal van kwaliteitsverbetering. Alternatieven voor besturing en structuur Belangrijkste doelstelling van alternatieven voor besturing en structuur is het zodanig organiseren dat zoveel mogelijk middelen ingezet worden voor onderwijs. Dit betekent onder meer: Niveau werk en medewerker met elkaar in balans brengen. Dus: directeuren en leerkrachten geen administratie laten uitvoeren. Hiervoor zijn zij te duur én dit frustreert hen. Zet hiervoor gespecialiseerde administratieve krachten in. Terugbrengen van versnippering van taken door samenvoegen van soortgelijke taken over een aantal scholen heen. Bijvoorbeeld: remedial teaching, ICT, sportleerkracht. Investeer in de deskundigheidsontwikkeling van leerkrachten. Reduceren van dubbel uitvoeren van taken, bijvoorbeeld individuele relaties directeur Stichting Marenland schooldirecteuren, rapportages, medezeggenschapsraden. Reduceren managementoverhead door terugdringen versnippering en door verminderen management bijvoorbeeld door het aantal managementtaken te verminderen. Systematisch verbeteren van de kwaliteit van onderwijs. Door een doordacht onderwijsleersysteem. Het betrekken van ouders door regelmatig onderzoek naar de tevredenheid van de ouders over de kwaliteit. De werkgroep Organisatiealternatieven dorpen in Loppersum Oost stelt dat het meest efficiënte en effectieve structuuralternatief een organisatorisch samenwerkingsverband is tussen onafhankelijke scholen onder één directeur. Het doel is dat topteams voor grote en kleine scholen ontstaan opdat deze in de toekomst behouden kunnen worden. Nu Marenland in haar huidige vorm zeven jaar functioneert acht de PvdA-fractie het wenselijk dat er een evaluatie plaats vindt. De Rekenkamercommissie is hiervoor het aangewezen orgaan. De Auditcommissie voert namens de raad het overleg met de Rekenkamercommissie en kan ook worden gevraagd om de onderzoeksvragen te formuleren. In een bijlage geven we een aantal suggesties voor de onderzoeksvragen. 8

9 Initiatief m.b.t. de kleine school In de komende jaren zullen de gemeentefinanciën behoorlijk onder druk komen te staan. In de programmabegroting 2013 staat hierover het volgende vermeld: Wat we op dit moment wel weten is dat onze ambities om de gemeente Delfzijl behoedzaam door te ontwikkelen naar een aantrekkelijke woon- en werkomgeving waar het voor alle ingezeten goed toeven is, niet realiseerbaar zijn met de nu en in de toekomst beschikbare middelen. Daarbij komt dat er nog forse rijksbezuinigingen op ons afkomen. De exacte omvang daarvan is op dit moment nog niet bekend. Het is dan ook lastig begroten. Wij anticiperen hierop door in het voorjaar met scenario s met aanvullende bezuinigingsmaatregelen te komen. Als we ervan uit gaan dat de overheid scholen sluit en opricht zal de gemeente nieuwe scholen moeten financieren. De invulling van het onderwijs is een verantwoordelijkheid van een schoolbestuur. Echter de gemeente dient haar sturende en kaderstellende rol veel zwaarder op te pakken dan de gemeente dat in het verleden deed. We zien een afname van het aantal leerlingen zowel in het stedelijk gebied als in de dorpen. Dit leidt ertoe dat de kleine scholen niet overal voor langere tijd gehandhaafd kunnen blijven. Dit leidt er ook toe dat de brede kindvoorzieningen beperkter van omvang zullen zijn dan aanvankelijk gedacht.. Ook dwingt dit tot een meer op kwaliteit gerichte benadering van het onderwijs in de regio waarbij samenwerking tussen de scholen en andere voorzieningen het sleutelbegrip is. De voordelen van het in onderstaand voorstel vervatte model en de werkwijze zijn: Er worden geen overhaaste beslissingen genomen De tijd zal leren welke huisvesting van de scholen het best passend kap Geen risico van bouwen voor de leegstand (denk aan de school in Noord) Er wordt draagvlak gecreëerd onder de bevolking Er wordt geld bespaard door voorlopig geen nieuwbouw te plegen en mogelijkerwijs levert een andere organisatie geld op. Voorstel Op basis van het voorgaande en de financiële situatie van de gemeente stellen wij u voor om grote investeringen uit te stellen en te kiezen voor een tussenoplossing waarbij het zgn. Lopster/Borger-Odoornse model in de huidige situatie wordt geïmplementeerd, en wel als volgt: Maak van de noordelijke en zuidelijke dorpen een tweetal clusters Laat tenminste de brede scholen in Delfzijl en Appingedam en de kleine scholen rondom Wagenborgen en Spijk samenwerken. Realiseer in Wagenborgen en Spijk de hoofdlocaties met dependances in de dorpen Maak de hoofdlocaties gereed voor uitbreiding om eventuele kleine scholen op termijn op te nemen Behoud de kleine scholen zo lang als mogelijk. De uitwerking vindt op de volgende manier plaats: Marenland en Noordkwartier benoemen een werkgroep De werkgroep maakt een voorstel op basis van het organisatorische Lopster/Borger- Odoornse model De werkgroep bespreekt dit o.a. met de MR/GMR Marenland en Noordkwartier verwerken dit tot een voorstel aan de betrokken colleges De colleges stellen voor aan de raden Implementeer dit voorstel (in de gemeente Delfzijl) Verzelfstandiging Openbaar Onderwijs per 1 januari 2006 als onderwerp van onderzoek voordragen aan de Rekenkamercommissie 9

10 10