Spontane bacteriële peritonitis, een ernstige complicatie van levercirrose
|
|
- Fedde Boender
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 klinische lessen Spontane bacteriële peritonitis, een ernstige complicatie van levercirrose P.H.G.M.Stadhouders, J.J.Kuiper, H.R.van Buuren en R.A.de Man Dames en Heren, Spontane bacteriële peritonitis is een bacteriële infectie van vrij vocht in de buik bij patiënten met levercirrose, zonder een intra-abdominale, chirurgisch behandelbare bron van deze infectie. De prognose van spontane bacteriële peritonitis is de laatste twintig jaar aanzienlijk verbeterd. 1 Er is echter nog steeds een hoge sterfte, met name ten gevolge van de mogelijke complicaties, zoals nierfalen (hepatorenaal syndroom) 2 3 en progressief leverfalen. 4 Wij presenteren een drietal casussen; daarna gaan wij dieper in op de epidemiologie, de pathogenese, de diagnostiek en de behandeling van spontane bacteriële peritonitis. St. Antonius Ziekenhuis, afd. Maag-, Darm- en Leverziekten, Nieuwegein. Hr.P.H.G.M.Stadhouders, maag-darm-leverarts. Erasmus MC-Centrum, afd. Maag-, Darm- en Leverziekten, Postbus 2040, 3000 CA Rotterdam. Mw.J.J.Kuiper, hr.dr.h.r.van Buuren en hr.dr.r.a.de Man, maag-darmleverartsen. Correspondentieadres: hr.dr.r.a.de Man (r.deman@erasmusmc.nl). Patiënt A, een 65-jarige man, die sinds 2 jaar bekend was wegens een gedecompenseerde alcoholische levercirrose, werd naar ons verwezen in verband met progressieve sufheid. Hij was 2 maanden tevoren opgenomen wegens een toename van de ascites. Er was een ontlastende paracentese verricht en de dosering van diuretica was aangepast. Bij de laatste poliklinische controle, 2 weken voor verwijzing, ging het redelijk; het gewicht en de nierfunctie waren stabiel. Bij lichamelijk onderzoek was de temperatuur 37,3 C, de bloeddruk 185/40 mmhg en de polsfrequentie 65/min. Patiënt was gedesoriënteerd, traag en apathisch, hetgeen paste bij hepatische encefalopathie. Er was fysisch-diagnostisch een grote hoeveelheid ascites aanwezig, zonder dat de buik drukgevoelig was. Bloedonderzoek leverde de volgende waarden (referentiewaarden tussen haakjes): Hb: 6,0 mmol/l (8,6-10,5); mean corpuscular volume (MCV): 82 fl (80-100); leukocytenaantal: 4, /l (3,5-10, ); trombocyten: /l ( ); ureum: 37,1 mmol/l (2,5-8,0); creatinine: 328 μmol/l (65-115); natrium: 131 mmol/l ( ); kalium: 5,0 mmol/l (3,6-5,1); C-reactieve proteïne (CRP): 8 mg/l (< 5); alkalische fosfatase: 103 U/l (< 117); γ-glutamyltransferase (γgt): 49 U/l (< 49); aspartaataminotransferase (ASAT): 20 U/l (< 37); alanineaminotransferase (ALAT): 20 U/l (< 41); arteriële ammoniak: 75 μmol/l (< 10-30). Er werd een diagnostische ascitespunctie verricht. Het aantal leukocyten bedroeg 1, /l (< 0, ), het aantal segmentkernige granulocyten was 600/mm 3 ofwel 0, /l (< 0, ). Onder de diagnose spontane bacteriële peritonitis, gesteld op basis van het criterium segmentkernige granulocytenaantal van C 0, /l in ascites, werd gestart met amoxicilline-clavulaanzuur 1,2 g 4 dd, intraveneus. Gezien de mechanische bezwaren werd de ascites eenmalig gedraineerd met gelijktijdige intraveneuze albuminetoediening. Met deze behandeling was er binnen 5 dagen een evidente verbetering van de encefalopathie en de nierfunctie. De asciteskweek bleef negatief. Patiënt werd vervolgens naar huis ontslagen en werd poliklinisch gecontroleerd. Patiënt B is een 17-jarige vrouw die reeds 8 jaar bekend is met levercirrose op basis van auto-immune hepatitis. Wegens progressieve leverziekte werd zij vorig jaar op de wachtlijst voor levertransplantatie geplaatst. Patiënte werd opgenomen in verband met een toename van ascites. Er ontwikkelde zich acuut hevige buikpijn, met koorts tot 39 C. Het klinische beeld paste bij een sepsis, met daling van de bloeddruk tot 80/40 mmhg en oligurie. Bij lichamelijk onderzoek was de buik diffuus drukpijnlijk en in de differentiaaldiagnose werd een perforatie van een hol orgaan opgenomen. Bloedonderzoek toonde de volgende uitslagen (referentiewaarden tussen haakjes): Hb: 5,3 mmol/l (7,5-9); leukocyten: 3, /l (3,5-10, ) met 22% staven (0-6) in de differentiatie; creatinine: 49 μmol/l (55-90); natrium: 129 mmol/l ( ); kalium: 3,1 mmol/l (3,6-5,1); CRP: 17 mg/l (< 5). Ascitesonderzoek toonde de volgende waarden: leukocytenaantal: 12, /l (< 0, ) met 89% (namelijk 10, ) segmentkernigen (< 0, ); albumine: 2,0 g/l; totaaleiwit: 7 g/l; lactaatdehydrogenase (LDH): 131 U/l; glucose: 6,2 mmol/l. Dit alles paste bij een spontane bacteriële peritonitis. Echografisch onderzoek van de buik liet geen andere oorzaak zien van de infectie. Onder de diagnose spontane bacteriële peritonitis werd patiënte behandeld met amoxicilline-clavulaanzuur 1,2 g 4 dd en met albumine intraveneus. Kweken van zowel ascites als bloed toonden Escherichia coli als verwekker. Patiënte reageerde goed op de ingestelde behandeling. Later onderging zij succesvol een levertransplantatie. Patiënt C is een 49-jarige man met een gedecompenseerde levercirrose op basis van overmatig alcoholgebruik, met in de voorgeschiedenis een voorbijgaand hepatorenaal syndroom. Patiënt werd opgenomen in verband met melaena. 509
2 Tijdens de opname werd een gastroscopie verricht, waarbij er een mogelijke bloedingsbron in de vorm van een klein maagulcus werd gezien. Er werden geen varices gezien. Tijdens dezelfde opname werd een diagnostische ascitespunctie verricht. De patiënt had ten tijde hiervan geen koorts of buikpijn; wel was er een stijgende waarde voor CRP: op het tijdstip van de ascitespunctie bedroeg deze 83 mg/l (< 10). In het ascitesvocht was het aantal leukocyten 0, /l (< 0, ). Bij differentiatie werden 56% segmentkernigen waargenomen, namelijk 0, /l (< 0, ). De diagnose spontane bacteriële peritonitis werd gesteld en er werd een empirische behandeling gestart met amoxicilline-clavulaanzuur 1,2 g 4 dd, intraveneus. Hierop daalde de CRP-concentratie van 118 naar 15 mg/l (< 10). De asciteskweken leverden geen verwekker op. Hoewel de antibiotische therapie leidde tot een verbetering van de ontstekingsparameters, verslechterde de nierfunctie plotseling: de concentratie serumcreatinine steeg van 100 naar 300 μmol/l (65-115), met een verminderde natriumuitscheiding in de urine van 8 mmol/l (was 43 mmol/l; referentiewaarde: ), ondanks volume-expansie. De diagnose hepatorenaal syndroom werd gesteld. Na het staken van de diuretica en het starten van een intraveneuze behandeling met terlipressine en albumine herstelde patiënt goed. Hij werd ontslagen met profylactische antibiotische therapie. Spontane bacteriële peritonitis is een ontsteking van ascites zonder een aantoonbare (chirurgische) oorzaak en komt vrijwel uitsluitend voor bij patiënten met levercirrose en ascites. De diagnose wordt gesteld indien C 0, /l segmentkernige granulocyten aanwezig zijn in ascites, onafhankelijk van de uitslag van de asciteskweek. Dit in tegenstelling tot de eerdere definitie waarbij de gouden standaard voor de diagnose spontane bacteriële peritonitis berustte op de asciteskweek. 5 Spontane bacteriële peritonitis is de meest voorkomende infectie bij patiënten met cirrose; de ziekte treedt op bij bijna 33% van de patiëntenpopulatie, bij 10-30% van de opgenomen patiënten en bij slechts 3,5% van de poliklinische patiënten. 6 Tevens is de aandoening de meest vóórkomende luxerende factor voor het hepatorenaal syndroom. Pathogenese. Patiënten met cirrose zijn bijzonder gevoelig voor infecties. In grotere series heeft 40% van de patiënten een infectie bij opname in het ziekenhuis en krijgt 50% een infectie tijdens de opname zelf. 7 Spontane bacteriële peritonitis ontstaat door translocatie van bacteriën vanuit de darm naar ascites via mesenteriale lymfklieren en de bloedbaan. De verminderde barrièrefunctie van de darm bij patiënten met cirrose hangt samen met oedeem van de darmwand die het gevolg is van portale hypertensie en van een veranderde darmmotiliteit. 8 Tevens is bij cirrose een bacteriële overgroei beschreven en is er een verhoogde kans op bacteriëmie door portosystemische shunting. 9 Zowel een verminderde functie van het mononucleair fagocyterend systeem, dat voor een groot deel in de lever is gelegen, als een daling van de niet-specifieke antimicrobiële activiteit van ascites (complement, immunoglobulinen) faciliteert het ontstaan van spontane bacteriële peritonitis Bij patiënten met cirrose correleert de mate van translocatie van bacteriën sterk met de ernst van de leverziekte. Door selectieve darmdecontaminatie is de mate van translocatie terug te brengen tot die van gezonde controlepersonen. 14 Spontane bacteriële peritonitis zorgt, door activatie van verschillende infectiecascaden, voor een verdere verstoring van de hemodynamiek. Dit activeert het renineangiotensine-aldosteronsysteem (RAAS), waardoor er onder andere vasoconstrictie van de nieren optreedt, hetgeen kan leiden tot het hepatorenaal syndroom. Diagnostiek. Soms past de klinische manifestatie van spontane bacteriële peritonitis met buikpijn en koorts duidelijk bij een peritoneale infectie (patiënt B). Braken, diarree of een meer chirurgisch klinisch beeld, zoals dat van een ileus, kunnen op de voorgrond staan en kunnen ten onrechte tot een, meestal fatale, laparotomie leiden. Spontane bacteriële peritonitis kan echter ook asymptomatisch zijn. Het advies geldt om bij elke patiënt met cirrose en ascites die in het ziekenhuis wordt opgenomen een diagnostische ascitespunctie te verrichten. Wanneer ascitesonderzoek geen tekenen van infectie laat zien terwijl daar klinisch wel aanwijzingen voor zijn, dient de punctie tijdens de opname te worden herhaald. 7 Ook bij onbegrepen nierfunctieverlies (patiënt A), progressie van encefalopathie, of na een bloeding in het maag-darmkanaal (patiënt C) dient men een diagnostische punctie te verrichten (figuur). De diagnose spontane bacteriële peritonitis wordt gesteld bij aanwezigheid van C 0, /l segmentkernige granulocyten in ascites. Eenmaal vastgesteld, vereist deze het empirisch starten met antibiotica. Bij een serum-ascites-albuminegradiënt (SAAG) B 11 g/l is portale hypertensie waarschijnlijk niet de oorzaak van ascites en dient men een secundaire (bacteriële) peritonitis uit te sluiten; bepaling in ascites van de waarden van glucose, LDH, amylase en van totaaleiwit, en cytologisch onderzoek van ascites kunnen hierbij van belang zijn. Voor de kweek van ascites wordt, onmiddellijk na afname, in zowel een aerobe als een anaerobe bloedkweekfles 10 ml ascites geïnoculeerd; echter, tenminste 60% van alle kweken waarin verhoogde ontstekingsparameters in ascites worden gevonden, blijft negatief (patiënt A en C). 15 De voornaamste verwekker van spontane bacteriële peritonitis is een gramnegatieve bacterie (tabel), met name Klebsiella-species en E. coli (patiënt B). Door het veelvuldig gebruik van chinolonen als primaire of secundaire profylaxe 510
3 patiënt met levercirrose* en ascites, en hepatische encefalopathie, ontstekingsverschijnselen, een gestoorde nierfunctie of klinische opname ascitespunctie aantal segmentkernige granulocyten < 0,25 x 10 9 /l ascites aantal segmentkernige granulocyten C 0,25 x 10 9 /l ascites asciteskweek positieve kweekuitslag negatieve kweekuitslag klachten: start antibiotica ; geen klachten: herhaal ascitespunctie geen antibiotica start antibiotica: amoxicilline-clavulaanzuur 1,2 g 4 dd intraveneus of een 3e-generatiecefalosporine, gedurende 5 dagen na behandeling: start profylactisch norfloxacine 400 mg 1 dd per os Werkdiagram bij een patiënt met (mogelijk) spontane bacteriële peritonitis. (*) In geval van een bloeding in het maag-darmkanaal: start met antibiotische profylaxe in de vorm van norfloxacine 400 mg 2 dd of een 3e-generatiecefalosporine intraveneus, gedurende 7 dagen. ( ) De aard van de antibiotische behandeling is afhankelijk van de gevonden verwekker in de asciteskweek. Bij gramnegatieve bacteriën gaat de voorkeur uit naar amoxicilline-clavulaanzuur 1,2 g 4 dd intraveneus of een 3e-generatiecefalosporine, gedurende 5 dagen. tegen spontane bacteriële peritonitis lijkt er een verschuiving te ontstaan naar grampositieve verwekkers. 3 Bij aanwezigheid van meerdere verwekkers neemt de kans op een secundaire oorzaak toe. Er is sprake van bacterascites wanneer het aantal segmentkernigen in ascites < 0, /l is en de kweek een verwekker laat zien. Wanneer er verder klinisch geen tekenen van infectie zijn, dient men nogmaals het aantal segmentkernigen te bepalen en een kweek in te zetten. Is de kweek wederom positief, dan dient gestart te worden met antibiotica. 7 De bepaling van het aantal segmentkernigen en de bacteriologische kweek zijn tijdrovend. Aangezien het instellen van therapie niet van de kweekuitslag, maar van het aantal segmentkernige leukocyten in het ascitesvocht afhangt, is het zeer gewenst de uitslag daarvoor spoedig te verkrijgen. In vele centra is dit, zeker buiten de normale werktijden en in het weekend, niet goed haalbaar. Het gebruik van dipstick -tests hetgeen voor urinediagnostiek algemeen is aanvaard voor het bepalen van infectie in ascites, zou de aanvang van de therapie kunnen versnellen. De sensitiviteit van dipsticktests voor de diagnose spontane bacteriële peritonitis varieerde in studies van 64 tot 100% Verwekkers van spontane bacteriële peritonitis micro-organisme percentage gramnegatieve bacteriën 70 Escherichia coli Klebsiella-spp. andere (Proteus-spp., Acinetobacter-spp., Serratia-spp. et cetera) grampositieve kokken Streptococcus pneumoniae andere streptokokken Enterococcus-spp. stafylokokken anaeroben 6-14 Bacteroides-spp. Clostridium-spp. diverse Listeria monocytogenes Candida-spp. Neisseria-spp. 511
4 Behandeling. Vroege diagnostiek en behandeling alsmede het herkennen van risicofactoren zijn van belang teneinde de sterfte en morbiditeit te reduceren. 18 Het optreden van een gastro-intestinale bloeding, een lage eiwitconcentratie in de ascites (< 10 g/l) en het eerder doorgemaakt hebben van een spontane bacteriële-peritonitisepisode gelden als risicofactoren voor spontane bacteriële peritonitis. 19 De gouden standaard voor de behandeling van spontane bacteriële peritonitis is de toediening van 3e-generatiecefalosporinen, waarvan cefotaxim het best onderzocht is. Het is gebleken dat het effect van amoxicilline-clavulaanzuur vergelijkbaar is. 20 In twee gerandomiseerde studies is aangetoond dat de additionele toediening van albumine bij patiënten met spontane bacteriële peritonitis het optreden van nierfunctieverlies en het ontstaan van het hepatorenaal syndroom daarbij significant reduceert met 20%, en dat deze gepaard gaat met een betere overleving Albumine dient eenmalig gegeven te worden op de dag van diagnose, in een dosering van 1,5 g/kg lichaamsgewicht, en 2 dagen later nogmaals, in een dosering van 1 g/kg lichaamsgewicht. Men kan overwegen om 2 dagen na aanvang van de therapie een ascitespunctie te verrichten. Bij een adequate daling van het aantal segmentkernigen, dat wil zeggen wanneer dit aantal met minimaal 25% is gedaald ten opzichte van het aantal vóór aanvang van de antibiotische therapie, kan de behandeling na 5 dagen worden beëindigd. Als het aantal segmentkernigen onvoldoende daalt, dient men de antibioticakeuze te herzien dan wel de diagnose secundaire peritonitis opnieuw te overwegen. Ascitesdrainage tijdens een episode van spontane bacteriële peritonitis wordt niet aangeraden in verband met het risico op verdere verstoring van de hemodynamische instabiliteit in deze situatie. 23 Bij alle patiënten met spontane bacteriële peritonitis moet levertransplantatie overwogen worden, gezien de slechte prognose voor deze patiëntenpopulatie. 6 Primaire profylaxe. Reductie van het aantal gramnegatieve bacteriën in de darm kan de kans op spontane bacteriële peritonitis beperken. Orale toediening van een antibioticum, zoals norfloxacine, lijkt dus logisch. Meerdere studies en meta-analysen hebben aangetoond dat kortdurende profylactische toediening van antibiotica na een gastro-intestinale bloeding bij patiënten met levercirrose niet alleen de incidentie van spontane bacteriële peritonitis en andere infecties verlaagt, maar ook leidt tot een daling van de sterfte Een cochrane-review betreffende het nut van antibiotische profylaxe bij 864 patiënten met levercirrose en een gastro-intestinale bloeding liet eveneens een statistisch significante reductie van het aantal infecties zien na profylaxe (het percentage infecties daalde van 42,5 naar 17,8). 27 De sterfte door een bacteriële infectie daalde, hoewel niet statistisch significant, van 5,3 naar 1,7%. Men adviseert om patiënten met cirrose en een bloeding in het maag-darmkanaal, gedurende 7 dagen profylactisch antibiotisch te behandelen. Bij geringe bloedingen wordt vaak gekozen voor norfloxacine in een dosering van 400 mg 2 dd per os. Doorgaans is intraveneuze therapie met een 3e-generatiecefalosporine te prefereren. 28 Secundaire profylaxe. Na een eenmaal doorgemaakte spontane bacteriële peritonitis is langdurige secundaire profylaxe aangewezen. De kans op een recidief binnen 1 jaar kan aanzienlijk worden gereduceerd, van 68 naar 20%, overwegend door een daling van het aantal gramnegatieve infecties. 29 Een meta-analyse liet, naast een statistisch significante daling van recidieve spontane bacteriële peritonitis, eveneens een verbeterde overleving zien na profylaxe. 30 Het meest toegepaste middel is norfloxacine in een dosering van 400 mg 1 dd per os. Het risico van langdurige profylaxe is het ontstaan van chinolonenresistentie. Ciprofloxacine wordt niet geadviseerd, gezien de verhoogde kans op een Clostridium difficile-infectie. 3 Dames en Heren, spontane bacteriële peritonitis is een ernstige complicatie bij patiënten met levercirrose en ascites, veroorzaakt door een translocatie van bacteriën vanuit de darm naar de buikholte. Gezien het pluriforme klinische beeld, dat kan variëren van het geheel afwezig zijn van klachten of symptomen tot het optreden van septische shock, dient bij iedere opname van een cirrosepatiënt met ascites een diagnostische ascitespunctie te worden verricht. Tevens is dit geïndiceerd bij alle levercirrosepatiënten met ascites bij wie een verslechtering van de nierfunctie, een toename van verwardheid of klinische tekenen van een ontsteking worden waargenomen. De aanwezigheid van C 0, /l segmentkernige granulocyten in ascites is diagnostisch voor spontane bacteriële peritonitis; nadat de diagnose is gesteld, dient gestart te worden met intraveneuze antibiotica. De additionele toediening van albumine vermindert de kans op complicaties aanzienlijk en verbetert de overleving van gedecompenseerde cirrosepatiënten. Men dient antibioticaprofylaxe voor te schrijven na een episode van spontane bacteriële peritonitis en bij een gastro-intestinale bloeding. Gezien de slechte prognose na een eerste episode van spontane bacteriële peritonitis, is evaluatie voor levertransplantatie bij patiënten met deze aandoening aangewezen. De eerste en tweede auteur droegen in gelijke mate bij aan dit artikel. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 26 oktober
5 Literatuur 1 Fernandez J, Bauer TM, Navasa M, Rodes J. Diagnosis, treatment and prevention of spontaneous bacterial peritonitis. Baillieres Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2000;14: Thanopoulou AC, Koskinas JS, Hadziyannis SJ. Spontaneous bacterial peritonitis (SPB): clinical, laboratory, and prognostic features. A single-center experience. Eur J Intern Med. 2002;13: Fernandez J, Navasa M, Gomez J, Colmenero J, Vila J, Arroyo V, et al. Bacterial infections in cirrhosis: epidemiological changes with invasive procedures and norfloxacin prophylaxis. Hepatology. 2002;35: Wyke RJ. Bacterial infections complicating liver disease. Baillieres Clin Gastroenterol. 1989;3: Siersema PD, Bac DJ, de Marie S, Wilson JH. Spontane bacteriële peritonitis. Ned Tijdschr Geneeskd. 1992;136: Sheer TA, Runyon BA. Spontaneous bacterial peritonitis. Dig Dis. 2005;23: Rimola A, Garcia-Tsao G, Navasa M, Piddock LJ, Planas R, Bernard B, et al. Diagnosis, treatment and prophylaxis of spontaneous bacterial peritonitis: a consensus document. International Ascites Club. J Hepatol. 2000;32: Ramachandran A, Balasubramanian KA. Intestinal dysfunction in liver cirrhosis: its role in spontaneous bacterial peritonitis. J Gastroenterol Hepatol. 2001;16: Bauer TM, Steinbruckner B, Brinkmann FE, Ditzen AK, Schwacha H, Aponte JJ, et al. Small intestinal bacterial overgrowth in patients with cirrhosis: prevalence and relation with spontaneous bacterial peritonitis. Am J Gastroenterol. 2001;96: Runyon BA, Morrissey RL, Hoefs JC, Wyle FA. Opsonic activity of human ascitic fluid: a potentially important protective mechanism against spontaneous bacterial peritonitis. Hepatology. 1985;5: Runyon BA. Patients with deficient ascitic fluid opsonic activity are predisposed to spontaneous bacterial peritonitis. Hepatology. 1988; 8: Ljubicic N, Bilic A, Kopjar B. Diuretics vs. paracentesis followed by diuretics in cirrhosis: effect on ascites opsonic activity and immunoglobulin and complement concentrations. Hepatology. 1994;19: Akalin HE, Laleli Y, Telatar H. Bactericidal and opsonic activity of ascitic fluid from cirrhotic and noncirrhotic patients. J Infect Dis. 1983;147: Cirera I, Bauer TM, Navasa M, Vila J, Grande L, Taura P, et al. Bacterial translocation of enteric organisms in patients with cirrhosis. J Hepatol. 2001;34: Sapey T, Mena E, Fort E, Laurin C, Kabissa D, Runyon BA, et al. Rapid diagnosis of spontaneous bacterial peritonitis with leukocyte esterase reagent strips in a European and in an American center. J Gastroenterol Hepatol. 2005;20: Sarwar S, Alam A, Izhar M, Khan AA, Butt AK, Shafqat F, et al. Bedside diagnosis of spontaneous bacterial peritonitis using reagent strips. J Coll Physicians Surg Pak. 2005;15: Castellote J, Lopez C, Gornals J, Tremosa G, Farina ER, Baliellas C, et al. Rapid diagnosis of spontaneous bacterial peritonitis by use of reagent strips. Hepatology. 2003;37: Garcia-Tsao G. Current management of the complications of cirrhosis and portal hypertension: variceal hemorrhage, ascites, and spontaneous bacterial peritonitis. Gastroenterology. 2001;120: Llach J, Rimola A, Navasa M, Gines P, Salmeron JM, Gines A, et al. Incidence and predictive factors of first episode of spontaneous bacterial peritonitis in cirrhosis with ascites: relevance of ascitic fluid protein concentration. Hepatology. 1992;16: Ricart E, Soriano G, Novella MT, Ortiz J, Sabat M, Kolle L, et al. Amoxicillin-clavulanic acid versus cefotaxime in the therapy of bacterial infections in cirrhotic patients. J Hepatol. 2000;32: Sort P, Navasa M, Arroyo V, Aldeguer X, Planas R, Ruiz-del-Arbol L, et al. Effect of intravenous albumin on renal impairment and mortality in patients with cirrhosis and spontaneous bacterial peritonitis. N Engl J Med. 1995;341: Fernandez J, Monteagudo J, Bargallo X, Jimenez W, Bosch J, Arroyo V, et al. A randomized unblinded pilot study comparing albumin versus hydroxyethyl starch in spontaneous bacterial peritonitis. Hepatology. 2005;42: Ruiz-del-Arbol L, Monescillo A, Arocena C, Valer P, Gines P, Moreira V, et al. Circulatory function and hepatorenal syndrome in cirrhosis. Hepatology. 2005;42: Soriano G, Guarner C, Tomas A, Villanueva C, Torras X, Gonzalez D, et al. Norfloxacin prevents bacterial infection in cirrhotics with gastrointestinal hemorrhage. Gastroenterology. 1992;103: Rimola A, Bory F, Teres J, Perez-Ayuso RM, Arroyo V, Rodes J. Oral, nonabsorbable antibiotics prevent infection in cirrhotics with gastrointestinal hemorrhage. Hepatology. 1985;5: Bernard B, Grange JD, Khac EN, Amiot X, Opolon P, Poynard T. Antibiotic prophylaxis for the prevention of bacterial infections in cirrhotic patients with gastrointestinal bleeding: a meta-analysis. Hepatology. 1999;29: Soares-Weiser K, Brezis M, Tur-Kaspa R, Leibovici L. Antibiotic prophylaxis for cirrhotic patients with gastrointestinal bleeding [Cochrane review]. Cochrane Database Syst Rev. 2002;(2):CD Fernandez J, Ruiz-del-Arbol L, Serradilla R. Randomized, multicenter, controlled trial comparing oral norfloxacin vs intravenous ceftriaxone in the prevention of bacterial infections in cirrhotics with severe liver failure and gastrointestinal bleeding. J Hepatol. 2005; 42(Suppl 1):4. 29 Gines P, Rimola A, Planas R, Vargas V, Marco F, Almela M, et al. Norfloxacin prevents spontaneous bacterial peritonitis recurrence in cirrhosis: results of a double-blind, placebo-controlled trial. Hepatology. 1990;12(4 Pt 1): Bernard B, Grange JD, Khac EN, Amiot X, Opolon P, Poynard T. Antibiotic prophylaxis for the prevention of bacterial infections in cirrhotic patients with ascites: a meta-analysis. Digestion. 1998;59 (Suppl 2):54-7. Abstract Spontaneous bacterial peritonitis, a severe complication in patients with liver cirrhosis and ascites. Three patients with hepatic cirrhosis and ascites, a 65-year-old man, a 17-year-old woman and a 49-year-old man, were admitted to hospital for progressive drowsiness, increased ascites, and melaena, respectively. An elevated number of polymorphonuclear leukocytes was found in the ascites. The three patients became more and more seriously ill. On the basis of the laboratory findings, a diagnosis of spontaneous bacterial peritonitis was made. The patients recovered after administration of antibiotics. The signs and symptoms of spontaneous bacterial peritonitis can range from subtle, renal dysfunction or an altered mental state to the signs of an acute abdomen. The common signs of infection such as fever and an elevated leukocyte count are present in only 50% of the patients. Gram-negative bacteria are most frequently isolated from cultures of the ascites fluid. The 1-year mortality is still 50-70% and is partly a result of the underlying liver disease. Prophylactic oral administration of a quinolone decreases the risk of spontaneous bacterial peritonitis in patients with gastrointestinal haemorrhage and in patients with a prior episode of spontaneous bacterial peritonitis. Longterm prophylaxis has been associated with the development of infections with quinolone-resistant microorganisms. Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:
Allemaal Beestjes. Eline van der Hagen Kcio 15 juni 2017
Allemaal Beestjes Eline van der Hagen Kcio 15 juni 2017 Voorgeschiedenis Vrouw, 68 jaar Diabetes type 2 (1995), hypertensie (2010), chronische nierinsuffiëntie (2012) Presentatie op de SEH In de nacht
VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties
VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset
Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.79926
Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.79926 File ID Filename Version uvapub:79926 Samenvatting (Dutch) unknown SOURCE
versie 7.1 24-09-2014
1. Screening A. Patiënt informatie 1. Initialen patiënt (1e letter 1e voornaam, 1e en 2e letter achternaam) 2. Geboortedatum / / dd / mm / yyyy 3. Geslacht Man Vrouw 4. Ras Kaukasisch Negroide Mediterraan
Acute gastrointestinale bloedingen. C. Verslype Maag-, Darm- en Leverziekten Manama ASO Interne Geneeskunde 22/11/2017
Acute gastrointestinale bloedingen C. Verslype Maag-, Darm- en Leverziekten Manama ASO Interne Geneeskunde 22/11/2017 Acute gastrointestinale bloedingen Algemene aspecten van aanpak bij bloedingen Focus
Frapper fort et frapper vite
Antibacteriële therapie van volwassenen met sepsis Frapper fort et frapper vite Jeroen van der Hilst Internist-infectioloog Frapper fort et frapper vite Paul Ehrlich, address to the 17th International
Evaluatie van surveillance hemoculturen bij hematologische patiënten onder immunosuppressiva
Evaluatie van surveillance hemoculturen bij hematologische patiënten onder immunosuppressiva An Joosten 30/03/2010 30/03/2010 1 Surveillance hemoculturen Inleiding Bloedstroom infecties (BSI) Predisponerende
Tiener met abdominale klachten. Pauline Naessens ASO Pediatrie
Tiener met abdominale klachten Pauline Naessens ASO Pediatrie Oproep 14-jarig meisje Koorts tot 42 C Braken en waterige diarree Collaps Presentatie A : Vrije luchtweg B : AF 25/min, Kussmaul-ademhaling,
Van sepsis tot orgaanfalen
Van sepsis tot orgaanfalen Hoe een infectie uit de hand kan lopen in neutropene patiënten 21 januari 2015 J.C. Regelink, internist hematoloog 4 th Nursing Symposoim Inhoud Historie Begrippen Sepis en orgaanfalen
MDO september 2014 CAT: bewijs voor nimodipine bij SAB
MDO september 2014 CAT: bewijs voor nimodipine bij SAB B. J. Snel AIOS anesthesiologie Rowland MJ, Hadjipavlou G. Delayed cerebral ischemia after subarachnoid haemorrage: looking beyond vasospasm. Br J
Het belang van de serum-ascites-albuminegradiënt (SAAG) en de telling van het aantal polymorfonucleaire cellen in het ascitesonderzoek
Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2007; 32: 228-232 Het belang van de serum-ascites-albuminegradiënt (SAAG) en de telling van het aantal polymorfonucleaire cellen in het ascitesonderzoek A.P. van ROSSUM,
Vroege detectie van naadlekkage. Marcel den Dulk 25 juni 2013
Vroege detectie van naadlekkage Marcel den Dulk 25 juni 2013 Take home message Naadlekkage is een gevreesde complicatie geassocieerd met hoge morbiditeit en mortaliteit Leakage scores resulteren in gereduceerde
(n.a.v. Richtlijn koorts bij kinderen NVK aangepast voor Medisch Centrum Alkmaar)
Koorts bij kinderen van 0 tot 1 maand (0-28 dagen) (n.a.v. Richtlijn koorts bij kinderen NVK aangepast voor Medisch Centrum Alkmaar) Betreft: kinderen (jonger dan 1 maand) met koorts, verdacht van een
Bacterial meningitis in adults: clinical characteristics, risk factors and adjunctive treatment Brouwer, M.C.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Bacterial meningitis in adults: clinical characteristics, risk factors and adjunctive treatment Brouwer, M.C. Link to publication Citation for published version (APA):
Samenvatting voor niet ingewijden
Samenvatting Samenvatting voor niet ingewijden Diabetes mellitus, oftewel suikerziekte, is een van de meest voorkomende chronische ziekten. Wereldwijd hebben 346 miljoen mensen diabetes, en in Nederland
De klinisch apotheker op een chirurgische dienst
De klinisch apotheker op een chirurgische dienst CASUÏSTIEK Apr. Karolien Walgraeve Symposium klinische farmacie 5 oktober 2013 OVERZICHT Casusvoorstelling Farmaceutisch probleem Fluconazole Tigecycline
Evolutie van bacteriële resistentie bij spontane bacteriële peritonitis bij levercirrose
Academiejaar 2014-2016 Evolutie van bacteriële resistentie bij spontane bacteriële peritonitis bij levercirrose Charlotte CARTON Katrien VANDERSTRAETEN Promotor: Prof. Dr. H. Van Vlierberghe Co-promotor:
Wondjes bij een patient met een THP. Wel of geen antibiotica?
Wondjes bij een patient met een THP. Wel of geen antibiotica? Initiatief: Nederlandse Orthopaedische Vereniging In samenwerking met: Koninklijk Genootschap voor Fysiotherapie Nederlandse Vereniging voor
Het juiste antibioticum bij meningo-encephalitis. Dr. Danielle Van der beek
Het juiste antibioticum bij meningo-encephalitis Dr. Danielle Van der beek Huisartsensymposium 12 maart 2016 Bacteriële meningitis Empirische therapie Volwassenen > 18 jaar en < 50 jaar Volwassenen > 50
Acuut nierfalen bij Stafylococcus aureus endocarditis. IC-bespreking 4-1-2015 Rafke Schoffelen Internist in opleiding
Acuut nierfalen bij Stafylococcus aureus endocarditis IC-bespreking 4-1-2015 Rafke Schoffelen Internist in opleiding Casus Man 70 jaar VG: AF, CABG, mitralisring A/ Sinds 2 dagen dyspneu, misselijk, dorst,
IN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte
IN ZWANG PROTOCOL: Preventie recidief spontane vroeggeboorte DEFINITIE: Vroeggeboorte: bevalling bij amenorroeduur < 37 weken Bij een zwangerschapsduur van meer dan 35 weken wordt het risico van belangrijke
De superbacterie verlaat het ziekenhuis en komt naar u toe Wat gaat u doen? Wat kunt u doen?
De superbacterie verlaat het ziekenhuis en komt naar u toe Wat gaat u doen? Wat kunt u doen? Arend-Jan Meinders, internist-intensivist Resistente ziekenhuisbacteriën MRSA = Resistente S. aureus 30-40%
Samenvatting in. het Nederlands
11 Samenvatting in het Nederlands Chapter Samenvatting 1 in het Nederlands Naast therapeutische effectiviteit zijn kostenbeheersing en het verminderen van onnodig antibioticumgebruik belangrijke aspecten
Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017
Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017 Bart Takkenberg Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosures Speaker for Gore WL, Bayer, and Norgine Advisory
Infectierisico na ERCP. Marcel Groenen MDL-arts
Infectierisico na ERCP Marcel Groenen MDL-arts Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Red Man Syndroom bij vancomycine. Emmy Janssen, 5 maart 2019
Red Man Syndroom bij vancomycine Emmy Janssen, 5 maart 2019 Vancomycine Glycopeptide-antibioticum, sinds 1958 Remt bacteriële celwandsynthese Tast permeabiliteit celmembraan aan Blokkeert RNA synthese
Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt
Koorts Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Sinds de Oudheid weet men dat verhoogde lichaamstemperatuur een teken van ziekte kan zijn Vanaf 16-17 e eeuw worden thermometers ontwikkeld 1868
Calprotectine bepaling in feces
Erasmus MC Calprotectine bepaling in feces Synoniem: IBD test, Bühlmann Afname Afname voorkeur: Afname volume: Afname condities: Opslag condities: Verzend condities: Feces in buis met schepje Minimaal
Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders
Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders Casus 47 jarige vrouw Voorgeschiedenis 2004 Primair scleroserende cholangitis 2012 Eindstadium primair scleroserende
Het hepatorenaal syndroom
Stand van zaken Het hepatorenaal syndroom Pathofysiologie en behandeling Jacob W. Bosma, Juup J.M. van Meyel en Carl E.H. Siegert KLINISCHE PRAKTIJK Het hepatorenaal syndroom (HRS) is een ernstige complicatie
Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.
Acuut Leverfalen. Sjoerd Kuiken MDL- arts. SLAZ (OLVG- loca>e west)
Acuut Leverfalen Sjoerd Kuiken MDL- arts SLAZ (OLVG- loca>e west) Opzet Anatomie Belangrijkste leverfunc>es Oorzaken acuut leverfalen Behandeling / IC opvang pa>ënt met ALF Criteria acute levertransplanta>e
Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010
Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis 30 september 2010 Onderwerpen 1. Definitie 2. Prevalentie 3. Richtlijnen 4. Diagnostiek 5. Preventie nierfunctieverlies 6. Behandeling metabole complicaties 7.
Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman. Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden
Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden Traditionele behandeling van VTE UFH LMWH Fondap. Vitamin-K antagonists Vitamin-K
Wat as het misloopt met de lever! Slide Source:
Wat as het misloopt met de lever! Les geven in Zuid-Afrikaans :! LIFT Les geven in Zuid-Afrikaans :! LIFT = HYSBAK Les geven in Zuid-Afrikaans :! METRO? Les geven in Zuid-Afrikaans :! METRO= MOLTREIN Les
Verenso richtlijn urineweginfecties. Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog
Verenso richtlijn urineweginfecties Wouter Rozemeijer Arts-microbioloog Inhoud Aspecifieke ziektepresentatie algoritme Asymptomatische bacteriurie Verwekkers Casus 84-jarige vrouw VG/ DM2, hypertensie,
Samenvatting en conclusies
Samenvatting en conclusies 8 Chapter 8 74 Samenvatting Hoofdstuk 1 geeft een algemene inleiding op dit proefschrift. De belangrijkste doelen van dit proefschrift waren achtereenvolgens: het beschrijven
Disclosure slide. (potentiële) belangenverstrengeling. Geen
BRMO Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC
Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC achtergrond veneuze trombose komt frequent voor Medisch jaarverslag FNT 2014
Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg
Abdominaal trauma, Who needs a trauma surgeon? Dr Frank van der Heijden, Traumachirurg Disclosure belangen spreker: geen Abdominaal trauma Enkele getallen Stomp vs penetrerend letsel Observatie van abdominaal
VOEDING BIJ LEVERLIJDEN
VOEDING BIJ LEVERLIJDEN Ivo Duysburgh Jeoffrey Schouten AZ Nikolaas Lever Functies eliminatie van vetoplosbare afvalstoffen (gal) productie van detergent, nodig in vetvertering (gal) productie van eiwitten,
Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC
Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden Teske Schoffelen, arts-assistent IC 28-02-2019 Casus Vrouw, 67 jaar Presentatie Koorts, niet-productieve hoest, dyspnoe Acuut hypoxisch
De#Lever# Dr.#(H.J.)#Eric#Vermeer## specialist#klinische#chemie#
De#Lever# Dr.#(H.J.)#Eric#Vermeer## specialist#klinische#chemie# 1=rechter leverkwab, 2=linker leverkwab, 3=lobus caudatus, 4=lobus quadratus, 5=leverslagader en poortader, 6=leverlymfklieren, 7=galblaas
Antibacteriële therapie: diagnose, behandeling en therapieduur
Antibacteriële therapie: diagnose, behandeling en therapieduur (Bron: Dr. N.C. Hartwig et al, Vademecum Pediatrische Antimicrobiele therapie, 3 e editie, 2005) In deze tabel wordt, uitgaande van een diagnose
Legionella pneumophila. S.G.S Vreden, MD, PhD
Legionella pneumophila S.G.S Vreden, MD, PhD Legionella pneumophila, established in 1976 Legionella is een aerobe, gram negatieve bacterie Familie Legionellaceae heeft 50 species, met ruim 70 serogroups.
Stolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun?
DEPARTMENT OF HEPATOLOGY AND GASTROENTEROLOGY Stolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun? Xavier VERHELST, MD, PhD Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten Postgraduaat 28 Maart 2019 Pellicoro et al.,
Cover Page. The handle # holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle # http://hdl.handle.net/1887/46804 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kerbert, A.J.C. Title: Risk stratification in cirrhosis and acute-on-chronic
Resistentie. Toegespitst naar onze regio. Een internationaal probleem
Resistentie Toegespitst naar onze regio Een internationaal probleem 19 e Grande Conférence Verona 2013 Indeling bacteriën Indeling bacteriën Coccen Staven Gram positief Staphylococcen Streptococcen Pneumococ
Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
Colistine verneveling bij ventilator-associated pneumonia. Guido Bastiaens, MD PhD AIOS Medische Microbiologie
Colistine verneveling bij ventilator-associated pneumonia Guido Bastiaens, MD PhD AIOS Medische Microbiologie Casus Man, 26 jaar Voorgeschiedenis 2016 diagnose Ewing sarcoom met metastasen in bekken, ribben
DIABETISCHE NEFROPATHIE
DIABETISCHE NEFROPATHIE Onderdeel van de micro-angiopathie bij diabetes mellitus. Insuline-afhankelijke DM 30% vd ptn krijgt nefropathie Niet-insuline-dependente DM 5% vd ptn Pathogenese: Meerdere factoren
Een zuigeling met een infectie
Een zuigeling met een infectie Katja Heitink-Pollé, kinderarts, hematoloog-oncoloog WKZ en Flevoziekenhuis Masja de Haas Sanquin Casus Meisje van 6 maanden oud 3e kind van Surinaamse ouders Reden van komst:
Vroege diagnose van nieraandoeningen met behulp van urine onderzoek bij katten
Vroege diagnose van nieraandoeningen met behulp van urine bij katten Methode en interpretatie van de resultaten Ontwikkeld in samenwerking met Tjerk Bosje, Specialist Interne Geneeskunde Inleiding Chronische
CHOCOLATE Trial. Randomisatie nummer: Centrum: Datum ingreep: Laparoscopische cholecystectomie Percutane drainage
CHOCOLATE Trial Randomisatie nummer: Centrum: Datum ingreep: Laparoscopische cholecystectomie Percutane drainage Gelieve deze formulieren zo volledig mogelijk invullen en terugsturen naar: St. Antoniusziekenhuis;
Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II. Geachte collegae,
Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II Geachte collegae, Op 27 september is de ROIG over nefrologie gepland. Bij deze ontvangt u het programma. Het is de bedoeling dat een AIOS uit het
Verwardheid bij een chronische leverziekte
Mogelijk is bij u voor het eerst de diagnose hepatische encefalopathie gesteld is. Dit kan veel emotie en angst bij u teweeg brengen omdat u zichzelf niet terug herkent in het gedrag zoals door uw naasten
Summary Samenvatting. Chapter 9
Summary Samenvatting Chapter 9 Chapter 9 Summary In this thesis we describe the clinical spectrum of Enterovirus (EV) and Human Parechovirus (HPeV) infection in children, with the focus on clinical symptoms,
HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam
HEPATITIS B J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam Wat is Hepatitis B? Hepatitis B is een ontsteking van de lever veroorzaakt door het hepatitis B virus (HBV) en is een van de meest voorkomende infectieziekten
*** Jaar Metaanalyse
1. Alvleesklierontsteking (Post-ERCP Pancreatitis) Bij een alvleesklierontsteking ontstaat meestal (hevige) pijn boven in de buik die vaak recht doorstraalt naar de rug. Ziekenhuisopname is dan noodzakelijk.
Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/32551 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32551 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Krol, Charlotte Georgette Title: Pitfalls in the diagnosis and management of skeletal
Kinderneurologie.eu. Neonatale invasieve candida infectie.
Neonatale invasieve candida infectie Wat is een neonatale invasieve candida infectie? Een neonatale invasieve candida infectie is een infectie bij pasgeboren baby (vaak een baby die te vroeg geboren is)
Content. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?
Disclosures: Zeg eens A. Over Atrium fibrilleren en Antistolling in ESRD Geen Marjolijn van Buren Internist-Nefroloog Content Epidemiologie: en Nierfalen & Nierfalen: Epidemiologie whites ARIC study Atheroslerosis
Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige
Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald
Urineweginfecties (UWI s): Antibiotica en resistentie bij microorganismen
Urineweginfecties (UWI s): Antibiotica en resistentie bij microorganismen in verpleeghuizen - SNIV 2012 -, De Reehorst, Driebergen Dr. Ine Frénay, arts-microbioloog RLM Dordrecht- Gorinchem 1 Indeling
De rol van dubbeltherapie bij de behandeling van ernstige Pseudomonas infecties
De rol van dubbeltherapie bij de behandeling van ernstige Pseudomonas infecties H.I. Bax, coördinator concept SWAB sepsis richtlijn Erasmus Medisch Centrum 11 juni 2009 1. Achtergrond 2. Literatuuronderzoek
Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar
Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.
Referentiewaarden. 1/11 Documentnummer 314, versie 44
A AAT 0,9-2,0 g/l ALAT m < 45 U/l v < 34 Albumine 35-50 g/l Albumine/kreatinine ratio m < 2,5 v < 3,5 Alkalische fosfatase 0-14 d < 248 U/l 15 d - 1 j < 470 1-10 j < 335 10-13 j < 417 m 13-15 j < 468 m
Functionele buikklachten
Functionele buikklachten Achtergronden Behandeling Nieuwe medicamenten Discussie Signalen wijzend op somatisch substraat Acute klachten Algemene ziekteverschijnselen (koorts/ hemodynamiek) Ongewenst gewichtsverlies
Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen
Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2017 Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2017 Gegevens tot en met 2016 AUTEURS Els Duysburgh,
Sepsis. Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige
Sepsis Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige Inhoud Inleiding Sepsis Behandeling sepsis Hemodynamiek bij sepsis Onderzoek Resultaten
Endophthalmitis profylaxe Intravitreale (anti-vegf) injecties
Endophthalmitis profylaxe Intravitreale (anti-vegf) injecties Mirjam E.J. van Velthoven Risico op endophthalmitis bij IVI s Ophthalmic Surg Lasers Imaging Retina. 2014 Mar-Apr;45(2):143-9 Meta-analysis
Laboratoria Nieuwsbrief oktober 2014 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium
Laboratoria Nieuwsbrief oktober 2014 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium In dit nummer: - Aanvraagformulier medicijnspiegel bepaling - Dientamoeba fragilis
Beoordelingsrapport fosfomycine
Beoordelingsrapport fosfomycine Veiligheid en doseeradvies Conclusie: Child-Pugh A + B +C: Oraal: Geen nadelige effecten bekend IV: Onbekend Dosering: Toelichting: Oraal: Aanpassing van de dosering is
PAROXYSMALE NACHTELIJKE HEMOGLOBINURIE
PAROXYSMALE NACHTELIJKE HEMOGLOBINURIE Henk Wind Afdeling Immunologie Erasmus MC Woerden 30-10-2008 INTRODUCTIE PNH is het gevolg van een klonale expansie van een gemuteerde hematopoëtische stamcel. Klinisch
Glomerulaire hyperfiltratie. Maren Schütz - ANIOS
Glomerulaire hyperfiltratie Maren Schütz - ANIOS Glomerulaire hyperfiltratie (GH) Geen eenduidige definitie (150-160ml/min/1,73m 2 ) 3 Verandering in tubuloglomerulaire feedback en activatie van vasoactieve
IgA nefropathie. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum
IgA nefropathie Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum Presentatie - Geschiedenis - Epidemiologie - Het ziekteproces - De patiënt - Het diagnostische proces - De behandeling - De
Factsheet Indicatoren CVA (CVAB) 2016
Factsheet en CVA (CVAB) 2016 Registratie gestart: 2014 In- en exclusiecriteria Definities: - CVA (Beroerte): intracerebrale bloeding of herseninfarct. - Intracerebrale bloeding: spontane bloeding in het
ampc Wat moet je ermee? Tobias Engel AIOS MMB
ampc Wat moet je ermee? Tobias Engel AIOS MMB S is goed (?) SDD kweek rectum: Enterobacter aerogenes, Piptazo gevoelig Advies MMB: Bij ernstige sepsis à Start meropenem (?????) BRMO MRSA VRE ESBL Carbapenemases
3 e Post EAUN Meeting
3 e Post EAUN Meeting Carmen Sommers Verpleegkundig Specialist Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Urineweginfecties Urineweginfecties Definitie urineweginfectie Bacteriurie Een bacteriurie is slechts de aanwezigheid
De oudere patiënt met comorbiditeit
De oudere patiënt met comorbiditeit Dr. Arend Mosterd cardioloog Meander Medisch Centrum, Amersfoort Dr. Irène Oudejans klinisch geriater Elkerliek ziekenhuis, Helmond Hartfalen Prevalentie 85 plussers
Factsheet Indicatoren CVA (CVAB) 2016
Factsheet en CVA (CVAB) 2016 Registratie gestart: 2014 In- en exclusiecriteria Definities: - CVA (Beroerte): intracerebrale bloeding of herseninfarct. - Intracerebrale bloeding: spontane bloeding in het
Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie
Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Andrea Bruning, MD PhD AIOS Medische Microbiologie Overzicht Introductie - Point-of-care
Intrapleurale behandeling van parapneumonische effusie
Intrapleurale behandeling van parapneumonische effusie Christopher Geven senior-coassistent IC 9-10-2014 Casus Man, 78 jaar, COPD. RvO/ Respiratoire insufficiëntie bij pneumonie. Koorts, bdz. pleuravocht
Hepato-renaal syndroom (HRS) Walter Verbrugghe Nefroloog - intensivist Dienst Intensieve Zorg Universitair Ziekenhuis Antwerpen
Hepato-renaal syndroom (HRS) Walter Verbrugghe Nefroloog - intensivist Dienst Intensieve Zorg Universitair Ziekenhuis Antwerpen 573 bedden 45 ICU bedden 2800 ICU opnames Spectrum Leverziekte - AKI Leverziekte
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. Glypressin 0,1 mg/ml, oplossing voor injectie. Terlipressine
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Glypressin 0,1 mg/ml, oplossing voor injectie Terlipressine Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien
Urineweginfecties bij kinderen
Urineweginfecties bij kinderen Up-to-date met NHG-standaard en NVK-richtlijn OverEINDse dagen, Scarperia, april 2011 Pieter Bertholet, huisarts Angelique Roeleveld-Versteegh, kinderarts Bas Zegers, kinderarts
Klinische complicaties bij acute en chronische virale hepatitis. K.J. van Erpecum
Klinische complicaties bij acute en chronische virale hepatitis K.J. van Erpecum Complicaties acute virale hepatitis Wat staat oa in de DD bij AST en/of ALT > 1000 IU/mL Alcohol hepatitis altijd relatief
Rol van dieet, samenstelling voeding en bewegen bij de behandeling van Nonalcoholic Fatty Liver Disease
Rol van dieet, samenstelling voeding en bewegen bij de behandeling van Nonalcoholic Fatty Liver Disease Saskia Tabak diëtist UMCG Er gaat niets boven Groningen! Inhoud Behandeling van NAFLD 1. Rol van
Osteonecrosis of the jaw (ONJ)
INLEIDING Welkom 1 2 Osteonecrosis of the jaw (ONJ) Hoe kunnen we dit voorkomen en als het toch optreedt, hoe kunnen we het managen? 3 Complication of bisphosphonate and denosumab use 1 Dit ga je echter
De extractie van bacterieel en fungaal DNA uit verschillende lichaamsvloeistoffen
Een grote verscheidenheid aan bacteriën, virussen, schimmels en parasieten is verantwoordelijk voor de naar schatting 15 miljoen sterfgevallen per jaar als gevolg van infectieziekten. Infectieziekten gaan
WORKSHOP ANEMIE. een Maastrichtse aanpak. Michel van Gelder internist-hematoloog
WORKSHOP ANEMIE een Maastrichtse aanpak Michel van Gelder internist-hematoloog met dan aan: Sacha Zeerleder(hematoloog, AMC) & Arno Gingele(1 e jaarsaios, MUMC) Na deze Workshop ben je ONGETWIJFELD in
PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten
PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard
Gender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Directe identificatie en gevoeligheidsbepaling van micro-organismen uit positieve hemoculturen met behulp van MALDI-TOF MS en het BD Phoenix Systeem
Directe identificatie en gevoeligheidsbepaling van micro-organismen uit positieve hemoculturen met behulp van MALDI-TOF MS en het BD Phoenix Systeem An Joosten Directe identificatie en gevoeligheidsbepaling
Immunologische transitie van de neonaat.
Immunologische transitie van de neonaat www.huidziekten.nl D.H. Visser, 28 januari 2015 Wereldwijd sterven 3000 neonaten per dag als gevolg van een infectie Lawn JE et al. Lancet 2005 30-50% van de prematuren
Alcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael
Alcohol misbruik Consequenties voor IC Roger van Groenendael à Meerdere MC/IC patiënten met alcohol abusus in VG à Belang voor IC opname? Omvang Meest gebruikte en misbruikte drug wereldwijd NL getallen:
2015061201, v8 FK Achtergrondinformatie Otitis media acuta 1
2015061201, v8 FK Achtergrondinformatie Otitis media acuta 1 5 Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 30 november 2015 van de registratiehouders die
KPR Peri-implantaire infecties SAMENVATTING
KPR Peri-implantaire infecties SAMENVATTING In de klinische praktijkrichtlijn Peri-implantaire infecties komen de volgende onderwerpen aan de orde: 1. Preventie van peri-implantaire infecties 2. Diagnostiek