Kiezen voor een constructieve houding in een destructief veld

Transcriptie

1 Kiezen voor kinderen gekneld in echtscheidingssituaties 30 maart 2017 Gebiedsteam Franekeradeel Kiezen voor een constructieve houding in een destructief veld Lieve Cottyn Interactie Academie Antwerpen 2

2 Constructieve visie op conflict Breed vizier Het conflict doet iets met vele mensen Het betreft niet alleen ouders en kinderen Netwerken rondom zitten er onbedoeld en ongewild mee in gevangen Ook professionals 3

3 Het betreft een bolwerk van conflict Belangrijk besef = je kan niet neutraal zijn of objectief, je zit er mee in! 4

4 Conflictspiralen zijn als een draaikolk Zuigkracht is groter dan wilskracht Ik wil niet strijden en toch strijd ik mee Hoe jezelf beschermen tegen conflict? 5

5 Belang van de houding van de professional Kinderen hebben nood aan een volwassene die - Een duidelijk standpunt inneemt tegen escalatie - Kind verbindt met beide ouders en families - Nieuwe hoopgevende wegen zoekt - Gelooft in de mogelijkheden van ouder en kind hen uitnodigt tot meedenken en tot constructieve actie 6

6 Reflectie als antidotum voor conflict Kijken naar en spreken over tussenmenselijke patronen (ipv over individuele personen) Uitgesproken partijdig zijn voor Het maken van een weg naast het conflict Welzijnsbevorderend werken Levenskwaliteit verhogen van ouders en kinderen 7

7 Out of the (strijd)box denken Jezelf engageren in een de-escalerend handelen Jezelf als professional radicaal positioneren NAAST de strijd Letten op de effecten van je interventies! Statement maken: Ik wil zelf niets doen dat de strijd versterkt 8

8 Verandering van perspectief Radicaal partijdig zijn voor een constructieve visie op conflict Dit betekent: * Strijd niet stoppen, niet veroordelen maar begrijpen en situeren * Draagvlak bieden voor last van strijd en voor onoplosbaarheid van leed en verschillen * Strijdpatronen ervaren, herkennen en benoemen 9

9 Kenmerken van strijdpatronen - Polariseren: goede/slechte ouder - Zoeken naar één Waarheid - Bezig zijn met Winnen of Verliezen - Geen draagvlak voor onrecht en frustratie - Eigen aandeel niet zien - De ander moet veranderen - Hoge emotie en Machteloosheid - Het conflict uitbesteden - Geheimhouding, achterbaks en stiekem gedrag 10

10 Standpunt innemen over patronen 1. Waar ouders strijden raakt kind uit beeld Als ouders elkaar in het vizier hebben zien ze het kind niet 11

11 2. In het Belang van het kind wordt los van kind ingevuld en als munitie gebruikt in de strijd 12

12 3. Het probleem is de afnemende ouderrol Verwijten en wantrouwen tussen ouders hebben te maken met pijnlijke ex-partnerkwesties Die ondermijnen het ouderschap De focus op de relatie tussen ouders maakt dat de relatie tussen ouder en kind verwatert : kind krijgt een afwezige, negatieve, boze, afwijzende ouder te zien 13

13 4. Bron van conflict is positionele verwarring tussen ex-partnerschap en ouderschap Terwijl het partnerschap gestopt is, loopt het ouderschap door EX OUDER 14

14 5. Kader van de wet inbrengen als veilige koepel die iedereen verbindt Focus op de wet op ouderschap na scheiding van 1998 De wet als autoriteit en baken die uitstijgt boven alle tegenstellingen tussen ouders 15

15 DE WET ZEGT *Ouders moeten niet verder met elkaar Kinderen moeten verder met beide ouders *Als kind kan/mag/ moet je niet kiezen tussen ouders *Als kind moet je luisteren naar beide juridische ouders die beslissen over waar je woont, naar school gaat, hobby s. *Als kind moet je leren omgaan met die twee huizen 16

16 Met ouder en met kind spreken over Plichten en Rechten Kind heeft recht op contact met en zorg van beide ouders Kind heeft recht om elke ouder te leren kennen Kind heeft de plicht om rekening te houden met en respect te tonen voor beide ouders en families De blijvende relatie tussen ouder en kind gaat over meer dan enkel fysiek contact 17

17 6. Ouderschap gaat over de relatie tussen ouder en kind (niet over de relatie tussen ouders) Muur zetten tussen ouders helpt opdat ouder terug het kind in het vizier kan krijgen Tegenstrijdige verhalen en meningsverschillen tussen ouders niet oplossen maar normaliseren Ouder aanspreken als ouder: Ouderpet opzetten 18

18 19

19 7. Aandacht voor het netwerk van elke ouder Het parlement van stemmen en gedachten Is de ouder omgeven door mensen die de strijd mee escaleren of de-escaleren? Zonder steun van enkele (2 à 4) vertrouwenspersonen die mee de keuze maken om uit het strijdperk te stappen kan de ouder het niet Elke Ouder apart samen met steunfiguren spreken 20

20 8. Conflict wijst op een blokkade in de transitie van kerngezin naar eenoudergezin Van samen ouders in 1 huis naar elk apart ouder in 2 huizen Het ouderschap blijft en dient gereorganiseerd Elke verandering in gewoontes is moeilijk empathie op de last: Steun bieden voor moeilijke transitie naar een-ouderschap na scheiding 21

21 9. Omgangsregeling zien als een normaal proces van ouderschapsreorganisatie waarover onderhandeld wordt Niemand bepaalt eenzijdig, iedereen bepaalt mee Ook het kind onderhandelt mee, heeft een stem Elke ouder dient rekening te houden met de andere ouder en met het kind Elk kind dient rekening te houden met twee ouders Kwaliteit van ouder-kind relatie staat boven de kwantiteit van fysiek contact Ouderschap is niet statisch, kind en ouder ontwikkelen zich doorheen de tijd en hebben andere behoeften 22

22 Wat zegt wetenschappelijk onderzoek over omgangsregelingen? * Geen enkele regeling staat garant voor welzijn kind * Een goede zorgrelatie tussen ouder - kind gaat boven frequentie en vorm contact * Zelf onderhandelde en flexibele regeling werkt best * Opgelegde regeling zonder akkoord van (één of meerdere) betrokkenen zorgt voor blijvende strijd 23

23 10. Werken met een dynamische visie op omgangsregeling Omgangsregeling is geen eenmalig gebeuren maar een flexibel en levenslang proces in de verhouding tussen ouders en kinderen Beschuldigingen en verwijten hebben te maken met niet beluisterde wensen en verlangens omtrent de omgangsregeling Elke ouder aanspreken in de rechtspositie De juridische ouder beslist over de regeling Kind bepaalt mee maar ouder beslist 24

24 11. Een goede regeling is een regeling waar ouders en kinderen mee verder kunnen De regeling terug in HUN handen leggen Werken op responsabilisering en autonomie Door: Ieders voorstel tot regeling verzamelen Exploreren van de bijhorende argumenten die de ouder-kind relatie betreffen (niet expartnerschap) Focus op opvoedingswaarden en doelstellingen 25

25 Kiezen voor kinderen is Veerkracht bevorderen bij kind Kind uitnodigen om zelf rechtreeks te spreken met de ouder over wensen in de omgangsregeling Stimuleren van agency : het gevoel mee te tellen Van een passieve naar een actieve positie Gedrag van kind bepaalt mee gedrag van ouder, als kind heb je invloed op je ouder 26

26 Valkuilen De strijd willen stoppen Zoeken naar de waarheid Meegaan in gefixeerde verhalen en demonisering Passiviteit en conflict uitbesteden Verschillen dramatiseren Te vriendelijk en inlevend zijn Een ouder mee buitenspel zetten Een kind willen redden Zelf een regeling opdringen Een regeling definitief willen vastleggen 27

27 Publicaties in Systeemtheoretisch Bulletin Cottyn, L Als ouders apart (gaan)wonen: beschikbare steunbronnen voor kinderen 2009 Conflicten tussen ouders na scheiding 2013 De stem van het kind 2016 Gevangen in hoog conflict, de worsteling voor een constructieve houding in een destructief veld Blog Samenspraak De pot verwijt de ketel dat ie zwart ziet:een reflectieve dialoog over reactief denken

28 Interactie-Academie Antwerpen instituut voor systeemtheoretische praktijk Training & Opleiding Therapie Mediation Supervisie Coaching Tijdschrift Systeemtheoretisch Bulletin 29