Stein Onderwerp: krimpgelden. Aan de raad van de gemeente Stein.

Transcriptie

1 Stein Onderwerp: krimpgelden Aan de raad van de gemeente Stein. De gemeente heeft de afgelopen jaren via het gemeentefonds, de algemene uitkering, gelden ontvangen voor de krimp van onze bevolking. Deze rijksbijdrage (zijnde een tijdelijke maatregel ( ) bevolkingskrimp) was bestemd voor gemeenten die gelegen waren in de top krimpgebieden: Groningen, Zeeland en Limburg. De afgelopen 5 jaren hebben wij gelet op deze forse krimp ca. 2 miljoen aan krimpgelden ontvangen. Vanwege het tijdelijk karakter van de bijdrage heeft in opdracht van het Ministerie van BZ een evaluatie plaatsgevonden, door Bruno Steiner advies, met als doel inzicht te verschaffen in de effecten voor de gemeente. Uit die evaluatie is ons gebleken dat krimpgemeenten te maken hebben met extra kosten die met de huidige verdeelmaatstaven van de algemene uitkering onvoldoende tot uitdrukking komen. Met name indien sprake is van sterke krimp. Ons inziens kunnen deze kosten ca. 40,= per inwoner bedragen. Samengevat omvat de regeling: Indien een gemeente gelegen in Groningen, Zeeland of Limburg - in een jaar een bevolkingsdaling had ten opzichte van het inwonertal zeven jaar eerder, een bedrag kreeg voor elke verloren inwoner boven een drempelbedrag van 1 procent. Dit bij de invoering in 2011 voor de gemeenten die daarvoor in aanmerking kwamen een bedrag opleverde van ca. 600,= voor elke verloren inwoner inclusief de uitkeringsfactor. Stein jaarlijks voor deze extra uitkering in aanmerking is gekomen, in tegenstelling tot een aantal andere gemeenten. Bovendien: is uit de evaluatie gebleken dat de gemeente Stein in de afgelopen periode behoorde tot de 5 meest krimpende gemeenten in Nederland die in aanmerking kwamen voor deze krimpuitkering, blijkt dat de gemeente Stein, ingevolge gegevens van Buro Primos die gebruikt worden voor de nieuwe regeling, ook voor de komende periode bij de top 5 krimpgemeenten behoord, heeft Stein naast de zeer hoge bevolkingskrimp tevens te maken met een bevolkingsontwikkeling waarbij sprake is van een hoge ontgroening en een sterke vergrijzing hetgeen eveneens tot extra kosten zal leiden o.a. in het kader van de zorg en het voorzieningenpatroon, verkreeg Stein door de te ontvangen bedragen een waardevolle, nauwelijks te missen compensatie voor de financiële gevolgen waarmee een sterk krimpende gemeente geconfronteerd wordt.

2 Zoals reeds gesteld was de krimpuitkering van de afgelopen jaren een zeer belangrijke en onmisbare bron van inkomsten. Zeker indien hierbij in overweging wordt genomen dat via de huidige verdeelmaatstaven van de algemene uitkering, onze belangrijkste bron van inkomsten, nog in onvoldoende mate rekening gehouden wordt met een sterk krimpende bevolking. Daardoor kan onvoldoende aandacht en zorg plaatsvinden voor ingrijpende veranderingen als gevolg van een sterk afnemend inwoneraantal, zoals dit in onze gemeente het geval is. Ingrijpende wijzigingen in de bevolkingssamenstelling, de sterke krimp in relatie tot ontgroeningen en vergrijzing, leidt tot forse nadelen. Dit is te illustreren d.m.v. een eenvoudig rekenvoorbeeld van krimp in relatie tot de verdeel maatstaven jongeren en ouderen : Indien een gemeente in een jaar tijd 100 inwoners minder heeft, kan dat het saldo zijn van 120 jongeren minder en 20 ouderen meer. Als men vervolgens de verdeelmaatstaven op vergelijkbare wijze bepaald in relatie tot de inwonersdaling komt dat neer op een bedrag van ca 600,= per verloren inwoner. 100 x 600,= is dan Als het gaat om een incident is dit nog oplosbaar binnen de begroting. Maar indien dat structureel van jaar op jaar gebeurd en ook de aantallen hoger zijn, hetgeen in onze gemeente het geval was, en ook voor de toekomst nog te verwachten is blijkens het uitgevoerde onderzoek van het Bureau Primos (waaruit blijkt dat onze gemeente ook voor de komende periode van 25 jaar behoord tot de top 5 als gaat om de meest sterkst krimpende gemeenten van het hele land) vrezen wij indien ons ter zake geen aanvullende compensatie van het rijk verstrekt gaat worden wij voor onmogelijke financiële opgaven geplaatst gaan worden. Derhalve is het van primair belang, zeker voor de individuele gemeenten die te kampen hebben met een sterke bevolkingskrimp tussen 15% en meer, dat ook zij voor de komende planperiode in aanmerking zouden kunnen komen voor een extra bijdrage uit de ter beschikking staande krimpgelden. Het overzicht van Bureau Primos inzake de bevolkingskrimp voor de periode geeft aan dat 16 gemeenten in Nederland met een krimp van meer dan 15% of hoger te kampen krijgen. Ter nadere informatie doen wij u in bijlage 1 de lijst van gemeenten in volgorde van de bevolkingskrimp toekomen. Indien wij vervolgens kijken naar het voorgenomen beleid van de Minister van Binnenlandse Zaken stelt het ons tevreden dat wij mogen constateren dat ook van rijkswege erkenning is voor de problematiek waarvoor gemeenten geplaats worden in het kader van de bevolkingskrimp Dat is niet alleen gebleken uit het feit dat in het kader ven de algemene uitkering de individuele gemeenten in de afgelopen periode in aanmerking gebracht zijn met een aanvullende uitkering om het geleden verlies als gevolg van een meer dan normale sterke bevolkingskrimp enigszins te compenseren. Ook voor de komende periode is de Minister van mening dat er extra gelden beschikbaar gesteld moeten worden om de bevolkingskrimp te compenseren. Uit de ter beschikking staande stukken is ons in elk geval gebleken dat er voor de komende planperiode 56 miljoen ter beschikking is, hetgeen jaarlijks ca 11,2 miljoen. zin is niet af Met andere woorden er is geld en erkenning van de problematiek.

3 Doch bij nadere bestudering van de stukken blijkt dat wij als individuele gemeenten alle reden hebben om te vrezen dat wij met lege handen zullen blijven staan als de beleidsvoornemens inzake de verdeling van de ter beschikking staande gelden gaat plaatsvinden zoals kenbaar gemaakt in een brief van van de minister aan de 2 e kamer nader bekend onder kenmerk : Deze brief heeft ons zeer verontrust en geeft ons ook alle aanleiding daarbij de nodige kritische kanttekeningen te maken. Laten wij beginnen met op te merken dat wij ons heel goed kunnen voorstellen dat er voor een andere vorm van uitkering gekozen wordt om de bevolkingskrimp te compenseren en voor de komende periode wil men die compensatie gaan geven middels een decentralisatie uitkering. Dat op zich zelf is een goede zaak omdat bij een decentralisatie uitkering geen verantwoording behoefd te worden afgelegd over de besteding van de gelden door de ontvangende gemeenten m a w gaat het dan om een rijksbijdrage ter compensatie voor een bepaald probleem in dit geval dus compensatie voor de bevolkingskrimp. Maar ons 1 e bezwaar richt zich dan ook niet op de vorm de decentralisatie uitkering maar heeft met name betrekking op de verdeling van de gelden en uit de stukken is ons gebleken dat niet de individuele gemeenten hetgeen men toch op zijn minst had mogen verwachtten in aanmerking gebracht worden voor een bijdrage maar enkel en alleen de centrumgemeenten in een negental regio s. En met deze zeer onredelijke en onrechtvaardige toedeling van gemeenschapsgeld waarbij alleen de centrumgemeenten met extra gelden worden gestimuleerd, worden de individuele gemeenten onnodig zwaar benadeeld. Dat kan en mag toch zeker niet de bedoeling zijn. Het zou toch geen enkel probleem moeten zijn om op basis van de ter beschikking staande middelen de individuele gemeenten die voldoen aan de nu gehanteerde criteria in aanmerking te laten komen voor de beoogde decentralisatie uitkering inzake de bevolkingskrimp. Dat is niet alleen logisch, dit doet ook recht aan de problematiek waarvoor de individuele gemeenten geplaatst worden. Ons 2e bezwaar richt zich met name op de verdeling van de ter beschikking staande gelden welke er kort samengevat op neer komt dat 50% toekomstgericht is en de overige 50% als extra compensatie voor het verleden. Ook deze verdeling mist elke vorm van logica en is eveneens zeer onrechtvaardig te noemen In dit kader verwijzen wij naar de bestaande regeling die dit jaar beëindigt gaat worden. Een regeling waarbij de individuele gemeenten die met een meer dan normale krimp te maken hadden daarvoor op basis van heldere en duidelijke criteria in aanmerking werden gebracht voor een compensatie uitkering krimp via het gemeentefonds Een prima regeling die men ook voor de toekomstige bevolkingsontwikkeling op basis van de nu geldende criteria had kunnen voortzetten. Maar wat wij zien is dat er nu plots achteraf op basis van een nieuw criterium van meer dan 3% bevolkingskrimp over de periode ,2 miljoen jaarlijks dus in totaal maar liefst 28 miljoen aan extra compensatiegelden vertrekt gaan worden en het meest verwonderlijke daarbij is dat die compensatie niet ten goede komt aan de individuele gemeenten die daarvoor in aanmerking zouden

4 moeten komen maar dat geld eveneens beschikbaar gesteld wordt in het kader van een decentralisatie uitkering aan 9 centrumgemeenten. Ook deze verdelingsmethodiek mist elke vorm van logica en rechtvaardigheid. Het zou dan ook voor de hand liggen wanneer men achteraf zoals nu het geval is de bevolkingskrimp en de gevolgen daarvan erkend en men compensatie verstrekt dit te doen op een wijze die recht doet aan de problematiek door dan ook de individuele gemeenten in aanmerking te laten komen voor deze extra compensatie over de afgelopen 5 jaar. Ook is het voor ons onbegrijpelijk dat men in deze verdeling uitgaat van het jaar Het leek ons meer passend de gegevens daarvoor te hanteren. Conclusie: Samenvattend komen wij dan ook tot de conclusie dat de gelden die bedoeld zijn om de bevolkingskrimp waar de individuele gemeenten mee geconfronteerd worden voor de komende jaren voldoende moeten zijn om enige compensatie te bieden. Maar waar wij ernstige bezwaren tegen hebben is met name de verdeling van de gelden temeer nu ook uit de brief van de minister aan de 2 e kamer blijkt dat niet de individuele gemeenten de zo noodzakelijke compensatie voor de bevolkingskrimp ontvangen maar enkel de centrumgemeenten middels een decentralisatie uitkering. Verzoek: Gelet op het vorenstaande dringen wij er bij de raad op aan om krachtig stelling te nemen tegen deze gang van zaken en alle ons ter beschikking staande middelen aan te wenden om het onheil dat ons de komende jaren te wachtten staat als individuele gemeenten alsnog ten goede te keren. Door middel van actie richting de minister en de afgevaardigden van de politieke partijen in de 2 e kamer alsook samen met andere gemeenten die de komende jaren te maken zullen krijgen met een meer dan normale bevolkingskrimp om een zo breed mogelijk draagvalk te verkrijgen draagvlak te verkrijgen met als doel dat niet alleen de centrum gemeenten maar zeker ook de individuele gemeenten alsnog in aanmerking komen voor de beoogde decentralisatie uitkering inzake bevolkingskrimp Waarbij wij voorts van mening zijn dat de inzet zou moeten liggen om het totale bedrag van 11,2 miljoen in het kader van de te verwachtten bevolkingskrimp dat vervolgens op een logische en eenvoudige wijze verdeeld zou kunnen worden onder de individuele gemeente. Dat is mogelijk door het totale budget van ,525,= te delen door het aantal verloren inwoners zoals nader omschreven in de stukken ( inw). Hetgeen vervolgens betekend dat de individuele gemeenten voor de komende planperiode een bedrag van 59,45 per verloren inwoner als compensatie tegemoet kunnen zien. Er op vertrouwende dat wij middels deze brief een bijdrage geleverd hebben aan het proberen te voorkomen van een groot probleem waar sterk krimpende gemeenten de komende jaren voor geplaats gaan worden en onze opvattingen ook naadloos aansluiten bij het rechtvaardig en doelmatig besteden van gemeenschapsgelden, verblijven wij met vriendelijke groeten, Namens de fractie CMB Jack Meijers fractievoorzitter

5 Nancy Martens raadslid Chantal Meijers raadslid Jean de Vries raadslid Huub Driessen raadslid Bijlage! bevolkingskrimp meer dan 20% Schiermonnikoog - Delfzijl Vlagtwedde Bellingwedde Stein De Marne Bevolkingskrimp tussen % Stadskanaal Heerlen

6 Gulpen-Wiitem Borger-Odoorn Beek Kerkrade Sluis Pekela Valkenburg a/d geul Landgraaf