Hepato-renaal syndroom (HRS) Walter Verbrugghe Nefroloog - intensivist Dienst Intensieve Zorg Universitair Ziekenhuis Antwerpen
|
|
- Nina Martens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hepato-renaal syndroom (HRS) Walter Verbrugghe Nefroloog - intensivist Dienst Intensieve Zorg Universitair Ziekenhuis Antwerpen
2 573 bedden 45 ICU bedden 2800 ICU opnames
3 Spectrum Leverziekte - AKI Leverziekte + AKI HRS AKI Non-HRS AKI HRS type 1 HRS type 2 Septische nefropathie Acute tubulusnecrose Medicamenteuze nefropathie Glomerulonefritis/vasculitis AKI = Acute Kidney Injury HRS = Hepato-Renaal Syndroom
4 Programma üdefinitie/diagnose AKI/HRS üepidemiologie üprognose üpathofysiologie übehandeling üconclusie
5 Acute Kidney Injury 1 (AKI) Creatinine criteria Stage 1 Serum creatinine x 1,5 Serum creatinine 0,3 mg/dl binnen een periode van 48 uur Urine output (UO) criteria UO < 0,5 ml/kg/uur gedurende 6 uur Stage 2 Serum creatinine x 2 UO < 0,5 ml/kg/uur gedurende 12 uur Stage 3 Serum creatinine x 3 UO < 0,3 ml/kg/uur gedurende 24 uur Anurie gedurende 12 uur 1. Mehta RL et al. Crit Care, 2007, 11, R31
6 Definitie HRS 1 = leverziekte + AKI Inclusie criteria Ernstige leverziekte Klassiek : levercirrose/-hepatitis (+ ascites) Zelden bij acuut leverfalen AKI AKI stage 2 of AKI stage 3 1. Angeli P et al. J Hepatol, 2015, 62(4), 968
7 Definitie HRS 1 Inclusie-criteria : leverziekte + AKI Exclusie-criteria Aanwezigheid van pre-renale, volume-responsieve AKI verbetering van de nierfunctie (creatinine < 1,5 mg/dl) na stopzetting van diuretica en na volume-expansie met albumine (1 g/kg/d tot max 100 g/dag) Aanwezigheid van shock (recente) behandeling met nefrotoxische medicatie Parenchymateuze nierziekte geen proteïnurie > 500 mg/24u, geen hematurie, normale echografie van de nieren DUS : HRS is een uitsluitingsdiagnose 1. Angeli P et al. J Hepatol, 2015, 62(4), 968
8 Definitie HRS Probleem creatinine-criteria! Vaak laag baseline creatinine door malnutritie en weinig spiermassa Labo creatinine overschat frequent de reële nierfunctie bij cirrose-patiënten Labo creatinine bereikt laattijdig de diagnostische drempelwaarde > quid reden therapiefalen? Niet alle patiënten die worden verkocht als HRS hebben ook effectief HRS Tot bij 25% is een andere renale diagnose aanwezig 1 Slechts in < 60% zijn alle criteria voldaan 1 1. Watt K et al. Am J Gastroenterol, 2002, 97(8),
9 Definitie HRS : HRS type 1 versus type 2 HRS type 1 Snel progressief (< 2 weken) Meestal ernstigere vorm van AKI Creatinine x 2 of creatinine > 2,5 mg/dl of GFR 50% HRS type 2 Tragere progressie Meestal minder ernstige vorm van AKI Creatinine < 1,3 mg/dl Presenteert zich vaak als diuretica resistente ascites
10 Programma üdefinitie/diagnose AKI/HRS üepidemiologie üprognose üpathofysiologie übehandeling üconclusie
11 Epidemiologie 1 Niet noodzakelijk hospitalisatie in ICU-afdeling! non-hrs AKI Onderscheid belangrijk! HRS AKI 9,6% van de patiënten met cirrose + AKI hebben HRS 1. Garcia-Tsao G et al. Hepatol, 2008, 48,
12 Programma üdefinitie/diagnose AKI/HRS üepidemiologie üprognose üpathofysiologie übehandeling üconclusie
13 Prognose : HRS type 1 vs HRS type Alessandria C et al. Hepatology, 2005, 41,
14 Programma üdefinitie/diagnose AKI/HRS üepidemiologie üprognose üpathofysiologie übehandeling üconclusie
15 Pathofysiologie 1 Leverziekte (cirrose + portale hypertensie) NO, prostaglandine, endogene opiaten Ascites Splanchnische arteriële vasodilatatie cardiac output RAA-systeem Sympathicus effectief arterieel circulerend bloedvolume MAP (laat!) Release van renale vasoconstrictoren renale bloedflow High-output hartfalen gecompenseerd gedecompenseerd Behoud intra-glomerulaire druk Behoud glomerulaire filtratie (GFR) intra-glomerulaire druk glomerulaire filtratie (GFR) Normale nierfunctie Hepato-renaal syndroom 1. Ginès P et al. NEJM, 2009, 361,
16 Uitlokkende factoren voor HRS Infectieus (57%) Spontane bacteriële peritonitis (33% van patiënten) Bacteriële translocatie à inflammatoire respons met release van pro-inflammatoire mediatoren en vasodilatatoren in de splanchnische circulatie à splanchnische vasodilatatie Gastro-intestinale bloeding (36%) Alcoholische hepatitis Evacuerende ascitespunctie (7%) Onvoldoende albumine substitutie (8 gram/liter ascites?) Chirurgie
17 Behandeling Ascites Leverziekte (cirrose + portale hypertensie) Splanchnische arteriële vasodilatatie MARS, levertransplantatie vasoconstrictoren cardiac output Ascitespunctie TIPSS effectief arterieel circulerend bloedvolume MAP High-output hartfalen Volumeexpansie Release van renale vasoconstrictoren renale bloedflow Dialyse, CVVH gecompenseerd gedecompenseerd Behoud intra-glomerulaire druk Behoud glomerulaire filtratie (GFR) intra-glomerulaire druk glomerulaire filtratie (GFR) Normale nierfunctie Hepato-renaal syndroom
18 Behandeling : volume-expansie Rationale Correctie van de intravasculaire (relatieve) hypovolemie Welk vocht? albumine 20% (20 gram albumine per 100 ml) Welke dosis? 1 g/kg/d tot maximaal 100 g/dag Nadien g/d verder Welke duur? Maximaal 15 dagen
19 Behandeling : vasoconstrictoren Rationale Antagoniseren van splanchnische vasodilatatie Verhogen van MAP Pharmacologische opties Terlipressine Activatie van type 1 receptor van splanchnische bloedvaten 3 gerandomiseerde studies Dosis : 4 6 mg/24 uur IV (continu infuus of intermittent) Norepinefrine Octeotride Long-acting somatostatine analoog µg 3x/d SC of µg/uur IV Midodrine Alfa-adrenerge receptor agonist 3 x 7,5 mg tot 3 x 15 mg/d PO
20 Behandeling : combinatie Albumine + vasoconstrictor = standaard Meestal diuretica tijdelijk stop Target MAP met (5-)10 mmhg (vroegtijdig, < 3 dagen) 1 Therapeutische respons à korte termijn renale respons Complete response (30 40%) Creatinine daalt tot < 1,3 mg/dl (of daling tot 0,3 mg/dl ten opzichte van baseline) Partial response (20%) Creatinine daalt tot > 50% ten opzichte van de initiële waarde aan de start van de behandeling No response (50%) Duur van de behandeling Tot respons of max 14 dagen indien partiële of geen respons 1. Maddukuri G et al. Dig Dig Sci, 2014
21 Behandeling : combinatie Korte termijn ( * ) mortaliteit Meta-analyse 10 RCT (n=376) *15 dagen Patiënten met complete of partiële respons op combinatie therapie hebben een langere overleving dan non-responders 2 1. Gluud LL et al. Hepatology, 2010, 51, Sanyal AJ et al. Gastroenterol, 2008, 134,
22 Behandeling : combinatie à TERLI vs MID/OCT Renale respons (n=48) Cavallin M et al. Hepatology, 2015, 62(2),
23 Behandeling : combinatie à TERLI vs MID/OCT Survival responders vs non-responders (n=48) Cavallin M et al. Hepatology, 2015, 62(2),
24 Behandeling : combinatie à TERLI vs NOR Reversal of hepato-renal syndrome (n = 154) Nassar Junior AP et al. Plos One, 2014, 9(9), e107466
25 Behandeling : combinatie à TERLI vs NOR 30d mortality (n=154) Nassar Junior AP et al. Plos One, 2014, 9(9), e107466
26 Behandeling : combinatie Recidief HRS na stopzetten van de therapie = 20% 1 Herstarten van de combinatie therapie kan opnieuw respons induceren 1. Salerno F et al. Postgrad Med J, 2008, 84,
27 Behandeling : strategie Angeli P et al. J Hepatol, 2015, 64(4),
28 Behandeling : portale hypertensie Ascitespunctie intra-abdominale druk à veneuze retour à renale veneuze druk à renale perfusie druk à GFR TIPSS portale druk à ascites 1 Geen klinische outcome studies specifiek voor HRS 2 Plaats? Rescue indien geen respons op medicamenteuze behandeling bij HRS type 1 Voornamelijk geïndiceerd bij HRS type 2 met refractaire ascites 1. Guevara M et al. Hepatology, 1998, 28, Somberg KA et al. Hepatology, 1995, 21,
29 Behandeling : supportief MARS Rol onduidelijk in specifieke behandeling voor HRS Indien op lijst voor levertransplantatie Terugbetaling Dialyse, CVVH Als bridge to transplantation : ja Indien geen transplantkandidaat? Geen benefit op overleving bij routine gebruik van dialyse/cvvh 1 Indien diagnose van HRS type 1 zeker en indien geen transplantkandidaat : te vermijden 2 1. Zhang Z et al. J Crit Care, 2015(30), Nadim MK et al. Crit Care, 2012, 16(1), R23
30 Behandeling : dialyse/cvvh Potentieel reversiebel probleem Ja Kandidaat lever Tx? Neen HRS type 1 Ja DNR? Ja Neen Start RRT
31 Behandeling : levertransplantatie Renale prognose Potentieel recuperatie van de nierfunctie na transplantatie Bij langere duur en ernst AKI voor transplantatie à kleinere kans op recuperatie van de nierfunctie na levertransplantatie 1 35% van de patiënten met HRS blijven in dialyse na levertransplantatie (vs 5% van de patiënten zonder HRS pré-transplant) 2 1. Gonwa TA et al. Transplantation, 1995, 59(3), Wong F et al. Liver Transplant, 2015, 21(3),
32 Behandeling : levertransplantatie Mortaliteit HRS type 1 : 5 jaar overleving 60% vs 0% 1 Overleving echter minder goed dan bij normale nierfunctie pre-transplant 2 Gecombineerde lever-nier transplantatie? Indien > 4 weken AKI HRS + a priori weinig kans op herstel à controversieel 1. Gonwa TA et al. Transplantation, 1995, 59(3), Wong F et al. Liver Transplant, 2015, 21(3),
33 Programma üdefinitie/diagnose AKI/HRS üepidemiologie üprognose üpathofysiologie übehandeling üconclusie
34 HRS : conclusies voor de intensivist(1) Vele gepubliceerde studies zijn methodologisch zwak Vaak retrospectief Relatief kleine populatie Single-center Observationeel Mix van HRS type 1 en HRS type 2 De veranderende diagnostische criteria voor HRS sinds 1996 maken de interpretatie/vergelijking van studies/meta-analysis moeilijk (inclusie van patiënten met verschillende HRS criteria)
35 HRS : conclusies voor de intensivist(2) Weinig studies gepubliceerd specifiek bij de subpopulatie van cirrose patiënten (+/- HRS) opgenomen op de ICU-afdeling Ondanks de AKI en HRS criteria blijft de accurate diagnose van HRS een probleem (zowel in de gepubliceerde studies als in de praktijk) Onze rol als intensivist bestaat erin om een triage te maken binnen deze groep van patiënten die in aanmerking komen voor intensieve behandeling (en evtl. levertransplantatie) en de patiënten waarvoor eerder een conservatieve behandeling aangewezen is Levertransplantatie is de enige definitieve behandeling voor HRS Antwerpen is een hippe stad (en een bezoek waard)
36 Dank U, hebt U nog vragen?
Nierinsufficiëntie: Van alles de helft?
Nierinsufficiëntie: Van alles de helft? dr. Bert Vandewiele nefroloog AZ Sint-Lucas non solum, sed etiam niet alleen, maar ook netwerk AZ Sint-Lucas Brugge - AZ Zeno Van alles de helft? 2 Ook van de presentatie?
Nadere informatie16/01/2015. Niertransplantatie voor polycystose Een klassieke indicatie voor niertx. Transplantatie voor polycystose
Niertransplantatie voor polycystose Een klassieke indicatie voor niertx Transplantatie voor polycystose Pentalfa 8 januari 2015 Jacques Pirenne, MD, MS, PhD Abdominale transplantatiechirurgie UZ Leuven
Nadere informatieRisicovolle levende nierdonor: to do or not to do?
Risicovolle levende nierdonor: to do or not to do? Kathleen De Greef, MD, PhD Hepatobiliaire, endocriene en transplantatieheelkunde Universitair Ziekenhuis Antwerpen Risicodonor 1: to do or not to do?
Nadere informatieAcute gastrointestinale bloedingen. C. Verslype Maag-, Darm- en Leverziekten Manama ASO Interne Geneeskunde 22/11/2017
Acute gastrointestinale bloedingen C. Verslype Maag-, Darm- en Leverziekten Manama ASO Interne Geneeskunde 22/11/2017 Acute gastrointestinale bloedingen Algemene aspecten van aanpak bij bloedingen Focus
Nadere informatieHepatorenaal syndroom bij IZ patiënten in het UZ Gent - korte en lange termijn prognose -
FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN Academiejaar 2011-2012 Hepatorenaal syndroom bij IZ patiënten in het UZ Gent - korte en lange termijn prognose - Lowie De Loose PROMOTOREN Prof. Dr. E.
Nadere informatieOutcome na CVVH- behandeling Mortaliteit en nierfunctieherstel bij IC-patiënten na CVVH-behandeling
Outcome na CVVH- behandeling Mortaliteit en nierfunctieherstel bij IC-patiënten na CVVH-behandeling Ellen Stikkelbroeck, Renal Practitioner i.o., VieCuri Venlo Inleiding Introductie CVVH in Venlo Onderzoek
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 220 Hartfalen (HF) is niet alleen een syndroom dat wordt gekarakteriseerd door symptomen en een slechte prognose, maar ook door het veelvuldige voorkomen van co-morbiditeiten.
Nadere informatieIgA nefropathie. Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum
IgA nefropathie Joost van der Heijden, internist-nefroloog VU Medisch Centrum Presentatie - Geschiedenis - Epidemiologie - Het ziekteproces - De patiënt - Het diagnostische proces - De behandeling - De
Nadere informatiePostoperatieve achteruitgang Postoperatieve renale van de nierfunctie verwikkelingen
Postoperatieve achteruitgang Postoperatieve renale van de nierfunctie verwikkelingen Y. Vanrenterghem Dienst nefrologie UZ Gasthuisberg Overzicht Definitie Epidemiologie Etiopathogenese Diagnostiek Implicaties
Nadere informatieDeze scriptie zou niet tot stand kunnen zijn gekomen zonder de hulp en steun van volgende mensen, die ik dan ook graag zou willen bedanken.
Voorwoord Beste lezer, Toen ik 2 jaar geleden een keuze moest maken tussen de beschikbare onderwerpen die ter beschikking werden gesteld, tastte ik voor de meeste thema s nog in het duister, ook voor dit
Nadere informatieCover Page. The handle # holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle # http://hdl.handle.net/1887/46804 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kerbert, A.J.C. Title: Risk stratification in cirrhosis and acute-on-chronic
Nadere informatieDialyse dosis en tijdstip starten CRRT: onderzoekspresentatie. Petra de Vries Renal Practitioner i.o. Erasmus MC Rotterdam
Dialyse dosis en tijdstip starten CRRT: onderzoekspresentatie Petra de Vries Renal Practitioner i.o. Erasmus MC Rotterdam 13-5-2009 Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding onderzoek Doelstelling en onderzoeksvragen
Nadere informatieDiabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden?
Diabetes: kan een Pancreastransplantatie een oplossing bieden? Daniel Jacobs-Tulleneers-Thevissen Oncologische, Thorax- en Transplantatieheelkunde, UZ Brussel Diabetes Research Center, Vrije Universiteit
Nadere informatieStolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun?
DEPARTMENT OF HEPATOLOGY AND GASTROENTEROLOGY Stolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun? Xavier VERHELST, MD, PhD Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten Postgraduaat 28 Maart 2019 Pellicoro et al.,
Nadere informatieBijwerkingen op de nier. Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014
Bijwerkingen op de nier Patricia van den Bemt Lareb Bijwerkingendag 20-11-2014 Belangrijkste aandoeningen Acuut nierfalen Pre-renaal Renaal Post-renaal Nefrotisch syndroom Chronisch nierfalen Acuut nierfalen
Nadere informatieThe year in review Traumatologie en hematologie. Astrid Hoedemaekers
The year in review Traumatologie en hematologie Astrid Hoedemaekers Trauma Eurotherm studie Gerandomiseerde studie Inclusie: TBI met ICP meter, ICP > 20 mmhg na fase 1 Protocol aanpassing Inclusie 72h
Nadere informatieVeiligheid van contrastmiddelen. Björn Meijers Dienst nierziekten
Veiligheid van contrastmiddelen Björn Meijers Dienst nierziekten Overzicht Niet renale nevenwerkingen o Veiligheid bij injectie van contrastmiddelen o Acute (allergische) reacties o Uitgestelde (allergische)
Nadere informatieSnel handelen bij sepsis
Snel handelen bij sepsis Februari 2014 PRESENTATIE GEMAAKT DOOR ROB ZEEGERS Doel van deze presentatie Wat is SIRS? Wat is Sepsis? Inzicht diagnostisch onderzoek Waarom snel handelen? Waarom deze klinische
Nadere informatieWachtlijst transplantatie ja nee in voorbereiding
Baseline CRF 1. Patiënt nummer 2. Informed consent akkoord niet akkoord 3. Datum invullen / / (dag/maand/jaar) 4. Demografische gegevens Geslacht M V Geboortedatum / / (dag/maand/jaar) Ras Kaukasisch Afro-Caribisch
Nadere informatieHet hepatorenaal syndroom
Stand van zaken Het hepatorenaal syndroom Pathofysiologie en behandeling Jacob W. Bosma, Juup J.M. van Meyel en Carl E.H. Siegert KLINISCHE PRAKTIJK Het hepatorenaal syndroom (HRS) is een ernstige complicatie
Nadere informatieTransmurale Afspraak Nierfunctiestoornis. 30 september 2010
Transmurale Afspraak Nierfunctiestoornis 30 september 2010 Onderwerpen 1. Definitie 2. Prevalentie 3. Richtlijnen 4. Diagnostiek 5. Preventie nierfunctieverlies 6. Behandeling metabole complicaties 7.
Nadere informatieBSD september 2014. Huisarts: Pauline Heijstee Meggy van Kruijsdijk Nefroloog: Watske Smit Jaap Beutler
BSD september 2014 Huisarts: Pauline Heijstee Meggy van Kruijsdijk Nefroloog: Watske Smit Jaap Beutler Casuïstiek chronische nierschade Wat kan de huisarts Wanneer consultatie nefroloog Wanneer verwijzing
Nadere informatieDosering van antibiotica tijdens dialyse. Anke Reuser AIOS Anesthesiologie
Dosering van antibiotica tijdens dialyse Anke Reuser AIOS Anesthesiologie 01-08-2017 AKI 60% mortaliteit Meeste mortaliteit agv sepsis (50%) Juiste dosering en spiegels van antibiotica cruciaal Onderdosering
Nadere informatieChronische Nierschade Van LTA naar NHG Standaard. Wim de Grauw, huisarts Berghem Joy Lips / Michiel Bleeker - nefroloog
Chronische Nierschade Van LTA naar NHG Standaard Wim de Grauw, huisarts Berghem Joy Lips / Michiel Bleeker - nefroloog 2 Fysiologie / Epidemiologie Beeld van nierschade / nierziekte Prevalentie CNS /
Nadere informatieNierfunctie bij oudere patiënten
Nierfunctie bij oudere patiënten Aris Prins, apotheker Apotheek Poeldijk Wie ben ik? Apotheker sinds april 2004 Na studie gewerkt als ziekenhuis apotheker in Ninewells Hospital Dundee, Schotland Sinds
Nadere informatieWaarom aandacht chronische nierschade (CNS)? CNS. Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine. Dr. Wim JC de Grauw. MDRD vs kreatinine klaring
MDRD vs kreatinine klaring Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine Dr. Wim JC de Grauw Huisarts Afd. Eerstelijnsgeneeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Diabetes Huisartsen Adviesgroep (DiHAG) Lid
Nadere informatieChronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG
Chronische Nierschade Wim de Grauw Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Wie moet ik extra in de gaten houden? DiHAG sterrencursus 11 juni 2009 2 Omvang
Nadere informatieVOEDING BIJ LEVERLIJDEN
VOEDING BIJ LEVERLIJDEN Ivo Duysburgh Jeoffrey Schouten AZ Nikolaas Lever Functies eliminatie van vetoplosbare afvalstoffen (gal) productie van detergent, nodig in vetvertering (gal) productie van eiwitten,
Nadere informatieThemadag Specifieke Diagnoses Nefrotisch syndroom
Themadag Specifieke Diagnoses Nefrotisch syndroom Dr. Michiel Schreuder, kindernefroloog Anne Schijvens, arts-onderzoeker 30-9-2017 Algemeen Achtergrond informatie Cijfers nefrotisch syndroom Vormen nefrotisch
Nadere informatieHartfalen en Nierfunctiestoornissen
Hartfalen en Nierfunctiestoornissen Dr. Kevin Damman Hartfalen Cardioloog, UMCG Groningen k.damman@umcg.nl Disclosures Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties:
Nadere informatieEffects of norepinephrine on renal perfusion, filtration and oxygenation in vasodilatory shock and acute kidney injury
Effects of norepinephrine on renal perfusion, filtration and oxygenation in vasodilatory shock and acute kidney injury Intensive Care Medicine 2011;37:60-67 Evidence Based Journal Club Fellow trainees
Nadere informatieTubulo-interstitiële nefritis (en flucloxacilline) Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care
Tubulo-interstitiële nefritis (en flucloxacilline) Ivan Theunissen ANIOS Intensive Care 04-03-2019 Tubulo-interstitiële nefritis (TIN) Acute en chronische vorm Acute TIN: inflammatoire veranderingen in
Nadere informatieversie 7.1 24-09-2014
1. Screening A. Patiënt informatie 1. Initialen patiënt (1e letter 1e voornaam, 1e en 2e letter achternaam) 2. Geboortedatum / / dd / mm / yyyy 3. Geslacht Man Vrouw 4. Ras Kaukasisch Negroide Mediterraan
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Als genezing niet meer mogelijk is Opname van patienten in de palliatieve fase van hun ziekte op de IC dr Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Palliatieve zorg op de IC Department of Intensive
Nadere informatieVoorstellen. Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen
Voorstellen Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen Niertransplantatie UMCG Niertransplantatie 8 centra NL * UMC 1 e jaar UMC vervolg 2 e lijn, periferie
Nadere informatieCentraal veneuze druk is niet belangrijk
Mythe Centraal veneuze druk is niet belangrijk J.G. van der Hoeven Argumenten CVD zegt niets over de vullingstatus CVD voorspelt niet of een patiënt op vulling reageert Fysiologie HMV Preload Uiteindelijke
Nadere informatiePreventieve zorg in de pre-dialyse de verpleegkundige rol
Preventieve zorg in de pre-dialyse de verpleegkundige rol ADRY BAKKER DIEPENBROEK Nurse Practitioner Nefrologie Meander Medisch Centrum & MAAIKE HENGST Nurse Practitioner Nefrologie Knowing is not enough;
Nadere informatieNederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.
Nadere informatieMedicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam
Medicamanenteuze therapie van CTEPH Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam CTEPH - definitie Gemiddelde druk in longslagader > 25 mm Hg Normale functie van de linker hartkamer Minstens
Nadere informatieNierfunctievervangende therapie op de IC NIVAZ 2013
Nierfunctievervangende therapie op de IC NIVAZ 2013 Casus (1) Een 22- jarige jongen van 68 kg, wordt thuis door zijn vriendin liggend op de vloer van de badkamer aangetroffen. Zij heeft hem ruim 24 uur
Nadere informatieCitraat, meer dan een anticoagulans. Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc
Citraat, meer dan een anticoagulans Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc Citraat Stolling citrate Zuur-base Brandstof Biocompatibiliteit Anti-oxidant Gebruiken jullie citraat? Citraat als
Nadere informatieLET OP: Als er meer dan 500 mg/mmol eiwit is, dan wordt de uitslag een * en wordt het totaal eiwitverlies berekend!
Praktische leidraad voor huisarts en praktijkondersteuner m.b.t. interpretatie en behandeling van chronische nierschade (Gebaseerd op de NHG standaard Chronische Nierschade 2018 ) Er is sprake van chronische
Nadere informatieIndeling: Definitie Cardiopulmonale bypass Pathofysiologie. Risicofactoren Behandeling Conclusie
Koen Bos Indeling: Definitie Cardiopulmonale bypass Pathofysiologie Verschil vasoplegie tijdens en na cardiopulmonale bypass Regulatie van de vaattonus Katp-kanalen, NO synthase, vasopressine Risicofactoren
Nadere informatieDyspnoe en oedemen: denk ook aan de nier!
19/10/2017 Dyspnoe en oedemen: denk ook aan de nier! Dr. Magdalena Michalak Nefroloog AZ Monica Avondsymposium: Mijn patiënt is kort van adem! 1 CASUS 2 81-jaar Antecedenten - Arteriële hypertensie - Hypercholesterolemie
Nadere informatieMembraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen. Julia M Hofstra Nefroloog Radboudumc Nijmegen
Membraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen Julia M Hofstra Nefroloog Radboudumc Nijmegen Inhoud Achtergrond nefrotisch syndroom en membraneuze nefropathie Anti-PLA2R antistoffen in membraneuze nefropathie
Nadere informatiePeroperatief vochtbeleid bij niertransplantatie
Peroperatief vochtbeleid bij niertransplantatie - Literatuurstudie - Renata Haghedooren Co assistent 2011-2012 Promotor: Dr. M Verhaegen Delayed graft function Huidig vochtbeleid Doel van de literatuurstudie
Nadere informatieDe rol van apc en steroiden. Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen
De rol van apc en steroiden Peter Pickkers Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen NIVAS 2012 De controverse omtrent APC, Eli-Lilly en de Surviving Sepsis Campaign De studies De sponsering Het commentaar
Nadere informatieSandra Stapel & Segun Ayodeji Azam Nurmohamed Fellow onderwijs 21 april RRT: More or less Min of meer n.v.t.
Sandra Stapel & Segun Ayodeji Azam Nurmohamed Fellow onderwijs 21 april 2011 RRT: More or less Min of meer n.v.t. Achtergrond: Willem Kolff 2 Definitie N.V.T. Wat is nierfunctie? Vocht balans Elektrolyt
Nadere informatieDe PLR als hemodynamische parameter tijdens CVVH. Marieke Bal Renal Practitioner i.o.
De PLR als hemodynamische parameter tijdens CVVH Marieke Bal Renal Practitioner i.o. Programma Inleiding Onderzoek Resultaten Conclusie Rol van Renal Practitioner 2 + Antoniushove Oncologische zorg IC
Nadere informatieScharniermomenten bij terminale nierinsufficiëntie
Scharniermomenten bij terminale nierinsufficiëntie 1 februari 2018 Dr Sylvie Vermeire Start met dialyse: in een acute setting, weloverwogen en gepland of niet? Is er nog diurese? Is er metabole acidose
Nadere informatieTips en trics voor de nefrologie anno 2015. Dr. I.C. van Riemsdijk Drs. M.Wabbijn Internist-nefrologen
Tips en trics voor de nefrologie anno 2015 Dr. I.C. van Riemsdijk Drs. M.Wabbijn Internist-nefrologen Disclosures Dr. I.C. van Riemsdijk None Drs. M. Wabbijn None Inleiding Algemeen: wat is nierfunctie
Nadere informatieNecrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum
Necrotiserende fasciitis vs Pyoderma gangrenosum Eric Roovers Ziekenhuishygiënist Wondzorgcoördinator ZNA Middelheim casus Man, 47 jaar AC-luxatie 3de graad => LARS-reconstructie Ingreep op 24/5/2005 Slechte
Nadere informatieFunctie van de nieren en wat kan fout gaan
Functie van de nieren en wat kan fout gaan Dr Lucien Hoekx Kliniekhoofd oncologische urologie Universitair Ziekenhuis Antwerpen 1 staalname MIDSTREAM urine Renogram 1. reinigen met chloramine 2. steriel
Nadere informatieRol van ST2 in ADHF. CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt
Rol van ST2 in ADHF CAT 23 februari 2016 AZ Sint-Lucas Gent Marie-Astrid van Dievoet Hendrik De Puydt Overzicht Inleiding Huidige praktijk in het beleid van ADHF Cardiale biomerkers Wat is ST2? Meetmethode
Nadere informatieChronische nierinsufficiëntie bij de oudere patiënt
... Chronische nierinsufficiëntie bij de oudere patiënt Gijs Van Pottelbergh Huisarts te Leuven Onderzoeker aan het ACHG (KULeuven) en departement gezondheidzorg en technologie (UC Leuven en Limburg) 1
Nadere informatieBloeddrukregeling: hoger? lager?
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Bloeddrukregeling: hoger? lager? Dr. L. Nestor Geriater www.hhzhlier.be 2 To fall or not to fall HYPERTENSIE BIJ BEJAARDEN: How to treat? That s the question! Bloeddrukregeling
Nadere informatieGebalanceerde vloeistoffen op de IC
Gebalanceerde vloeistoffen op de IC Zin of onzin? Topics in IC, Lunteren 08-12-16 Miriam Moviat Internist Intensivist JBZ Balans is in... Waarom gebalanceerde vloeistoffen? Ze benaderen de samenstelling
Nadere informatieDe hematologie patiënt op de IC. Mirelle Koeman, internist-intensivist
De hematologie patiënt op de IC. Mirelle Koeman, internist-intensivist 3 juli 2013 Inhoud. Hoe het was. En nu? Complicaties Klinisch vraagstuk Wat gebeurt er? Rol van vroege NIV Hoe doen wij het? Conclusie
Nadere informatieDe behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt. Loes Klieverik WES 11-03-2010
De behandeling van hartfalen bij de oudere patiënt Loes Klieverik WES 11-03-2010 Wat is oud?? Definitie Hartfalen Tekortschieten van de pompwerking van het hart en veranderingen in de neurohumorale activatie
Nadere informatieNieuwe richtlijn contrastnefropathie
Nieuwe richtlijn contrastnefropathie Judith Kooiman Leiden University Medical Center Department of Nephrology and Department of Thrombosis and Hemostasis Inhoud Introductie contrastnefropathie Literatuur
Nadere informatieVloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018
Vloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018 Wat weten we al? Tussen colloïdale- en kristallijne vloeistoffen bestaat niet veel verschil wat betreft belangrijke uitkomstmaten Dit
Nadere informatieKaren Janssen Kinderarts, H.-Hartziekenhuis Lier
Karen Janssen Kinderarts, H.-Hartziekenhuis Lier Proteïnurie: >3g/d of >50mg/kg/d of >40mg/u/m2 of staal >2g/g creat Hypoalbuminemie:
Nadere informatieNierinsufficiëntie 24/04/2013. Nierinsufficiëntie. Functies van de nieren Universitair
Nierinsufficiëntie Stand van zaken Behandeling Vroegbegeleiding Impact op arbeidsongeschiktheid Nierinsufficiëntie Definitie van chronisch nierlijden (CKD) CKD en co-morbiditeit Hoe de evolutie van CKD
Nadere informatieHartfalen. in een notendop. Dr. Riet Dierckx 22/05/2018
Hartfalen in een notendop Dr. Riet Dierckx 22/05/2018 Hartfalen definitie en classificatie Hartfalen is een klinisch syndroom gekarakteriseerd door symptomen en/of tekenen van congestie objectieve vaststelling
Nadere informatieHemodynamiek bij sepsis Aangrijpingspunten voor de behandeling
Hemodynamiek bij sepsis Aangrijpingspunten voor de behandeling Hemodynamiek bij volwassenen en kinderen Fysiologie, monitoring en klinische toepassingen 15 oktober 2010 VROEGER Infectie Infectie Infectie
Nadere informatieDe patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg. Bouke Hepkema en Stefan Berger
De patiënt met een falend transplantaat. De andere realiteit van transplantatiezorg Bouke Hepkema en Stefan Berger Translantaatfalen In de VS nr 5 van oorzaken voor nierfalen 4% van de dialysepopulatie
Nadere informatieCAT: Plaatsbepaling van Cystatine C als Biomarker voor de Nierfunctie. Jolien Claessens Supervisor: Steven Pauwels , UZ Leuven
CAT: Plaatsbepaling van Cystatine C als Biomarker voor de Nierfunctie. Jolien Claessens Supervisor: Steven Pauwels 15-03-2016, UZ Leuven De nieren https://craniumcommander.wikispaces.com/urinary+system+-
Nadere informatieCardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade
ASN Review 2013 Cardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade dr. M.H. de Borst, internist-nefroloog io UMC Groningen Verstoorde mineraalhuishouding -> cardiovasculaire
Nadere informatieMarike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis
Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis Nierschade bij diabetes en vaatlijden Wat is nierfunctie? Wanneer is er sprake van nierschade? Wanneer is er sprake van nierfunctieverlies?
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66121 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Voskamp, P.W.M. Title: Prepare; before starting dialysis : outcomes in patients
Nadere informatieVulling. Hoeveel water heeft een mens en waar zit het?
Vulling Hoeveel water heeft een mens en waar zit het? Vulling Lichaamswater Bij mannen 60%; vrouwen 50% ECV: iets minder dan de helft ICV: iets meer dan de helft Intravasculair (plasma): onderdeel van
Nadere informatieAcute pijntherapie voor de geriatrische patiënt
Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt Jona Houthuys promotor: Dr. Gert Poortmans Pijn bij de geriatrische patiënt Prevalentie Evaluatie van pijn Complicaties van pijn vertraagd herstel verminderde
Nadere informatieVulling. Hoeveel water heeft een mens en waar zit het?
Vulling Hoeveel water heeft een mens en waar zit het? Vulling Lichaamswater Bij mannen 60%; vrouwen 50% ECV: iets minder dan de helft ICV: iets meer dan de helft Intravasculair (plasma): onderdeel van
Nadere informatieHerkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test
Herkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test Yolande Vermeeren, internist nefroloog, Tizza Zomer, epidemioloog Barbara
Nadere informatieTransplantatie voor Diabetes: Pancreas- en Betacel Transplantatie
Transplantatie voor Diabetes: Pancreas- en Betacel Transplantatie 4 e VLAAMSE NEFROLOGIEDAG P Gillard UZ-Leuven PANCREAS BETACEL RATIONALE METHODE RESULTATEN TECHNIEK PATIENTEN OVERLEVING DIABETESCOMPLICATIES
Nadere informatieHaagse Nieren 2.0. Disclosure belangen spreker
Haagse Nieren 2.0 Irene van der Meer Internist-nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatieNierfunctie. presentatie voor de CNE dagen 2012. Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC
Nierfunctie presentatie voor de CNE dagen 2012 Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC Waarom een belangrijke presentatie Geschiedenis Anatomie nier Functie
Nadere informatieCVVH & Antistolling Directe trombine remmers. Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019
CVVH & Antistolling Directe trombine remmers Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019 Casus; 74-jarige man Overname: Second opinion tav weaning difficulty na gecompliceerd beloop AVR mechano Voorgeschiedenis:
Nadere informatieAcuut nierfalen bij Stafylococcus aureus endocarditis. IC-bespreking 4-1-2015 Rafke Schoffelen Internist in opleiding
Acuut nierfalen bij Stafylococcus aureus endocarditis IC-bespreking 4-1-2015 Rafke Schoffelen Internist in opleiding Casus Man 70 jaar VG: AF, CABG, mitralisring A/ Sinds 2 dagen dyspneu, misselijk, dorst,
Nadere informatieBehandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1ste lijn Versie 2013
Behandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1ste lijn Versie 2013 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brugge Oostende Houtland waarbij
Nadere informatiePharmacokinetics of Antifungal Medication in the ICU-population
Pharmacokinetics of Antifungal Medication in the ICU-population RUTH VAN DAELE Promotor: Prof. apr. Isabel Spriet Prof. dr. Joost Wauters Academische promotor: Apr. Thomas De Rijdt RWP Brussel 4-12-2017
Nadere informatieLeerdoelen. Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling. Begeleid beschermende maatregelen.
NIERFUNCTIE 2 Leerdoelen Wees alert op nierproblemen bij probleeminventarisatie medicatie beoordeling Begeleid beschermende maatregelen Functies Volume- osmo- en zuurregulatie Excretie afvalproducten stofwisseling
Nadere informatieHet syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek
Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Achtergrond Het Klinefelter syndroom(ks): Genetisch kenmerk extra X-chromosoom:
Nadere informatieCreatinine onder invloed
21 december 2017 Creatinine onder invloed Arno Hoppenbrouwers- Peetermans Renal Practitioner i.o. Drs. J. van de Leur, intensivist Drs. J. Koëter, intensivist Mw. A. Harhuis, afdelingshoofd Inhoudsopgave
Nadere informatieNierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog
Nierschade: erger voorkomen.... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog Inleiding Begrippen Indeling en voorkomen van chronische nierschade (CNS) Proteinurie en GFR als risicofactoren voor progressie nierschade
Nadere informatieNefroloog? Mooi vak, maar... Chronische nierinsufficientie: wie doet wat?
Chronische nierinsufficientie: wie doet wat? Arno Kuijper Anneke Dalinghaus Nefroloog? Mooi vak, maar... Trails in medicine Cardiologie MDL Nefrologie De ene MDRD is de andere niet Man 47jr 2009 kreat
Nadere informatieGezonde Nieren. Triple Aim Congres. Almere, 21 juni Concept en Business Case Shared Savings. Chris Hagen, nefroloog, Meander MC Amersfoort
Gezonde Nieren Concept en Business Case Shared Savings Chris Hagen, nefroloog, Meander MC Amersfoort Triple Aim Congres Almere, 21 juni 2016 Zorgconcept Gezonde Nieren 2 Stadiëring nierschade Stadium egfr
Nadere informatieReis door het Nephron. Hilde de Geus
Reis door het Nephron Hilde de Geus Anatomie De nier Het nephron Het nephron Wat is nierfunctie? Vermogen om bloed te zuiveren referentie stof volume bloed per tijdseenheid (ml-min) Bloeddruk regulatie
Nadere informatieBehandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1ste lijn Versie 2015
Behandelingsprotocol voor chronische nierinsufficiëntie in de 1ste lijn Versie 2015 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brugge Oostende Houtland waarbij
Nadere informatieLevenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning
symposium Vroegtijdige Zorgplanning 9 juni 2016 Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning dr. Anne Beyen Geriater RZ Heilig Hart Tienen Cure model : gevolgen voor (oudere)
Nadere informatieGlomerulaire hyperfiltratie. Maren Schütz - ANIOS
Glomerulaire hyperfiltratie Maren Schütz - ANIOS Glomerulaire hyperfiltratie (GH) Geen eenduidige definitie (150-160ml/min/1,73m 2 ) 3 Verandering in tubuloglomerulaire feedback en activatie van vasoactieve
Nadere informatie(NT-pro)BNP Wat moet ik ermee. Willem-Jan Flu Cardioloog Antonius ZH Klinische Avond Stichting Catamaran 12 juni 2018
Willem-Jan Flu Cardioloog Antonius ZH Klinische Avond Stichting Catamaran 12 juni 2018 (potentiële) belangenverstrengeling geen voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven geen sponsoring
Nadere informatieILA-active trial Extracorporele CO2 Removal. Serge J.C. Verbrugge Afdeling Intensive Care-Anesthesiologie Sint Franciscus Gasthuis Rotterdam
ILA-active trial Extracorporele CO2 Removal Serge J.C. Verbrugge Afdeling Intensive Care-Anesthesiologie Sint Franciscus Gasthuis Rotterdam COPD op de IC COPD GOLD IV patienten 50% 2x/jaar acute exacerbatie
Nadere informatieSpiegelbijeenkomst Urk, mei Arnold Boonstra, internist-nefroloog
Spiegelbijeenkomst Urk, mei 2018 Arnold Boonstra, internist-nefroloog Disclosure belangen spreker Acuut of chronische nierinsufficiëntie Casuïstiek Huisarts belt nefroloog Goedemiddag, Ja eh, ik wil even
Nadere informatieTromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC
Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC achtergrond veneuze trombose komt frequent voor Medisch jaarverslag FNT 2014
Nadere informatieMedische therapie hartfalen m must-knows & novelties
Medische therapie hartfalen m must-knows & novelties P. Debonnaire, MD, PhD Hartcentrum Sint-Jan Brugge Avondsymposium Hartfalen 17-1-2019 50% op hartfalen 5 jaar 2019: Noord-West Vlaanderen Transmuraal
Nadere informatieCASE REPORT FORM. (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein.
CASE REPORT FORM Patientgegevens Ziekenhuis (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein Studienummer patient Patientidentificatie in
Nadere informatieMembraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen
Membraneuze nefropathie en anti-pla2r antistoffen SKML nabespreking 31-01-19 Anne-Els van de Logt, nefroloog i.o. Radboud UMC Disclosure belangen spreker (potentiele) belangenverstrengeling Geen Voor deze
Nadere informatieDIABETISCHE NEFROPATHIE
DIABETISCHE NEFROPATHIE Onderdeel van de micro-angiopathie bij diabetes mellitus. Insuline-afhankelijke DM 30% vd ptn krijgt nefropathie Niet-insuline-dependente DM 5% vd ptn Pathogenese: Meerdere factoren
Nadere informatie