Complexe scheidingen/ vechtscheidingen en het kind?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Complexe scheidingen/ vechtscheidingen en het kind?"

Ivo Christiaens
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Complexe scheidingen/ vechtscheidingen en het kind? Stem van het kind: Villa Pinedo 2 1

2 3 4 2

3 Terminologie: vechtscheiding / complexe scheiding Terminologie: In maatschappelijk debat: vechtscheiding Vraag: hoe is het voor een kind te horen je ouders zitten in een vechtscheiding? Complex: (geschiedenis van) ernstige conflicten met geestelijk en of fysiek geweld Chronisch: langer durende patronen en symptomen Complicerende factoren ouders (psychische/psychiatrische problematiek/lvb/.. ) Ernstig huiselijk geweld: kinderbeschermingsonderzoek zwart maken andere ouder 5 Omvang problematiek vechtscheiding Spruijt: Aantal minderjarige kinderen over wie de rechter aan de Raad een advies vraagt: in 2013 werd over 5601 kinderen een advies gevraagd Aantal minderjarige kinderen over wie de rechter na scheiding eenhoofdig gezag bepaald. Volgens de laatst bekende cijfers waren dat er ongeveer 5000 per jaar (CBS 2006) Uit sociaal wetenschappelijk onderzoek is bekend hoeveel scheidingskinderen per jaar te maken hebben met zeer ernstige ouderlijke ruzies. Dat zijn er ongeveer 6000 minderjarige kinderen (uit Scholieren en Gezinnen Spruijt/van der Valk 2013) 6 3

4 G&O zaken bij de Raad Bijna alle G&O zaken vallen onder definitie vechtscheiding /complexe scheiding 2012 G&O advies bij 5249 kinderen ongeveer 3313 (echt)scheidingen bij 50% van de 5249 kinderen was er eerder een G&O of beschermingsonderzoek verricht bij 18,4% van de 5249 kinderen: ambtshalve uitbreiding naar beschermingszaak 2013 G&O advies bij 5601 kinderen ongeveer 3588 (echt)scheidingen bij 21,2% van de 5601 kinderen: ambtshalve uitbreiding naar beschermingszaak 7 Kinderen bij de Raad en scheiding Strafzaken: bijna de helft van de jongeren uit gebroken gezinnen (steekproef 2008 Haarlem) Beschermingszaken: 76,3 % van de kinderen woont niet bij beide biologische ouders (steekproef Zuidoost Nederland 2013) Beschermingszaken 12 +: 80% van de minderjarigen woont niet bij beide biologische ouders. (landelijke steekproef 2012) Schoolverzuimzaken: 68% woont niet bij beide biologische ouders. (steekproef 2010 Rotterdam) 8 4

21,2% van de 5601 kinderen: ambtshalve uitbreiding naar beschermingszaak 7 Kinderen bij de Raad en scheiding Strafzaken: bijna de helft van de jongeren uit gebroken gezinnen (steekproef 2008 Haarlem)

5 Complexe scheiding en de Raad De uitdaging was en is: Hoe wordt en blijft het perspectief van het kind leidend? Hoe kan maatwerk geleverd worden? Maatwerk: concretiseren van het perspectief van dit kind in deze scheidingscontext, inschatten risico s en krachten, komen tot een uitvoerbaar advies. 9 Driehoek: wat doet de Raad? Kennis als fundament Concretiseren kindperspectief veiligheid opvoeding continuïteit toekomstperspectief kind draagkracht/ invloed veranderingen/wensen/relatie ouders ouder samenwerking en conflicten ouder relatie kind voor de scheiding opvoeder invloed veranderingen perspectieven 10 5

6 Bijdrage Raad aan de oplossing:kwaliteitsverbeteringen Doelgerichte acties (o.a. kennisdeling) n.a.v. bevindingen audit, onderzoek kwaliteit raadsrapportage, beleidsonderzoek naar aard problematiek en aanbevelingen Inspectie jeugdzorg in de casus Zeist Meer inzetten kennis in raadsonderzoek o.a. risico-taxatieinstrument (Delta veiligheidslijst); kennis als fundament (G&O) ook in kb Meer systemische en oplossingsgerichte benadering Meer positioneren op gewenste perspectief voor het kind Meer afwegen consultatie/diagnostiek ggz Meer expliciete aandacht voor scheidingsproblematiek in een kb-onderzoek (meervoudig partijdig) (al toegezegd): Meer benutten van de expertiserol van de Raad op de zitting (aanwezigheid en drangfunctie ) Inrichten Adviesteams (Front Office) (advies- en intaketaak van de Raad) Samenwerken in de keten (o.a. warme overdracht, contact rechtbank lopende G&O procedure) 11 Aanbevelingen werkgroep Zeist brief naar Inspectie Ontwikkelen handreiking, die methode bescherming verbindt met de specifieke kennis- en houdingsaspecten uit de methode G&O Geen aanpassing Kwaliteitskader en protocollen; geen ambthalve uitbreiding van bescherming naar G&O en adviesgesprek face-to-face volgens ja, tenzij principe Afstemming in keten aanscherpen > Overleg met LOVF over inbreng van zorgen over kinderen in lopende scheidingsprocedures en hoe dat vorm kan krijgen. > Afspraken maken met Jeugdzorg Nederland en lokaal met BJZ s (en later gecertificeerde instellingen) over verbetering aansluiting raadsonderzoek op uitvoering ots > Overleg met gemeenten over opzet hulp op vrijwillige basis; ondersteuning gemeenten door inzet expertise uit Adviesteam 12 6

7 Algemene oplossingsrichtingen benoemd vanuit de Raad 1. Kennis en vaardigheden betrokken professionals 2. Hulp: vroegtijdig en proactief, betrekken netwerk,vanuit perspectief kind, regie organiseren 3. Oplossingsgerichte benadering 4. Meer ruimte en oor voor de stem van het kind 5. Regierechter 6. Meer ruimte voor toepassen 1-hoofdig gezag 13 Oplossingsrichtingen Kinderombudsman uit rapport: Vechtende ouders, het kind in de knel Conclusies: Ouders moeten verantwoordelijkheid nemen; zich richten op hun gezamenlijk belang als ouders, nl. het welzijn van hun kind Vroeger signaleren, eerder ingrijpen en regie op 1 plek Aanbevelingen: Verplichte informatie/scheidingseducatie voor ouders Sneller passende hulp triage aan de voorkant Ouderschapsplan: naast kwantitatieve ook kwalitatieve aspecten Verplichte mediation (o.a. bij opstellen ouderschapsplan) Bij mislukken opstellen ouderschapsplan : standaard benoemen bijzonder curator of kindercoach om welzijn/belangen kind te waarborgen Meer regie rechter ( regierechter ): ouders dwingen strijd te staken door forensische mediation; onderzoek Raad; besluit rechter; in beschikking: afspraken 1 jaar geldig tussentijds niet procederen Fase voor/tijdens ots: ouders en kinderen betrekken in oplossing Doorrekenen kosten baten van verschillende interventies Ontwikkelen instrument voor vaststellen belang kind specifiek gericht op scheidingskinderen 14 7

Meer ruimte voor toepassen 1-hoofdig gezag 13 Oplossingsrichtingen Kinderombudsman uit rapport: Vechtende ouders, het kind in de knel Conclusies: Ouders moeten verantwoordelijkheid nemen; zich

8 Brief Staatssecretarissen van VWS en V&J De positie van kinderen in een vechtscheiding verbeteren O.a. Eerste verantwoordelijkheid bij ouders Op Rijksoverheid.nl en opvoeden.nl informatie over (echt)scheiding Gerichtheid advocaten/mediators op bereiken onderlinge overeenstemming Preventief hulpaanbod bij (echt)scheiding door gemeenten Nader wetenschappelijk onderzoek naar effecten co-ouderschap Verbinding juridisch traject en hulpverlening Inzet netwerk voor signalering Inzet regierechter Verbreden kennis en vaardigheden gezinsvoogden Verbreden inzet expertise Raad Verbeterde inzet bijzonder curator Verspreiden specifieke kennis over escalerende scheidingen (Lorentzhuis) 15 Algemeen overleg Tweede Kamer op 14 mei 2014 Veel toezeggingen door Staatssecretaris Teeven om zaken nader uit te zoeken Uitgangspunt: budgettair neutraal Onderwerpen o.a.: Ruimere toepassing mediation wanneer inzet in het hele proces? Via de rechter; genoemd is mogelijke rol Raad Bijzonder curator: oorspronkelijk doel inzet: conflict ouder - kind; inzet zorgprofessionals Forensische mediation (ouderschapsonderzoek) toezegging ; knelpunt: te weinig forensisch mediators Wegnemen perverse prikkels honorering advocaten Regierechter veel draagvlak Eerder signaleren ernstige scheidingsproblematiek Voornemen Internationaal congres over vechtscheiding 16 8

naar effecten co-ouderschap Verbinding juridisch traject en hulpverlening Inzet netwerk voor signalering Inzet regierechter Verbreden kennis en vaardigheden gezinsvoogden Verbreden inzet expertise

9 Vragen uit de zaal 17 9

Vergelijkbare documenten

Bijlage bij Voortgangsbericht: Reactie op het rapport van de Kinderombudsman Vechtende ouders, het kind in de knel

Bijlage bij Voortgangsbericht: Reactie op het rapport van de Kinderombudsman Vechtende ouders, het kind in de knel Zoals toegezegd tijdens het Algemeen Overleg met uw Kamer van 14 mei jl. gaan wij hierbij,